Nauka aportowania - jak nauczyć psa aportować?

Instynkt przynoszenia upolowanej zwierzyny a nauka aportowania 

Wilki, które są przodkami psów w naturze, polują stadnie i pożerają upolowaną ofiarę na miejscu. Tuż po oszczenieniu się samicy, kiedy szczenięta są ślepe, niedołężne i żywią się mlekiem matki, dostarczaniem jej pożywienia zajmuje się samiec – ojciec szczeniąt. W następnym okresie, kiedy szczenięta zaczynają pobierać pokarm stały, dostarcza im go całe stado we własnych żołądkach i zwraca w stanie przeżutym i nadtrawionym. Przynoszenie jest zatem cechą wrodzoną w łańcuchu łowieckim wilka; przetrwała ona również u psów domowych. 

Wśród uznanych przez FCI ras istnieją takie, które człowiek wyhodował specjalnie do przynoszenia upolowanej zwierzyny. Są to psy myśliwskie, sklasyfikowane w grupie 8 FCI – aportery, płochacze i psy dowodne. W grupie tej wyodrębniona jest sekcja 1 – retrievery, obejmująca sześć uznanych ras, pochodzących z Europy i Ameryki Północnej: 

• Kanada – Nova Scotia Duck Tolling Retriever, 
• Wielka Brytania – Curly Coated Retriever, Flat Coated Retriever, Golden Retriever, Labrador Retriever (ten ostatni, wbrew nazwie, wcale nie jest rasą kanadyjską), 
• Stany Zjednoczone – Chesapeake Bay Retriever. 

Wszystkie psy aportujące objęte są obowiązkiem pracy. Oznacza to, że do uzyskania tytułu Międzynarodowego Championa Piękności muszą mieć zaliczone określone konkursy pracy łowieckiej, obejmujące aportowanie. Zagadnienie to zostanie wyjaśnione w osobnym artykule. 

Retrievery, których najpopularniejsi przedstawiciele to golden retriver oraz labrador retriver, mają zdolności do nauki aportowania jak żadne inne rasy, także myśliwskie. Nauczenie takiego psa aportowania jest prostsze niż innych. Nauka aportowania może być prowadzona zarówno na ziemi, jak i w wodzie, którą retrievery uwielbiają i chętnie przynoszą z niej zabawki. Pozostałe rasy psów opanowują aportowanie w różnym tempie. 

Są jednak psy, którym nauka przynoszenia, a zwłaszcza oddawanie aportu, sprawia spore kłopoty. Po prostu nie za bardzo rozumieją, czego się od nich oczekuje. Nie jest łatwo nauczyć psa aportowania, jeżeli traktuje on to jedynie jak zabawę, a człowieka tylko jako „automat” do rzucania piłki. Trzeba zatem włożyć sporo pracy, zanim pies opanuje istotę aportu, a następnie zanim uda się go nakłonić do oddania przedmiotu po przyniesieniu. 

Kiedy nauczyć psa aportowania?

Aportowanie może być uczone w różnych fazach życia psa, ale najbardziej efektywne jest rozpoczęcie szkolenia we wczesnym wieku, gdy psa można kształtować i kiedy ma on dużo energii do spożytkowania.. Różne rasy mogą różnić się w gotowości do nauki aportowania, ale wiele z nich ma naturalne predyspozycje do tej umiejętności. 

Rasy uwielbiające naukę aportowania:

Labrador Retriever:

Labradory są jednymi z najbardziej popularnych ras aportujących. Są inteligentne, energiczne i przyjazne, co sprawia, że są doskonałe do treningu aportowania.

Golden Retriever:

Golden retrievery są bardzo przyjazne, cierpliwe i posłuszne. Ich miłe usposobienie sprawia, że są świetnymi aportującymi towarzyszami.

Flat Coated Retriever:

Ta rasa jest pełna energii, przyjazna i entuzjastyczna. Flat Coated Retriever jest zwykle bardzo chętny do zabawy w aportowanie.

Chesapeake Bay Retriever:

To silne i odważne psy, które mają naturalne zdolności do aportowania. Są inteligentne i potrzebują aktywności fizycznej.

