Samojed (samoyed) — wszystkie informacje i opis rasy

Historia rasy samojed

Historia psa rasy samojed jest ściśle powiązana z historią plemienia Samojedów (Nieńców), zamieszkujących północne obszary Rosji pomiędzy rzekami Ob i Jenisej. Właśnie od nazwy plemienia pochodzi nazwa rasy, należącej do ras pierwotnych. Plemię Samojedów wykorzystywało psy o białej maści do pilnowania stad reniferów, polowań, a także do ciągnięcia zaprzęgów w północnej części zamieszkiwanego obszaru. W części południowej przeważały psy czarne, brązowe i łaciate. Nie ma żadnych dowodów na stosowanie jakichkolwiek domieszek krwi innych psów, stąd dość prawdopodobna hipoteza, że współczesne samojedy wyewoluowały wprost od swoich syberyjskich przodków.

Moda na wyprawy polarne, która przypadła na przełom XIX i XX wieku, spowodowała zainteresowanie psami syberyjskimi jako podstawowym środkiem transportu po nieprzejezdnych terenach. Brytyjski zoolog Ernest Kilburn Scott w 1889 roku wybrał się na tereny zamieszkałe przez Samojedów i pozostał tam przez trzy miesiące. Wracając przywiózł w prezencie dla swojej żony psa o imieniu Sabarka. Miał on umaszczenie brązowe z białymi znaczeniami na piersi, łapach i ogonie. Cztery lata później sprowadził kremową sukę, nazwaną Whitey Petchora (Biała Peczora – nazwa jednej z syberyjskich rzek). Skojarzył ją z Sabarką; szczenięta miały umaszczenie białe, brązowe i czarne. Następnie przybył do hodowli pies Musti o śnieżnobiałym umaszczeniu. W skojarzeniu z suką Whitey Petchora dał miot białych szczeniąt, który zapoczątkował hodowlę białych samojedów.

Psy z bieguna - samojedy

W tym czasie norweski uczony i badacz polarny, późniejszy laureat pokojowej Nagrody Nobla, Fridtjof Nansen, zorganizował wyprawę na Biegun Północny na statku „Fram”. Na pokład zabrał kilkadziesiąt białych i biało-czarnych psów. Do bieguna ostatecznie nie dotarł; podejmowane były dalsze próby z wykorzystaniem psów Samojedów, z których powodzeniem zakończyła się dopiero amerykańska wyprawa, dowodzona przez Roberta E. Peary’ego w 1909 roku. W tym samym roku powstał pierwszy wzorzec rasy samojed, opracowany przez Ernesta Kilburna. Następnie białe psy wykorzystano w ekspedycjach antarktycznych pod dowództwem Newnesa – Borchgrevinka i Shackletona oraz Roberta F. Scotta, dzięki któremu samojedy znalazły się w Australii.

Samojedy zaprezentowano po raz pierwszy na wystawie w Leeds w 1893 roku, natomiast klub rasy powołano w Anglii w roku 1909, wraz z opracowaniem wzorca. Ostateczne uznanie rasy samojed przez FCI nastąpiło w czerwcu 1959 roku. W systematyce ras FCI samojed został zaklasyfikowany do grupy 5 – szpice i rasy pierwotne, do sekcji północnych psów zaprzęgowych. Natomiast British Kennel Club zaliczył samojeda do grupy psów pasterskich i zaganiających – z uwagi na wykorzystywanie go przez plemię Samojedów do pilnowania stad reniferów. Nazwa rasy samojed obowiązuje we wszystkich organizacjach kynologicznych na świecie.

W Polsce pierwsze szczenięta rasy samojed przyszły na świat w 1990 roku w hodowli „Albus” Beaty Sarlej. Sprowadziła ona z duńskiej hodowli „Sajan” sukę Eskimo Tasja i psa Itanan Varro. Varro był ojcem wielu miotów polskich samojedów.

Obecnie w Polsce działa kilka hodowli samojedów. Są one średnio popularne, choć pojawiają się na wszystkich wystawach krajowych i międzynarodowych. Biorą także udział w wyścigach zaprzęgów.

Samojed – wzorzec rasy

Wzorzec FCI nr 212  

SAMOYED

Samoiedskaïa Sabaka

POCHODZENIE: Północna Rosja i Syberia. 

