Border collie - wszystkie informacje i opis rasy

Skąd się wzięły border collie?

Pierwsze wzmianki o psach, które stały się przodkami współczesnego border collie, pojawiają się w pismach Marka Terencjusza Varro (Warrona z Reate, 116 p.n.e – 27 p.n.e.), pisarza i uczonego rzymskiego, autora relacji z procesu kolonizacyjnego Wysp Brytyjskich. Kolonizatorzy przywieźli ze sobą z kontynentu psy, które z pasją pilnowały owczych stad. Natomiast Wikingowie przybyli na Wyspy ze swoimi psami przypominającymi szpice. Krzyżowały się one z wcześniej przybyłymi tu zwierzętami, a ich potomstwo wykazywało jeszcze silniejszy instynkt pasterski. Nazwano je wtedy shepherds lub sheepdogs. Wspominał o nich Hywel Dobry, król walijski, wnuk Roderyka Wielkiego. [1] 

Co oznacza border collie?

Początków rasy border collie należałoby poszukiwać w Nortumbrii. Jest to historyczna kraina w Wielkiej Brytanii, obejmująca obecną północną Anglię i południowo-wschodnią Szkocję. Nortumbria składała się z dwóch graniczących ze sobą mniejszych krain: Bernicji od północy i Deiry od południowego wschodu. Region tego pogranicza nosi nazwę Borders (granice) i stąd wywodzi się nazwa rasy. 

Ta część Wielkiej Brytanii obfituje w łąki i pastwiska, gdzie od wieków prowadzona była hodowla i wypas owiec, a psy były wykorzystywane do ich zaganiania. W XX wieku zdecydowano się utworzyć stowarzyszenie zrzeszające hodowców owiec, którzy hodowali również psy pasterskie. ISDS (International Sheep Dog Society – Międzynarodowe Stowarzyszenie Psów Pasterskich) powstało w 1906 roku. Założono księgę hodowlaną, do której dodawano ówczesne psy pasterskie, jeżeli tylko wykazywały instynkt pasienia. Użytkową selekcję hodowlaną podjęto nieco później niż eksterierową (eksterier - pokrój, wygląd zewnętrzny); od 1873 roku przodkowie dzisiejszych psów border collie uczestniczyli w pokazach psów (odpowiednikach obecnych wystaw), na których oceniano jedynie ich budowę anatomiczną i okrywę włosową. Cechy te musiały predysponować psa do pracy pasterskiej. 

Przez wiele lat hodowla border collie bazowała wyłącznie na psach zarejestrowanych w ISDS. Znalazły one uznanie w krajach, w których hodowla owiec jest jedną z głównych gałęzi gospodarki, zwłaszcza w Australii i Nowej Zelandii, a także w Stanach Zjednoczonych. Międzynarodowa Federacja Kynologiczna (FCI) ostatecznie uznała rasę w 1977 roku, American Kennel Club w 1995, a rok później brytyjski Kennel Club. Pierwszy oficjalny wzorzec, opatrzony numerem 297, ukazał się 24 czerwca 1987 roku. Od tej pory opublikowano jego modyfikację w 2009 roku oraz tłumaczenia na pozostałe (oprócz angielskiego) języki urzędowe Federacji: francuski (2009), hiszpański (2010) i niemiecki (2012). 

Border collie – wzorzec rasy 

Border collie to rasa psów pasterskich, zaklasyfikowanych do grupy I FCI – owczarki i inne psy pasterskie, z wyłączeniem szwajcarskich psów do bydła. Oficjalnym krajem pochodzenia rasy jest Wielka Brytania. Wzorzec nr 297 został opublikowany 24 czerwca 1987 roku, zmodyfikowany 28 października 2009 roku. Border collie został umieszczony w sekcji 1 grupy I FCI – psy pasterskie. Jest to rasa objęta obowiązkiem pracy. Oznacza to, że na wystawach może być dla niej wyodrębniona klasa użytkowa (dla psów z certyfikatem pracy FCI), a do uzyskania tytułu Międzynarodowego Championa Piękności, oprócz wniosków CACIB (fr. Certificat d'Aptitude au Championnat International de Beauté - Certyfikat Kwalifikacji do Międzynarodowego Championatu Piękności), pies lub suka muszą legitymować się właśnie certyfikatem pracy z imprezy przewidzianej odrębnymi przepisami FCI dla danej rasy. W przypadku border collie są to zawody psów pasterskich (konkurs pasienia), podczas których pies musi uzyskać odpowiednią liczbę punktów, aby otrzymać certyfikat pracy.[2] A jak wygląda border collie? 

