Neurochirurgia u psów — kiedy jest konieczna?

Badanie neurologiczne

Dokładne badanie neurologiczne pozwala na lokalizację schorzenia i postawienie wstępnego rozpoznania. W jego skład wchodzi:

• wywiad z opiekunem zwierzęcia,

• ocena stanu pacjenta, świadomości i zachowania,

• oględziny w ruchu,

• badanie reakcji prioproceptywnych (świadomości i czucia ciała w przestrzeni),

• badanie odruchów rdzeniowych,

• badanie nerwów czaszkowych.

Każda wizyta u lekarza weterynarii powinna zacząć się od dokładnej oceny pacjenta. Dopiero na tej podstawie neurolog może dobrać dodatkową diagnostykę np. badanie krwi u psa!!!, tomografię komputerową, rezonans magnetyczny czy pobranie płynu mózgowo-rdzeniowego.

Choroby neurologiczne u psów

Nie wszystkie choroby związane z układem nerwowym u psów klasyfikują się do leczenia operacyjnego — np. w przypadku dyskopatii Hansen III czy zatoru włóknisto-chrzęstnego pomocna może być jedynie terapia przeciwbólowo i intensywna rehabilitacja.

Dyskopatie

Poszczególnie kręgi kręgosłupa rozdzielone są krążkami międzykręgowymi, zapewniającymi amortyzację i odpowiednią ruchomość. W przebiegu dyskopatii krążek przesuwa się do kanału kręgowego i wywiera nacisk na rdzeń. Objawy różnią się w zależności od lokalizacji i rozległości uszkodzenia — stwierdza się ból, zaburzenia równowagi, niedowład, a w najpoważniejszych przypadkach całkowite porażenie kończyn.

Hansen typu I

Każdy krążek międzykręgowy składa się z ułożonego zewnętrznie mocnego pierścienia włóknistego, który otacza mocno uwodnione jądro miażdżyste. Wraz z wiekiem struktury te ulegają zwyrodnieniu, co predysponuje do dyskopatii. Najbardziej narażone są psy ras chondrodystroficznych — jamniki, Shi-Tzu, pekińczyki, maltańczyki, u których nawet 90% krążków może być zmienione już w 2 roku życia. Za zaburzony wzrost i rozwój psa chondrodystroficznego odpowiadają genetycznie uwarunkowane wady chrząstki. W przebiegu schorzenia osłabiony pierścień włóknisty ulega przerwaniu, a masy jądra miażdżystego wpuklają się do kanału kręgowego.

Do potwierdzenia diagnozy niezbędne jest kontrastowe badanie rdzenia kręgowego przy pomocy tomografii komputerowej lub rezonans magnetyczny. W przypadku zakwalifikowania do chirurgicznego odbarczenia kluczowe jest szybkie wykonanie zabiegu, a następnie wdrożenie rehabilitacji.

Hansen typu II

W przypadku tego typu dyskopatii nie dochodzi do przerwania pierścienia włóknistego, lecz na rdzeń kręgowy uciska cały krążek. Chorobę cechuje powolny i postępujący przebieg, przez co poważne objawy stają się widoczne zwykle u starszych zwierząt. Predysponowane są duże rasy psów. W celu potwierdzenia diagnozy wykonuje się tomografię komputerową z kontrastem lub rezonans magnetyczny. W niektórych przypadkach możliwe jest leczenie operacyjne, ale zależy to od stanu pacjenta, innych schorzeń oraz zaawansowania problemu.

Zespół ogona końskiego

Zwyrodnieniowe zwężenie lędźwiowo-krzyżowe, czyli zespół końskiego ogona dotyka zwykle psów ras dużych w starszym wieku. W jego przebiegu dochodzi do zwyrodnienia stawu lędźwiowo-krzyżowego i ucisku na tzw. koński ogon — ostatnie nerwy rdzeniowe. Grzbiet w tej okolicy jest zwykle bolesny, pies zaczyna mieć problemy ze wstawaniem, utrzymaniem równowagi, może powłóczyć łapami. Często pojawiają się trudności w kontroli oddawania moczu i kału.

W diagnostyce wykorzystuje się RTG, tomografię komputerową i rezonans. Niestety, często w momencie postawienia diagnozy zmiany są już rozległe i zaawansowane, co ogranicza możliwości leczenia chirurgicznego.

Spondyloza

Zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa w przebiegu spondylozy nie zawsze dają objawy kliniczne. Tworzące się mosty kostne bywają odkryte przypadkowo, przy okazji innych badań. W niektórych przypadkach mogą jednak uciskać nerwy rdzeniowe przechodzące przez otwory międzykręgowe powodując ból i niechęć do ruchu. Zalecana jest wtedy chirurgiczna dekompresja.

Syndrom Wobblera

Syndrom Wobblera, czyli spondylomielopatia szyjna diagnozowana jest najczęściej u psów ras olbrzymich. W przebiegu schorzenia dochodzi do zwężenia kanału kręgosłupa pod wpływem zwyrodnienia i przerostu okolicznych struktur, co powoduje ucisk na rdzeń. Choroba jest bolesna i ma charakter postępujący. Pojawiają się zaburzenia równowagi, "chód dwusilnikowy" (praca łap przednich nie jest zsynchronizowana z tylnymi), a w końcowych stadiach całkowite porażenie kończyn.

