Jaskra (łac. glaucoma) to bardzo bolesna i trudna w leczeniu choroba oczu mogąca mieć charakter pierwotny lub wtórny. Jej patomechanizm sprowadza się do wzrostu ciśnienia wewnątrzgałkowego spowodowanego trudnościami w odpływie cieczy wodnistej. Czym objawia się jaskra i jak wygląda jej terapia? Odpowiadamy!
Spis treści
Anatomia oka psa
Patofizjologia jaskry u psa jest ściśle powiązana z budową anatomiczną oka, które składa się z komory przedniej i tylnej przedzielonych od siebie soczewką i tęczówką. Tylną komorę oka zajmuje ciało szkliste nadające kształt gałce ocznej, przednią zaś - ciecz wodnista. Jest ona produkowana w tylnej komorze oka w wyrostkach rzęskowych będących elementem ciała rzęskowego okalającego tęczówkę i odpowiadającego za zmianę kształtu soczewki (a tym samym pełniącego niebagatelną funkcję w akomodacji oka). Ciecz wodnista następnie przepływa przez źrenicę do komory przedniej. Jej funkcją jest zaspokajanie potrzeb metabolicznych nieunaczynionych struktur oka: tęczówki i rogówki.
Ciecz wodnista jest stale produkowana i odprowadzana. Zaburzenia równowagi tych procesów doprowadzają do spadku lub wzrostu ciśnienia śródgałkowego. W przebiegu jaskry ciecz wodnista produkowana jest w prawidłowy sposób, natomiast problem leży jej utrudnionym odprowadzaniu.
Odprowadzanie cieczy wodnistej
W prawidłowych warunkach do odprowadzania cieczy wodnistej dochodzi w sposób konwencjonalny (85%) i niekonwencjonalny (15%). Pierwszy z nich polega na przesączaniu substancji do krążenia żylnego poprzez kąt tęczówkowo-rogówkowy. Niekonwencjonalne odprowadzanie cieczy wodnistej to jej dyfuzja przez tęczówkę i ciało rzęskowe.
Jaskrę klasyfikuje się w zależności od stanu kąta przesączania. Możemy zatem wyróżnić chorobę przebiegającą z:
· zamkniętym kątem przesączania - do upośledzenia odprowadzania cieczy wodnistej dochodzi na skutek zwężenia lub całkowitego zamknięcia kąta tęczówkowo-rogówkowego,
· otwartym kątem przesączania - utrudniony odpływ cieczy wodnistej wynika z upośledzenia budowy dalszych części struktur odprowadzających, przy zachowaniu kąta tęczówkowo-rogówkowego.
Jaskra pierwotna (wrodzona)
Jaskra pierwotna często jest dziedziczna. Wyróżnia się jej dwa rodzaje:
· z otwartym kątem przesączania (ang. primary open angle glaucoma - PAOG),
· z zamkniętym kątem przesączania (ang. primary angle closure glaucoma - PACG - goniodysgeneza).
PAOG to choroba ściśle związana z rasą. Cierpią na nią głównie beagle, elkhundy i pudle. Schorzenie to ma charakter przewlekły, a w jego wyniku może dojść do woloocza lub zwichnięcia soczewki. Pomimo to, psy z zaawansowanym stopniem PAOG często zachowują wzrok.
Goniodysgeneza występuje m.in. u amerykańskich i angielskich cocker spanieli, labradorów, golden retrieverów, bassetów, samojedów, huskych i dogów niemieckich. W wyniku zaawansowanego procesu chorobowego bardzo często dochodzi do całkowitej utraty wzroku.
Warto zaznaczyć, że w przypadku jaskry pierwotnej zmiany z reguły obejmują zarówno lewe jak i prawe oko, chociaż zazwyczaj w jednym z nich choroba rozwija się później.
Czym jest jaskra wtórna?
W przebiegu jaskry wtórnej do podwyższenia ciśnienia wewnątrzgałkowego dochodzi na skutek innych chorób oka takich jak:
- zwichnięcie soczewki,
- zapalenie błony naczyniowej,
- nowotwór oka (np. czerniak tęczówki),
- inne częste choroby gałek ocznych.
Wtórna odmiana jaskry może obejmować tylko jedno oko. Rokowanie dotyczące zachowania wzroku zależy od pierwotnej przyczyny schorzenia.
Jagoda Cinciała lekarka weterynarii, ekspertka zoocial.pl123rf.com
Objawy jaskry u psa
Jaskra to bardzo bolesne schorzenie. Dyskomfort psa może objawiać się skurczem powiek i posmutnieniem. Warto jednak mieć świadomość, że zwierzęta często ukrywają objawy bólu. Nie oznacza to jednak, że go nie czują.
