Borelioza u psa - przyczyny, objawy, rokowanie

Jakie są przyczyny boreliozy u psa?

Czynnikiem etiologicznym choroby są bakterie należące do rodziny Spirochetaceae – Borrelia. Wyróżnia się przynajmniej 37 patogennych oraz niepatogennych gatunków. Niektóre z nich mogą być przyczyną boreliozy, podczas gdy inne są odpowiedzialne za rozwój gorączek odkleszczowych lub nie wykazują zjadliwości. Borelioza u psa wywoływana jest przez krętki z grupy Borrelia burgdorferi. Bakterie transmitowane są najczęściej z osobnika zakażonego na inne przez kleszcze z rodzaju Ixodes. 

Przeniesienie zakażenia z kleszczy na zwierzęta uwarunkowane jest wieloma czynnikami związanymi z zachowaniem pajęczaków, długością poszczególnych faz rozwojowych, preferencjami dotyczącymi gatunku gospodarza, na którym pasożytują, a także warunkami klimatycznymi. 

Głównym rezerwuarem krętków Borrelia w Europie, stanowiącym źródło bakterii dla kleszczy, są małe gryzonie (myszy, szczury, wiewiórki), króliki i niektóre gatunki gadów i ptaków. Pewne gatunki dzikich przeżuwaczy (jelenie) oraz owce uznawane są przez niektórych badaczy za niekompetentny rezerwuar Borrelia, co oznacza, że pasożytujące na nich pajęczaki nie ulegają zakażeniu. Pogląd ten budzi wiele kontrowersji wśród naukowców i wymaga potwierdzenia. 

Jak dochodzi do zakażenia? Obecne w jelitach pajęczaków bakterie muszą przedostać się do ich gruczołów ślinowych. Istnieje wiele rozbieżnych wyników badań mających na celu ustalenie minimalnego czasu potrzebnego do przeniesienia krętków z kleszcza na ssaki. W niektórych przypadkach jednak transmisję notowano już po czasie krótszym niż 16 godzin.  

Jakie są objawy boreliozy u psów? 

Czym objawia się borelioza u psa? W przypadku zakażenia bakteriami z rodzaju Borrelia przebieg choroby bywa często bardzo zróżnicowany. Może ona przebiegać z objawami ogólnymi, zapaleniem stawów, nerek lub innymi zaburzeniami. Objawy boreliozy pojawiają się jedynie u 5-10% zakażonych osobników, a czas, jaki upływa od momentu kontaktu z zarazkiem do ich wystąpienia, wynosi nawet kilka miesięcy. 

W przeciwieństwie do ludzi, u psów chorych na boreliozę nie obserwuje się rumienia wędrującego. W miejscu ukąszenia kleszcza może pojawiać się zaczerwienienie, które na ogół zanika w ciągu kilku dni. Inną sprawą jest to, że ze względu na obecność włosów i pigmentację skóry rumień u psów jest trudny do zauważenia. 

Najczęstsze objawy boreliozy u psa to: 

• wysoka gorączka (większa niż 40°C), 
• apatia, 
• powiększenie węzłów chłonnych.  

Mogą to być jedyne obserwowane nieprawidłowości. U takich osobników trudno jest rozpoznać boreliozę, zwłaszcza gdy właściciele nie zauważyli kleszczy na powłokach ciała zwierząt. 

Często stwierdzaną przez lekarzy weterynarii postacią boreliozy u psów jest postać stawowa. Zapalenie stawów jest następstwem namnażania się w ich obrębie bakterii oraz powstaniem stanu zapalnego. Jako pierwszy procesem chorobowym zostaje objęty staw leżący najbliżej miejsca ukąszenia przez kleszcza. Zapaleniu towarzyszą problemy z poruszaniem się, obrzęk, a także gorączka. Kulawizna może mieć charakter wędrujący, co oznacza, że początkowo dotyczy jednej kończyny, po czym po kilku dniach obejmuje pozostałe. Zmiany patologiczne w stawach mają charakter progresywny i mogą nasilać się nawet pomimo podjętej antybiotykoterapii. 

Rzadziej u psów chorych na boreliozę dochodzi do ostrego kłębuszkowego zapalenia nerek. Rokowanie w tej postaci choroby jest złe. Istnieją doniesienia, jakoby takie rasy psów jak golden retrievery, berneńskie psy pasterskie czy owczarki szetlandzkie były predysponowane do tej formy choroby z Lyme. Kłębuszkowemu zapaleniu nerek towarzyszy utrata białka z moczem, czego następstwem jest powstawanie obrzęków i gromadzenie się płynów w jamach ciała. Zwierzęta chudną, a gdy rozwinie się mocznica, mogą wystąpić wymioty. 

Czy borelioza u psa jest zaraźliwa? Bakterie są transmitowane jedynie za pośrednictwem kleszczy. Z tego względu nie ma możliwości przeniesienia choroby bez udziału pajęczaków na inne zwierzęta lub ludzi. 

Jak sprawdzić, czy pies ma boreliozę?

