Lamblioza u psa — czy jest groźna dla człowieka? Przyczyny, objawy, leczenie

Lamblioza — co to jest?

Lamblioza (giardioza) to najczęściej występująca u ludzi choroba pierwotniakowa. W Polsce zarażonych jest nią do kilkunastu procent dorosłych. W przypadku dzieci odsetek ten jest dużo wyższy, ponieważ są one szczególnie podatne na tę infekcję. Chorobę wywołuje pasożyt jednokomórkowy Giardia Lamblia (Lamblia intestinalis). Do zarażenia człowieka nim może dojść podczas codziennego kontaktu ze zwierzętami domowymi, takimi jak psy lub koty, a także poprzez spożycie skażonej cystami wody, pokarmu lub gleby. Pierwotniak u wszystkich żywicieli wywołuje głównie objawy ze strony układu pokarmowego, takie jak biegunka, ponieważ zasiedla głównie w dwunastnicy, prowadząc do uszkodzeń komórek nabłonkowych jelita cienkiego (enterocytów) skutkujących ich śmiercią.

Psy zarażają się tymi samymi drogami. Podobnie czynnikiem predysponującym do choroby jest młody wiek, nieodpowiedni poziom higieny, przebywanie zwierząt w dużych skupiskach lub też stres u psa.

Lamblioza — objawy u ludzi

Lamblioza może przybierać różne formy – od bezobjawowej do przewlekłej, trwającej ponad miesiąc. Objawy giardiozy najczęściej pojawiają się u dzieci i są u nich bardziej dotkliwe. Dzieje się tak, ponieważ układ odpornościowy maluchów wciąż się rozwija, a ponadto nie przestrzegają one tak dokładnie zasad higieny. Do tego nieleczone zakażenie prowadzi do długotrwałego zaburzenia wchłaniania, prowadzącego do niedoborów żywieniowych, co jest szczególnie dotkliwe dla wciąż rozwijających się organizmów dzieci.

Lamblioza to choroba odzwierzęca atakująca głównie układ pokarmowy. W jej przebiegu pojawiają się:

• wodnista, brązowa biegunka, bądź śluzowaty, tłusty kał,
• nudności i wymioty,
• spadek masy ciała,
• lekki ból brzucha.

Ponadto: osłabienie, zmatowienie i wypadanie włosów oraz lekkie stany podgorączkowe. U dorosłych zakażenie częściej przebiega bezobjawowo lub przybiera postać przewlekłą, w której występują naprzemienne biegunki i zaparcia, spadek apetytu i częste bóle nadbrzusza. Dość charakterystycznymi objawami mogą być też pojawiające się nudności oraz zgaga.

Intensywna inwazja pierwotniaków potrafi spowodować wystąpienie nieżytowego zapalenia błony śluzowej jelit cienkich i zapalenia wątroby. Przewlekłe bytowanie pasożytów w organizmie może też doprowadzić do pojawienia się swędzących i zaczerwienionych zmian alergicznych na całym ciele. W najgorszym wypadku lamblioza potrafi wywołać poważne zaburzenia pamięci i postrzegania, osłabienie funkcji poznawczych, takich jak logiczne myślenie i zdolności do poprawnego wysławiania się oraz skupienia.

Giardia lamblia u psa — jakie wywołuje objawy?

Giardia lamblia wywołuje u zwierząt objawy bliźniacze do tych występujących u ludzkich dzieci, ze względu na atakowanie przewodu pokarmowego psa. Występują więc ciężka biegunka, wymioty, odwodnienie i wychudzenie oraz wysuszona i zmatowiona sierść. Chociaż lamblioza może przypominać niektóre choroby zakaźne u psa, to lekarz weterynarii zwykle nie ma problemów z dopasowaniem tych objawów do przyczyny. Dotyczy to zwłaszcza sytuacji, kiedy na wizytę przychodzi właściciel z miotem wzajemnie zarażających się od siebie szczeniąt. Pierwotniak bowiem doskonale szerzy się w dużych skupiskach zwierząt, zwłaszcza w wątpliwych warunkach higienicznych, takich jak pseudohodowla psów.