WRAŻENIE OGÓLNE: Harmonijny, średniej wielkości pies o eleganckich liniach, łączy klasę, wdzięk i budowę dostatecznie mocną, aby zapewniała odpowiednią wytrzymałość. Niepożądana budowa ciężka lub subtelna i wiotka. 

WAŻNE PROPORCJE: Kufa i mózgoczaszka mniej więcej jednakowej długości. 

ZACHOWANIE/TEMPERAMENT: Wytrzymały, zdolny do ciężkiej pracy pies owczarski, bardzo łatwy do układania. Bystry, ożywiony, szybko reagujący, inteligentny. Nie może być nerwowy ani agresywny. 

GŁOWA: 

MÓZGOCZASZKA: Czaszka: Dość szeroka, guz potyliczny niewidoczny. Stop: Bardzo wyraźny. 

TRZEWIOCZASZKA: Nos: Czarny, z wyjątkiem psów czekoladowych i czerwonych, u których jest czekoladowy, i błękitnych, u których jest łupkowoszary. Nozdrza szerokie. Uzębienie: Szczęki i zęby mocne, komplet siekaczy styka się w zgryzie nożycowym. Policzki: Ani okrągłe, ani wyraźne. Oczy: Szeroko rozstawione, owalne, średniej wielkości, brązowe, tylko u psów marmurkowych oczy mogą być całkowicie lub częściowo niebieskie. Wyraz łagodny, bystry i inteligentny. 

USZY: Średniej wielkości i twardości, szeroko osadzone, stojące lub częściowo załamane, ruchliwe. 

SZYJA: Odpowiednio długa, mocna, dobrze umięśniona, lekko łukowato wygięta, grubsza u nasady. 

TUŁÓW: O atletycznym wyglądzie, nieco dłuższy od wysokości w kłębie. Lędźwie: Umięśnione, głębokie, słabizna nie podkasana. Klatka piersiowa: Głęboka, raczej szeroka, żebra dobrze wysklepione. 

OGON: Dość długi, ostatnim kręgiem sięga przynajmniej stawu skokowego, nisko osadzony, bogato owłosiony, z końcem zakręconym do góry, stanowi ładne wykończenie sylwetki. Przy pobudzeniu może być wzniesiony, ale nigdy zakręcony nad grzbietem. 

KOŃCZYNY: 

KOŃCZYNY PRZEDNIE: Oglądane z przodu równolegle. Kościec mocny, ale nie ciężki. Łopatka: Skośnie ustawiona. Łokcie: Przylegające. Śródręcze: Przy oglądaniu z boku śródręcze lekko nachylone. Łapy: Owalne, opuszki grube, mocne i sprężyste, palce zwarte i wysklepione. Pazury krótkie i mocne. 

KOŃCZYNY TYLNE: Dobrze umięśnione, zad łagodnie opada do nasady ogona. Uda: Długie, szerokie i mocno umięśnione. Stawy kolanowe: Mocno kątowane. Stawy skokowe: Dobrze kątowane i nisko umiejscowione. Śródstopia: Prostopadle do podłoża i równoległe wobec siebie, gdy patrzeć na nie z tyłu. Stopy: Owalne, opuszki grube, mocne i sprężyste, palce zwarte i wysklepione. Pazury krótkie i mocne. 

CHODY: Ruch swobodny, płynny i niezmordowany, łapy podnoszone jak najniżej. Każdy krok ma świadczyć o zdolności do szybkiego ruchu. 

SZATA: 

SIERŚĆ: Dwie odmiany: średnio długa i krótka. W każdym przypadku włos okrywowy gęsty, średniej twardości, podszerstek miękki i gęsty, dający ochronę przed niepogodą. Sierść średnio długa tworzy grzywę, portki i pióro na ogonie. Na głowie, uszach, przednich nogach (poza piórami) i tylnych poniżej stawu skokowego sierść krótka i gładka. 