PATRONAT: Nordic Kennel Union (NKU).

UŻYTKOWOŚĆ: pies zaprzęgowy i do towarzystwa. 

KLASYFIKACJA FCI: grupa 5. Szpice i psy ras pierwotnych. Sekcja 1. Nordyckie psy zaprzęgowe. 

Rasa nie jest objęta obowiązkiem pracy.

WRAŻENIE OGÓLNE: średniej wielkości pies, elegancki, biały, arktyczny szpic. Sprawia wrażenie silnego i wytrzymałego. Jest pełen wdzięku, prężny, dostojny i pewny siebie. Jego wyraz, zwany „uśmiechem samoyeda”, jest wynikiem połączenia kształtu i osadzenia oka z lekko uniesionymi kącikami warg. Dymorfizm płciowy powinien być wyraźny.

WAŻNE PROPORCJE: długość tułowia jest większa o około 5 proc. wysokości w kłębie. Głębokość tułowia stanowi nieco mniej niż połowę wysokości w kłębie. Długość kufy jest mniej więcej równa długości czaszki.

USPOSOBIENIE/TEMPERAMENT: przyjacielski, otwarty, czujny i aktywny, z bardzo słabym instynkcie łowieckim. W żadnym razie nie może być ani lękliwy, ani agresywny. Bardzo towarzyski; nie nadaje się do roli psa stróżującego.

Psy zaprzęgowe, psy towarzyszące – charakter rasy samojed

Pierwsze, co zwraca uwagę u samojeda, oprócz obfitego, śnieżnobiałego futra, to jego uśmiech. To charakterystyczna cecha tych psów, będąca efektem lekkiego uniesienia kącików ciemno pigmentowanych warg przy jednoczesnym nieco skośnym osadzeniu oczu. Uśmiechnięty wyraz w pełni odpowiada psychice; samojedy to psy bardzo przyjacielskie, pozbawione agresji i potrzebujące bliskiego kontaktu z człowiekiem. Do tego stopnia, że nawet błędy w wychowaniu nie wywołują u nich agresji. Mogą natomiast spowodować, że samojed stanie się nieposłuszny i lękliwy, a lękliwość jest wadą dyskwalifikującą.

Psy tej rasy są tak przyjaźnie nastawione do ludzi, że – mimo czujności – nie nadają się do stróżowania. Co więcej, piękne, puchate, białe psy, zwłaszcza wyjątkowo urodziwe szczenięta rasy samojed są łakomym kąskiem dla złodziei, dlatego nie powinny pozostawać na posesji bez nadzoru. Niezbędne jest jej solidne ogrodzenie także i dlatego, że samojed ma rozwinięty instynkt łowiecki i może mu się zdarzyć pokonanie płotu w pogoni za zwierzyną. Z tego względu przyda mu się adresówka dla psa.

Samojed, jak wszystkie rasy zaprzęgowe, dobrze się czuje ciągnąc sanki lub wózek. Może też uprawiać inne sporty kynologiczne, jak nosework, dogtrekking, canicross, skijoring i bikejoring. Jak już wspomniano, British Kennel Club zaklasyfikował rasę samojed do grupy psów pasterskich i tam psy tej rasy z powodzeniem biorą udział w konkursach pasienia.

W domu samojed uwielbia bawić się z dziećmi, które traktują go zazwyczaj jak puchatego pluszaka, dlatego trzeba je odpowiednio poinstruować w kwestii postępowania z psem. Samojedy to psy zupełnie bezkonfliktowe i bez problemu dogadują się z innymi psami, dlatego samojed sprawdzi się zarówno jako pierwszy, jak i drugi pies w domu. W stosunku do innych psów, spotkanych na spacerach, jest życzliwie nastawiony. Długich spacerów potrzebuje sporo, przynajmniej jeden dziennie oprócz krótszych dla załatwienia potrzeb. Rasa ta generalnie potrzebuje sporej aktywności fizycznej na świeżym powietrzu, choć nie pogardzi przytuleniem się do opiekunów na domowej kanapie.

