Owczarek francuski briard — wszystkie informacje i opis rasy

Historia rasy owczarek francuski briard

Owczarek francuski briard to jedna z najstarszych francuskich ras. Nazwa rasy wywodzi się od nazwy północno-centralnego regionu Francji – Brie, znanego skądinąd… z popularnych serów. Były tam używane do zaganiania stad owiec psy pasterskie, podobne do współczesnego briarda. Po raz pierwszy opisał je w 1783 roku francuski duchowny, agronom i botanik Jean-Baptiste François Rozier (1734 – 1793). Miały to być psy „długowłose i przeważnie czarno umaszczone”, pracujące często ze stadem liczącym kilkaset sztuk owiec.

Ponad sto lat później, w 1895 roku, francuski lekarz weterynarii armii francuskiej, Jean Pierre Mégnin (1828 – 1905) rozróżnił chien de Beauce (beaucerona) – krótkowłosego i chien de Brie (briarda) – krótkowłosego. Rok później został powołany klub miłośników owczarków francuskich (Club des chiens de berger français), aczkolwiek pierwszy owczarek francuski briard zaprezentowany był na paryskiej wystawie psów 30 lat wcześniej, natomiast pierwszy pies tej rasy został zarejestrowany około 1885 roku. Zwyciężył on wówczas na wystawie, również w Paryżu. Nosił imię Sans Gêne i miał umaszczenie czarne.

W 1897 roku został opracowany i opublikowany pierwszy wzorzec rasy owczarek francuski briard. Uwzględniał on dwa typy sierści – wełnistą, obecnie nieuznawaną, oraz kozią – jedyną dopuszczalną przez współczesny wzorzec.

W ciągu obu wojen światowych pogłowie briardów znacznie zmalało; psy tej rasy, choć były z natury psami pasterskimi, okazały się przydatne na froncie do przenoszenia meldunków i poszukiwania rannych żołnierzy i wiele z nich przypłaciło to życiem. Po drugiej wojnie światowej powstał klub rasy owczarek francuski briard – Club des Amis du Briard. W grudniu 1954 roku FCI uznała ostatecznie briarda, nadała mu wzorzec o numerze 113 i jako kraj pochodzenia oznaczyła Francję. Od tej pory, choć briardy wciąż pracowały jako psy pasterskie, stały się również popularne jako psy rodzinne i do towarzystwa.

Do Polski pierwsze briardy trafiły w 1979 roku. Sprowadzono je z ówczesnej Czechosłowacji i Francji. Pierwszy miot rasy owczarek francuski briard w Polsce przyszedł na świat w 1983 roku. Urodziło się osiem szczeniąt, a hodowla nosiła nazwę Herex. Obecnie rasa ta jest średnio popularna, choć znacznie bardziej, niż beauceron.

Owczarek francuski briard – wzorzec rasy

OWCZAREK FRANCUSKI BRIARD (FCI 113)

KRAJ POCHODZENIA: Francja. 

UŻYTKOWOŚĆ: pies owczarski i stróżujący. 

KLASYFIKACJA FCI: grupa I – Psy pasterskie i zaganiające (z wyłączeniem szwajcarskich psów do bydła).  Sekcja 1 – Psy pasterskie. Obowiązują próby pracy. 

WRAŻENIE OGÓLNE: krzepki, proporcjonalnie zbudowany, zwinny, dobrze umięśniony, żywy i czujny. 

WAŻNE PROPORCJE: owczarek francuski briard to pies o średniej budowie. Długość tułowia, licząc od stawu barkowego do guza siedzeniowego nieco większa od wzrostu w kłębie. Długość głowy wynosi 2/5 wysokości w kłębie. Szerokość czaszki jest nieco mniejsza od połowy długości głowy. Kufa i czaszka jednakowej długości. 

ZACHOWANIE/TEMPERAMENT: zrównoważony, opanowany i odważny. Nigdy agresywny ani lękliwy.  

GŁOWA: głowa briarda jest mocna, długa, o długim włosie tworzącym brodę, wąsy i brwi, nieco przykrywające oczy. Widziane z boku, linie profilu są równoległe. 

MÓZGOCZASZKA: czaszka mocna, widziana z boku nieznacznie zaokrąglona. Stop: wyraźny, w połowie długości głowy. 