Nova Scotia Duck Tolling Retriever:

Ta rasa jest nie tylko utalentowana w aportowaniu, ale także charakteryzuje się inteligencją i żywym temperamentem.

Border Collie:

Border collie to bardzo inteligentne psy, które są zazwyczaj chętne do nauki nowych umiejętności, w tym aportowania.

Pudel:

Pudle są inteligentne, łatwo się uczące i chętne do współpracy. Mogą być doskonałymi partnerami do aportowania.

Belgijczyk Malinois:

Belgijczyk malinois to rasa pasterza znana z energii i zdolności do nauki. Mogą być bardzo zaangażowane w aportowanie.

Australian Shepherd:

Australian shepherd to dynamiczne psy o dużym zacięciu do pracy. Mają naturalne predyspozycje do różnych zajęć, w tym aportowania.

Cocker Spaniel:

Cocker spaniele są zazwyczaj energicznymi psami, które chętnie biorą udział w zabawach z aportowaniem.

Zanim zaczniesz ćwiczyć aportowanie pamiętej:

Podstawowe kroki w nauce aportowania:

• Zaopatrzenie w apport: Zacznij od tego, aby pies przyzwyczaił się do trzymania w pysku przedmiotu, który ma aportować, na przykład specjalnej zabawki czy piłki.
• Nagradzanie pozytywnych zachowań: Kiedy pies podejmie próbę chwytania i trzymania przedmiotu, natychmiast nagradzaj go smakołakiem, pochwałą lub pieszczotami. To pozytywne wzmocnienie zmotywuje psa do powtarzania pożądanych zachowań.

Rozwijanie umiejętności stopniowo:

• Zwiększanie odległości: Stopniowo zwiększaj odległość, na jaką wysyłasz psa po aportowany przedmiot. Pamiętaj, aby stopniowo podnosić poziom trudności, dostosowując go do umiejętności psa.
• Różne przedmioty: Wprowadzaj różne przedmioty do nauki aportowania, aby pies nauczył się ogólnej zasady, że każdy przedmiot może być aportowany.

Korzystanie z pozytywnego wzmocnienia:

• Nagradzanie efektywności: Nagradzaj psa za szybkość i efektywność w aportowaniu. Im bardziej pozytywnych doświadczeń związanych z tą umiejętnością, tym bardziej pies będzie chętny do jej wykonywania.

Budowanie więzi podczas szkolenia:

• Wspólna zabawa: Aportowanie może stać się nie tylko ćwiczeniem, ale również formą wspólnej zabawy. Regularne sesje aportowania pozwalają na budowanie silnej więzi między psem a właścicielem poprzez wspólne doświadczenia i pozytywne interakcje.

Dostosowanie do indywidualnych cech psa:

• Cierpliwość i zrozumienie: Każdy pies jest unikalny, dlatego ważne jest dostosowanie tempa szkolenia do indywidualnych potrzeb i umiejętności psa. Cierpliwość i zrozumienie są kluczowe w procesie nauczania.

Istota nauki aportu i oddawania rzuconej rzeczy 

Prawidłowo wykonane ćwiczenie aportu wygląda następująco: 

1. Pies siedzi przy naszej lewej nodze. Trzymamy w ręku aport - koziołek, piłkę lub inną zabawkę. Unosimy rękę z przedmiotem. Wypowiadamy imię psa, aby zwrócić jego uwagę. 
2. Wyrzucamy aport, pies nie może od razu za nim pobiec, powinien czekać na komendę. 
3. Wydajemy komendę słowną aport, po której pies ma pobiec w kierunku wyrzuconej zabawki, następnie podejmuje ją z ziemi i przynosi do nas, siadając na wprost. 
4. Wyciągamy otwartą dłoń w jego kierunku, wydając komendę słowną oddaj, aż pies wypuści aport z pyska do naszej ręki. 
5. Po komendzie noga pies obchodzi nas z prawej strony do lewej, po czym siada. Na koniec ćwiczenia następuje nagroda – smakołyk. 

Przez cały czas niesienia aportu w naszym kierunku pies nie może wypuścić go z pyska. Podczas zawodów powoduje to obniżenie oceny za styl pracy, podobnie jak sytuacja, kiedy pies nie chce oddać aportu. 

