Choroby układu mięśniowo-szkieletowego u psów - objawy, diagnozowanie i leczenie

Co powoduje zaburzenia układu mięśniowo-szkieletowego u psów?

Zaburzenia układu mięśniowo-szkieletowego u psów mogą być spowodowane przez różne czynniki, zarówno genetyczne, jak i środowiskowe. Oto kilka głównych przyczyn:

1. Dysplazja stawów: Jest to jedna z najczęstszych przyczyn problemów układu mięśniowo-szkieletowego u psów. Dysplazja stawów może być spowodowana zarówno czynnikami genetycznymi, jak i dietetycznymi oraz innymi czynnikami środowiskowymi.

2. Zmiany zwyrodnieniowe stawów (artroza): Procesy zwyrodnieniowe w stawach, zwane również artrozą, mogą wystąpić u psów w różnym wieku, szczególnie u starszych zwierząt. Mogą być spowodowane wcześniejszymi urazami, nadmiernym obciążeniem stawów lub genetycznym predyspozycjom.

3. Przełomy kostne: Urazy, upadki lub aktywność fizyczna mogą prowadzić do złamań i innych urazów kostnych, co może powodować trudności w poruszaniu się i inne problemy układu mięśniowo-szkieletowego.

4. Nieprawidłowy rozwój kostny: Nieprawidłowości w rozwoju kości i stawów, które mogą mieć podłoże genetyczne lub wynikać z nieprawidłowej opieki żywieniowej lub środowiskowej w okresie wzrostu, mogą prowadzić do problemów ze stawami.

5. Nadmierna aktywność fizyczna: Nadmierna aktywność fizyczna, zwłaszcza u psów młodych, może prowadzić do przeciążeń stawów i mięśni, co z kolei może przyczynić się do zaburzeń układu mięśniowo-szkieletowego.

Jaka jest najczęstsza choroba szkieletu psów?

Dysplazja stawów biodrowych to powszechna choroba układu kostnego, do której wystąpienia predysponowane są psy ras dużych i szybkorosnących. Są to np. nowofundlandy, pirenejskie psy górskie, owczarki niemieckie, mastiffy i labradory. Choroba wystąpić może także u tzw. ras chondrodystroficznych, czyli psów o krótkich kończynach i stosunkowo długim tułowiu (np. corgi, buldogi i shih-tzu). 

Dysplazja stawów biodrowych ma podłoże zarówno genetyczne jak i środowiskowe. Oznacza to, że psy w obrębie wymienionych ras posiadają zestaw genów predysponujący je do rozwoju tej choroby, natomiast niewyrokujący. W dużej mierze za wystąpienie objawów odpowiada także styl życia zwierzaka oraz otyłość. Psy bardzo aktywne fizycznie, często wchodzące po schodach, ale też takie posiadające dodatkowe kilogramy będą bardziej predysponowane do wystąpienia dysplazji. Na rozwój objawów schorzenia ma wpływ również nieprawidłowe żywienie. 

Psy nieposiadające uwarunkowań genetycznych z dużym prawdopodobieństwem nie zachorują nawet jeśli wystąpi większe obciążenie kończyn. 

Staw biodrowy zbudowany jest z dwóch połączonych więzadłami struktur: panewki kości biodrowej i głowy kości udowej. Całość otacza torebka stawowa wypełniona mazią nadającą poślizg powierzchniom stawowym. 

W przebiegu dysplazji biodrowej dochodzi do poluzowania torebki okalającej staw biodrowy. Doprowadza to do nieprawidłowego rozwoju stawów. Panewka kości biodrowej ulega spłyceniu, a powierzchnie stawowe kości są do siebie niedopasowane, co staje się przyczyną uporczywego bólu. 

Dysplazja stawów biodrowych może przyczynić się do obniżenia aktywności ruchowej psa. Innymi objawami są tzw. chód kicający, ograniczenie ruchomości stawu po odpoczynku oraz „klikający” dźwięk przy siadaniu. 

