Grzywacz chiński - wszystkie informacje i opis rasy

Historia rasy grzywacz chiński 

Psy bezwłose znane były w różnych częściach świata, zarówno w Azji, jak i w Ameryce Północnej i Południowej. Jedna z teorii głosi, że pochodzi ze skojarzenia chihuahua z nagim psem peruwiańskim (perro sin pelo del Perú) lub nagim psem meksykańskim (xoloitzcuintle). Grzywacze chińskie były znane podobno już w czasach panowania dynastii Han (206 p.n.e.-220 n.e.). Miały występować w dwóch wielkościach. Mniejsze były wykorzystywane do… okładów rozgrzewających na bolące miejsca, a także służyły mnichom jako wyrocznia na podstawie reakcji na zadawane pytania. Były też ozdobą pałacowych komnat cesarskich, gdzie układano je, przystrojone w drogocenne klejnoty, na aksamitnych poduszkach. Większe miały znacznie mniej ciekawy los; ich mięso uważane było za rarytas w kuchni chińskiej. Psy były specjalnie tuczone i zjadane z okazji różnych świąt. Niektóre z większych grzywaczy wykorzystywano również jako psy myśliwskie, a także jako psy stróżujące. 

Grzywacze chińskie były także towarzyszami podróży morskich na statkach, zabierane przez marynarzy i zamożnych pasażerów. Miały być pomocne w tępieniu szczurów, które roznosiły dżumę i niszczyły ładunki. Zapewne w ten sposób znalazły się na wszystkich kontynentach, na których krzyżowały się z lokalnymi psami. Historia rasy nie jest zatem jednoznaczna. Faktem jest natomiast, że ostatecznie ukształtowała się jedna wielkość rasy w dwóch odmianach – bezwłosej i owłosionej, zwanej powder puff. 

Pierwsza w historii prezentacja chińskiego grzywacza miała miejsce w Stanach Zjednoczonych na wystawie w Westminster 1885 roku. Następnie pojawiły się na pokazie z okazji 150-lecia Filadelfii w 1926 roku. Później rasa popadła w zapomnienie na około pół wieku. Dopiero w latach 60. XX wieku znalazły się w Wielkiej Brytanii, a w 1975 roku utworzono w USA klub miłośników chińskich grzywaczy. Brytyjski Kennel Club początkowo uznawał jedynie odmianę bezwłosą. Dopiero w latach 80. XX wieku odmiana owłosiona zyskała jego aprobatę. Natomiast FCI uznała ostatecznie rasę grzywacz chiński w lipcu 1972 roku, nadając jej numer wzorca 288. 

Do Polski jako pierwszy sprowadził chińskie grzywacze z Danii sędzia kynologiczny Tomasz Spaltenstein. Było to w 1986 roku. Suka Caprioso YUE-SAI KAN trafiła do hodowli „Dew” Wojciecha Alberta Kurkowskiego, gdzie dała kilka bardzo udanych miotów. Równolegle sędziowie i hodowcy Małgorzata Supronowicz i Tomasz Borkowski sprowadzili do swojej hodowli „Sasquehanna” psy ze Stanów Zjednoczonych. Tak powstały dwie niezależne linie hodowlane w Polsce – europejska i amerykańska. 

Pierwsza suka rasy grzywacz chiński w Polsce, YUE-SAI KAN, przeżyła 18 lat, co w tej rasie nie należy do rzadkości. Jej potomstwo odnosiło spektakularne sukcesy na wystawach w Polsce i za granicą, uzyskując najwyższe tytuły, w tym Zwycięzcy Świata. 

Chiński grzywacz – wzorzec rasy 

Istnieją dwie odmiany grzywacza chińskiego: grzywacz chiński nagi (o szczątkowej sierści) i grzywacz chiński długowłosy (o pełnej szacie). Obie odmiany obowiązuje ten sam poniższy wzorzec. 

Wzorzec FCI nr 288 

CHIŃSKI GRZYWACZ (CHINESE CRESTED DOG) 

POCHODZENIE: Chiny. PATRONAT: Wielka Brytania. 

UŻYTKOWOŚĆ: Pies do towarzystwa. 

KLASYFIKACJA FCI: Grupa 9: Psy ozdobne i do towarzystwa. Sekcja 4: Psy bezwłose. 

Rasa nie podlega obowiązkowi pracy. 