Samojed jest niestety psem hałaśliwym a jego szczekanie jest piskliwe i donośne. Warto o tym pamiętać, jeżeli pies ma mieszkać w bloku, gdzie czuje się równie dobrze, jak w domu z ogrodem, o ile zaspokojona jest jego potrzeba aktywności fizycznej, właściwej dla psów pracujących.

Samojed – typowe dla rasy schorzenia i wady

Samojed to pies wywodzący się z terenów o surowym klimacie kontynentalnym, gdzie zimy są bardzo srogie. Jest zatem odporny na niskie temperatury. Dwuwarstwowa, gęsta sierść samojedów zabezpiecza je przed zimnem i wilgocią. Ale uwaga: jeżeli psy tej rasy na co dzień mieszkają w ogrzewanym domu razem z ludźmi, nie powinny zbyt długo przebywać na mrozie. Natomiast podczas upałów samojed szuka cienia, a choć stosunkowo dobrze znosi ciepło, niewskazane jest, aby był narażony na działanie promieni słonecznych.

Najczęstszą dolegliwością u tej rasy psów jest dysplazja stawów biodrowych. Mimo że Związek Kynologiczny w Polsce nie nakłada obowiązku wykonywania prześwietleń w tym kierunku, odpowiedzialni hodowcy wykonują je u psów i suk przed dopuszczeniem do rozrodu. Jest to ważne dla renomy hodowli, ale przede wszystkim dla zdrowia przyszłego potomstwa. Dysplazja stawu biodrowego jest wadą dziedziczną, aczkolwiek na jej rozwój mają również wpływ czynniki zewnętrzne. Dlatego nie należy poddawać intensywnym treningom psów i suk przed ukończeniem rozwoju kośćca, co następuje w wieku 12-15 miesięcy. Psy i suki z objawami dysplazji stawów biodrowych nie powinny być rozmnażane.

Psy rasy samojed cierpią niekiedy na dziedziczne choroby oczu. Zaliczają się do nich: postępujący zanik siatkówki (PRA), dysplazja siatkówki i zaćma (katarakta). U niektórych może wystąpić distichiasis (dwurzędowość rzęs), kiedy rzęsy rosną w stronę gałki ocznej i drażnią jej powierzchnię, co skutkuje permanentnymi stanami zapalnymi, prowadzącymi nawet do utraty wzroku. Wadę tę można skorygować chirurgicznie w celu poprawienia komfortu życia psa, ale nie należy takiego osobnika dopuszczać do rozrodu.

Psy rasy samojed niekiedy zapadają na kłębuszkowe zapalenie nerek, mogą się również zdarzyć u tych psów wady serca. Jak u wielu psów o białym umaszczeniu, tak u psów rasy samojed mogą pojawić się odczyny alergiczne lub atopowe zapalenie skóry.

Pielęgnacja psa rasy samojed

Wbrew pozorom, psy rasy samojed nie są trudne w pielęgnacji w porównaniu z innymi psami o białej maści. Wymieniają one okrywę włosową dwa razy w roku. Linienie zaczyna się od wypadania podszerstka, który wychodzi kępami i należy go codziennie starannie wyczesywać, w przeciwnym razie sfilcuje się i pozbawi skórę dostępu powietrza, co może spowodować zmiany zapalne skóry.

Wzorzec rasy nie przewiduje zabiegów groomerskich. Psi fryzjer może jednak dokonać kosmetycznych korekt włosa u osobników wystawowych. Nie jest potrzebne trymowanie psa. Kąpiel psa konieczna jest tylko w przypadkach silnego zabrudzenia lub zabarwienia sierści; błoto na ogół wystarczy pozostawić do zaschnięcia i wyczesać. Poza okresami linienia psa rasy samojed wystarczy wyszczotkować raz na kilka dni.

Ważne jest regularne sprawdzanie stanu oczu, uszu i uzębienia, a także pielęgnacja pazurów u psa. Jeżeli pies sam ich nie ściera w wystarczającym stopniu, trzeba je skrócić. Jeżeli opiekun nie ma wprawy, obcinanie pazurów u psa lepiej powierzyć lekarzowi weterynarii, gdyż nieumiejętne cięcie może uszkodzić cienkie naczynia krwionośne, spowodować ból i stres u psa.