MAŚĆ: Dopuszczalne rozmaite umaszczenia, ale biel nie może przeważać. 

WIELKOŚĆ: Idealny wzrost to 53 cm dla psa, dla suki nieco mniej. 

WADY: Wszelkie odchylenia od podanego wzorca powinny być uznawane za wady i oceniane w zależności od stopnia nasilenia i wpływu na zdrowie i dobrostan psa oraz zdolność wykonywania tradycyjnej pracy. 

WADY DYSKWALIFIKUJĄCE: 

• Agresja lub wyraźna lękliwość. 

• Każdy pies, wykazujący wady budowy lub zaburzenia charakteru, powinien być zdyskwalifikowany. 

Uwaga: Samce powinny mieć dwa normalnie rozwinięte jądra, w pełni wyczuwalne w mosznie. 

Dla wyjaśnienia wątpliwości należałoby rozszerzyć niektóre zagadnienia, ujęte we wzorcu border collie dość lapidarnie. Dotyczą one następujących kwestii: 

• Uzębienie. U psów rasy border collie oczywiście bezwzględnie wymagany jest zgryz nożycowy, komplet siekaczy (6-6) i kłów (2-2). Nie ma natomiast ścisłych wymogów odnośnie pierwszych przedtrzonowców (P1), położonych tuż za kłami, które wyrastają dopiero jako zęby stałe, podobnie jak trzecie trzonowce (M3). Jasne jest, że zawsze preferowane jest uzębienie kompletne. Przyjmuje się jednak, że sędzia na wystawie lub podczas przeglądu hodowlanego ocenia braki następująco: brak 2xP1 jest dopuszczalny i nie powoduje obniżenia oceny, brak 1xP2 jest niepożądany i może mieć wpływ na ocenę, a brak obydwóch M3 w ogóle nie jest brany pod uwagę przy ocenie. Brak większej liczby zębów lub brak jakiegokolwiek innego zęba powoduje dyskwalifikację. 

• Szata. Border collie krótkowłosy ma włos krótki i przylegający na całym ciele. 

• Umaszczenie. Wzorzec podaje, że może być różne, ale nie z przewagą bieli. Bardziej szczegółowy wzorzec rasy border collie, obowiązujący w Wielkiej Brytanii, określa dokładnie ilość bieli – nie może ona przekraczać 30 proc. powierzchni ciała. Z uwagi na fakt, że Wielka Brytania jest ojczyzną rasy, FCI generalnie przychyla się do tego parametru. W hodowlach rodzą się niekiedy szczenięta ze śladową ilością bieli lub z jej nadmiarem. O ile nie ma wytycznych odnośnie kwalifikacji hodowlanych osobników z minimalną ilością koloru białego, o tyle nie są mile widziane (bez wyraźnego zakazu) w hodowli te, które mają bieli zbyt dużo i hodowcy, sprzedając takie szczenięta, zastrzegają w umowach kupna niedopuszczanie ich do rozrodu. Do zagadnienia umaszczeń u psów border collie powrócimy w dalszej części artykułu. 

• Ciężar ciała. Wzorzec nie podaje, ile waży border collie o idealnych proporcjach. Pogłowie rasy nie jest jeszcze na tyle jednolite, aby można było ustalić wzorcową wagę, ponadto psy mają różną konstrukcję (lżejszą lub mocniejszą). Zakłada się, że harmonijna budowa jest priorytetowa w stosunku do wagi i przyjmuje się, że ciężar ciała psów rasy border collie powinien wynosić od 14 do 20 kg, natomiast suk od 12 do 19 kg. 

Czy border collie jest trudny?

Główną cechą, jaką wyróżnia się rasa border collie spośród innych ras, jest silnie rozwinięty instynkt pasienia. Jest to cecha wrodzona, którą na ogół przejawiają szczeniaki border collie w wieku 6–8 tygodni. Zaczynają one przybierać charakterystyczną, „skradającą się” postawę. W krajach, gdzie konkursy i zawody pasterskie należą do popularnych imprez kynologicznych, a także tam, gdzie hodowla owiec jest ważną dziedziną gospodarki i hodowcy poszukują psów do pracy, szczeniaki border collie bez odruchu pasienia sprzedawane są jako psy rodzinne. 