Badanie kału — diagnostyka lambliozy

Giardioza u ludzi może być zdiagnozowana poprzez wykonanie badania parazytologicznego odchodów. Obecność pasożytów lub inwazyjnych cyst pierwotniaka w kale jest bezwzględnym potwierdzeniem inwazji. Jedna, aby prawidłowo wykonać badanie, przy przygotowywaniu próbki kału zawsze należy stosować się do dokładnej instrukcji lekarza weterynarii, lekarza lub placówki wykonującej testy. W innym wypadku może dojść do zafałszowania wyników. Postacie dorosłe lamblii bowiem szybko giną w środowisku zewnętrznym i istotne jest, aby do badania oddawać świeży kał w temperaturze pokojowej. Należy też powtórzyć procedurę trzykrotnie, w odstępach 48-godzinnych, ponieważ wydalanie pasożytów jest nieregularne. Na wyniki zwykle czeka się kilka dni.

Badania kału w kierunku lamblii powinni regularnie wykonywać pracownicy przemysłu spożywczego i gastronomii, a także osoby pracujące w służbie zdrowia i mające styczność z odchodami zwierząt.

Leczenie giardiozy u ludzi

Leczenie giardiozy u dorosłych ludzi najczęściej nie jest konieczne. Choroba często nie daje objawów i ustępuje samoistnie. Dzieci i osoby z obniżoną odpornością przyjmują antybiotyki z grupy nitroimidazoli. Przy uciążliwych objawach biegunki należy zadbać o odpowiednie nawadnianie organizmu i dietę wykluczającą nabiał oraz ograniczającą cukier, za to bogatą w błonnik pokarmowy. Objawy choroby powinny ustąpić w ciągu 2 tygodni.

Pierwotniaki Giardia potrafią bytować w środowisku bardzo długo, co powoduje nawracanie zakażeń, które ciężko jest zwalczyć. Z tego powodu, aby wyeliminować pasożyty należy stosować się do wszystkich zaleceń otrzymanych przez lekarza weterynarii, bądź lekarza rodzinnego. Niezwykle istotne jest, na przykład, aby leczyć wszystkich domowników – zarówno ludzi, jak i zwierzęta, a w dodatku nie tylko te wykazujące niepokojące objawy.

Profilaktyka – jak uchronić siebie i swojego psa przed zarażeniem giardią?                                                               

W życiu codziennym można zadbać o zapobieganie giardiozie, dzięki stosowaniu się do zasad podstawowej higieny osobistej oraz przepisów sanitarnych. Należy:

• myć ręce przed posiłkiem oraz po skorzystaniu z toalety,
• myć ręce po zabawie ze zwierzęciem i po kontakcie z należącymi do niego przedmiotami,
• unikać lizania przez zwierzęta po twarzy,
• pić tylko przegotowaną wodę i zabraniać psu picia z podejrzanych źródeł, takich jak kałuże,
• płukać owoce oraz warzywa przed jedzeniem,
• sprzątać po swoim psie,
• zapobiegać zjadaniu ziemi i piachu przez dzieci na podwórku,
• chronić przed dostępem zwierząt obiekty takie jak piaskownice, place zabaw i inne miejsca, w których bawią się dzieci.

Jeśli w domu są zwierzęta, niezależnie od tego czy jest to sznaucer miniaturowy, golden retriever, czy kot brytyjski - powinny być one regularnie odrobaczane. Także ludzie, jeśli pracują ze zwierzętami lub chorymi ludźmi bądź w przemyśle spożywczym i gastronomii, powinni regularnie wykonywać testy kału na obecność lamblii i odrobaczać się. Kąpiel psa też jest wskazana, ponieważ cysty pierwotniaka przyklejają się do futra. Szczepienie psa przeciwko lambliozie jest niemożliwe. Profilaktyka lambliozy bywa trudna, ponieważ pierwotniaki cysty lamblii wydalane są przez chorych przez długi okres. Giardia lamblia występują więc powszechnie w środowisku i mogą w nim przeżywać miesiące. Do tego ciężko jest je z niego usunąć, ponieważ są niewrażliwe na tradycyjnie wykorzystywane środki dezynfekcyjne.