Owczarek francuski — beauceron — opis rasy i wszystkie informacje

Historia rasy owczarek francuski beauceron

Beauce jest nazwą regionu rolniczego, położonego na północy Francji. Pierwszy opis rasy owczarek francuski beauceron pochodzi z końca XIV wieku, a więc jej korzenie sięgają średniowiecza. W tamtych czasach psy tej rasy używane były do pracy przy hodowli owiec oraz do polowania na niedźwiedzie i dziki. Opisy tych psów odnaleziono następnie w XVI i XVIII wieku; przypominały one ten najwcześniejszy, według którego ówczesne beaucerony to krótkowłose psy o szarej maści z ciemnymi plamami i ciemnym znaczeniem w kształcie litery V na głowie, mające portki na tylnych kończynach i długi ogon hakowato zakończony. Cytowany opis sporządził w 1387 roku Gaston Phoebus, hrabia de Foix.

Na początku XIX wieku wyodrębnione zostały dwa typy owczarków – górskiego i nizinnego. Pierwszy z nich miał krótszą sierść o umaszczeniu czarnym lub rudym, był nieco cięższy i charakteryzował się ogromną walecznością oraz odwagą. Pełnił funkcję stróża stad zwierząt gospodarskich, wypasanych na górskich pastwiskach, był też używany do polowania na grubego zwierza. Drugi, nieco lżejszy w typie, miał dłuższą sierść, był bardziej zwinny i ruchliwy; jego zadaniem było pasienie i zaganianie owiec.

U schyłku XIX wieku (w 1896 roku) ostatecznie rozdzielono obie rasy i nadano im oficjalne nazwy. Typ nizinny otrzymał nazwę berger de Brie briard (owczarek z Brie), a górski – berger de Beauce beauceron (owczarek z Beauce). Nazwy te są aktualne do dziś. Niebawem opracowano wzorce obu ras i powołano klub briarda i beaucerona (Club Francais du Chien de Berger – CFCB). Funkcjonujący do dziś klub czyni starania o zachowanie użytkowego charakteru obu ras i nieograniczaniu ich roli do bycia psami rodzinnymi, choć w tej sprawują się równie dobrze.

W ciągu kolejnego wieku następowało dynamiczne uprzemysłowienie Francji i jednoczesne ograniczenie hodowli owiec. Rola beaucerona jako psa stróżującego, pasterskiego i obronnego znacznie zmalała. Psy rasy owczarek francuski beauceron znalazły jednak zastosowanie w innych obszarach. Dzięki dużej podatności na szkolenie był wykorzystywany do służby w wojsku; zarówno podczas pierwszej, jak i drugiej wojny światowej przenosiły meldunki, lekarstwa i materiały opatrunkowe. Obecnie owczarek z Beauce jest popularnym we Francji psem policyjnym, pracuje też w służbach celnych (głównie przy wykrywaniu narkotyków), jako przewodnik niewidomych i pies stróżujący.

W Polsce pierwszy pies rasy owczarek francuski beauceron pojawił się stosunkowo niedawno, bo w 1990 roku. Sukę FRANCE sprowadził – a jakże – z Francji Antoni Bojanowski, właściciel hodowli „z Ladzina”. Następnie importował, również z Francji, psy HERODE i JAZZ Sphinx Nor. W tym samym czasie inni hodowcy zaczęli sprowadzać kolejne osobniki z Francji, a w kolejnych latach także z Czech i Węgier, gdzie rasa ta zadomowiła się wcześniej. Obecnie działa w Polsce kilka hodowli, choć psy rasy owczarek francuski beauceron nie cieszą się u nas wielką popularnością, a na wystawach pojawiają się rzadko.

Owczarek francuski beauceron – opis rasy (wzorzec FCI)

OWCZAREK FRANCUSKI BEAUCERON  (FCI 44)

KRAJ POCHODZENIA: Francja

UŻYTKOWOŚĆ: pies pasterski i stróżujący.

KLASYFIKACJA FCI: Grupa I   Psy pasterskie i zaganiające.  Sekcja 1, psy pasterskie, rasa objęta obowiązkiem pracy.