Leczenie dysplazji zależy od stopnia zaawansowania choroby. Schorzenia na wczesnym etapie rozwoju można ograniczać poprzez kontrolowanie masy ciała, podawanie leków przeciwbólowych i chondroprotekcyjnych. Przypadki zaawansowane wymagają interwencji chirurgicznej. 

U psów ras predysponowanych do wystąpienia dysplazji zaleca się wykonanie kontrolnych zdjęć rentgenowskich stawów biodrowych w wieku szczenięcym (około 14-16 tygodnia życia) nawet pomimo braku wystąpienia objawów klinicznych. 

Choroba zwyrodnieniowa stawów 

Choroba zwyrodnieniowa stawów (osteoarthritis — OA) to proces polegający na degradacji chrząstki oraz kości, czemu towarzyszy zapalenie stawów. Powoduje to bolesność i kulawiznę pojawiającą się w szczególności po dłuższym bezruchu. W dalszych etapach choroby dochodzi do pojawienia się nadmiernej ilości tkanki kostnej we wnętrzu stawów (osteofitów) i zwłóknienia torebki stawowej. 

Do zwyrodnień stawów najbardziej predysponowane są psy starsze i otyłe, natomiast może ono rozwinąć się także w wyniku innych chorób (np. wspomnianej wcześniej dysplazji stawów biodrowych) u osobników młodych. 

Psy z chorobą zwyrodnieniową stawów kuleją. Mają także zaniki mięśniowe i przykurcze. Zmagają się również z bolesnością stawów. Jej leczenie polega na podawaniu leków przeciwbólowych, chondroprotektywnych i kontroli masy ciała. 

Osteochondroza 

Osteochondroza (osteochondritis dissecans — OCD) to również choroba ras dużych, takich jak golden retrivery, rottweilery, labradory, owczarki niemieckie, bernardyny i berneńskie psy pasterskie. Zazwyczaj dotyka psy w wieku od 5 do 10 miesiąca życia i obejmuje najczęściej oba stawy ramienne. 

Do wystąpienia schorzenia przyczyniają się zaburzenia kostnienia śródchrzęstnego chrząstek nasadowych kości. Doprowadza to do ich niedożywienia i zgrubienia. W efekcie dochodzi do niszczenia chrząstek i ich oddzielenia od nasady kości. Powoduje to znaczny dyskomfort zwierzęcia. Uszkodzone elementy chrząstki stawowej zalegają w stawie i stają się przyczyną uporczywego bólu. 

Choroba objawia się kulawizną, przybliżaniem stawów łokciowych do tułowia i zanikami mięśniowymi w okolicy łopatki. 

Leczenie polega na wykonaniu artroskopii, czyli badania endoskopowego stawu z jednoczesnym usunięciem oddzielonej chrząstki. Jest to małoinwazyjna metoda charakteryzująca się krótkim okresem rekonwalescencji i brakiem nawrotów choroby po zakończonej terapii. 

Zwichnięcie rzepki 

Rzepka to element stawu kolanowego niejako wtrącony w ścięgno mięśnia czworogłowego uda. Jej funkcją jest ułatwienie jego funkcjonowania. Rzepka ślizga się po strukturze kostnej zwanej bloczkiem kości udowej. Usprawnia w ten sposób prostowanie stawu kolanowego przy pomocy siły skurczu mięśnia czworogłowego. 

Do zwichnięcia rzepki może dojść na tle urazowym u każdego psa, niemniej jednak istnieją pewne predyspozycje rasowe warunkujące nieprawidłowe stosunki anatomiczne, które znacząco ułatwiają zaistnienie tej choroby. Najczęściej występują one u yorków, szpiców miniaturowych, boston terrierów i pudli, niemniej jednak duże psy również mogą mieć takie skłonności. 