WRAŻENIE OGÓLNE: grzywacz chiński to pies niewielkich rozmiarów, żywy i pełen wdzięku, o średnim lub delikatnym kośćcu. Gładkie, pozbawione sierści ciało – włos jedynie na łapach, głowie i ogonie lub ciało okryte delikatnym włosem, układającym się jak woalka („powder puff”). Występują dwa wyraźne typy w rasie grzywacz chiński pod względem budowy ciała: typ „jelonek” – elegancki, nieco smuklejszy, o delikatnej kości oraz typ krępy („konik”) – o mocniejszej konstrukcji. 

ZACHOWANIE/TEMPERAMENT: Wesoły, pozbawiony agresji. 

GŁOWA: gładka, bez nadmiernych zmarszczek. Odległość od potylicy do stopu jest równa odległości od stopu do wierzchołka nosa. Głowa pełna gracji, o czujnym wyrazie. 

MÓZGOCZASZKA: nieco zaokrąglona i wydłużona. Stop: lekko, ale nie przesadnie zaznaczony. 

TRZEWIOCZASZKA: Nos: wydatny; szeroki proporcjonalnie do kufy. Każdy kolor nosa dozwolony. Kufa: nieznacznie zwężająca się, ale nie spiczasta; sucha, bez obwisłych fafli. Wargi: dobrze przylegające, cienkie. Szczęka i żuchwa: mocne, z idealnym, równym zgryzem nożycowym, tzn. górne zęby ściśle zachodzą na zęby dolne; zęby osadzone równo w łukach. Odmiana naga może być pozbawiona części uzębienia; jest to cecha związana genetycznie z brakiem owłosienia. Dorosłe osobniki owłosione muszą mieć komplet zębów. Policzki: ładnie wyrzeźbione,  płaskie, zwężające się w stronę kufy. Grzywa: idealna zaczyna się od stopu, zwężając się ku dołowi szyi. Preferowana jest długa i obfita grzywa, choć skąpa nie stanowi wady. Oczy: możliwie jak najciemniejsze, wydają się czarne, nie ukazują białkówek lub ukazują bardzo nieznacznie. Średniej wielkości, szeroko rozstawione. Uszy: nisko osadzone – najwyższy punkt nasady ucha znajduje się na poziomie zewnętrznego kącika oka. Duże, odmiana bezwłosa musi mieć stojące uszy, z piórami lub bez; grzywacz chiński długowłosy (powder puff) może mieć uszy wiszące. 

SZYJA: smukła, bez podgardla (łałoku), długa i elegancko osadzona w obręczy barkowej. W ruchu noszona wysoko i nieco łukowata. 

TUŁÓW: średnio długi lub długi, sprężysty. Grzbiet: prosty. Lędźwie: mocne. Zad: dobrze zaokrąglony i umięśniony. Klatka piersiowa: dostatecznie szeroka i głęboka, niebeczkowata. Mostek nie przesadnie wystający. Klatka piersiowa głęboka do łokcia. Talia: umiarkowanie zaznaczona. 

OGON: wysoko osadzony, długi, w ruchu noszony w górze lub opuszczony. Zwęża się ku końcowi, niemal prosty, niezawinięty czy zakręcony w którąkolwiek stronę; opuszczony naturalnie podczas odpoczynku. Pióropusz preferowany długi i obfity, choć skąpy nie stanowi wady. Ograniczony do 2/3 długości ogona.  

KOŃCZYNY 

KOŃCZYNY PRZEDNIE: długie i smukłe, pewnie ustawione pod tułowiem. Łopatki: kształtne, wąskie i dobrze kątowane. Łokcie: dobrze przylegające do tułowia. Nadgarstki: delikatne, choć mocne, ustawione prawie pionowo. Łapa: skrajnie zajęcza, wąska i długa. Pazury dopuszczalne każdej barwy, umiarkowanie długie. Skarpetki idealnie ograniczone do palców, nie mogą sięgać ponad nadgarstek. Łapy i palce ustawione prosto; ani na zewnątrz, ani do wewnątrz. 

KOŃCZYNY TYLNE: szeroko rozstawione. Kątowanie kończyn tylnych odpowiednie dla utrzymania poziomej linii grzbietu. Staw kolanowy: mocny. Podudzie: mocne, długie, płynnie przechodzące w śródstopie: niskie. Łapa: Jak przednia. 

SKÓRA: delikatna, gładka, przypominająca w dotyku irchę, ciepła. 

RUCH: płynny i elegancki, o dobrym wykroku i mocnej akcji kończyn tylnych. 

SZATA 

SIERŚĆ: w rasie grzywacz chiński nagi — bez dużych skupisk włosa na którejkolwiek części tułowia. Pożądana długa, obfita grzywa, aczkolwiek skąpa jest dopuszczalna. U odmiany owłosionej szata obejmuje krótki podszerstek z delikatną woalką z długiej sierści; woalka jest cechą typową. 

