Żółtaczka u psa — objawy, leczenie, rokowanie

Od czego pies ma żółtaczkę?

Należy mieć świadomość tego, że żółtaczka u psa to objaw, a nie choroba sama w sobie. W jej przebiegu dochodzi do zażółcenia błon śluzowych, skóry i twardówki oka. Wynika to z podwyższonego stężenia bilirubiny w surowicy krwi, płynach ustrojowych i tkankach. Bilirubina to pomarańczowo-czerwony barwnik będący produktem rozpadu hemu (składowej hemoglobiny). Jej stężenie można oznaczyć wykonując badanie krwi u psa.

Prawidłowe stężenie bilirubiny u psa wynosi do 0,4 mg/dl. Zażółcenie tkanek jest dostrzegalne, gdy jej poziom zaczyna przekraczać 2 mg/dl. Wynika z tego, że pies może mieć podwyższone stężenie bilirubiny bez towarzyszącego zażółcenia widocznego gołym okiem, dlatego tak ważne jest wykonywanie badań krwi, gdy pojawią się inne niepokojące objawy.

Żółtaczce bardzo często towarzyszą inne objawy takie jak wodobrzusze, ból jamy brzusznej, powiększenie obrysu brzucha, utrata masy ciała i objawy neurologiczne. Zdarza się również zmiana zabarwienia moczu.

Pod kątem diagnostycznym bardzo ważne jest ustalenie pochodzenia żółtaczki. Wyróżnia się żółtaczkę:

• przedwątrobową,
• wątrobową,
• zawątrobową.

Żółtaczka przedwątrobowa

Żółtaczka przedwątrobowa jest efektem masywnego rozpadu erytrocytów, czego następstwem jest wzrost poziomu bilirubiny w organizmie. W większości przypadków ma ona ostry przebieg. Zażółcenie tkanek pojawia się nagle, czemu towarzyszą inne objawy takie jak zaciemnienie moczu, spadek aktywności i obniżony apetyt. Istnieje wiele przyczyn żółtaczki przedwątrobowej u psa. Należą do nich m.in.:

• anemia u psa tła immunologicznego,
• toczeń u psa,
• nowotwór u psa (np. chłoniak, naczyniakomięsak krwionośny),
• choroby odkleszczowe (babeszjoza, erlichioza, mykoplazmoza hemotropowa),
• zatrucie miedzią, cebulą, cynkiem i niektórymi lekami.

Warto zaznaczyć, że w przebiegu żółtaczek hemolitycznych rośnie stężenie bilirubiny pośredniej (wolnej).

Żółtaczka wątrobowa u psa

Żółtaczka wątrobowa wynika z bezpośredniego uszkodzenia hepatocytów, czyli komórek wątroby. Może mieć ona charakter ostry lub przewlekły. Za jej przyczyny uznaje się:

• przewlekłe zapalenie wątroby (za rasy szczególnie predysponowane uznaje się bedlington terriery, dobermany, dalmatyńczyki i labradory),
• zapalenie wątroby wynikające z podania niektórych grup leków,
• ostre zapalenia wątroby, którego przyczyną mogą być choroby zakaźne u psa takie jak leptospiroza lub salmonelloza,
• marskość, stłuszczenie lub zwłóknienie wątroby,
• nowotwory wątroby (np. przerzuty towarzyszące chłoniakowi),
• ostre zapalenie dróg żółciowych.

Podobnie jak w przypadku żółtaczki przedwątrobowej, żółtaczce wątrobowej towarzyszy podwyższone stężenie bilirubiny pośredniej (wolnej).

Żółtaczka pozawątrobowa u psa

Żółtaczka pozawątrobowa związana jest z zaburzonym odpływem żółci z pęcherzyka żółciowego i/lub dróg żółciowych, czyli cholestazą.

Przyczyny żółtaczki pozawątrobowej to:

• kamienie żółciowe i wynikająca z ich obecności niedrożności przewodów żółciowych,
• zwężenie dróg żółciowych,
• zapalenie trzustki lub dwunastnicy,
• zapalenie pęcherzyka żółciowego lub dróg żółciowych,
• nowotwory trzustki.

W przypadku żółtaczki pozawątrobowej obserwuje się podniesione stężenie bilirubiny bezpośredniej (sprzężonej, związanej).

Wybrane przyczyny żółtaczki u psa

Leptospiroza

Leptospiroza to choroba zakaźna wywoływana przez krętki z rodzaju Leptospira. Przybiera postać ostrą lub podostrą, które najczęściej obserwowane są u osobników młodych. Przebiega wówczas z zespołem krwotocznym, niewydolnością wątroby i zapaleniem nerek. Przewlekła postać choroby powoduje natomiast postępujące śródmiąższowe zapalenie nerek i częściej jest obserwowana u zwierząt starszych.

Należy nadmienić, że leptospiroza jest zoonozą. Oznacza to, że stanowi zagrożenie dla człowieka.

Całe szczęście, istnieją szczepienia psa przeciwko tej chorobie zakaźnej. Rekomenduje się, aby pierwsze z nich było wykonane po ukończeniu przez szczeniaka 12 tygodnia życia. Kolejne należy powtórzyć po upływie 3-4 tygodni. Odporność poszczepienna utrzymuje się do 12 miesięcy, dlatego rewakcynacja powinna mieć miejsce co roku.