TRZEWIOCZASZKA: nos duży, o szerokich nozdrzach, zawsze czarny, oprócz psów błękitnych, u których jest on niebieski lub niebieskoszary.  Kufa: kanciasto zakończona, mocna, wystarczająco  szeroka, nigdy nieszpiczasta. Grzbiet nosa: prosty. Wargi: dobrze przylegające. Uzębienie: Szczęki mocne, zęby białe, zgryz nożycowy.

OCZY: owalne, ustawione poziomo, dość duże, ciemne. U psów błękitnych mogą być nieco jaśniejsze.

USZY: wysoko osadzone, nieprzylegające do policzków, raczej krótkie. Długość chrząstki niekopiowanego ucha powinna być taka sama (lub nieco mniejsza) jak połowa długości głowy. Uszy porośnięte długą sierścią, płaskie. Uszy cięte (w krajach, gdzie jest to dozwolone) sztywne i prosto noszone, nie są skierowane do wewnątrz ani na zewnątrz. 

SZYJA: umięśniona i harmonijnie wychodząca z łopatek. 

TUŁÓW. Linia górna: grzbiet prosty. Lędźwie krótkie i mocne. Zad: tylko nieznacznie opadający, nieco  zaokrąglony. Klatka piersiowa: długa i szeroka, sięgająca łokcia. Żebra dobrze wysklepione. 

OGON: naturalnego kształtu, nisko noszony, sięgający co najmniej stawu skokowego. Na końcu zawinięty, w kształcie litery J. Nie może być zniekształcony. W ruchu noszony najwyżej jako przedłużenie linii grzbietu. 

KOŃCZYNY: mocno umięśnione, o mocnej kości, proste. 

KOŃCZYNY PRZEDNIE: Łopatka ustawiona ukośnie, średniej długości, dobrze kątowana, ściśle przylegająca do klatki piersiowej. Łokieć: skierowany prosto ku tyłowi. Przedramię: proste i dobrze umięśnione. Śródręcze: widziane z boku, nieco nachylone w stosunku do podłoża. Łapy: mocne, okrągłe, skierowane prosto ku przodowi. Pazury: zawsze czarne (oprócz psów błękitnych), opuszki twarde. Palce: zwarte i wysklepione.

KOŃCZYNY TYLNE: Udo dobrze umięśnione. Staw skokowy: umiejscowiony niezbyt nisko i dobrze kątowany. Śródstopie: widziane z tyłu idealnie pionowe. Stopy: mocne, okrągłe, skierowane prosto ku przodowi. Pazury, opuszki i palce jak łapy kończyn przednich. Wilcze pazury: powinny być palcami zakończonymi pazurami, całkowicie oddzielonymi od siebie i przylegającymi do stopy.

RUCH: Harmonijny, wydajny, tak aby pies mógł pokonywać długie dystanse i wykonywać swą pracę tracąc jak najmniej sił. Briard porusza się długim, wydajnym kłusem, z dobrym wykrokiem przodu i napędem kończyn tylnych. 

SZATA: Sierść briarda jest kozia, sucha. Włos okrywowy elastyczny i długi, z niezbyt obfitym podszerstkiem. Umaszczenie briarda: czarne, płowe, płowe z czarnym nalotem (lekkim lub średnim), często z czarną maską, szare i błękitne. Szata w głębokim, ciepłym kolorze (w wymienionych umaszczeniach) może być nieco jaśniejsza na kończynach, brzuchu etc. Przy każdym umaszczeniu może wystąpić szarzenie w różnym stopniu.

WZROST W KŁĘBIE: pies 62 – 68 cm, suka 56 – 64 cm 

WADY: Wszelkie odstępstwa od powyższego wzorca powinny być uznawane za wady i oceniane w zależności od stopnia nasilenia, wpływu na zdrowie i dobrostan psa.

WADY DUŻE:  poważne wady budowy kończyn. zbyt jasne umaszczenie * niewystarczająco długa sierść (mniej niż 7 cm), miękka lub wełnista, niezbyt gęsta sierść.

