American bully, podobnie jak goldendoodle i inne tego typu krzyżówki, nie jest rasą, a hybrydą. Jego pogłowie, posiadające wspólne cechy, istotne dla odróżnienia go od innych ras psów, nie jest bowiem wystarczająco liczne. Nie jest też na tyle wyrównane, aby tak fizyczny pokrój potomstwa, jak i cechy jego psychiki, mogły być dostatecznie przewidywalne. Nie przeszkadza to jednak stałemu wzrostowi popularności american bully w Stanach Zjednoczonych, a także – coraz częściej – poza nimi.
Spis treści
Historia rasy american bully
Pojęcie „rasa” w tym wypadku jest dość umowne, ale dla uproszczenia będziemy się nim posługiwać. Historia rasy american bully jest bardzo krótka, gdyż zaledwie 30 lat temu, w latach 90. XX wieku, Amerykanie rozpoczęli prace nad jej stworzeniem. Rasami wyjściowymi były: american staffordshire terrier i american pit bull terrier [1], zastosowano też domieszkę buldoga angielskiego. W dalszej kolejności do kojarzeń rasotwórczych użyte zostały: bullmastiff, rottweiler, buldog amerykański [2] i bulterier. Celem było stworzenie psa, który miałby spokojną, zrównoważoną psychikę, byłby łagodny, ale jednocześnie potężnej postury.
Prace hodowlane zaczęto prowadzić na południu Stanów Zjednoczonych – w stanach Karolina Południowa i Wirginia, skąd szybko rozprzestrzeniły się na cały kraj. Niestety, w związku z tym hodowla ta nie była dalej prowadzona według pierwotnych założeń, a wzięli się za nią entuzjaści zamiast naukowców, co skutkowało rozproszeniem cech, tak anatomicznych, jak i psychicznych. Mimo że obecnie nowa rasa jest popularna w całych Stanach Zjednoczonych i pojawiła się już także w Europie (w tym również w Polsce), Międzynarodowa Federacja Kynologiczna daleka jest od jej uznania. Wprawdzie american bully uznany jest jako rasa przez szereg innych organizacji, jak American Bully Kennel Club (ABKC), United Kennel Club (UKC), European Bully Kennel Club (EBKC) i inne pomniejsze kluby kynologiczne, a także American Kennel Club (AKC), który ma umowę o współpracy i wzajemnym uznawaniu rodowodów z FCI, Federacja jak dotąd nie wyraziła woli uznania american bully jako osobnej rasy.
Opis rasy american bully – podstawowe informacje
Rasa american bully ma także inne nazwy, stosowane zamiennie: amerykański pit bully, bully pitbull, bully pit. W jej obrębie Amerykanie wyodrębnione zostały cztery typy pokroju, różniące się wielkością, ale także charakterem:
- Klasyczny – średniej wielkości. Wzrost w kłębie psa 43-51 cm, suki 41-48 cm.
- Standardowy – nieco silniej umięśniony podtyp klasycznego.
- Bully XL – osobniki o wielkości w kłębie nawet 58 cm.
- American bully pocket (kieszonkowy) – najmniejszy. Wzrost w kłębie psa 36-43 cm, suki 33-41 cm.
Istnieje jeszcze jedna odmiana american bully – extreme, nazywana również egzotyczną. Nie jest ona jednak uznawana przez żadną organizację kynologiczną, zgodnie z zaleceniem American Bully Kennel Club (ABKC). Odmiana ta odznacza się przysadzistą, potężną budową przy stosunkowo krótkich kończynach.
Iwona CzechowskaWedług źródeł amerykańskich większe psy (american bully XL) należą do długowiecznych; mogą dożywać nawet 20 lat, natomiast najkrócej żyje odmiana pocket – 8-12 lat. Byłby to swoisty wyjątek, jako że zazwyczaj rasy mniejsze żyją dłużej od większych. Niestety, na obecnym etapie rasotwórczym nie jest możliwe stuprocentowe potwierdzenie tej tezy ani ustalenie przyczyn tego zjawiska. Przypuszcza się, że negatywny wpływ na długość życia american bully ma miniaturyzacja, ale wymaga to szeregu badań i jeszcze wielu lat obserwacji.