Umiejętności pasterskie psów rasy border collie są niezrównane. Jeden pies daje sobie radę z panowaniem nad stadem zwierząt liczącym kilkaset sztuk, a w przypadku pary psów jest to nawet kilka tysięcy. Zamiast biegać dookoła stada, psy skracają sobie drogę, wskakując na grzbiet najbliżej stojącej owcy i przeskakując po grzbietach kolejnych, błyskawicznie dostają się na drugą stronę zbitej gromady. Taką gromadę również umieją utworzyć, zaganiając rozproszone po łące, pasące się owce, w ciasne stado. 

Pies rasy border collie, mimo silnego instynktu pasterskiego, oczywiście musi być odpowiednio wyszkolony do pracy. Podstawą jest posłuszeństwo i prawidłowe reagowanie na komendy: siad, waruj, zostań, do mnie, naprzód. Najlepiej wyszkolone psy reagują na gwizdek lub gest ręki właściciela. Border collie układa się niezwykle łatwo ze względu na wybitną inteligencję, ale uwielbia pochwały, a nienagrodzony choćby pochwałą potrafi być „obrażony”. 

Ale nie wszyscy miłośnicy psów border collie mają dostęp do zwierząt gospodarskich. Dla psów niepasących doskonałą alternatywą są sporty kynologiczne: agility, frisbee czy dog dance. W zawodach agility psy border collie dzierżą palmę pierwszeństwa od zawsze; nie mają sobie równych pod względem szybkości pokonywania toru przeszkód. Niestety często przez tę szybkość tracą na dokładności przebiegu, również punktowanej. 

Temperament border collie jest godny podziwu. Mogłoby się wydawać, że są to psy niezniszczalne i nigdy się nie męczą. Rozpiera je energia, muszą cały czas być czymś zajęte. Dlatego, jeżeli nasz border collie jest psem niepasącym, koniecznie trzeba znaleźć mu „pracę”. Agility jest tylko jedną z możliwości; można zacząć trenować z pupilem dog dance – dyscyplinę jeszcze u nas mało znaną, ale na świecie robiącą furorę. Rasa border collie jak żadna inna nadaje się do tego sportu. Polega on na wykonywaniu układów choreograficznych w parze: człowiek i pies, do wybranej muzyki. Ważne jest zachowanie stylu muzyki i rytmu w takim tańcu. Można posiłkować się też rekwizytami jak piłka, skakanka, itp. W Europie Zachodniej funkcjonują specjalni choreografowie, opracowujący układy taneczne na indywidualne zamówienie. Efekty niekiedy zapierają dech w piersiach. W sieci dostępne są filmiki z wybranymi układami dog dance, z psami rasy border collie w roli głównej. 

Czy border collie nadaje się dla dzieci?

Psy tej rasy uwielbiają przebywać z człowiekiem i potrzebują jego towarzystwa. Border collie kocha wszystkich domowników, choć wybiera sobie jednego pana, któremu jest bezgranicznie oddany, posłuszny i uległy. Wystarczy jednak, że zobaczy na łące pasące się zwierzęta (niekoniecznie tylko owce); natychmiast robi się czujny, stawia uszy, nisko opuszcza głowę i obserwuje, stojąc na lekko ugiętych łapach. Zachęcony – zagania, a odłączone od stada zwierzę odnajduje i przyprowadza do stada. Pracuje metodą bezdotykową i bezdźwięczną. Nie szczeka, nie podszczypuje zwierząt w pęciny, za to wbija w nie przeszywający wzrok. Żaden inny pies nie pracuje w ten sposób. Nie na darmo mówi się, że ta rasa psów pasie oczami. 

Usposobienie psa rasy border collie jest łagodne, nie przejawia on żadnej agresji w stosunku do ludzi i innych zwierząt. Z tego względu nie nadaje się na domowego stróża. Za to idealnie sprawdzi się przy pilnowaniu dzieci, które traktuje jak stado powierzone do pasienia. Umie przyprowadzić do rodziców rozbiegane dzieci np. w parku, bawiące się nad brzegiem zbiornika wodnego odseparuje na bezpieczną odległość. Ale jego instynkt zaganiania może być niebezpieczny dla niego samego – jeżeli zechce próbować to robić z samochodami na ulicy. Zatem w mieście psa rasy border collie (zresztą jak każdego innego) należy prowadzić wyłącznie na smyczy. 