Pielęgnacja to również zabiegi profilaktyczne, w tym odrobaczanie i szczepienie psa. Szczepić należy nie tylko przeciwko wściekliźnie, ale również przeciwko innym chorobom. Choroby zakaźne u psa mają zazwyczaj gwałtowny przebieg i często kończą się śmiercią, zwłaszcza u szczeniąt. Lekarz weterynarii ustali indywidualny kalendarz szczepień, którego trzeba przestrzegać. Wskazane jest też, aby raz w roku wykonać profilaktyczne badanie krwi u psa.

Żywienie psa rasy samojed

Samojed nie jest psem wybrednym. Jego pożywieniem może być wysokiej jakości karma gotowa dla psów ras średnich i dużych, która zawiera wszystkie niezbędne składniki odżywcze lub posiłki przyrządzane w domu. Te muszą być suplementowane preparatami witaminowo-mineralnymi, dostępnymi w sklepach zoologicznych. Rodzaj preparatu i jego dawkowanie uzgadnia się z lekarzem weterynarii.

Układając plan żywienia psa rasy samojed należy uwzględnić jego wiek, płeć, tryb życia i warunki bytowe. Renomowani producenci oferują suche i mokre karmy gotowe dostosowane do tych parametrów.

Dorosłe psy tej rasy powinny otrzymywać posiłek dwa razy dziennie – rano i wieczorem po spacerze. Nie powinny jeść bezpośrednio przed wysiłkiem; psy dopuszczone do pracy tuż po jedzeniu narażone są na śmiertelnie niebezpieczny skręt żołądka. Po posiłku pies musi odpocząć minimum 1,5 godziny.

Przez całą dobę samojed powinien mieć zapewniony dostęp do miski z wodą.

Ile kosztuje pies rasy samojed?

Nie ma odgórnych cenników szczeniąt tej rasy. Każdy hodowca ustala własną cenę. Ta zaś obejmuje zwykle, oprócz samego psa, także koszt dokumentów i akcesoriów, wydawanych nowemu właścicielowi, a są to: wyprawka dla psa, książeczka zdrowia psa z potwierdzeniem wykonania szczepień, w przypadku sprowadzania z zagranicy paszport dla psa i rodowód psa. Na ogół cena zaczyna się od 1200 euro wzwyż.

Czy samojed to trudny pies?

Samojed to rasa pierwotna, dlatego psy tej rasy nie są zbyt uległe i wymagają cierpliwego, ale i stanowczego opiekuna, który będzie stosował pozytywną motywację. Ale dobrze prowadzony samojed da się ułożyć; to pies inteligentny i lubiący pracować z człowiekiem.

Jaki jest samojed?

Samojed jest bardzo łagodnym, przyjacielskim psem, kochającym swoją rodzinę, w tym dzieci i inne zwierzęta domowe. Ma jednak instynkt łowiecki, który trzeba mieć na uwadze, jeżeli pies ma mieszkać np. blisko lasu albo miejsca, gdzie bytuje zwierzyna.

Czy samojed ma sierść czy włosy?

Każdy pies, w tym także samojed, ma sierść. Nie ma psów z włosami jak u ludzi. To, co laicy nazywają włosami u psa, jest sierścią jednowarstwową, składającą się tylko z włosów okrywowych – i w tym sensie są to włosy, ale każdy owłosiony pies ma włos okrywowy, również i te z szatą dwuwarstwową. Włos okrywowy nie ma nic wspólnego z włosami ludzkimi.

Samojed — ciekawostki

Za sprawą cara Rosji Mikołaja II, który podarował cztery osobniki pewnej arystokratce, samojedy trafiły do Stanów Zjednoczonych. Owa arystokratka miała także inne psy i to właśnie od niej pochodziły te, które brały udział w wyprawie norweskiego badacza polarnego Roalda Amundsena na Biegun Południowy, zakończonej jego zdobyciem w grudniu 1911 roku.

W sieci krąży pogłoska, że w Chinach mieszka samojed Potato (Kartofel), własność niejakiego Lu Zeshenga, który miał nauczyć swojego psa rozpoznawać cyfry i wykonywać proste działania matematyczne. Brak jest informacji, w jaki sposób pies podaje rozwiązania tych działań.