UMASZCZENIE: u tej rasy psów wszystkie kolory i ich kombinacje są dozwolone, zgodnie ze standardem rasy. U odmiany bezwłosej przy ocenie urody psa uwzględnia się zarówno maść szczątkowego włosa, jak i kolor skóry. 

WZROST: psy: 28-33 cm w kłębie, suki: 23-30 cm w kłębie. Wzorzec nie określa wagi. 

WADY: wszelkie odchylenia od podanego wzorca, niezależnie od odmiany, należy uznać za wady i oceniać je w zależności od nasilenia oraz wpływu na zdrowie i dobrostan psa. 

WADY DYSKWALIFIKUJĄCE: · Agresja lub wyraźna lękliwość. · Każdy pies, wykazujący ewidentne wady budowy lub zaburzenia psychiki powinien zostać zdyskwalifikowany. 

Uwaga: samce powinny mieć dwa normalnie rozwinięte jądra, całkowicie osadzone w mosznie. 

Jakie są grzywacze chińskie?

Grzywacze chińskie to wielokrotni zwycięzcy konkursu na najbrzydszego psa świata. Charakter grzywacza chińskiego sprawia, że ten niewielki piesek jest idealnym kandydatem na wymarzonego przyjaciela dzieci, które bardzo lubi i w których towarzystwie czuje się doskonale. Jest on łagodny i zrównoważony, a przy tym zawsze wesoło usposobiony i chętny do zabawy. W stosunku do dorosłego opiekuna grzywacz chiński jest niezwykle czuły i wylewny, bardzo silnie przywiązuje się do niego i jest oddany rodzinie. Nie znosi dłuższej samotności, dlatego najlepiej byłoby, gdyby w domu stale przebywał ktoś z mieszkańców. 

Jaki charakter ma grzywacz chiński?

Grzywacza chińskiego charakteryzuje dość spory temperament. Nie wymaga intensywnej aktywności fizycznej, choć dobrze znosi nawet długie spacery, o ile temperatura otoczenia jest umiarkowana. Zbyt silne słońce, podobnie jak i mróz, nie służą skórze psa tej rasy, pozbawionej sierści. 

Grzywacz chiński nie jest psem nadmiernie szczekliwym, dlatego może mieszkać w bloku – nie będzie przeszkadzał sąsiadom. Ale uwaga: jeżeli domownicy mają zwyczaj prowadzenia głośnych rozmów lub podnoszą głos, pies może stać się hałaśliwy. Może mieszkać z innymi psami, choć zdecydowanie preferuje także grzywacze niż towarzystwo innej grupy psów. W stosunku do obcych grzywacz chiński jest nieufny i raczej unika bezpośredniego kontaktu z nimi, choć sędziemu na ringu wystawowym daje się dotykać bez oporu. 

Szczeniaki grzywacza chińskiego powinny być wcześnie socjalizowane, aby później nie miały problemów z adaptacją w różnych warunkach. Jeszcze podczas kwarantanny okołoszczepiennej, kiedy szczenię nie wychodzi na dwór, można je nauczyć podstawowego posłuszeństwa, noszenia obroży i chodzenia na smyczy. Grzywacz chiński to pies inteligentny i pojętny, chętnie się uczy i wykonuje polecenia, dlatego układanie szczeniaka nie nastręczy wielu kłopotów. Można nauczyć grzywacza chińskiego wielu różnych sztuczek, można też spróbować jego umiejętności w zawodach mini agility, niezależnie od odmiany. Radzą sobie w nich bardzo dobrze, osiągając nawet wysokie lokaty. 

Przede wszystkim jednak chiński grzywacz jest psem rodzinnym i do towarzystwa. Uwielbia być rozpieszczany, chętnie pakuje się do łóżka opiekuna i śpi wtulony w niego. Niegdyś używano grzywaczy jako żywych termoforów przy leczeniu chorób na tle reumatycznym; nic nie stoi na przeszkodzie, aby było tak i obecnie. 

Jak dbać o grzywacza chińskiego?

Grzywacz chiński to jedna z najbardziej długowiecznych ras psów. Cieszy się dobrym zdrowiem, aczkolwiek wymaga odpowiedniej pielęgnacji. Niektóre grzywacze uczulone są na naturalną wełnę, dlatego legowisko, kocyk bądź psie ubranko nie powinny zawierać jej domieszek. 

