Agama brodata — wszystkie informacje i opis gatunku

Agama brodata – pochodzenie i warunki życia

Agamy brodate, czyli z łaciny Pogona vitticeps, to jaszczurki należące do gatunku Pogona, obejmującego 7 odmian. Ich nazwa pochodzi od charakterystycznej brody (worka gardłowego).
Występują one w suchych i półsuchych regionach wschodniej i środkowej Australii. W naturze wolą obszary ciepłe – półpustynie, subtropikalne lasy, sawanny i zarośle. Nie występują więc na wilgotnej północy ani na skrajnym południowym wschodzie czy południowym zachodzie, ani na Tasmanii.

Agamy potrafią się doskonale wspinać. Jaszczurki te spędzają tyle samo czasu na drzewach, czy ogrodzeniach znajdujących się w pobliżu ludzkich siedzib, co przy samej ziemi. Lubią wyższe tereny, ponieważ stanowią one dla nich bardziej dogodne miejsca służące do wygrzewania się na słońcu.

Ile żyje agama brodata?

Zapewne wiele osób interesuje, ile żyje oraz jak szybko dojrzewa agama brodata. Otóż jaszczurka ta rośnie dosyć szybko, osiągając dojrzałość płciową w wieku dwóch lat. Młode agamy co tydzień wzrastają przeciętnie o centymetr. Niestety nie są one tak długowiecznymi zwierzętami, jak na przykład żółw błotny. Trzymane w dobrych warunkach żyją bowiem tylko około 10-12 lat.

Według rekordów Guinnessa najstarsza agama przeżyła 18 lat i 237 dni, jednakże w ostatnim czasie długość życia tych zwierząt w niewoli również się skróciła do 7-8 lat, co spowodowane jest m.in. błędami opiekunów.

Jak wyglądają agamy brodate?

Dorosła agama brodata osiąga rozmiar od 45 do 55 cm, a ogon stanowi połowę długości jej ciała, natomiast odmiana German Giant cechuje się większymi rozmiarami i masywniejszą budową.
Waga dorosłej agamy brodatej wynosi zazwyczaj od 350 do 600 gramów. Jej ubarwienie jest zmienne, ponieważ w odpowiedzi na temperaturę środowiska, a także w zależności od nastroju, agamy mogą zmieniać swoje barwy.

Znakiem rozpoznawczym agam brodatych jest broda, której zwierzęta te zawdzięczają swoją nazwę oraz charakterystyczne kolce. W sytuacji niebezpieczeństwa robią one z nich imponujący wachlarz, którym lubią odstraszać wrogów.
Głowa tej jaszczurki ma kształt trójkątny. Z każdej jej strony znajduje się również owalny otwór stanowiący narząd słuchu. Jej trzecie oko to narząd ciemieniowy, pozwalający jej dostrzec różnice w jasności.
Agamy brodate mają też silne, muskularne nogi, czyniące je dobrymi i zręcznymi myśliwymi oraz grubą skórę, pokrytą mocną warstwą łusek służących do ochrony przed promieniami UV, urazami i utratą płynów.

Dzięki podstawowym kolorom: szarym, beżowym i brązowo-czerwonym zwierzęta te dostosowują się optycznie do kolorów środowiska i kamuflują przed wrogami.

W przypadku agamy na pierwszy rzut oka trudno stwierdzić, czy mamy do czynienia z samcem czy samicą. Jednak przy podstawie ogona samca można zaobserwować dwie kieszenie za kloaką, w których znajdują się ich sparowane organy godowe. Oprócz tego samce mają gruczoły widoczne na podudziach tylnych łap, zwane porami udowymi. Płeć agam brodatych można określić w każdym wieku, niemniej u młodszych osobników wypukłości te są mniejsze.

Istnieje osiem uznanych gatunków, agamy:

·      agama brodata Kimberley,

·      mała agama brodata,

·      agama brodata Mitchelli,

·      agama brodata Nullarbor,

·      agama brodata wschodnia,

·      agama brodata,

·      agama brodata zachodnia,

·      agama brodata karłowata.

Można również spotkać wiele odmian kolorystycznych tej jaszczurki. Agama brodata naturalna posiada umaszczenie brunatne. Natomiast agama brodata orange cechuje się kolorem pomarańczowym, agama brodata red niemalże całkowicie czerwonym, a agama brodata yellow - żółtym. Dużym zainteresowaniem cieszą się odmiany agam: biała i niebieska.

