Skręt żołądka u psa — objawy, przyczyny, leczenie

Przyczyny i patofizjologia skrętu żołądka

Przyczyny skrętu żołądka stanowią niejasną kwestię wśród lekarzy weterynarii. Wiadomo, że dochodzi wówczas do nagromadzenia się powietrza i płynów w narządzie, co doprowadza do jego rozszerzenia i skręcenia o 180-360 stopni zgodnie z ruchem wskazówek zegara. O wiele rzadziej do skrętu dochodzi w kierunku przeciwnym. Ze względu na stosunki anatomiczne w jamie brzusznej nie przekracza on wówczas 90 stopni.

Żołądek można podzielić na wpust, trzon i odźwiernik. Ponadto wyróżnia się także krzywiznę małą i dużą. Pierwsza z nich posiada na swojej powierzchni liczne naczynia krwionośne. W przebiegu skrętu żołądka dochodzi do przemieszczenia się odźwiernika ze strony prawej w kierunku linii pośrodkowej brzucha. Wpust żołądka zostaje częściowo lub całkowicie pozbawiony drożności, z czego wynika objaw bezproduktywnych wymiotów.

Za źródło gazów uznaje się aerofagię (czyli połykanie powietrza np. w trakcie łapczywego spożywania posiłku) oraz fermentację węglowodanów w kwaśnym środowisku soku żołądkowego. Płyny pochodzą natomiast z pokarmu, gruczołów żołądkowych i przesięku wynikającego z zastoju żylnego.

Nie jest jasne, do czego dochodzi najpierw — rozszerzenia czy skrętu. Obydwie patologie stwierdzane są zarówno razem, jak i osobno. Rozszerzenie często ma miejsce samodzielnie u szczeniąt w wyniku łapczywego i szybkiego spożycia posiłku. Przy skręcie żołądka często występuje również skręt śledziony.

W przebiegu schorzenia dochodzi do zaciśnięcia się dużych naczyń krwionośnych, co uniemożliwia powrót żylny z tylnych części ciała i doprowadza do objawów wstrząsu hipowolemicznego. Towarzyszą mu niedotlenienie komórek, zaburzenia pracy serca, niedokrwienie narządów jamy brzusznej i spadek ciśnienia krwi. Zastój żylny może inicjować zespół wykrzepiania wewnątrznaczyniowego (DIC).

Na skutek skrętu dochodzi również do zaciśnięcia się naczyń krwionośnych zaopatrujących żołądek. Powoduje to jego martwicę. Ściana żołądka staje się słaba, co grozi jej pęknięciem i wylaniem się treści pokarmowej do jamy brzusznej. Może to skutkować wystąpieniem zapalenia otrzewnej.

Ryzyko skrętu żołądka u psa

Ryzyko wystąpienia skrętu żołądka rośnie u psów ras dużych z głęboką klatką piersiową. Są to więc np. berneńskie psy pasterskie, boksery, charty afgańskie, wilczarze irlandzkie i dogi niemieckie. O wiele rzadziej spotyka się go u małych czworonogów. U psów o masie ciała poniżej 20 kg schorzenie to praktycznie nie występuje. Skręt żołądka u kota ma miejsce sporadycznie. Nie stwierdzono predylekcji płciowych, natomiast z obserwacji lekarzy weterynarii wynika, że do skrętu częściej dochodzi w nocy i latem.

Za bardzo ważny czynnik ryzyka uznaje się złe nawyki żywieniowe zwierzęcia. Psy karmione jeden raz w ciągu dnia obfitym objętościowo posiłkiem wykazują większe predyspozycje do wystąpienia skrętu żołądka. Nie powinno się również pozwalać zwierzęciu na aktywność fizyczną do godziny po zjedzeniu.

Opisano także pojedyncze przypadki wystąpienia schorzenia u psów poddanych wcześniejszemu zabiegowi usunięcia śledziony, czyli splenektomii.

Jak rozpoznać skręt żołądka u psa?

Za główne objawy skrętu żołądka u psa uznaje się:

• bezproduktywne wymioty (występuje odruch wymiotny, ale jest on bezskuteczny — pies chciałby zwymiotować, ale fizycznie nie jest w stanie tego zrobić),

• nadmierne ślinienie się,

• powiększenie obrysu brzucha,

• mdłości,

• niepokój,

• zaleganie na boku,

• blade błony śluzowe,

• zimne kończyny,

• przyspieszenie oddechów.

Prawidłowe rozpoznanie objawów skrętu przez właściciela może uratować życie zwierzęcia. W leczeniu omawianego schorzenia kluczową rolę odgrywa czas. Uznaje się, że jeśli od wystąpienia pierwszych symptomów do wykonania zabiegu chirurgicznego minie więcej niż 5 godzin, stanowi to zły wskaźnik prognostyczny.

Leczenie skrętu żołądka u psa

Jedyną możliwością leczenia skrętu i rozszerzenia żołądka u psa jest postępowanie chirurgiczne. Zanim jednak zabieg dojdzie do skutku konieczne jest ustabilizowanie stanu zwierzęcia poprzez intensywną płynoterapię i próbę dekompresji narządu poprzez założenie sondy ustno-żołądkowej lub przezskórną gastrocentezę (czyli nakłucie ściany jamy brzusznej i żołądka grubą igłą). Postawienie diagnozy polega na stwierdzeniu specyficznych objawów klinicznych w zestawieniu z predyspozycją rasową. Jeśli pacjent jest stabilny, istnieje możliwość wykonania zdjęcia RTG jamy brzusznej.