Wzorzec rasy american bully jeszcze nie doczekał się opracowania. Istnieje jednak ogólny zarys jego wyglądu i cech charakterystycznych. Oto najważniejsze z nich:
- Wzrost w kłębie – od 32 do 58 cm, zależnie od odmiany.
- Budowa atletyczna dla każdej odmiany, aczkolwiek bez zaburzeń proporcji; pożądany ruch wydajny, lekki i sprężysty, bez człapania.
- Ciężar ciała: odmiana pocket waży około 30 kg, w odmianie XL czworonogi osiągają 60 kg.
- Umaszczenie: najczęściej spotyka się srebrzystoszare (niebieskie), płowe lub czarne, każde z nich z białymi znaczeniami. Nos w kolorze umaszczenia podstawowego. Szata: sierść krótka, gładka i przylegająca, bez podszerstka. W związku z występowaniem różnych umaszczeń u ras wyjściowych przyjęto dopuszczalność kolorów także poza wymienionymi, z wyjątkiem merle, który u żadnej z ras wyjściowych nie występuje.
W każdej z odmian osobniki są krępej, potężnej budowy, o silnie rozwiniętej muskulaturze i dużej, szerokiej głowie, która nadaje psu charakterystyczny wygląd, aczkolwiek jest proporcjonalna w stosunku do reszty ciała. Klatka piersiowa american bully jest szeroka, przez co kończyny przednie są odpowiednio rozstawione i równoległe względem siebie.
W Stanach Zjednoczonych uszy american bully są kopiowane i po łukowatym przycięciu małe i stojące. W Europie, w tym w Polsce, kopiowanie zarówno uszu, jak i ogonów, jest zabronione. Naturalne uszy american bully mają kształt płatka róży i są półuniesione – podobnie jak u amstaffa. Osadzone są wysoko.
Głowa u każdej odmiany rasy american bully jest cechą charakterystyczną. Ma unikatowy kształt, jest bardzo duża i szeroka, ale zawsze proporcjonalna do reszty ciała. Policzki wystające i dobrze umięśnione, bez zmarszczek. Kufa szeroka, lekko kwadratowa, nieco krótsza od mózgoczaszki. Grzbiet nosa prosty. Szczęki potężne, mocne, uzębienie kompletne (42 zęby), zgryz nożycowy, zęby osadzone prosto. Nos duży, nozdrza szeroko rozwarte. Kolor nosa harmonizuje z podstawowym umaszczeniem. Oczy średniej wielkości, owalne lub lekko zaokrąglone, osadzone dość nisko i szeroko rozstawione. Barwa tęczówki dowolna, z wyjątkiem niebieskiej.
Szyja american bully jest średniej długości, muskularna, lekko wysklepiona, łagodnie rozszerzająca się ku tułowiowi. Łopatki długie i muskularne. Klatka piersiowa głęboka i szeroka, żebra dobrze wysklepione. Grzbiet szeroki i mocny; linia górna prosta, lędźwie krótkie i szerokie, zad lekko opadający ku dołowi.
Kończyny przednie silne, umięśnione, równoległe. Łokcie przylegające. Śródręcze krótkie, mocne i elastyczne. Kończyny tylne potężne, silnie umięśnione, zad dobrze wypełniony. Uda mocne i muskularne. Widziane z boku, kończyny tylne dobrze kątowane, widziane od tyłu – równoległe.
Ogon stanowi naturalne przedłużenie linii grzbietu i zwęża się ku końcowi. Noszony na poziomie linii grzbietu, w akcji może być uniesiony nieco wyżej.
Jakie wady ma american bully?
Wady rasy american bully, zgodnie z zaleceniami United Kennel Club (UKC) powinny być traktowane jako dyskwalifikujące. Należy pamiętać, że american bully to rasa nowa i wciąż w trakcie tworzenia, zatem jej pogłowie nie jest jeszcze wyrównane. W miotach mogą zdarzyć się szczenięta, które mają przewagę cech jednej z ras wyjściowych. Może też wystąpić przewaga u jednego szczeniaka jednej rasy, u innego drugiej. Takich szczeniaków nie powinno się używać do dalszej hodowli; kiedy tworzona jest młoda rasa, selekcja hodowlana musi być ostrzejsza.
Wady rasy american bully (wg UKC):
- Wzrost w kłębie poza limitem dla danej odmiany.
- Wyraźne cechy karłowatości.
- Przebudowana sylwetka.