Nauka aportowania nie jest zatem tylko zabawą. Do treningu aportowania trzeba przystąpić metodycznie i w taki sposób, aby zaczynać od rzeczy najłatwiejszych – początkowo wyrzucamy aport na niewielką odległość, aby nauka przynoszonej rzeczy nie była od początku uciążliwa dla psa. Oczywiście zanim w ogóle rozpoczniemy naukę aportowania, konieczne jest, aby pies opanował komendy siad, zostań, do mnie i noga. Bez tego nauka aportowania jest bezcelowa i będzie wyłącznie ćwiczeniem rzucania piłki. 

Jak prawidłowo nauczyć psa aportować? 

Najpierw wybieramy przedmiot, który będzie przeznaczony do nauki aportowania. Powinien on być koziołkiem, piłką lub inną zabawką, ale taką, która jest dostosowana do wielkości psiego pyska, łatwą do mycia i odporną na detergenty. Aport nie może być zbyt ciężki, aby pies nie zniechęcił się do jego podnoszenia. 

Nauka aportowania rozpoczyna się od trzymania aportu w pysku. Kładziemy go na ziemi i za każdą próbę podniesienia chwalimy słownie i klepiemy. Jeżeli pies nie wykazuje zainteresowania aportem, trzeba posmarować go np. pasztetem lub przywiązać do sznurka i zacząć uciekać przed psem, trzymając jego koniec, a aport ma leżeć na ziemi. Każde uchwycenie aportu należy nagrodzić, ale dopiero kiedy pies da go sobie odebrać, a nie wypuści z pyska sam. Z czasem trzymanie aportu w pysku wydłużamy do kilku sekund i odbieramy dopiero po komendzie  oddaj. Nie nagradzamy, jeżeli pies wypuści z pyska aport przed czasem. 

Kiedy już pies opanuje trzymanie aportu, przystępujemy do nauki jego noszenia i niewypuszczania przed dobiegnięciem do nas. W tym celu powoli cofamy się o kilka kroków, jednocześnie chwaląc psa słownie za trzymanie aportu. Zaczynamy od 2 kroków, przy powtórzeniach zwiększamy o jeden i przyspieszamy tempo. Z upływem czasu i w miarę systematycznych treningów stale zwiększamy liczbę kroków i wydłużamy tempo, aż pies nauczy się biegać z aportem w pysku.

Zanim zaczniesz naukę aportowania pomyśl o zakupie  potrzebnych akcessoriów.

Zabawka do aportowania:

• Wybierz zabawkę, która jest odpowiednia dla rozmiaru i preferencji Twojego psa. Może to być gumowa piłka, frisbee, czy nawet specjalna zabawka do aportowania. Upewnij się, że przedmiot jest trwały i bezpieczny dla psa.

Smakołyki lub nagrody:

• Smakołyki stanowią doskonałe narzędzie do pozytywnego wzmocnienia podczas treningu aportowania. Wybierz smakołyki, które są smaczne i atrakcyjne dla Twojego psa.

Smycz i obroża:

• Na początku szkolenia przyda się smycz (a najlepiej linka treningowa) do utrzymania kontroli nad psem, szczególnie jeśli dopiero uczysz go aportowania. Obroża powinna być dobrze dopasowana, aby zapewnić bezpieczeństwo i wygodę.

Pasek teleskopowy:

• Pasek teleskopowy może być przydatny do wydłużania zasięgu rzutu i stopniowego zwiększania odległości, z jakiej pies aportuje przedmiot.

Torba na smakołyki:

• Torba na smakołyki ułatwi przenoszenie nagród podczas treningu. Pozwoli to na szybki dostęp do smakołyków i skoncentrowanie uwagi psa na zadaniu.

Strefa Aportowa:

• Wyznacz specjalną "strefę aportową" podczas treningu. Może to być miejsce, gdzie pies powinien przynieść aportowany przedmiot. Wprowadzenie tego elementu może pomóc w zrozumieniu psu, kiedy zadanie zostało poprawnie wykonane.