Border collie – racjonalne żywienie 

Border collie to rasa o dużym temperamencie i wymagająca aktywnego trybu życia, a co za tym idzie – odpowiedniego żywienia. Dieta powinna być wysokoenergetyczna, ale zbilansowana w taki sposób, aby zapewnić utrzymanie prawidłowego ciężaru ciała. Nadwaga nie służy zdrowiu psa, obciąża jego stawy i jest czynnikiem sprzyjającym różnym schorzeniom, jak dysplazja stawów biodrowych czy zwyrodnienie kręgosłupa (spondyloza). 

Dobrze opracowany jadłospis pracującego border collie zawiera wszystkie niezbędne składniki: białko, tłuszcze, węglowodany, błonnik pokarmowy, witaminy i substancje mineralne. Posiłek, który pies otrzymuje przed pracą, powinien składać się w większym stopniu z węglowodanów, będących źródłem energii, z dodatkiem mięsa i warzyw dla smaku. Psy żywione karmą suchą otrzymują tę przeznaczoną dla psów pracujących. Po wysiłku porcja pożywienia zmienia proporcje; posiłek jest wysokobiałkowy (mięsny) z dodatkiem warzyw. Białko stanowi główny budulec organizmu, który musi być zregenerowany podczas odpoczynku. Sucha karma powinna być zatem również wysokobiałkowa. 

Zasadniczo karmienie odbywa się dwa razy dziennie. Przyjmujemy, że posiłek z przewagą węglowodanów pies otrzymuje rano, a białkowy – wieczorem. Ważne jest przy tym, aby border collie zjadł poranny posiłek na minimum dwie godziny przed wysiłkiem fizycznym. Podjęcie pracy z pełnym żołądkiem może spowodować bóle brzucha, wymioty, a w skrajnych przypadkach nawet skręt żołądka, stanowiący bezpośrednie zagrożenie życia i wymagający natychmiastowej interwencji chirurgicznej. Posiłek wieczorny z kolei podaje się psu, kiedy wypocznie przez około godzinę po powrocie do domu. 

Border collie żywiony naturalnie może otrzymywać mięso i jadalne podroby wyłącznie ze sprawdzonych źródeł. Najlepsze dla psa jest mięso wołowe, jagnięce, cielęce, królicze i drobiowe (kurczak lub indyk), a także dziczyzna. Nie należy przesadzać z podawaniem podrobów ze względu na wysoką zawartość cholesterolu, z tego samego powodu powinno się unikać podawania wieprzowiny. Zdrowe są ryby morskie po sparzeniu i usunięciu ości. Z warzyw najlepsza jest marchew, oprócz niej także inne warzywa korzeniowe (seler, pietruszka, buraki) oraz sałata, pomidory bez skórki i szpinak. Warzywa kiszone (ogórki, kapusta) są przez niektóre psy bardzo lubiane i można je podawać, gdyż zawierają kwas mlekowy – bardzo przyjazny probiotyk. Kiszonki nie mogą jednak zawierać żadnych dodatków chemicznych ani octu, który może uszkodzić przewód pokarmowy psa. Świeże warzywa kapustne i strączkowe nie są zalecane ze względu na działanie wzdymające. Border collie może i powinien jeść owoce, szczególnie jabłka i banany, które można podawać w kawałkach jako np. smakołyki szkoleniowe. 

Kości są dozwolone, ale pod warunkiem, że są wołowe lub cielęce i podawane wyłącznie na surowo. Nigdy nie wolno podawać kości gotowanych ani drobiowych. Gotowane nie mają żadnej wartości odżywczej, a zjedzone mogą zaczopować jelita, natomiast drobiowe rozpadają się w przewodzie pokarmowym na drzazgi i mogą przebić jelito. Nie należy dawać psu kości zbyt często, najwyżej raz w tygodniu. 