W zależności od wielkości zwierzęcia rzepka przemieszcza w inny sposób. U małych psów dochodzi do zwichnięcia przyśrodkowo, czyli w stronę ciała. Odwrotna sytuacja ma miejsce u ras dużych. Rzepka przemieszcza się u nich bocznie, czyli w stronę środowiska zewnętrznego. Wynika to z różnych stosunków anatomicznych i odmiennego działania sił pomiędzy stawem biodrowym a kolanowym. 

Lekarz weterynarii w trakcie badania klinicznego klasyfikuje stopień zwichnięcia rzepki na podstawie niniejszych kryteriów: 

• I - rzepkę można manualnie zwichnąć, ale po ustaniu ucisku lekarza wraca ona na swoje miejsce. 

• II - możliwe jest manualne zwichnięcie rzepki, ale po zaprzestaniu używania siły nie wraca ona na swoje miejsce i należy ją ponownie odprowadzić. 

• III - rzepka jest zwichnięta przez większość czasu, natomiast możliwe jest odprowadzenie jej do fizjologicznego położenia przy użyciu siły. 

• IV - rzepka jest stale zwichnięta i nie da się jej odprowadzić manualnie do prawidłowego położenia. 

Nie ma metody zachowawczej ani farmakologicznej leczenia zwichnięcia rzepki. Jeśli schorzenie utrudnia psu codzienne funkcjonowanie, zalecana jest interwencja chirurgiczna. Istnieje wiele technik wykonania tego zabiegu, a odpowiednią metodę dobiera lekarz weterynarii na podstawie indywidualnej oceny przypadku. 

Co to jest spondyloza u psa?

Spondyloza u psa to choroba polegająca na zwyrodnieniowych zmianach w obrębie kręgosłupa, które prowadzą do tworzenia się tzw. wyrostków kostnych (osteofitów) na powierzchni kręgów. Te zmiany mogą powodować ból, sztywność kręgosłupa i ograniczenia w poruszaniu się psa. Choroba ta jest częstsza u starszych psów i dużych ras, ale może wystąpić u psów w każdym wieku i rasie. Regularne badania oraz właściwa opieka weterynaryjna są kluczowe w diagnozie i zarządzaniu spondylozą u psów.

Diagnostyka chorób układu mięśniowo szkieletowego 

Podstawowym narzędziem diagnostycznym w chorobach układu mięśniowo szkieletowego jest badanie rentgenowskie (RTG). Metoda ta pozwala na zobrazowanie elementów kostnych w bardzo wyraźny sposób i ocenę zaawansowania schorzenia. 

Badanie RTG niejednokrotnie wymaga ułożenia zwierzęcia w nienaturalnych dla niego pozycjach, dlatego często wykonywane jest ono w sedacji. Pies jest wtedy pod wpływem leków, które uspokajają go i pozwalają na wykonanie prawidłowych zdjęć rentgenowskich. 

Nowszą i stosunkowo jeszcze mało dostępną metodą diagnostyczną i terapeutyczną jest artroskopia, czyli wprowadzenie do stawu specjalnej kamerki umożliwiającej oględziny jego wnętrza. Ma ona swoje zastosowanie w diagnostyce osteochondrozy i zerwania więzadła krzyżowego. 

Choroby układu mięśniowo szkieletowego — podsumowanie 

Choroby układu ruchu najczęściej doprowadzają do kulawizny i obniżenia aktywności ruchowej psa. Schorzenia te w większości przypadków są bardzo bolesne, w związku z czym wymagają wdrożenia odpowiedniej farmakoterapii poprawiającej komfort życia zwierzęcia. 

Główną metodą diagnostyczną wykorzystywaną w chorobach układu ruchu jest wykonywanie zdjęć rentgenowskich psa. 

Leczenie schorzeń układu mięśniowo szkieletowego polega na odpowiedniej farmakoterapii, suplementacji, rehabilitacji, a nawet wdrożeniu postępowania chirurgicznego. 

Jeśli zauważasz u swojego pupila niepokojące objawy ortopedyczne — niezwłocznie udaj się z nim do lekarza weterynarii.