Agama brodata karłowata - różnice między jaszczurkami

Odmiana agamy zwana brodatą karłowatą (Pogona henrylawsoni) żyje w Australii na obszarze stanu Queensland i różni się od zwykłej agamy brodatej przede wszystkim rozmiarem. Jest ona znacząco mniejsza i osiąga długość do 30 cm długości. Posiada także bardziej okrągłą, bulwiastą głowę i mniej okazała brodę, a jej skóra na worku gardłowym jest bardziej napięta. Ma też drobne spiczaste łuski na grzbiecie, a ogon grubszy i krótszy niż u agam brodatych.

Typowe ubarwienie agamy karłowatej bywa zwykle szaro-brązowe lub żółto-brązowe, choć zdarzają się też jaszczurki w kolorach żółtych, czerwonych lub pomarańczowych.

Inną, niezwykle popularną w świecie terrarystki, odmianą agamy jest agama błotna. Jednakże ten rodzaj gada jest dość wrażliwy na błędy hodowcy, a skutki złej jego hodowli nie są widoczne od razu. Z tego powodu nadaje się on tylko dla osób, które mają już doświadczenia z jaszczurkami.

Agama brodata – charakter

Agamy brodate to stworzenia zmiennocieplne, które nie potrafią utrzymać stałej temperatury ciała, stąd lubią regularnie ogrzewać się w słońcu. Zimą zapadają one przez dwa do trzech miesięcy w stan hibernacji i w czasie tym ich metabolizm zwalnia, a zwierzęta wycofują się, by odpocząć.

Gady te są samotnikami agresywnie broniącymi swojego terytorium przed intruzami. Partnera potrzebują tylko w okresie godowym. Z przedstawicielami swojego gatunku porozumiewają się za pomocą języka ciała, sygnalizując swoją dominację szybkim kiwaniem głowami, otwieraniem pysków i machaniem ogonami. Często dochodzi wśród nich do walk o władzę.

W hodowli agamy brodate przeważnie są przyjacielsko nastawionymi zwierzętami, ufnymi w stosunku do człowieka i bardzo społecznymi, ale zaczepiane, na przykład przez dziecko, mogą ugryźć.

Ugryzienia najczęściej zdarzają się w czasie karmienia jaszczurki z ręki. Agresywna jej postawa może być oznaką choroby zwierzęcia lub zbliżającej się wylinki.

Agamy brodate prowadzą dzienny tryb życia, a swój dzień rozpoczynają od nagrzania ciała. Po 2-3 godzinach stają się aktywne, zwiedzają terrarium, często drapiąc w szybę i domagając się jedzenia.
W ciągu dnia można zaobserwować u agamy brodatej zachowania takie jak:

·      Siedzenie z otwartym pyskiem – jest to sposób chłodzenia się.

·      Kiwanie głową w górę i dół, co u agamy oznacza gotowość do stanięcia do walki i chęć zdominowania innych osobników.

·      Machanie łapami sygnalizujące uległość i podporządkowanie się reszcie stada np. człowiekowi.

·      Drapanie w szybę – gdy agama brodata jest zainteresowana czymś poza terrarium i usiłuje się tam dostać. Jednak nie zaleca się wypuszczania jaszczurki poza teren zbiornika, ponieważ powoduje to, że traktuje ona całe mieszkanie jako wielkie terrarium.

·      Drapanie w ściany i podłogę terrarium, pojawiające się najczęściej u samic, które będą składać jaja i szukają miejsca.

·      Lizanie otoczenia – to sposób agamy na poznanie tego, co ma wokół. Receptory znajdujące się u niej na języku pozwalają jej zidentyfikować otoczenie.

Choć agamy brodate tolerują się nawzajem w grupach, są one gatunkiem terytorialnym. Dobrze czują się więc trzymane w pojedynkę i przy odpowiednich warunkach są wówczas nadal bardzo aktywne i ciekawskie. Trzymanie kilku agam razem jest możliwe, ale wymaga spełnienia wielu warunków.