Border collie (ani żaden inny pies) nie może jeść słodyczy, zwłaszcza czekolady i wyrobów zawierających ksylitol, mogących doprowadzić nawet do śmierci psa. Nie powinien dostawać chleba, wędlin, resztek z talerzy, cytrusów, winogron (również rodzynek), awokado, czosnku, cebuli. Są to produkty szkodliwe, a często niebezpieczne dla psów, podobnie jak przyprawy stosowane w kuchni dla ludzi. Trzeba pamiętać, że przewód pokarmowy psa znacznie różni się od ludzkiego i wielu pokarmów po prostu nie trawi. Generalnie pożywienie powinno być jak najmniej przetworzone, poza gotowymi karmami, które opracowywane są specjalnie dla psów. 

Border collie – najczęstsze choroby 

Psy rasy border collie, jak wiele innych ras, narażone są na różne schorzenia. Te najbardziej dla nich typowe są dziedziczne, a przynajmniej genetyka w dużym stopniu wpływa na ich występowanie. Oto najczęstsze choroby, do których border collie ma skłonności: 

·         Dysplazja stawów biodrowych (HD). Polega na mniejszym lub większym niedopasowaniu główki kości udowej do panewki stawu biodrowego. Diagnozę stawia lekarz weterynarii na podstawie badania rentgenowskiego. Związek Kynologiczny w Polsce współpracuje z lekarzami, posiadającymi uprawnienia do odczytu zdjęć w kierunku dysplazji. Wynik HD A oznacza, że pies jest wolny od dysplazji, HD B wykazuje bardzo dobry stan bioder, choć nie do końca idealny, HD C - lekką dysplazję, ale nie wpływającą na stan zdrowia, HD D to widoczna dysplazja, natomiast HD E to dysplazja całkowita, uniemożliwiająca chodzenie. Wprawdzie rasa border collie nie znajduje się na związkowej liście ras, które podlegają obowiązkowemu prześwietleniu w kierunku dysplazji przed zakwalifikowaniem do hodowli, niemniej renomowani hodowcy takie badanie wykonują we własnym zakresie. Dysplazję leczy się operacyjnie, aczkolwiek wyłącznie dla zdrowia i komfortu zwierzęcia, nigdy dla rozmnażania. 

·         Dysplazja stawów łokciowych (ED). Jest to w zasadzie zespół schorzeń, ujawniających się w procesie rozwoju psa: niezgodność powierzchni stawowych (INC), izolowany wyrostek dziobiasty przyśrodkowy kości łokciowej (FMCP), izolowany wyrostek dodatkowy kości łokciowej (UAP), itp. Hodowcy wykonują także nieobowiązkowe prześwietlenie łokci. Wynik ED 0/0 oznacza psa zdrowego, ED 1/1 to lekka dysplazja, ED 2/2 – średnie natężenie choroby, ED 3/3 - całkowitą (ciężką) dysplazję łokciową. 

·         Anomalia oka collie (CEA) jest wrodzoną zmianą dotykającą naczyniówki i siatkówki, występującą w różnym nasileniu i prowadzącą do stopniowego osłabienia wzroku psa, a nawet do całkowitej jego utraty. W niektórych laboratoriach weterynaryjnych wykonuje się badania DNA w kierunku CEA (nieobowiązkowe). Wówczas ze skojarzenia pary przebadanych genetycznie, zdrowych psów rasy border collie urodzą się szczenięta wolne od tej choroby i nie trzeba ich badać. Można oczywiście wykonać zwykłe badanie okulistyczne, ale trzeba je okresowo powtarzać z uwagi na możliwość pojawienia się choroby w późniejszym wieku. Ponadto nie daje ono informacji na temat nosicielstwa genetycznego. 

·         Małoocze – dziedziczna wada gałki ocznej polegająca na widocznie mniejszych jej rozmiarach niż u psów zdrowych. Małoocze ma bezpośredni wpływ na wystąpienie innych chorób oczu, np. torbieli ocznych. Jest to wada nieuleczalna, leczenie jest stosowane jedynie dla złagodzenia objawów. 

·         Jaskra – choroba oczu wynikająca z genetycznie nieprawidłowej budowy gałki ocznej. Objawia się światłowstrętem, częstym mruganiem powiek, mrużeniem oczu i łzawieniem. Może zakończyć się całkowitą ślepotą. 

