Jaskra u psa - przyczyny, objawy, leczenie

Anatomia oka psa

Patofizjologia jaskry u psa jest ściśle powiązana z budową anatomiczną oka, które składa się z komory przedniej i tylnej przedzielonych od siebie soczewką i tęczówką. Tylną komorę oka zajmuje ciało szkliste nadające kształt gałce ocznej, przednią zaś - ciecz wodnista. Jest ona produkowana w tylnej komorze oka w wyrostkach rzęskowych będących elementem ciała rzęskowego okalającego tęczówkę i odpowiadającego za zmianę kształtu soczewki (a tym samym pełniącego niebagatelną funkcję w akomodacji oka). Ciecz wodnista następnie przepływa przez źrenicę do komory przedniej. Jej funkcją jest zaspokajanie potrzeb metabolicznych nieunaczynionych struktur oka: tęczówki i rogówki.

Ciecz wodnista jest stale produkowana i odprowadzana. Zaburzenia równowagi tych procesów doprowadzają do spadku lub wzrostu ciśnienia śródgałkowego. W przebiegu jaskry ciecz wodnista produkowana jest w prawidłowy sposób, natomiast problem leży jej utrudnionym odprowadzaniu.

Odprowadzanie cieczy wodnistej

W prawidłowych warunkach do odprowadzania cieczy wodnistej dochodzi w sposób konwencjonalny (85%) i niekonwencjonalny (15%). Pierwszy z nich polega na przesączaniu substancji do krążenia żylnego poprzez kąt tęczówkowo-rogówkowy. Niekonwencjonalne odprowadzanie cieczy wodnistej to jej dyfuzja przez tęczówkę i ciało rzęskowe.

Jaskrę klasyfikuje się w zależności od stanu kąta przesączania. Możemy zatem wyróżnić chorobę przebiegającą z:

·         zamkniętym kątem przesączania - do upośledzenia odprowadzania cieczy wodnistej dochodzi na skutek zwężenia lub całkowitego zamknięcia kąta tęczówkowo-rogówkowego,

·         otwartym kątem przesączania - utrudniony odpływ cieczy wodnistej wynika z upośledzenia budowy dalszych części struktur odprowadzających, przy zachowaniu kąta tęczówkowo-rogówkowego.

Jaskra pierwotna (wrodzona)

Jaskra pierwotna często jest dziedziczna. Wyróżnia się jej dwa rodzaje:

·         z otwartym kątem przesączania (ang. primary open angle glaucoma - PAOG),

·         z zamkniętym kątem przesączania (ang. primary angle closure glaucoma - PACG - goniodysgeneza).

PAOG to choroba ściśle związana z rasą. Cierpią na nią głównie beagle, elkhundy i pudle. Schorzenie to ma charakter przewlekły, a w jego wyniku może dojść do woloocza lub zwichnięcia soczewki. Pomimo to, psy z zaawansowanym stopniem PAOG często zachowują wzrok.

Goniodysgeneza występuje m.in. u amerykańskich i angielskich cocker spanieli, labradorów, golden retrieverów, bassetów, samojedów, huskych i dogów niemieckich. W wyniku zaawansowanego procesu chorobowego bardzo często dochodzi do całkowitej utraty wzroku.

Warto zaznaczyć, że w przypadku jaskry pierwotnej zmiany z reguły obejmują zarówno lewe jak i prawe oko, chociaż zazwyczaj w jednym z nich choroba rozwija się później.

Czym jest jaskra wtórna?

W przebiegu jaskry wtórnej do podwyższenia ciśnienia wewnątrzgałkowego dochodzi na skutek innych chorób oka takich jak:

• zwichnięcie soczewki,
• zapalenie błony naczyniowej,
• nowotwór oka (np. czerniak tęczówki),
• inne częste choroby gałek ocznych.

Wtórna odmiana jaskry może obejmować tylko jedno oko. Rokowanie dotyczące zachowania wzroku zależy od pierwotnej przyczyny schorzenia.

Objawy jaskry u psa

Jaskra to bardzo bolesne schorzenie. Dyskomfort psa może objawiać się skurczem powiek i posmutnieniem. Warto jednak mieć świadomość, że zwierzęta często ukrywają objawy bólu. Nie oznacza to jednak, że go nie czują.

Poza tym obserwowane są symptomy takie jak:

·         wolooocze, czyli znaczne powiększenie gałki ocznej,

·         zaczerwienienie oka,

·         niebieski odcień rogówki (wynikający z jej obrzęku),

·         rozszerzenie źrenic i stopniowa utrata ich reaktywności.

W końcowym stadium jaskry może dojść do ślepoty, a nawet zaniku gałki ocznej.

Rozpoznanie jaskry

W celu rozpoznania jaskry konieczna jest konsultacja w przychodni weterynaryjnej specjalizującej się w okulistyce - nie każdy gabinet posiada bowiem narzędzia niezbędne do rozpoznania tej choroby.

Kluczowym badaniem pozwalającym na zdiagnozowanie jaskry jest pomiar ciśnienia śródgałkowego (ang. intraocular pressure - IOP) przy pomocy tonometru. Niektóre placówki oferują także gonioskopię, czyli badanie kąta tęczówkowo-rogówkowego pozwalające na odróżnienie PAOG od PACG.

Leczenie jaskry u psa

Leczenie farmakologiczne jaskry polega na stosowaniu leków powodujących zwiększenie odpływu cieczy wodnistej drogą niekonwencjonalną i zmniejszenie jej produkcji, co ma na celi obniżenie ciśnienia śródgałkowego. Nadrzędne znaczenie ma również przeciwbólowe zabezpieczenie pacjenta.

Warto zaznaczyć, że w zaawansowanych przypadkach terapia zachowawcza jest niewystarczająca, a jedynym sposobem na zminimalizowanie cierpienia pacjenta jest leczenie chirurgiczne polegające na usunięciu gałki ocznej wraz z częścią nerwu wzrokowego, czyli enukleacja.

Czym jest jaskra u psa - podsumowanie

Jaskra jest chorobą, w której przebiegu ciśnienie w oku ulega znacznemu podwyższeniu na skutek upośledzenia odprowadzania cieczy wodnistej. To bardzo bolesne schorzenie wymagające specjalistycznej terapii prowadzonej przez lekarza weterynarii - okulistę.

Jaskra wrodzona występuje u konkretnych ras psów i z reguły obejmuje zarówno lewe jak i prawe oko. W przypadku goniodysgenezy ryzyko ślepoty jest bardzo wysokie. Ten typ jaskry charakteryzuje się wrodzonym zamkniętym kątem przesączania tęczówkowo-rogówkowego.

Choroba ta może mieć również podłoże wtórne i wynikać z innych zaburzeń w obrębie oka, np. zapalenia błony naczyniowej, zwichnięcia soczewki lub nowotworu u psa.

Diagnostyka jaskry polega głównie na pomiarze ciśnienia śródgałkowego przy pomocy tonometru w zestawieniu z objawami klinicznymi, rasą i historią pacjenta. Warto również zdecydować się na gonioskopię.

Konsekwencją jaskry jest silny ból, za zaawansowany proces chorobowy doprowadza nawet do ślepoty i konieczności usunięcia gałki ocznej. Utrata wzroku bardzo utrudnia funkcjonowanie czworonoga i wysoce negatywnie wpływa na jego zdrowie psychiczne i może doprowadzić nawet do depresji u psa.

Pamiętaj o tym, że każdy niepokojący objaw okulistyczny zaobserwowany u twojego pupila powinien zostać skonsultowany z lekarzem weterynarii!