WADY DYSKWALIFIKUJĄCE:  agresja lub nadmierna tchórzliwość wszelkie wady anatomiczne i zaburzenia psychiki stop całkowicie niezaznaczony nos innej barwy niż czarna lub niebieska; niedopigmentowany przodozgryz lub tyłozgryz z utratą kontaktu siekaczy; brak dwóch dolnych P4 lub brak trzech i więcej zębów, bez względu na ich rodzaj (z wyjątkiem P1) oczy zbyt jasne (żółte), oczy porcelanowe uszy zawijające się do środka, zbyt nisko osadzone, poniżej poziomu oka, porośnięte krótkim włosem, naturalnie stojące ogon zakręcony nad grzbietem lub noszony pionowo pojedynczy wilczy pazur przy jednej lub obu tylnych kończynach lub całkowity brak wilczych pazurów umaszczenie białe, czekoladowe (wątrobiane) lub mahoniowe; umaszczenie dwubarwne, biała strzałka, białe znaczenia na końcach kończyn, czaprak wysokość większa lub mniejsza od podanej przez wzorzec rasy, z tolerancją +2 i -1 cm. próby oszustwa przez modyfikacje kosmetyczne lub chirurgiczne.

Uwaga: Samce powinny mieć dwa normalnie ukształtowane jądra, całkowicie umieszczone w worku mosznowym. 

Do hodowli mogą być użyte tylko funkcjonalnie i klinicznie zdrowe psy o wyglądzie typowym dla rasy.

Owczarek francuski briard – „wieczny szczeniak” wśród owczarków francuskich

Owczarek francuski briard, jak większość psów ras pasterskich, jest bardzo inteligentny i podatny na szkolenie. To znakomity pies rodzinny, kochający zarówno swoich opiekunów, jak i ich dzieci. Posiada bardzo silny instynkt obronny, dzięki czemu świetnie sprawdza się jako pies stróżujący. Dobrze funkcjonuje jako drugi pies w domu, choć członkowie rodziny powinni okazywać uczucia obu psom po równo, aby uniknąć „scen zazdrości”. Najlepiej, gdyby briard wychowywał się z drugim psem (innymi psami) od szczeniaka. Należy pilnować, aby dwa dorosłe samce (także briarda i innej rasy) nie miały powodów do rywalizacji.

Owczarek francuski briard ma żywe, wesołe usposobienie, które zachowuje do późnego wieku. Z tego powodu uchodzi za „wiecznego szczeniaka”. Jest pełen temperamentu, uwielbia pracować i przejawia dużą potrzebę ruchu, zwłaszcza na świeżym powietrzu. Uwielbia długie spacery połączone z zabawą i dobrze czuje się w psich sportach: agility, obedience, mantrailingu lub noseworku. Podczas spacerów należy uważać, zwłaszcza jeżeli jest to szczeniak, aby nie chwytał do pyska znalezionych „przysmaków” i nie próbował zrywać niczego, co rośnie, z uwagi na ryzyko natrafienia na rośliny trujące dla psa.

Szkolenie briard powinien odbywać pod kierunkiem osoby, która jest w stanie zapanować nad jego temperamentem. Owczarek francuski briard, mimo że łatwo poddaje się układaniu, musi być pozytywnie zmotywowany, bywa bowiem uparty i dość samodzielny. Wymaga to dużej dawki cierpliwości ze strony opiekuna. Briard jest psem bardzo wrażliwym i jeżeli jest niewłaściwie traktowany, może poczuć się zagrożony, co w konsekwencji może doprowadzić nawet do agresji, a wtedy będzie musiał pomóc psi behawiorysta.

Prawidłowe wyszkolenie briarda powinno być poprzedzone jego staranną socjalizacją z ludźmi i innymi psami, polegającą na systematycznym kontakcie szczeniaka briarda z otoczeniem poza własnym domem. Nauka posłuszeństwa będzie wówczas o wiele łatwiejsza. Owczarek francuski briard nie nadaje się do mieszkania w kojcu, ponieważ potrzebuje stałego kontaktu z domownikami. Jego radosne usposobienie „wiecznego szczeniaka” predestynuje go do bycia świetnym towarzyszem zabaw nieco starszych dzieci, oczywiście koniecznie pod kontrolą osoby dorosłej z uwagi na masę ciała i siłę psa, który w zabawie może np. popchnąć dziecko. Briard będzie natomiast zawsze opiekuńczy dla  „swoich” dzieci.