Choroba ta nierzadko jest trudna do zdiagnozowania. Brak charakterystycznych objawów boreliozy u psów oraz długi okres inkubacji dodatkowo utrudniają zadanie lekarzowi weterynarii. Rozpoznanie choroby odkleszczowej opiera się na dobrze przeprowadzonym wywiadzie, badaniu klinicznym i na wynikach badań dodatkowych. Bardzo istotna jest informacja o profilaktyce przeciwko pasożytom zewnętrznym oraz zwrócenie uwagi na to, jaki preparat i w jakich odstępach czasu był stosowany. Warto przekazać lekarzowi weterynarii informację, czy mimo stosowania odpowiednich preparatów zauważono w ostatnim czasie kleszcze u psa. 

Po jakim czasie objawia się borelioza u psa?

Do diagnostyki boreliozy lekarz weterynarii wykorzystuje głównie testy serologiczne, takie jak ELISA lub test immunofluorescencji pośredniej. Są one bardziej czasochłonne niż tzw. szybkie testy, lecz dokładniejsze. Testy SNAP, których wykonanie zajmuje kilka minut, umożliwiają wykrycie przeciwciał przeciwko Borrelia burgdorferi. Należy pamiętać o tym, że przeciwciała nie powstają od razu po zakażeniu. Immunoglobuliny klasy IgM pojawiają się w krwiobiegu po mniej więcej tygodniu od kontaktu z krętami, natomiast klasy IgG po 4-6 tygodniach i utrzymują się na wysokim poziomie nawet do dwóch lat od zakażenia. 

Ile kosztuje szczepienie psa przeciw boreliozie?

W kontekście profilaktyki chorób zakaźnych u zwierząt domowych, szczególnie psów, szczepienie przeciwko boreliozie stanowi istotny element ochrony zdrowia naszych czworonożnych przyjaciół. Analizując aspekt finansowy tego działania prewencyjnego, można zauważyć, że ogólny koszt szczepienia psa przeciwko tej chorobie oscyluje w przedziale 100-300 złotych. Jest to inwestycja w długoterminowe zdrowie zwierzęcia, która może uchronić przed poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi.

W ramach tego procesu, koszt pojedynczej dawki szczepionki przeciwko boreliozie dla psa waha się między 50 a 90 złotych. Jest to pierwszy krok w budowaniu odporności psa na tę chorobę przenoszoną przez kleszcze. Ważnym elementem procedury jest konieczność powtórzenia szczepienia po około 3-5 tygodniach od pierwszej dawki, co ma na celu wzmocnienie reakcji immunologicznej organizmu psa.

Ponadto, niektórzy lekarze weterynarii mogą zalecać aplikację dodatkowej, trzeciej dawki szczepionki po upływie kolejnych kilku tygodni. Ta dodatkowa dawka ma na celu dalsze zwiększenie skuteczności szczepienia i zapewnienie psu jeszcze lepszej ochrony przed boreliozą.

Podsumowując, proces szczepienia psa przeciwko boreliozie wymaga nie tylko finansowego zaangażowania ze strony właściciela, ale również świadomości znaczenia tych działań dla zdrowia i dobrego samopoczucia zwierzęcia. Inwestycja ta, rozłożona na kilka etapów, może wydawać się znacząca, jednak potencjalne korzyści zdrowotne dla psa są nie do przecenienia, szczególnie w regionach, gdzie ryzyko zakażenia boreliozą jest wysokie.

Jak leczyć boreliozę u psa? Czy jest wyleczalna?  

W leczeniu boreliozy u psa, której towarzyszą objawy kliniczne stosuje się antybiotykoterapię. Niezależnie od wyboru antybiotyku przez lekarza weterynarii należy pamiętać, że krętki mogą przetrwać okres antybiotykoterapii i zakażenie może przechodzić w formę przewlekłą. Terapia trwa zwykle od 3 do 4 tygodni. Ile kosztuje leczenie boreliozy u psa? Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie. Całkowity koszt zależy od zastosowanych leków, wagi psa, a także wizyt kontrolnych ustalanych indywidualnie podczas konsultacji z lekarzem weterynarii. 

Borelioza u psa — rokowanie 

Rokowanie, podobnie jak w przypadku innych chorób odkleszczowych, jest zależne od postaci choroby i indywidualnej reakcji organizmu na leczenie. 

Borelioza u psa — zapobieganie 

Jak zapobiegać boreliozie u psa? Z uwagi na to, że należy do chorób przenoszonych przez kleszcze, wszelkie środki ograniczające możliwość kontaktu z pajęczakami minimalizują niebezpieczeństwo jej rozwoju. Należy pamiętać, że wczesne usunięcie kleszcza u psa chroni przed rozwojem choroby, dlatego warto dokładnie oglądać psa po każdym spacerze. U zwierząt wskazane jest profilaktyczne stosowanie preparatów przeciwko ektopasożytom dostępnych w formie sprayów, preparatów typu spot-on, tabletek doustnych oraz obroży. Na rynku produktów weterynaryjnych obecne są również szczepionki przeznaczone do uodporniania psów przeciwko boreliozie. Skuteczne zapobieganie zakażeniu wymaga corocznego szczepienia psów przed sezonem występowania kleszczy. W USA potwierdzono, iż szczepienia psów przeciwko chorobie z Lyme doprowadziły do spadku zachorowań.