- Głowa za duża i za ciężka (nieproporcjonalna do reszty ciała).
- Zbyt krótka, tępo zakończona kufa.
- Słabe szczęki.
- Przodozgryz, tyłozgryz.
- Nierówno osadzone zęby.
- Nierównoległe kończyny.
- Za szeroka klatka piersiowa.
- Słabo zwarte łapy i stopy.
- Ogon kopiowany.
- Agresja lub nadmierna lękliwość.
- Naturalnie stojące uszy.
- Albinizm.
- Umaszczenie merle.
- Zakręcony ogon.
- Głuchota jedno- lub obustronna.
Samce muszą mieć oba normalnie rozwinięte jądra, całkowicie umieszczone w worku mosznowym.
Pies rasy american bully, 123RF
Czy american bully jest agresywny?
Założeniem hodowców american bully było otrzymanie masywnego psa o krępej posturze, ale o łagodnym charakterze i łatwego w szkoleniu, aby mógł być przyjacielem rodziny. O ile sporo jest jeszcze do zrobienia w zakresie eksterieru (wyglądu), o tyle pod względem psychiki udało się osiągnąć cel. American bully to pies o bardzo pogodnym charakterze, silnie przywiązany do swojej rodziny, z którą uwielbia spędzać każdą chwilę, przy czym nikogo specjalnie nie wyróżnia. Bardzo dobrze obchodzi się z dziećmi, choć oczywiście zabawy, z uwagi na masę psa, powinny odbywać się pod nadzorem osoby dorosłej.
American bully to pies o pozytywnym stosunku do innych zwierząt domowych. Sprawdzi się jako pierwszy i jako drugi pies w domu, Wobec obcych ludzi jest przyjacielski, aczkolwiek niektóre osobniki, zwłaszcza młode, mogą być nieufne. Jeżeli american bully wyczuje zagrożenie dla swoich opiekunów lub ich dzieci, będzie ich bronił, ale nie zapalczywie, a spokojnie, choć zdecydowanie. Ta stosunkowo młoda rasa może być szkolona w kierunku obrony; są to psy pojętne i chętne do pracy, a sam ich wygląd budzi respekt. Z pewnością nieodzowne jest wpajanie psu posłuszeństwa od jak najwcześniejszego wieku i najlepiej zacząć na zajęciach w psim przedszkolu. Jest to bardzo ważne, ponieważ american bully to rasa dość uparta. Szkolenie powinno być systematyczne i nacechowane pozytywnymi bodźcami. American bully wymaga konsekwentnego, choć łagodnego prowadzenia i każdorazowego nagradzania za dobrze wykonane polecenie.
American bully potrzebuje dość sporej dawki ruchu, dlatego wskazany jest codzienny dłuższy spacer, połączony z zabawą, np. aportowaniem drewnianego koziołka. Psy te lubią przebywać na powietrzu w towarzystwie swojej rodziny i choć mogą mieszkać w bloku, najlepiej czują się w domu z ogrodem, tym bardziej, że są bardzo dobrymi stróżami.
Iwona Czechowska sędzina kynologicza, hodowczyni psów, ekspertka zoocial.plNa co najczęściej choruje american bully?
Niestety, american bully nie jest wolny od chorób genetycznych. Przyczyn zapewne należy upatrywać w początkowych stadiach tworzenia rasy, kiedy nie zawsze było ono udziałem naukowców (głównie kynologów z zakresu genetyki), lekarzy weterynarii i doświadczonych hodowców – praktyków. Kojarzenie międzyrasowe zawsze niosą duże ryzyko odziedziczenia przez hybrydy schorzeń ras wyjściowych, tym bardziej, że nie wszystkie choroby dziedziczne są do końca zbadane pod względem mechanizmów dziedziczenia. U american bully mogą wystąpić następujące przypadłości:
- Dysplazja stawów biodrowych i łokciowych.
- Postępujący zanik siatkówki (PRA).
- Zaćma (katarakta).
- Abiotrofia móżdżku (neonatal cortical cerebellar degeneration, NCCD), degeneracja komórek móżdżku, występująca u american staffordshire terrierów I pitbull terierów.
- Niedoczynność tarczycy.
- Ichtioza (rybia łuska) – dziedziczne zaburzenie procesu odnowy skóry, polegające na jej nadmiernym rogowaceniu. Naskórek nawarstwia się i układa dachówkowato, w kształcie rybiej łuski. Występuje również u buldogów amerykańskich.