Przewlekłe zapalenie wątroby związane z rasą

Istnieje bardzo dużo przewlekłych schorzeń wątroby związanych z rasą u psów. W zależności od literatury proces chorobowy w obrębie hepatocytów trwa wówczas od 4 do 6 miesięcy (zakładając, że nie mamy do czynienia z działalnością czynników szkodliwych, np. leków hepatotoksycznych).

Za przykład takiego schorzenia można uznać przewlekłą chorobę spichrzania miedzi u bedlington terrierów. Jej przyczyna jest wadą genetyczną, która predysponuje psy tej rasy do odkładania się miedzi w wątrobie i innych narządach (oczach i mózgu).

Innymi rasami predysponowanymi do przewlekłych zapaleń wątroby to skye terriery, west highland white terriery, dobermany, spaniele amerykańskie, cocker spaniele i labradory. Końcowymi etapami opisywanego schorzenia są zwłóknienie i marskość wątroby — nieodwracalne zmiany związane z zastępowaniem hepatocytów przez tkankę łączną.

Babeszjoza u psa

Babeszjoza to choroba przenoszona przez kleszcze łąkowe (Dermacentor reticulatus), której czynnikiem etiologicznym są pierwotniaki z rodzaju Babesia. Pasożyty te przenoszone są ze śliną kleszcza do krwiobiegu i atakują erytrocyty. Aby doszło do zainfekowania, kleszcz musi żerować na psie przynajmniej przez kilkanaście godzin. Do objawów babeszjozy u psów należą m.in. senność, apatia, żółtaczka i rdzawe zabarwienie moczu.

Czy żółtaczka u psa jest groźna?

Rokowanie w przypadku żółtaczki u psa zależy od postawionej diagnozy. Co do zasady, uznaje się ją za niepokojący objaw wskazujący na poważną chorobę i nie należy jej bagatelizować. Żółtaczka sama w sobie nie zagraża życiu psa, ale choroba, która ją wywołała może być groźna.

Schorzenia takie jak nowotwory, zatrucia lub choroby zakaźne i odkleszczowe wymagają natychmiastowej interwencji. Jeśli zauważysz żółtaczkę u psa nie zwlekaj i jak najszybciej skontaktuj się z lekarzem weterynarii!

Czy żółtaczka u psa jest uleczalna?

Terapia żółtaczki polega na leczeniu choroby podstawowej. Dobór odpowiednich leków zależy od postawionej diagnozy. Przy prawidłowym doborze leczenia objawy zażółcenia tkanek ustępują, wraz z obniżającym się poziomem bilirubiny.

Jak rozpoznać żółtaczkę u psa?

Diagnostyka żółtaczki u psa polega przede wszystkim na wykonaniu podstawowego badania brwi. Dzięki niemu dowiadujemy się jak wysoki jest poziom bilirubiny, ale nie tylko. Badanie morfologiczne krwi umożliwia nam stwierdzenie obecności anemii, co wskazywałoby na hemolityczne podłoże żółtaczki.

Podniesione parametry biochemiczne takie jak ALT (aminotransferaza alaninowa) i AST (aminotransferaza asparaginianowa) świadczą o uszkodzeniu wątroby, co może wskazywać na przyczyny wynikające z uszkodzenia hepatocytów w przebiegu chorób wątroby. Aktywność GGT (gamma-glutamylotransferazy) wzrasta w przypadku cholestazy towarzyszącej np. zwężeniu dróg żółciowych. Czasami badanie krwi musi zostać poszerzone, np. o rozmaz lub test Coombsa.

Warto zaznaczyć, że w przypadku żółtaczki u psa konieczne może okazać się wykonanie szeregu innych badań dodatkowych. Jednym z nich jest USG pozwalające na określenie struktury wątroby i stwierdzenie ewentualnych zmian rozrostowych guzowatych lub rozsianych, a także ocenę pęcherzyka żółciowego i zawartej w nim żółci. Niebagatelne znaczenie ma również biopsja wątroby.

Żółtaczka u psa — podsumowanie

Żółtaczka u psa to objaw wielu schorzeń wątroby i nie tylko. Wynika z podwyższenia stężenia bilirubiny w surowicy krwi i tkankach, co doprowadza do charakterystycznego zażółcenia błon śluzowych, a czasem nawet skóry. Przyczyny żółtaczki są różne i mogą należeć do nich choroby zakaźne, odkleszczowe, niewydolność wątroby, niedrożność przewodów żółciowych lub nowotwory.

Diagnostyka przyczyny żółtaczki polega na wykonaniu badań krwi u psa i zmierzeniu poziomu bilirubiny w jego surowicy. Warto również zdecydować się na USG wątroby. W niektórych przypadkach konieczne może okazać się wykonanie biopsji wątroby.

Leczenie żółtaczki wątrobowej, przedwątrobowej i zawątrobowej polega na terapii przyczyny podstawowej, z czego wynika jego zróżnicowanie i brak ujednoliconego schematu postępowania. Konieczne może okazać się wprowadzenie leków przeciwazaplnych, antybiotykoterapii, dieta wątrobowa u psa, transfuzja krwi lub interwencja chirurgiczna polegająca na usunięciu kamieni żółciowych.

Kluczowa dla powodzenia leczenia jest ścisła współpraca z lekarzem weterynarii, stosowanie się do jego zaleceń i pogłębianie diagnostyki.