Poza tym obserwowane są symptomy takie jak:
· wolooocze, czyli znaczne powiększenie gałki ocznej,
· zaczerwienienie oka,
· niebieski odcień rogówki (wynikający z jej obrzęku),
· rozszerzenie źrenic i stopniowa utrata ich reaktywności.
W końcowym stadium jaskry może dojść do ślepoty, a nawet zaniku gałki ocznej.
Rozpoznanie jaskry
W celu rozpoznania jaskry konieczna jest konsultacja w przychodni weterynaryjnej specjalizującej się w okulistyce - nie każdy gabinet posiada bowiem narzędzia niezbędne do rozpoznania tej choroby.
Kluczowym badaniem pozwalającym na zdiagnozowanie jaskry jest pomiar ciśnienia śródgałkowego (ang. intraocular pressure - IOP) przy pomocy tonometru. Niektóre placówki oferują także gonioskopię, czyli badanie kąta tęczówkowo-rogówkowego pozwalające na odróżnienie PAOG od PACG.
Jaskra u psów to schorzenie prowadzące do bardzo bolesnego wzrostu ciśnienia wewnątrzgałkowego. Objawy, takie jak powiększenie gałki ocznej czy obrzęk rogówki, wymagają natychmiastowej konsultacji weterynaryjnej, ponieważ opóźnienia w leczeniu mogą skutkować trwałą ślepotą.
Dr. Emily Carter (US) lekarka weterynarii, specjalistka okulistyki weterynaryjnejLeczenie jaskry u psa
Leczenie farmakologiczne jaskry polega na stosowaniu leków powodujących zwiększenie odpływu cieczy wodnistej drogą niekonwencjonalną i zmniejszenie jej produkcji, co ma na celi obniżenie ciśnienia śródgałkowego. Nadrzędne znaczenie ma również przeciwbólowe zabezpieczenie pacjenta.
Warto zaznaczyć, że w zaawansowanych przypadkach terapia zachowawcza jest niewystarczająca, a jedynym sposobem na zminimalizowanie cierpienia pacjenta jest leczenie chirurgiczne polegające na usunięciu gałki ocznej wraz z częścią nerwu wzrokowego, czyli enukleacja.
Czym jest jaskra u psa - podsumowanie
Jaskra jest chorobą, w której przebiegu ciśnienie w oku ulega znacznemu podwyższeniu na skutek upośledzenia odprowadzania cieczy wodnistej. To bardzo bolesne schorzenie wymagające specjalistycznej terapii prowadzonej przez lekarza weterynarii - okulistę.
Jaskra wrodzona występuje u konkretnych ras psów i z reguły obejmuje zarówno lewe jak i prawe oko. W przypadku goniodysgenezy ryzyko ślepoty jest bardzo wysokie. Ten typ jaskry charakteryzuje się wrodzonym zamkniętym kątem przesączania tęczówkowo-rogówkowego.
Choroba ta może mieć również podłoże wtórne i wynikać z innych zaburzeń w obrębie oka, np. zapalenia błony naczyniowej, zwichnięcia soczewki lub nowotworu u psa.
Diagnostyka jaskry polega głównie na pomiarze ciśnienia śródgałkowego przy pomocy tonometru w zestawieniu z objawami klinicznymi, rasą i historią pacjenta. Warto również zdecydować się na gonioskopię.
Konsekwencją jaskry jest silny ból, za zaawansowany proces chorobowy doprowadza nawet do ślepoty i konieczności usunięcia gałki ocznej. Utrata wzroku bardzo utrudnia funkcjonowanie czworonoga i wysoce negatywnie wpływa na jego zdrowie psychiczne i może doprowadzić nawet do depresji u psa.
Pamiętaj o tym, że każdy niepokojący objaw okulistyczny zaobserwowany u twojego pupila powinien zostać skonsultowany z lekarzem weterynarii!
Jagoda Cinciała lekarka weterynarii, ekspertka zoocial.plBibliografia
- "Jaskra - mechanizmy oraz zasady rozpoznawania i leczenia choroby wywołującej ślepotę i ból" - R. Ofri; Magzazyn Weterynaryjny; 12/2021
- "Jaskra - diagnostyczne i terapeutyczne wyzwanie dla lekarza weterynarii" - M. Pikiel; Weterynaria po Dyplomie; 06/2016
Brak komentarzy
Nikt jeszcze nie dodał komentarza do tego artykułu.