·         Padaczka idiopatyczna (pierwotna) – uwarunkowana genetycznie choroba układu nerwowego. Nie jest możliwa do ustalenia jej bezpośrednia przyczyna. Ten rodzaj padaczki pojawia się najczęściej pomiędzy pierwszym a piątym rokiem życia. Osobników z padaczką pierwotną nie wolno używać do hodowli. 

Zdrowie rasy wymaga także regularnego odrobaczania i wykonywania szczepień ochronnych. Szczepienie przeciwko wściekliźnie jest obowiązkowe corocznie, natomiast szczepienia przeciwko pozostałym chorobom zakaźnym wprawdzie obowiązkowe nie są, ale zdecydowanie warto je wykonywać zgodnie z zaleceniem lekarza weterynarii, w zależności od rodzaju szczepionki. Z pewnością lepiej wydać kilkadziesiąt złotych na szczepienie niż walczyć o życie psa zakażonego np. parwowirozą, która w większości przypadków jest śmiertelna. 

Psy rasy border collie narażone są także na kontuzje, zwłaszcza ścięgien, jeżeli aktywnie uprawiają sporty kynologiczne. Dlatego nie należy zbytnio forsować zwierząt podczas treningów. Nie wolno również szkolić sportowo szczeniąt i młodych psów, dopóki nie zostanie zakończony wzrost i krzepnięcie kośćca. 

Pielęgnacja border collie 

Border collie to pies nietrudny w pielęgnacji. Najwięcej pracy i czasu pochłania gęsta, dwuwarstwowa sierść psów długowłosych. Border collie krótkowłosy jest pod tym względem „łatwiejszy” – wystarczy wyczesywać podszerstek w okresie linienia, a na co dzień przecierać sierść irchą. Pielęgnacja border collie długowłosego, szczególnie wystawowego, wymaga nieco zachodu. Trzeba wycinać nadmiar włosa spomiędzy opuszek i tyłu kończyn tylnych od stopy do stawu skokowego, codziennie szczotkować włos okrywowy, a w okresie linienia starannie wyczesywać podszerstek, który nie wypadnie sam – zostanie zatrzymany przez warstwę włosa okrywowego i może ulec skołtunieniu. Trzeba też starannie wyskubywać włosy z wewnętrznej strony uszu. 

Kąpiel psa w zasadzie nie jest konieczna, chyba że „uperfumuje się” w nieczystościach albo wytarza w błocie. Stosuje się do kąpieli szampon specjalnie przeznaczony dla border collie bądź dla psów o wrażliwej skórze. Nie wolno używać szamponów dla ludzi, nawet łagodnych dla małych dzieci, bowiem pH skóry człowieka jest inne niż to u psa. 

Uszy border collie wymagają przeglądu co kilka dni. Trzeba sprawdzać, czy nie wywiązał się w nich nietypowy stan. Zdrowe ucho jest od wewnątrz bladoróżowe, suche i nie wydziela żadnego zapachu. Jeżeli pojawia się brunatna wydzielina, zwłaszcza przypominająca wyglądem fusy od kawy, a z ucha wydobywa się nieprzyjemny, kwaśny zapach, niezbędna jest wizyta u lekarza weterynarii, który pobierze próbkę wydzieliny do badania i ustali leczenie. Najprawdopodobniej taki pies jest dotknięty kandydozą (grzybicą). Trzepanie głową i drapanie może też świadczyć o infekcji pasożytniczej (świerzbowiec uszny). 

Oczy border collie nie wymagają szczególnej troski. Jeżeli daje się zauważyć ropny wypływ, lekarz weterynarii zapewne przepisze gentamycynę w kroplach, która skutecznie zlikwiduje problem. 

Pazury border collie ściera na ogół sam. Jeżeli mimo to są one za długie, trzeba je skrócić. Niewprawny właściciel nie powinien tego robić sam, gdyż zbyt dalekie cięcie może spowodować uszkodzenie naczynia krwionośnego i krwawienie z pazura. Lepiej poprosić o pomoc doświadczonego hodowcę lub lekarza weterynarii. 