Operacja polega na laparotomii (nacięciu powłok brzusznych), "odkręceniu" skręconego żołądka i przyszyciu jego fragmentu do ściany jamy brzusznej, czyli gastropeksji. Jest ona bardzo ważna ze względu na ograniczenie ryzyka nawrotu schorzenia.

Jeśli chirurg stwierdzi martwicę narządu, konieczne może okazać się usunięcie nekrotycznego fragmentu żołądka (gastrektomia). W przypadku wystąpienia towarzyszącego skrętu śledziony należy ją usunąć (dokonać splenektomii).

Nie można zapominać również o intensywnej opiece pooperacyjnej obejmującej antybiotykoterapię, płynoterapię, podawanie środków ochraniających błonę śluzową żołądka i głodówkę. Najczęstsze powikłania pozabiegowe u psów!!! w leczeniu skrętu żołądka to zapalenie otrzewnej i zaburzenia rytmu serca.

Rokowanie dla skrętu żołądka jest ostrożne i zależy od czasu, jaki upłynął od wystąpienia pierwszych objawów do podjęcia czynności lekarskich. Istnieje również zależność pomiędzy stopniem nasilenia symptomów podczas pierwszego badania lekarskiego a przeżywalnością. Dla zwierząt przytomnych i stojących jest ona wyższa niż dla tych, które nie są w stanie się poruszać i zalegają na boku.

Jak zapobiegać skrętowi żołądka?

Istnieją sposoby na zapobieganie wystąpieniu skrętu żołądka u psa. Przede wszystkim konieczne jest pielęgnowanie odpowiednich nawyków żywieniowych takich jak karmienie psa 2 - 3 mniejszymi posiłkami w ciągu dnia, a nie jednym obfitym. Warto również zaznaczyć, że największy posiłek nie powinien być tym wieczornym. Nie należy pozwalać zwierzęciu na intensywną aktywność fizyczną do godziny po podaniu karmy.

U psów ras dużych istnieje możliwość wykonania profilaktycznej gastropeksji, czyli przyszycia żołądka do ściany jamy brzusznej, co w znacznym stopniu niweluje ryzyko wystąpienia skrętu żołądka. Zabieg ten można wykonać poprzez laparotomię lub laparoskopowo. W celu minimalizacji kosztów i ryzyka anestezjologicznego zaleca się przeprowadzenie operacji przy okazji rutynowej kastracji lub sterylizacji zwierzęcia.

Mimo że wszelkie zabiegi gastroenterologiczne u psów są trudne i często budzą niepokój właścicieli, w przypadku posiadania psa rasy dużej warto zdecydować się na wykonanie profilaktycznej gastropeksji. W celu zadania wszelkich pytań i rozwiania wątpliwości warto umówić się wcześniej na wizytę w gabinecie weterynaryjnym.

Skręt żołądka u psa — liczy się czas!

Skręt żołądka to poważne schorzenie mogące doprowadzić nawet do śmierci psa, dlatego bardzo ważna jest znajomość jego objawów przez właściciela zwierzęcia. Należą do nich przede wszystkim wzdęcie powłok brzusznych, bezproduktywne wymioty, nadmierne ślinienie się, bladość błon śluzowych i niepokój zwierzęcia. W takiej sytuacji konieczna jest jak najszybsza wizyta u lekarza weterynarii i podjęcie działań mających na celu ograniczenie objawów wstrząsu hipowolemicznego, ustabilizowanie stanu zwierzęcia i wykonanie zabiegu operacyjnego. Niebagatelne znaczenie ma również odpowiednia opieka pozabiegowa nad psem.

W celu zminimalizowania ryzyka wystąpienia skrętu żołądka należy karmić pupila 2-3 mniejszymi posiłkami w ciągu dnia, a nie jednym obfitym. Warto zaznaczyć, że największy z nich nie powinien być tym wieczornym. Zaleca się również ograniczenie aktywności fizycznej bezpośrednio po jedzeniu. Długi spacer i zabawa frisbee z psem mogą poczekać. Zdecydowanie lepszym rozwiązaniem będzie zapewnienie psu spokoju i zachęcenie go do odpoczynku po jedzeniu.

Coraz popularniejszy staje się także zabieg gastropeksji polegający na przyszyciu fragmentu ściany żołądka do jamy brzusznej. Pozwala on na niemal całkowite zniwelowania ryzyka wystąpienia schorzenia. Zazwyczaj wykonuje się go u młodych zwierząt podczas rutynowego zabiegu kastracji lub sterylizacji.

Rokowanie zależy od tego jak długo trwa skręt żołądka. Podjęcie szybkich działań lekarskich bardzo często pozwala na uratowanie życia psa. Jeśli zauważysz u swojego pupila niepokojące objawy — jak najszybciej udaj się z nim do lekarza weterynarii. Pamiętaj o tym, że można leczyć skręt żołądka i postaraj się zachować spokój. Twoja panika może przeszkodzić ci w przekazaniu lekarzowi wszystkich niezbędnych informacji.