WRAŻENIE OGÓLNE:  owczarek francuski beauceron to duży, masywny, pies, dobrze zbudowany i silnie umięśniony, ale nie ociężały.

WAŻNE PROPORCJE:  beauceron jest psem wyważonym i bez oznak przerysowania. Długość tułowia od stawu barkowego do guza siedzeniowego jest nieco większa od wzrostu psa w kłębie.  Długość głowy wynosi 2/5 wysokości w kłębie; jej szerokość jest nieco mniejsza od połowy długości. Długość mózgoczaszki i trzewioczaszki jest taka sama.

ZACHOWANIE/TEMPERAMENT: otwarty, pewny siebie, o łagodnym wyrazie. Nigdy niewystraszony ani osowiały.

GŁOWA:  dobrze wyrzeźbiona, o harmonijnych liniach. Widziane z profilu, górne linie mózgoczaszki i kufy są równoległe.

MÓZGOCZASZKA: 

CZASZKA:  płaska lub nieco zaokrąglona, bruzda tylko lekko zaznaczona, guz potyliczny  zauważalny.

STOP:  tylko lekko zaznaczony, dzieli głowę na dwie części o jednakowej długości.

TRZEWIOCZASZKA: 

NOS:  proporcjonalny w stosunku do kufy, dobrze uformowany, zawsze czarny i nierozłupany.

KUFA: nie za wąska ani szpiczasta.

WARGI:  przylegające, dobrze wypigmentowane. Górna warga przykrywa dolną, nie obwisając. Na spojeniu tworzą lekki załomek, który nie może być luźny.

UZĘBIENIE: zęby mocne, zgryz nożycowy.

OCZY:  nieco owalne, osadzone w linii prostej. Tęczówka oka ciemnobrązowa, a w każdym razie co najmniej orzechowa, jeżeli podpalanie jest jaśniejsze. Jeżeli beauceron jest odmiany arlekin, jego oczy mogą być porcelanowe.  

USZY: wysoko osadzone. Niecięte – częściowo załamane lub wiszące, ale nigdy płasko przy policzkach. Raczej krótkie, o długości wynoszącej połowę długości głowy. Kopiowane – noszone prosto, z czubkami skierowanymi ku przodowi, nie zbieżnie ani rozbieżnie. Dobrze noszone ucho to takie, przez którego czubek można przeprowadzić linię, przechodzącą pionowo przy boku szyi.

SZYJA:  muskularna, odpowiednio długa, płynnie przechodząca w łopatki.

TUŁÓW:

LINIA GÓRNA:  grzbiet prosty, lędźwie krótkie, szerokie i muskularne. Zad tylko nieznacznie opadający. KŁĄB: dość wyraźny. KLATKA PIERSIOWA:  obwód klatki piersiowej jest większy o 1/5 wzrostu w kłębie. Klatka piersiowa sięga łokcia, jest długa, szeroka i głęboka.

OGON: długi ogon, noszony nisko, sięga co najmniej stawu skokowego, prosty. Na końcu lekko zawinięty „na fajkę”  w kształcie litery J.  W akcji może być noszony nieco wyżej, na przedłużeniu linii grzbietu.

KOŃCZYNY:

KOŃCZYNY PRZEDNIE: widziane z przodu i z boku – proste. ŁOPATKI: średnio długie, ukośnie ustawione. PRZEDRAMIĘ: muskularne. ŁAPY:  duże, okrągłe i zwarte. Pazury zawsze czarne, opuszki mocne i sprężyste.

KOŃCZYNY TYLNE:  Pionowe i równoległe. UDO: Szerokie i muskularne. STAW SKOKOWY: nie za  blisko podłoża; pięta na wysokości około ¼ wzrostu w kłębie, tworzy z podudziem kąt mocno rozwarty. ŚRÓDSTOPIE: Pionowe, ustawione nieco dalej, niż przechodzi pionowa linia od guza siedzeniowego. ŁAPY:  Duże, okrągłe i zwarte. WILCZE PAZURY: podwójne wilcze pazury na tylnych łapach są bardzo ważną cechą tej rasy. Są one w kształcie dwóch oddzielnych palców, z których każdy jest zakończony pazurem. Znajdują się możliwie jak najbliżej łapy.