Niestabilność szczytowo-obrotowa

Niestabilność szczytowo-obrotowa to wada wrodzona występująca u psów małych ras. Rzadziej może być skutkiem urazu. W przebiegu choroby dochodzi do osłabienia struktur stabilizujących staw pomiędzy pierwszym a drugim kręgiem szyjnym. Wywołuje to nacisk na rdzeń kręgowy, co powoduje ból, niedowłady, usztywnienie szyi, a w skrajnych przypadkach porażenie czterokończynowe. Zwykle stosuje się leczenie zachowawcze — terapię przeciwbólową i stabilizację zewnętrzną. Rokowania w przypadku udanego zabiegu chirurgicznego są dobre, ale operacja obarczona jest stosunkowo dużym ryzykiem.

Urazy

Poważne wypadki komunikacyjne mogą skutkować złamaniami kręgów i poważnymi uszkodzeniami rdzenia kręgowego. W zależności od rozległości urazów i stanu pacjenta chirurg podejmuje decyzję o operacyjnej stabilizacji kręgosłupa i dekompresji rdzenia.

Nowotwory

Istnieje wiele typów nowotworów, które ze względu na lokalizację i wielkość wywołują przeróżne objawy kliniczne. Może być to ból, niedowłady, porażenia, zmiana zachowania, a nawet padaczka u psa i symptomy ogólnoustrojowe spowodowane zaburzeniami w wydzielaniu hormonów. Postępowanie zależy głównie od wielkości i lokalizacji zmiany — chirurgicznie można leczyć m.in. niektóre nowotwory opon mózgowych, guzy przysadki mózgowej i wywodzące się z korzeni nerwów.

Najczęściej zadawane pytania

Oto odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania dotyczące neurochirurgii psów. 

Jaki jest koszt operacji kręgosłupa u psa?

Operacja kręgosłupa u psa może być kosztowna i cenę mogą wpływać różne czynniki, takie jak lokalizacja, specjalista oraz zakres operacji. Koszty mogą się wahać od kilku tysięcy do kilkunastu tysięcy złotych, w zależności od potrzebnej opieki i procedury.

Ile trwa operacja kręgosłupa u psa?

Czas trwania operacji kręgosłupa u psa może również różnić się w zależności od skomplikowania przypadku. Standardowo operacja taka może trwać od kilku godzin do kilku godzin, w zależności od zakresu interwencji i problemu zdrowotnego psa. 

Jak uśmierzyć ból kręgosłupa u psa?

Aby złagodzić ból kręgosłupa u psa, można zastosować różne strategie:

• Leki przeciwbólowe - Podawane przez weterynarza, aby złagodzić ból i dyskomfort.
• Terapie fizyczne - Takie jak masaż, fizykoterapia, czyli zastosowanie m.in. maści rozluźniającej mięśnie.

Jak rehabilitować psa z dyskopatią?

Rehabilitacja psa z dyskopatią jest skomplikowanym procesem, który wymaga cierpliwości i indywidualnego podejścia. Oto kilka kluczowych aspektów rehabilitacji:

• Lekarz weterynarii - pierwszym krokiem jest skonsultowanie się z lekarzem weterynarii, który może zdiagnozować dyskopatię i zalecić odpowiednie leczenie oraz plan rehabilitacji.

• Leki i terapie - weterynarz może przepisać leki przeciwbólowe i przeciwzapalne, które pomogą złagodzić ból i zapalenie wokół uszkodzonego krążka międzykręgowego. Dodatkowo, terapie fizyczne takie jak fizjoterapia, masaż, czy terapie wodne mogą być stosowane w celu poprawy ruchomości i redukcji bólu.

• Odpowiednie ćwiczenia - rehabilitacja musi być stopniowa i dostosowana do stanu zdrowia psa. Ćwiczenia mają na celu wzmocnienie mięśni kręgosłupa i poprawę stabilności, ale powinny być wykonywane pod nadzorem specjalisty, aby uniknąć dalszego uszkodzenia.

• Dieta i suplementacja - ważne jest zapewnienie psu odpowiedniej diety bogatej w składniki odżywcze wspierające zdrowie kręgosłupa, takie jak kwasy tłuszczowe omega-3 czy glukozamina. Weterynarz może również zalecić suplementy diety wspomagające zdrowie stawów.

• Monitorowanie postępów - rehabilitacja z dyskopatią może być długoterminowym procesem. Ważne jest regularne monitorowanie postępów psa przez weterynarza oraz dostosowywanie planu rehabilitacyjnego w miarę potrzeb, aby maksymalnie wspomagać powrót psa do zdrowia i aktywności.

Każdy przypadek dyskopatii jest inny, dlatego kluczowe jest indywidualne podejście i ścisła współpraca z lekarzem weterynarii oraz specjalistami ds. rehabilitacji zwierząt.