Z oczywistych powodów większej troski wymagają psy bezwłose. Są bardziej wrażliwe na zimno i muszą nosić ubranka, natomiast latem należy smarować ich skórę kremami, zawierającymi filtr przeciwsłoneczny (UV). Ważne jest też odpowiednie czyszczenie i nawilżanie skóry. Nie należy jednak kąpać grzywacza chińskiego zbyt często z uwagi na naruszenie naturalnego pH i możliwość przesuszenia skóry. Do kąpieli używa się delikatnych, hipoalergicznych szamponów, specjalnie przeznaczonych dla psów bezwłosych. Czyszczenie grzywacza chińskiego przeprowadza się z użyciem zwilżonej delikatnej, cienkiej irchy. 

Grzywacz chiński owłosiony wymaga nieco innych zabiegów pielęgnacyjnych. Powinno się go często czesać, ponieważ bardzo delikatny włos ma tendencje do kołtunienia się. Po kąpieli konieczne jest zastosowanie odżywki ułatwiającej rozczesywanie, w przeciwnym razie pies może odczuwać ból. 

Na co najczęściej choruje grzywacz chiński?

Grzywacz chiński jest bardzo podatny na odkładanie się kamienia nazębnego. Dlatego należy zapobiegać odkładaniu się osadu, dając psu do zabawy twarde, naturalne gryzaki. Warto też przyzwyczaić grzywacza chińskiego do mycia zębów przy użyciu specjalnej pasty dla psów i delikatnej szczoteczki. Pielęgnacja zębów jest szczególnie istotna u psów bezwłosych, ponieważ u większości z nich występują genetyczne (dopuszczalne przez wzorzec rasy) liczne braki w uzębieniu, a odłożony kamień nazębny niekiedy powoduje stany zapalne i wymaga usunięcia całego zęba/zębów. 

U grzywaczy chińskich występują niektóre schorzenia, częstsze niż u innych ras, choć na ogół niezbyt częste u całej populacji. Należą do nich między innymi: 

• alergie pokarmowe,
• problemy kardiologiczne, 
• zwichnięcie rzepki,
• postępujący zanik siatkówki, 
• niedoczynność tarczycy, 
• jaskra, 
• zespół suchego oka, 
• zaćma. 

Mimo że Regulamin Hodowli Psów Rasowych nie nakłada takiego obowiązku, odpowiedzialni hodowcy wykonują we własnym zakresie badania genetyczne w kierunku wymienionych schorzeń. Ma to oczywiście wpływ na cenę szczeniaka. O tym, jak i gdzie kupować szczenię, aby cieszyć się przez wiele lat czworonożnym członkiem rodziny, piszemy w osobnym artykule. 

Żywienie grzywacza chińskiego nie odbiega zasadami od żywienia innych psów małych ras. Odpowiednia dla niego jest karma sucha dla psów małych ras (drobny granulat) lub mokra – również dla małych ras, pochodzące od renomowanych producentów. Karmy takie są pełnoporcjowe, tzn. zbilansowane pod względem składników odżywczych, witamin i minerałów. Nie wymagają dodatkowej suplementacji i są wygodne w użyciu. 

Można żywić grzywacza naturalnie, przyrządzając w domu posiłki ze świeżych składników. Jest to dość czasochłonne, a także mniej wygodne z uwagi na konieczność suplementowania każdego posiłku odpowiednią dawką preparatu witaminowo-mineralnego, zwłaszcza w przypadku psów młodych, w trakcie rozwoju. Warto sporządzić kalkulację i porównać miesięczne koszty żywienia karmą gotową i posiłkami domowymi, z uwzględnieniem zużycia energii, wody itp. oraz ceny suplementu. Należy zauważyć, że nie każdy rodzaj mięsa nadaje się do przyrządzania jedzenia domowego. Najlepsza jest wołowina, indyk oraz kurczak – ten ostatni powinien pochodzić z chowu na wolnym wybiegu. Około 15-20 proc. zawartości posiłku mogą stanowić podroby. Oprócz tego istotne są warzywa gotowane jako źródło błonnika i węglowodanów. 

Jeżeli nagi grzywacz chiński ma liczne braki w uzębieniu, może mieć trudności w gryzieniu suchego granulatu; trzeba go wówczas zalać letnią wodą na kilka godzin przed podaniem. Każdy pies musi mieć całodobowy dostęp do miski z wodą. 

Grzywacz chiński – zagadnienia hodowlane 

Hodowla rasy grzywacz chiński wymaga pewnej wiedzy na temat zasad dziedziczenia oraz działania niektórych genów. Wiadomo, że gen, odpowiedzialny za brak sierści (Hr), odpowiada również za braki w uzębieniu. Nie jest to jednak jedyna jego charakterystyczna cecha. 