Zdrowie, pielęgnacja i żywienie psa rasy owczarek francuski briard

Owczarek francuski briard w zasadzie cieszy się dobrym zdrowiem do późnej starości. Istnieją jednak schorzenia specyficzne dla tej rasy. Takim jest CSNB (Congenital Stationary Night Blindness – wrodzona niepostępująca ślepota nocna), dziedziczona w sposób autosomalny recesywny, tzn. aby się ujawniła, musi dojść do skojarzenia pary nosicieli. Osobniki chore należy wyeliminować z hodowli. Nosiciele są dopuszczane, ale mogą być kojarzone wyłącznie z osobnikami zdrowymi, wolnymi od CSNB. Dlatego tak ważne są badania okulistyczne przed kwalifikacją hodowlaną, choć Regulamin Hodowli Psów Rasowych ich nie wymaga. Dobry hodowca zawsze takie badania wykona. Z pewnością nie zrobi tego żadna pseudohodowla psów.

Spośród schorzeń okulistycznych u briardów występuje również PRA (Progressive Retinal Atrophy – postępujący zanik siatkówki), dziedziczony w ten sam sposób co CSNB.

Owczarek francuski briard jest dużym psem, a duże rasy mają skłonność do dysplazji stawów biodrowych. Jest to schorzenie o podłożu genetycznym, choć na jego rozwój mają wpływ również czynniki zewnętrzne, jak tryb życia, żywienie (skład karmy) czy nadmierny wysiłek fizyczny w wieku, kiedy kościec jeszcze nie jest do końca ukształtowany. Regulamin Hodowli Psów Rasowych ZKwP wymaga prześwietlenia owczarka francuskiego briarda w kierunku dysplazji w wieku 15 miesięcy. Dopuszczalny wynik to A, B lub C. Wynik wpisuje się w rodowód psa. Zaleca się (choć nie jest to obligatoryjne) kojarzenie osobników z wynikiem C z osobnikami z wynikiem A. Dysplazja stawów biodrowych wyklucza z hodowli. Jest to kolejny istotny argument przed podjęciem decyzji o nabyciu szczeniaka. Kupowanie rasowego psa powinno być przemyślane, aby uniknąć przykrych niespodzianek. Szerzej na ten temat można przeczytać tutaj.

Owczarek francuski briard to pies duży, a takim psom, częściej niż innym, przytrafia się skręt żołądka. Z reguły dochodzi do niego, kiedy pies wykonuje wysiłek fizyczny bezpośrednio po jedzeniu, zwłaszcza jeżeli jadł łapczywie. Skręt żołądka jest stanem bezpośredniego zagrożenia życia i wymaga natychmiastowej interwencji chirurgicznej.

Inne najczęściej występujące choroby u owczarka francuskiego briarda to niedoczynność tarczycy oraz zaćma, rzadziej – zwichnięcie rzepki.

Pielęgnacja briarda to przede wszystkim dbałość o jego szatę. Jego sierść ma tendencje do filcowania, dlatego wymaga regularnego szczotkowania, zwłaszcza po codziennym spacerze, kiedy może on nazbierać przeróżnych „skarbów” z parku lub łąki. Do ich usuwania najlepsza jest szczotka z długimi szpilkami, które sięgają do skóry. Od czasu do czasu trzeba wyciąć nadmiar sierści wewnątrz uszu i spomiędzy opuszek palców.

Ponadto trzeba systematycznie kontrolować stan uszu, oczu i pazurów owczarka francuskiego briarda, a wilcze pazury – w miarę potrzeby skracać, ponieważ pies nie ma możliwości ich samodzielnego ścierania. Kąpiel psa jest niezbędna jedynie w przypadku silnego zabrudzenia lub wytarzania się w nieczystościach.

Briard to pies dużej rasy i potrzebuje odpowiedniej ilości składników odżywczych we właściwych proporcjach. Najlepiej podawać mu karmę gotową od dobrego producenta, specjalnie przeznaczoną dla dużych ras o aktywnym trybie życia. Karma taka jest zbilansowana i zapewni psu wszystkie elementy, jakich potrzebuje jego organizm, bez dodatkowej suplementacji.