Border collie – umaszczenia 

Powracamy do zagadnienia umaszczeń border collie. Jak wynika z wzorca, może ono być dowolne, zawsze w kombinacji z białym, a biel nie powinna przeważać. Najczęściej spotykane kolory to czarno-białe i czarno-białe z podpalaniem (tricolor). Często widuje się psy niebieskie marmurkowe (blue merle), nieco rzadziej niebiesko-białe, rudo-białe, czekoladowo-białe i liliowo-białe (lilac) z podpalaniem lub bez. Można je dowolnie kojarzyć, z następującymi zastrzeżeniami: 

·         Nie zaleca się (choć nie jest to zabronione) kojarzyć ze sobą osobników o takim samym umaszczeniu, z wyjątkiem czarno-białych i czarno-białych tricolor, ponieważ pozostałe kolory wynikają z genetycznego rozjaśnienia czerni i następuje dalsze rozjaśnienie; w rezultacie w kolejnych pokoleniach można otrzymać potomstwo o niewyraźnej, rozmytej pigmentacji 

·         Zakazane jest kojarzenie dwóch osobników o umaszczeniu merle: blue merle – blue merle, blue merle – lilac merle, blue merle – czekoladowe merle, dwóch lilac merle, dwóch czekoladowych merle, itp. Zakaz wydany został przez FCI, obowiązuje we wszystkich krajach członkowskich i dotyczy wszystkich ras, u których występuje umaszczenie merle w dowolnym zestawieniu. Chodzi o to, że gen M (dominujący) wraz ze wszystkimi jego odmianami (allelami) jest genem letalnym w zestawieniu MM (od matki i od ojca). Szczenięta o układzie genetycznym MM mogą być głuche, albinotyczne, mogą też obumrzeć w życiu płodowym lub tuż po urodzeniu. 

Umaszczenie czarno-białe jest dominujące u tej rasy psów. Jeżeli jednak skojarzone zostaną dwa osobniki czarno-białe fenotypowo (wizualnie) a genetycznie są heterozygotami (nosicielami innego zabarwienia), można uzyskać potomstwo o innym kolorze sierści. Border collie to rasa, w przypadku której studiowanie rodowodów potencjalnej pary hodowlanej odgrywa bardzo dużą rolę w aspekcie umaszczenia. 

Podsumowanie – co trzeba wiedzieć o border collie?

Przede wszystkim rasa ta nie jest odpowiednia dla nowicjuszy. Z pewnością nie może to być pierwszy pies w domu. Border collie to rasa bardzo wymagająca pod względem zajęcia. Nie lubi być bezczynny i jeżeli nie będzie miał co robić, może zacząć niszczyć rzeczy w domu. Dlatego przed zakupem szczeniaka trzeba przeanalizować, ile czasu można mu poświęcić. A energię pies powinien wyładowywać poza domem. 

Border collie może mieszkać w bloku pod warunkiem, że przynajmniej jeden spacer dziennie będzie długi i pełen różnych zajęć dla psa. W żadnym wypadku nie nadaje się do mieszkania w kojcu. To pies, który potrzebuje stałej obecności człowieka, do którego jest niezwykle przywiązany i powinien być z nim w mieszkaniu. Nie może jednak zostawać długo sam, bo obudzi się w nim chęć „demolki”. W przypadku tej rasy szczególnie konieczna jest nauka pozostawania w domu, kiedy domownicy są w pracy. 

Jak nazwać psa rasy border collie?

Przykładowe imiona dla suki Border Collie: Nala, Daisy, Mia, Luna, Sadie.
Przykładowe imiona dla psa Border Collie: Max, Charlie, Cody, Jack, Oliver.

Ile kosztuje najtańszy border collie?

Decydując się na psa border collie, nie warto poszukiwać w sieci ogłoszeń o najtańszych szczeniakach. Psy z pseudohodowli nie mają wykonanych żadnych badań w kierunku chorób genetycznych, nierzadko w ogóle nie są szczepione ani odrobaczane. Warto, niezależnie ile kosztuje border collie (a nie jest to rasa tania), kupić szczeniaka z renomowanej hodowli. Lepiej zapłacić za niego więcej i mieć gwarancję pochodzenia, metrykę i wgląd w dokumentację hodowcy, niż kupić szczeniaka okazyjnie, a następnie wydawać majątek na jego leczenie bez gwarancji wyzdrowienia. Zdrowy pies może cieszyć swoją nową rodzinę przez około 12-15 lat – mniej więcej tyle żyje border collie, choć niektóre dożywają nawet starszego wieku.