Kliker (opcjonalnie):

• Kliker to narzędzie stosowane w szkoleniu pozytywnego wzmocnienia. Może pomóc w szybszym i bardziej precyzyjnym wskazywaniu momentu, w którym pies wykonał poprawne zachowanie.

Oddawanie aportu to najtrudniejszy element nauki. Najczęściej pies podbiega z koziołkiem lub piłką, zatrzymuje się w odległości kilku metrów i zachęca nas do zabawy. Uwaga: nie należy w takiej chwili podchodzić do psa. Natomiast warto przed ćwiczeniem zapiąć psa na długą linkę. Kiedy oddawanie aportu przychodzi z trudem, należy lekko pociągnąć za linkę (nigdy na siłę nie przyciągamy psa!), wskazując mu kierunek w naszą stronę. Można również przygotować dwa takie same aporty i zachęcić psa do oddania jednego, pokazując mu drugi, albo motywować psa smakołykiem. Niemniej wiele psów preferuje jako nagrodę ponowne pobiegnięcie za aportem. 

Kiedy pies opanuje przynoszenie i oddawanie aportu, do ćwiczenia dokładamy komendę siad, a po przyswojeniu takiego zestawienia dokładamy jeszcze noga, aby obszedł nas od tyłu i usiadł przy lewej nodze. W ten sposób pies nauczy się wykonywać całe ćwiczenie. Oczywiście tempo szkolenia jest różne; są psy, mające wrodzony talent do przynoszenia aportu i wówczas układanie będzie krótsze. Niektóre psy wymagają większego zaangażowania i nauka aportowania potrwa nieco dłużej. Dlatego tempo dostosowujemy indywidualnie. 

Pozostaje nauka oczekiwania na komendę aport. Pies nie powinien biec za zabawką natychmiast po jej wyrzuceniu, a czekać, aż wydamy mu polecenie. Jest to praktyczne zastosowanie ćwiczenia na rozproszenie. Stosuje się je podczas treningu siadania i pozostawania w pozycji siedzącej mimo różnych zewnętrznych bodźców rozpraszających (przechodnie, rowerzyści, inne psy, biegające dzieci, itp.). W tym wypadku rozproszeniem jest wyrzucony aport. Pies powinien pobiec za aportem dopiero po wydaniu komendy, która jest dla niego komendą zwalniającą. 

Nauka aportowania - podsumowanie

Nauka aportowania jest dość długotrwała i niełatwa. Wielu właścicieli rezygnuje z dalszego szkolenia, kiedy tylko pies nauczy się przynoszenia aportu i kładzie go przy nogach. Nie każdy wymaga „profesjonalnego” oddawania aportu, ale jeżeli myślimy o zgłaszaniu psa na konkursy posłuszeństwa w przyszłości – bez takiej nauki z pewnością nie zostanie on ich laureatem. 

Nie każdy pies ma predyspozycje do aportowania ale nawet rasa z predyspozycją może sprawić kłopoty. Problrmrm może być nadpobudliwość. Więcej o tym przeczytasz w artykule Nadpobudliwy pies — dlaczego pies się tak zachowuje i jak mu pomóc?  - Zoocial.pl.

Dowiesz się w nim:

• Jakie są charakterystyczne cechy nadpobudliwego psa?
• Jakie czynniki mogą być przyczyną nadpobudliwości u psa?
• W jaki sposób można skutecznie uspokoić nadpobudliwego psa?
• Jakie techniki szkoleniowe mogą pomóc w zarządzaniu nadpobudliwością u psa?
• Czym charakteryzuje się nadpobudliwy pies podczas interakcji z otoczeniem?
• Jakie zachowania mogą wskazywać na nadpobudliwość u psa?
• W jaki sposób środowisko i styl życia psa mogą wpływać na jego poziom nadpobudliwości?
• Czy nadpobudliwość u psa może wynikać z braku odpowiedniego wysiłku fizycznego?
• Jakie są potencjalne skutki zdrowotne nadpobudliwości dla psa i jego opiekuna?
• W jaki sposób konsultacja z behawiorystą może pomóc w radzeniu sobie z nadpobudliwością u psa?