Owczarek francuski briard może również otrzymywać posiłki przyrządzane w domu. Muszą one jednak zawierać wszystkie niezbędne składniki pokarmowe: białko, tłuszcze i węglowodany. Prawidłowo zestawiony posiłek musi zawierać mięso, olej (najlepiej z łososia lub kryla) i warzywa. Do tego konieczne są suplementy witaminowo – mineralne w dawce określonej przez lekarza weterynarii. Psu żywionemu naturalnie można podawać zmielone siemię lniane zamiast oleju. Jest ono bogate w witaminę E, która pozytywnie wpływa na skórę i sierść owczarka francuskiego briarda.

Niezależnie od sposobu żywienia, nie należy dziennej dawki pożywienia skarmiać w jednym posiłku, a podzielić ją na dwie porcje, aby nie obciążać żołądka i nie ryzykować skrętu. Z tego samego powodu owczarek francuski briard powinien otrzymywać posiłek co najmniej na godzinę przed wysiłkiem fizycznym oraz co najmniej godzinę po nim.

Owczarek francuski briard – hodowla, wystawy, szczenięta

Owczarek francuski briard podlega takim samym wymogom kwalifikacyjnym jak większość ras przed uzyskaniem uprawnień hodowlanych. Są one zapisane w Regulaminie Hodowli Psów Rasowych ZKwP https://www.zkwp.pl/regulaminy.php. Jednak wobec rasy owczarek francuski briard obowiązują wymogi dodatkowe:

• Prześwietlenie na dysplazję stawów biodrowych – o czym wspomniano wyżej.

• Testy psychiczne – szczegóły na stronie https://www.zkwp-szkolenia.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=32&Itemid=525.

Od 1 sierpnia 2023 roku zmianie uległ zapis Regulaminu odnośnie wieku. Do tej pory oceny wystawowe (lub zaliczenie przeglądu kwalifikacyjnego) pies musiał uzyskać w wieku powyżej 15 miesięcy, natomiast pierwsze krycie mogło nastąpić po ukończeniu 18 miesięcy. Obecnie wiek ten został zrównany; pierwsze krycie dopuszczalne jest również po ukończeniu 15 miesięcy. Należy natomiast mieć na uwadze, że owczarek francuski briard to duża rasa, a psy tej rasy dorastają nieco później niż psy małe, np. jamniki. Dlatego nie jest wskazane dopuszczanie do rozrodu psów i suk młodszych niż dwuletnie.

Cena szczeniaka zależy od wielu czynników. Owczarki francuskie z reguły nie są tanie. Jeżeli zakup psa z renomowanej hodowli przekracza możliwości finansowe, lepszym rozwiązaniem jest adopcja psa ze schroniska niż zasilanie portfela pseudohodowcy, który nie tylko nie może zagwarantować czteropokoleniowego pochodzenia szczenięcia, ale nie zna jego profilu genetycznego i ewentualnych chorób lub ich nosicielstwa, a więc de facto jego stanu zdrowia.

Jeżeli szczenię sprowadzane jest z zagranicy, hodowca może do ceny doliczyć paszport dla psa, obowiązujący w krajach Unii Europejskiej, a niektórzy hodowcy także ubezpieczenie psa na czas transportu do Polski – zależnie od środka lokomocji.

Podsumowanie

Owczarek francuski briard to z natury pies pasterski, o silnym instynkcie stróżowania i obrony. Jest psem pogodnym i radosnym, kochającym swoją rodzinę i lubiącym przebywać w towarzystwie człowieka. Lubi dzieci i zachowuje się wobec nich opiekuńczo. Dobrze porozumiewa się z innymi psami i pozostałymi zwierzętami domowymi.

Psy tej rasy wymagają łagodnego, ale konsekwentnego traktowania przez cierpliwego i spokojnego opiekuna. Chętnie i łatwo poddaje się szkoleniu, jest bardzo inteligentny i z zapałem pracuje. Nadaje się do uprawiania psich sportów; sprawdza się jako pies obronny i w tym kierunku należy go układać, aby mógł uzyskać tytuł Międzynarodowego Championa Piękności.

Popularność rasy owczarek francuski briard nie jest zbyt duża; na wystawach pojawia się w niewielkich stawkach. Pies rasy briard dożywa przeciętnie 12-14 lat.