Pielęgnacja agamy brodatej

Mała agama brodata u nowego właściciela początkowo bywa strachliwa, unikająca kontaktu, przybiera ciemniejsze barwy i niechętnie spożywa pokarm. W tym czasie nie należy jej niepokoić, ani nie wyjmować jej z terrarium i dać czas na oswojenie się z nowym otoczeniem. Szybko przyzwyczai się do obecności człowieka, a oswajać ją można podając jej z ręki owady i rośliny tak, by kojarzyła ludzi z przyjemnościami.

Agamy brodate wymagają możliwie wolnej powierzchni do biegania oraz dużej gałęzi do wspinaczki. Preferują raczej wytrzymałe podłoże. Do prawidłowego rozwoju potrzebują też lampy grzewczej, dopasowanej do wielkości terrarium i temperatury otoczenia. Tuż pod lampą temperatura powinna wynosić 38-40 stopni, a w pozostałych częściach terrarium nie mniej niż 20-25 stopni.

Jako zwierzę stepowe i dzienne agama brodata wymaga także do prawidłowego rozwoju promieniowania UVB. Umożliwia jej ono wytwarzanie w skórze witaminy D3, niezbędnej do właściwego wchłanianie wapnia.

Poza karmieniem i właściwymi warunkami w terrarium musimy pamiętać, o dodatkowej pielęgnacji agamy, szczególnie w sytuacjach linienia, składanie jaj przez samicę czy zimowania.
Nie wolno zapominać również o kąpieli jaszczurki i okresowych jej badaniach u lekarza weterynarii oraz o codziennym czyszczeniu terrarium z kału i moczu.

Terrarium drewniane czy szklane?

Agamy potrzebują dużego, suchego terrarium. Dla pojedynczego osobnika wymiary terrarium powinny wynosić minimum 100 × 40 x40, a dla pary lub samca i dwóch samic odpowiednia wielkość terrarium to 150 × 50 × 50 cm.

Terrarium dla agamy brodatej może być szklane lub zrobione z płyty meblowej. Ta druga jest doskonałym izolatorem ciepła, co sprawi, że agama będzie miała zapewnioną stałą temperaturę. Jej wadą jest jednak podatność na zawilgocenie, którą nie odznacza się terrarium szklane, cechujące się odpornością na wilgoć. Jednak ze względu na to, że szkło jest słabym izolatorem ciepła, utrzymanie odpowiedniej temperatury w jego wnętrzu będzie trudniejsze.

Co jedzą agamy brodate?

Zapewne nie wszyscy wiedzą, co jedzą agamy brodate. Otóż gady te chętnie spożywają zarówno pokarm roślinny, jak i zwierzęcy. Ważnymi składnikami w ich diecie są:

·      świerszcze,

·      szarańcze,

·      karaczany szare,

·      karaczany tureckie,

·      karaczany zielone.

Dodatkowo możemy im podawać do jedzenia rośliny takie jak: rukola, roszponka, trzykrotka, mniszek lekarski, kapusta pekińska, kiełki, liście babki, mięty, a także owoce i warzywa. Należy również pamiętać o odpowiedniej suplementacji, albowiem u agam często pojawia się niedobór wapnia. Jaszczurki te zapadają również na choroby układu trawiennego, objawiające się biegunkami i zaparciami, w wypadku których zalecana jest konsultacja z lekarzem weterynarii.

Jeśli natomiast nie wiemy, co jedzą jaszczurki w okresie wzrostu, warto pamiętać, iż w diecie młodej agamy powinny znaleźć się produkty pochodzenia w zwierzęcego w ilości 80%. Jednak im starsza jest agama, tym częściej możemy włączać do jej diety produkty roślinne.
Agama brodata nie bez powodu jest jednym z najpopularniejszych gadów domowych, cechuje się bowiem niezwykłym wyglądem i piękną kolorystyką. Nie sprawia ona problemów w hodowli i jest bardziej odporna na popełniane w niej błędy niż na przykład kameleon jemeński. Ponadto gad ten jest tani w utrzymaniu.

Osoby rozważające kupno jaszczurki powinny zwrócić uwagę, aby ich decyzja była w pełni przemyślana. Ważne jest bowiem, aby przyszły właściciel był w stanie zapewnić żyjącej kilkanaście lat agamie takie warunki, by cieszyła się ona dobrym zdrowiem i stanem psychicznym.