RUCH: swobodny i wydajny; owczarek z Beauce porusza się wyciągniętym kłusem o długim, wykroku.

SZATA: dwuwarstwowa. SIERŚĆ: na głowie krótka i gładka, na tułowiu krótka, gęsta, sztywna i przylegająca, długości 3-4 cm. Na tylnych łapach niewielkie, choć wyraźne portki, na ogonie szczotka. Podszerstek krótki, gęsty i delikatny, najlepiej mysioszary, nie prześwieca przez włos okrywowy.

UMASZCZENIE: 

a) czarny podpalany („czerwona pończocha”). Czerń powinna być czysto czarna, a podpalanie w kolorze wiewiórczym. Podpalania rozmieszczone następująco:

•    Plamki nad oczami.

•    Po bokach kufy, zmniejszają się stopniowo ku policzkom, i nigdy nie sięgają do wysokości uszu.

•    Na klatce piersiowej, najlepiej dwie oddzielne plamy.

•    Na spodzie szyi.

•    Na spodniej części ogona.

•    Na nogach, zanikając stopniowo ku górze. Zajmują nie więcej, niż 1/3 długości; po wewnętrznej stronie sięgają nieco wyżej.

b) arlekin – szara w czarne plamy i z podpalaniem. Maść szara i czarna powinny być równomiernie rozłożone, możliwa przewaga czerni. Podpalane rozłożone tak samo, jak u psów czarnych.

Dopuszczalna niewielka biała plamka na piersi.

WIELKOŚĆ:

WYSOKOŚĆ W KŁĘBIE: Psy: 65 do 70 cm. Suki:  61 do 68 cm.

 WADY: każde odchylenie od podanego wzorca powinno być uznawane za wadę i oceniane stosownie do jej nasilenia.

 WADY  DYSKWALIFIKUJĄCE:

•    Agresja, wyraźna tchórzliwość.

•    Wielkość poniżej lub powyżej wzorca.

•    Zbyt lekki kościec.

•    Oczy jasne lub porcelanowe u psów innych, niż arlekiny.

•    Nos rozłupany, innej niż czarny, niedopigmentowany.

•    Przodozgryz lub tyłozgryz z utratą kontaktu siekaczy, brak 3 lub więcej zębów, nie licząc P1.

•    Uszy niecięte – twarde,  naturalnie stojące.

•    Tylne łapy bardzo wyraźnie odstawione na zewnątrz (postawa krowia).

•    Inne niż podwójne wilcze pazury, brak wilczych pazurów.

•    Ogon skrócony lub zakręcony powyżej grzbietu.

•    Sierść i umaszczenie inne, niż podaje wzorzec. Całkowity brak podpalania. Sierść kosmata. Wyraźne, dobrze widoczne białe znaczenie na piersi. U odmiany arlekin: przewaga maści szarej nad czarną, maść czarna na jednym boku, a szara na drugim, jego sierść na głowie szara, bez czarnych plam.

 Uwaga: samce muszą mieć dwa normalnie wykształcone jądra, całkowicie umieszczone w mosznie.

Owczarek francuski beauceron – pies o silnej osobowości i wielkim sercu

Pies rasy owczarek francuski beauceron jest pełen temperamentu i energii, o silnym charakterze, ale zrównoważonym i stabilnym. Jest cierpliwy i zdyscyplinowany, wierny, oddany, bardzo przywiązany do swojej rodziny. Dzieci beauceron bardzo lubi i traktuje je jak stado, którym ma się opiekować. W stosunku do mieszkających z nim  zwierząt domowych jest usposobiony życzliwie, zgodnie żyje z innymi psami. Sprawdzi się zarówno jako pierwszy pies, jak i drugi pies w domu. Natomiast obce czworonogi mogą wzbudzić w nim agresję, jest on też nieufny wobec obcych ludzi. Należy pamiętać, że owczarek francuski beauceron to z natury pies stróżujący, jedynie sprowadzony do roli psa towarzyszącego.