- Zwichnięcie (wypadanie) rzepki.
- Wrodzona niewydolność serca.
- Rozszczep wargi.
- Syndrom brachycefaliczny (Brachycephalic Airway Syndrome, BAS) – zespół wad anatomicznych, związanych ze skróconą kufą – cecha odziedziczona po buldogu angielskim.
-
Skłonność do wzdęć i alergii skórnych.
Biorąc pod uwagę możliwość wystąpienia powyższych schorzeń, decydując się na psa rasy american bully należy bardzo starannie wybrać hodowlę. Może bowiem trafić się pseudohodowla psów, której właściciel będzie zapewniał o doskonałym pochodzeniu, a rzeczywistość okaże się zupełnie inna. Kupowanie rasowego psa to niełatwa sprawa, szczególnie jeżeli rasa jest młoda i jeszcze nieuznana, a w tym wypadku zdrowie american bully powinno być najważniejsze – ważniejsze nawet niż rodowód psa.
American bully, jako stosunkowo młoda rasa, jest podatny na szereg chorób dziedzicznych, takich jak dysplazja stawów biodrowych i łokciowych, wrodzone wady serca czy postępujący zanik siatkówki (PRA). Kluczowym elementem przy wyborze szczeniaka jest dokładne sprawdzenie zdrowia rodziców, a odpowiedzialne hodowle powinny oferować wyniki badań genetycznych.
Dr. Jerold Bell (USA) Lekarz weterynarii, specjalista ds. genetyki psówJak należy pielęgnować psa rasy american bully?
Pielęgnacja american bully nie nastręcza problemów, ponieważ ta rasa psów ma krótką, gładką i przylegającą sierść i takie zabiegi, jak np. trymowanie psa, nie mają zastosowania. Jednak konieczne jest regularne, w kilkudniowych odstępach, przeczesywanie psa miękką szczotką lub specjalną gumową rękawicą. American bully jest bowiem dość często trapiony przez alergie pokarmowe, które objawiają się m.in. zmianami skórnymi. Te zaś, pozostawione samym sobie, mogą rozwinąć się w kierunku bardzo bolesnych i jątrzących się ran. Kąpiel psa wskazana jest w przypadku silnego zabrudzenia; jeżeli natomiast doszło do zmian skórnych na tle alergicznym, lekarz weterynarii może zalecić kąpiele z dodatkiem preparatów leczniczych.
Poza tym regularnie trzeba sprawdzać stan uszu i oczu, ponadto istotna jest pielęgnacja pazurów u psa. Jeżeli nie są ścierane w sposób naturalny, należy je systematycznie skracać. Obcinanie pazurów u psa wymaga pewnej wprawy, dlatego niedoświadczony opiekun powinien powierzyć je lekarzowi weterynarii.
American bully to rasa wrażliwa, dlatego tak ważne jest odrobaczanie i szczepienie psa przeciwko wszystkim chorobom zakaźnym, nie tylko obowiązkowo przeciwko wściekliźnie. Warto również profilaktycznie wykonywać badanie krwi u psa, najlepiej co roku po zimie.
Czym i jak karmić american bully?
Potrzeby żywieniowe american bully nie różnią się od potrzeb innych psów. Można im podawać karmę gotową dla ras średnich, która nie wymaga suplementacji. Należy zwracać jednak uwagę, aby pochodziła od dobrego producenta. Nie należy zapominać, że american bully to rasa wrażliwa, podatna na dolegliwości pokarmowe i alergie i dobór odpowiedniego pożywienia jest szczególnie ważny. Karma może być zarówno sucha, jak i mokra.
Posiłki domowe są również wartościowe, ale niezbyt wygodne w przyrządzaniu, ponieważ są dość pracochłonne i wymagają wzbogacania witaminami i minerałami. Istnieje też spore środowisko zwolenników metody BARF, która jest także odpowiednia. Wszystko zależy od indywidualnego wyboru. Niezależnie od wybranej metody, żywienie american bully powinno bazować na dwóch posiłkach dziennie w przypadku dorosłego psa. Szczenięta otrzymują posiłki częściej, w zależności od wieku. Porcje nie mogą być zbyt obfite, a po jedzeniu pies powinien co najmniej przez godzinę odpoczywać, aby uniknąć ryzyka skrętu żołądka, bardzo niebezpiecznego dla życia zwierzęcia. Należy zapewnić psu całodobowy dostęp do miski z wodą.