Gen ten występuje w dwóch wariantach, zwanych allelami. Allel, warunkujący bezwłosość (Hr), jest dominujący; oznacza to, że wystarczy, aby szczenię odziedziczyło go od jednego z rodziców, aby ujawnił się zewnętrznie (grzywacz nagi). Allel, który wyklucza bezwłosość (hr), jest recesywny (ustępujący); to z kolei oznacza, że szczenię, które ma pełne owłosienie, musiało go odziedziczyć zarówno po matce, jak i po ojcu (hrhr). 

Allel dominujący Hr jest letalny (śmiercionośny). Jeżeli szczeniak odziedziczy go po obojgu rodzicach (HrHr – homozygota dominująca), wówczas obumiera w życiu płodowym i jest resorbowany przez organizm. Z tego względu etyczne są kojarzenia jedynie pomiędzy osobnikami: nagim i owłosionym lub dwoma owłosionymi. Zatem: 

• Każdy grzywacz chiński nagi jest heterozygotą Hrhr 
• Każdy grzywacz chiński owłosiony jest homozygotą recesywną hrhr. 

Przy doborze pary hodowlanej nie ma znaczenia, który osobnik (pies czy suka) jest nagi, a który owłosiony; gen Hr nie jest sprzężony z płcią, czyli funkcjonuje niezależnie od niej. 

Kwalifikację do hodowli uzyskuje grzywacz chiński na ogólnych zasadach: trzy oceny z wystaw, w tym minimum jednej międzynarodowej, klubowej lub specjalistycznej, od co najmniej dwóch różnych sędziów. Pies/suka może być wystawiony/wystawiona w dowolnej klasie, ale musi mieć ukończone 15 miesięcy. W przypadku suki wystarczą oceny bardzo dobre, pies musi otrzymać oceny doskonałe. Nie ma znaczenia lokata wystawowa. Do pierwszego krycia niezbędne jest ukończenie przez psa i sukę 18 miesięcy. Wcześniejsze krycie dozwolone jest jedynie po uzyskaniu zgody właściwej Oddziałowej Komisji Hodowlanej; o zgodę należy wystąpić na piśmie. 

Alternatywą dla wystaw jest przegląd hodowlany, przeprowadzony w macierzystym Oddziale ZKwP (lub w innym, po uzyskaniu zgody macierzystego) przez międzynarodowego sędziego kynologicznego z uprawnieniami do oceny rasy grzywacz chiński. Uzyskanie pozytywnego wyniku przeglądu kwalifikuje psa lub sukę do hodowli. Przegląd jest odpłatny, a przystąpić do niego mogą dorosłe psy rasy grzywacz chiński, które ukończyły 15 miesięcy. 

Jak nazwać psa rasy grzywacz chiński?

Przykładowe imiona dla suki grzywacza chińskiego: Momo, Coco, Mei, Kiki, Suki.

Przykładowe imiona dla psa grzywacza chińskiego: Bao, Panda, Hiro, Tofu, Yoshi.

Podsumowanie - czy grzywacz chiński do dobry wybór?

Grzywacz chiński jest doskonałym wyborem dla domatorów – spokojnej rodziny, osoby samotnej lub starszej, o ustabilizowanym trybie życia. Jest bardzo przyjacielski, uczuciowy i przywiązany do swoich opiekunów. Inteligentny i łatwo się uczy, bardzo lubi dzieci i dobrze się czuje w ich towarzystwie. Chętnie sypia w łóżku. 

Niektórzy sądzą, że nagi chiński grzywacz nadaje się dla alergików, ponieważ ma śladowe ilości włosa i nie gubi go, dlatego nie powoduje uczuleń. Jest to rozumowanie błędne. Alergenem w przypadku psa jest nie jego sierść, a skóra, na której znajduje się około dwudziestu uczulających związków. Zatem również i grzywacz chiński może uczulać; wszystko zależy od indywidualnych predyspozycji i nie ma na to żadnej reguły. Niemniej prawdą jest, że w literaturze nie spotyka się przypadków uczuleń u posiadaczy psów tej rasy. Być może dlatego grzywacz chiński nagi cieszy się większą popularnością niż owłosiony. 

Ciekawostka: przed laty w jednym z rankingów internetowych grzywacz chiński bezwłosy zajął pierwszą lokatę jako najbrzydszy pies świata. Jego wizerunek odbiegał jednak znacznie od podanego wyżej wzorca rasy.