Owczarek francuski beauceron to doskonały pies obronny, w przeciwieństwie do swojego bliskiego kuzyna briarda, który jest typowym psem pasterskim. Beauceron jest bardzo inteligentny i bardzo dobrze poddaje się układaniu. Mimo że ma silną osobowość i twardy charakter, jego opiekun nie będzie miał problemów z jego wyszkoleniem. Jeżeli owczarek francuski beauceron już jako mały szczeniak będzie odpowiednio socjalizowany, będzie niemal odgadywał życzenia przewodnika. Jeżeli jednak niedoświadczony opiekun nie będzie sobie radził samodzielnie, może przydać się do pomocy psi behawiorysta.

Owczarek francuski beauceron jest silnym psem o dużym temperamencie. Potrzebuje sporo ruchu, nie znosi bezczynności i nudy, a pozostawiony samemu sobie może mieć skłonności niszczycielskie. Warto jak najwcześniej rozpocząć z nim zajęcia; początkowo w psim przedszkolu, gdzie malec nauczy się, czym jest obroża i smycz dla psa, następnie na kursie posłuszeństwa, a później psów obronnych. Krótkowłosy owczarek francuski nadaje się również do uprawiania psich sportów – agility, zawodów psów obronnych itp. Jako typowy pies pracujący wymaga długich spacerów, a przynajmniej codziennie jednego dłuższego, na który jego właściciel musi znaleźć czas bez względu na porę roku. Owczarek francuski beauceron może mieszkać zarówno w domu z ogrodem, jak i w bloku, pod warunkiem zapewnienia mu dostatecznej ilości ruchu. Szerzej o użytkowości psów piszemy tutaj.

Pielęgnacja, zdrowie i żywienie owczarka francuskiego beaucerona

Beauceron to krótkowłosy owczarek francuski, dlatego jego pielęgnacja nie jest skomplikowana. Dwa razy w roku, kiedy w okresie linienia wypadanie sierści jest bardzo intensywne, należy psa codziennie szczotkować, ponieważ martwy podszerstek może ulec sfilcowaniu. Poza okresem linienia wystarczy przecierać psa irchą, a szczotkować raz w tygodniu, wówczas sierść beaucerona będzie błyszcząca. Regularnie trzeba sprawdzać stan oczu, uszu i uzębienia. Pazury owczarek francuski beauceron ściera na ogół sam; szybkość ich rośnięcia jest  jednak cechą osobniczą, dlatego opiekun powinien kontrolować ich długość i w razie potrzeby skracać. Najlepiej zabieg ten powierzyć lekarzowi weterynarii. Kąpiel psa nie jest konieczna poza przypadkami wytarzania się w nieczystościach.

Owczarek francuski beauceron należy do ras psów zdrowych i odpornych na choroby. Mimo to, jak w przypadku każdego psa, także i u beaucerona mogą pojawić się dolegliwości, na które zapadają psy tej rasy. Owczarek francuski beauceron to duży pies, a właśnie najczęściej u dużych ras zdarza się dysplazja stawów biodrowych i skręt żołądka. Dysplazja, jakkolwiek ma podłoże genetyczne, może się rozwinąć także pod wpływem czynników zewnętrznych: trybu życia, dużego wysiłku fizycznego w zbyt młodym wieku, żywienia. Natomiast skręt żołądka wynika z nadmiernego obciążenia tego narządu, np. poddania psa wysiłkowi zbyt szybko po jedzeniu, spożycia zbyt dużej ilości pożywienia na raz bądź zbyt łapczywe jedzenie i połykanie w związku z tym powietrza. Skręt żołądka bezpośrednio zagraża życiu psa i niezbędna jest natychmiastowa interwencja chirurgiczna.

Niekiedy u beaucerona występują choroby oczu, zwłaszcza postępujący zanik siatkówki (PRA). Dlatego przed dopuszczeniem do rozrodu należy, poza spełnieniem warunków przewidzianych Regulaminem Hodowli Psów Rasowych ZKwP, wykonać badanie genetyczne potencjalnej pary rodzicielskiej w kierunku nosicielstwa PRA.

Do obowiązków opiekuna zdrowego owczarka francuskiego beaucerona należy systematyczne odrobaczanie psa, coroczne szczepienie przeciwko wściekliźnie, a także zaleca się szczepienie przeciwko pozostałym chorobom zakaźnym raz na dwa lata.