American bully – wystawy, hodowla
Rasa american bully nie jest uznana przez FCI. Oznacza to, że psy tej rasy nie mają nadanego numeru wzorca i w ogóle nie figurują w ewidencji Federacji. Dlatego mogą uczestniczyć w wystawach psów rasowych, organizowanych pod patronatem FCI, wyłącznie w grupie ras nieuznanych. Nie mają prawa do wniosków CACIB (na międzynarodowego championa piękności lub wystawowego) i nie mogą brać udziału w konkurencjach finałowych, poza fakultatywnymi, przewidzianymi dla ras nieuznanych.
Wszystkie działające hodowle american bully zrzeszone są w stowarzyszeniach uznających tę rasę (głównie ABKC). Ponieważ statut ZKwP wyklucza możliwość równoczesnego członkostwa w innej organizacji kynologicznej, w praktyce american bully nie uczestniczą w wystawach organizowanych w Polsce.
Nie zmienia to jednak zasad kwalifikacji do hodowli. O ile krajowa organizacja kynologiczna wyraża zgodę na prowadzenie hodowli rasy nieuznanej, obowiązują te same zasady, co w przypadku ras uznanych ostatecznie: wiek 15 miesięcy, odpowiednie oceny wystawowe (uwaga: ocena jest czym innym niż lokata i tytuł) lub przegląd kwalifikacyjny oraz profil DNA.
Pochodzący z hodowli zarejestrowanej w ZKwP pies (lub suka) powinien mieć też wykonane badania genetyczne w kierunku chorób dziedzicznych, a także prześwietlenie na dysplazję stawów biodrowych, jeżeli rasa jest na nią podatna. W Polsce jak dotąd nie ma żadnych wytycznych w kwestii american bully.
Jak nazwać psa rasy american bully?
Przykładowe imiona dla suki American Bully: Bella, Luna, Diamond, Roxy, Nova.
Przykładowe imiona dla psa American Bully: Diesel, Zeus, Thor, King, Titan.
Ile kosztuje american bully?
Cena american bully może znacząco się różnić w zależności od kilku czynników, takich jak linia krwi, wiek, płeć, kolor sierści oraz renoma hodowcy. W Polsce, cena szczeniaka american bully z rodowodem zaczyna się zwykle od około 3000 złotych, jednak wartość ta może sięgać nawet kilkunastu tysięcy złotych w przypadku psów pochodzących z renomowanych linii i hodowli. Warto również pamiętać, że koszty opieki nad psem, takie jak żywność, opieka weterynaryjna i akcesoria, również wpływają na całkowity koszt posiadania american bully. Osoby zainteresowane zakupem powinny dokładnie zbadać rynek i wybierać hodowcę z dobrą reputacją, aby mieć pewność co do zdrowia i pochodzenia psa.
Czy american bully to dobry wybór?
American bully to w zasadzie jeszcze nie rasa, ponieważ pogłowie nie jest wyrównane. Konieczne jest kilkadziesiąt lat dalszych prac hodowlanych i restrykcyjnej selekcji, aby doprowadzić do ujednolicenia eksterieru i znacznie zmniejszyć ryzyko dziedziczenia chorób. Dlatego tak ważne jest, aby w poszukiwaniu szczeniaka trafić na odpowiedzialnego hodowcę, a nie producenta szczeniąt.
American bully nadaje się na psa dla rodziny ze starszymi dziećmi, preferującej aktywny wypoczynek na świeżym powietrzu. Miłośnicy rasy polecają ją także sympatykom psich sportów; wbrew masywnej posturze, psy te są skoczne i zwinne i dobrze sobie radzą w agility. Średnia długość życia american bully to 10-12 lat.
Źródło: 123rf.com
Bibliografia
- George Hoppendale, Asia Moore. American Bully. American Bully Complete Owners Manual. EAN: 9781910861509, Wyd. Pesa Publishing American Bully, 21.12.2017
- [1] Rasa nieuznana przez FCI
- [2] Jak wyżej
Brak komentarzy
Nikt jeszcze nie dodał komentarza do tego artykułu.