Żywienie owczarka francuskiego nie odbiega od żywienia innych ras psów. Beauceron jest dobrze zbudowanym psem, a w związku z zapotrzebowaniem na dużą ilość ruchu potrzebuje wartościowego pożywienia, o odpowiednich proporcjach białka, tłuszczu i węglowodanów, bogatego w witaminy i sole mineralne. Wszystkich tych składników dostarczy dobra, zbilansowana karma od renomowanego producenta. Oczywiście inna pod względem składu jest karma dla szczeniaka, a inna dla dorosłego psa, jeszcze inna dla suk szczennych i karmiących.

Owczarek francuski beauceron może być karmiony także posiłkami domowymi. Jest to jednak dość kłopotliwe, wymaga bowiem starannego doboru składników i ich właściwego przyrządzenia, ponadto posiłki naturalne, w odróżnieniu od karmy gotowej, muszą być suplementowane preparatami witaminowymi i mineralnymi.

Niezależnie od sposobu żywienia, pies powinien mieć przez całą dobę dostęp do świeżej wody do picia, którą trzeba codziennie wymieniać.

Owczarek francuski beauceron – szczeniak, hodowla, wystawy

Poszukując szczeniaka rasy owczarek francuski beauceron nie należy kierować się ceną, która nie może stanowić decydującego kryterium. Warto postawić na dobrą, znaną hodowlę, gdzie rodzice byli przebadani pod kątem ewentualnych chorób i spełniają określone wymogi hodowlane.

W przypadku owczarka francuskiego wymogami, zawartymi w Regulaminie Hodowli Psów Rasowych Związku Kynologicznego w Polsce, są odpowiednie oceny z wystaw lub alternatywnie zaliczenie przeglądu kwalifikacyjnego (https://www.zkwp.pl/regulaminy.php), ale istnieją dodatkowe warunki, które pies powinien spełniać. Wymogiem hodowlanym jest prześwietlenie w kierunku dysplazji stawów biodrowych (wyniki A, B i C), a także zaliczenie przez psa (sukę) testów psychicznych. W 2023 roku wszedł dodatkowy obowiązek wobec psów i suk wszystkich ras przed zakwalifikowaniem do hodowli – badanie profilu DNA. Szczegółowe informacje znajdują się na stronie Związku Kynologicznego w Polsce, udzielają ich również kierownicy sekcji rasy w poszczególnych oddziałach Związku.

Spełnienie powyższych wymogów ogranicza do minimum ryzyko, że szczeniak z danego skojarzenia będzie chory lub nieprawidłowo rozwinięty. Pseudohodowla psów nigdy tego nie zapewni. Jak powinno wyglądać rozważne kupowanie rasowego psa. Cena szczeniaka zależy od renomy hodowli, osiągnięć pary rodzicielskiej i dotychczasowego potomstwa. Istotne znaczenie ma też rodowód psa. W przypadku sprowadzenia z zagranicy dochodzą dodatkowo koszty transportu. Jeżeli nabycie rasowego szczeniaka przekracza nasze możliwości finansowe, lepszym rozwiązaniem, niż napędzanie koniunktury pseudohodowlom, jest adopcja psa ze schroniska.

Podsumowanie

Owczarek francuski beauceron jest to krótkowłosy, duży pies, nadający się dla rodziny, która preferuje aktywny wypoczynek na świeżym powietrzu. Jest bardzo oddanym przyjacielem wszystkich domowników. Bardzo lubi dzieci i jest w stosunku do nich troskliwy i opiekuńczy.

Niegdyś pies pasterski, doskonały stróż obejścia, nieufny wobec obcych ludzi i psów, bardzo dobrze toleruje towarzystwo zwierząt, z którymi dzieli dom. Jest to pies wyjątkowo inteligentny i podatny na szkolenie. Sprawdza się jako pies obronny, może też pracować w policji i w służbach celnych. Nadaje się do uprawiania różnych psich sportów.

Owczarek francuski beauceron jest psem zdrowym, bardzo rzadko choruje. Odpowiednio zadbany i żywiony może dożyć 13-14 lat.