Alergia pokarmowa u kota - objawy i leczenie

Mechanizm alergii pokarmowej u kota 

Alergia pokarmowa u kota rozwija się, gdy jego organizm uznaje pewne składniki pożywienia za zagrożenie. Wyspecjalizowane komórki w błonie śluzowej jelit łączą się z uczulającym białkiem, rozpoczynając kaskadę reakcji alergicznej. Dochodzi do syntezy specyficznych przeciwciał IgE i tzw. mediatorów procesów zapalnych, regulujących przebieg odpowiedzi alergicznej. 

Alergia a nietolerancja pokarmowa 

Nietolerancji pokarmowej nie należy mylić z alergią. Za alergię odpowiada nieprawidłowa reakcja układu odpornościowego. Nietolerancja związana jest ze spożyciem toksycznej substancji lub patogenów chorobotwórczych, zaburzeniem procesów trawienia oraz gwałtownym wprowadzeniem nowego pokarmu do diety kota. 

Objawy alergii pokarmowej 

Objawy alergii pokarmowej u kota dotyczą najczęściej skóry i układu pokarmowego. Rzadko pojawiają się dolegliwości związane z układem oddechowym. 

Zmiany skórne 

Najczęstszym objawem jest uciążliwy dla zwierzęcia świąd. Właściciel może zaobserwować uporczywe drapanie skóry karku, głowy i szyi oraz nadmierne wylizywanie łap. W konsekwencji pojawia się podrażnienie, miejscowe wyłysienia i samookaleczenia. Rany stanowią wrota wejścia dla bakterii i grzybów, które mogą wikłać alergię pokarmową. 

Reakcja alergiczna przejawia się też w postaci zaczerwienienia skóry, występowania na niej grudek i tzw. zespołu eozynfilowego - zmian w postaci ziarniniaków (niewielkich guzków), wrzodów lub wyniesionych nad powierzchnię skóry płytek. Ich powstawanie związane jest z aktywnością konkretnego typu komórek zapalnych - eozynofili. Czasem widoczna jest opuchlizna wokół pyszczka. 

Objawy ze strony przewodu pokarmowego 

Objawy ze strony przewodu pokarmowego są niespecyficzne. Obserwuje się wymioty, biegunki, nieregularność w wypróżnianiu oraz brak apetytu. Kot alergik może przyjmować charakterystyczną pozycję bólową (skulona, napięta postawa z podparciem na łapkach i wygiętym grzbietem), ale nie jest to regułą. 

Niektóre koty mogą w ogóle nie doświadczać dolegliwości pokarmowych, a alergia manifestuje się u nich wyłącznie jako schorzenie dermatologiczne. 

Diagnostyka alergii pokarmowej 

Podejrzewając alergię pokarmową u swojego kota, zawsze należy skonsultować się z lekarzem weterynarii. Schorzenie da się skutecznie leczyć, poprawiając komfort życia pupila. 

Różnicowanie 

Niestety objawy alergii pokarmowej nie są charakterystyczne. Postawienie diagnozy wymaga dodatkowych badań, aby wykluczyć podobne schorzenia. 

Chorobę różnicuje się między innymi z ektopasożytami takimi jak pchły i świerzbowce, bakteryjnym zapaleniem skóry, grzybicą, chorobami wirusowymi, niepożądaną reakcją na leki, pewnymi typami nowotworów i schorzeniami autoimmunologicznymi np. pęcherzycą liściastą. Podobne objawy mogą dawać alergie środowiskowe np. na pyłki traw. Pod uwagę należy wziąć także zaburzenia behawioralne przejawiające się nadmierną pielęgnacją sierści przez kota. 

Najczęstsze przyczyny alergii pokarmowej 

Kot może mieć alergię pokarmową nawet na kilka składników występujących w jego pożywieniu. Za najczęściej uczulające produkty uznaje się wołowinę, ryby, nabiał, jaja i drób. Rzadziej diagnozuje się alergię pokarmową na mięso królika, wieprzowinę czy koninę. Warto pamiętać, że przyczyną nadwrażliwości może być każdy składnik jedzenia, w tym dodatki do żywności np. substancje poprawiające smak i konserwanty. 

Główne symptomy alergii pokarmowej u kotów obejmują:

1. Intensywny świąd skórny, zwłaszcza w okolicach uszu, na twarzy i szyi.
2. Zaczerwienienie skóry, jej łuszczenie, a także występowanie wysypek.
3. Występowanie wymiotów i biegunki, czasami z krwią w kale.
4. Nadmierna utrata sierści.
5. Częste zapalenia uszu i oczu.
6. Częste lizanie łap, paznokci lub brzucha.
7. Zwiększone spożycie trawy lub połykanie własnej sierści.
8. Utrata masy ciała i ogólne osłabienie.

Dieta eliminacyjna 

Jedyną skuteczną metodą diagnostyczną jest przeprowadzenie u kota diety eliminacyjnej, pozbawionej potencjalnie uczulającego składnika. W tym celu przez co najmniej 6-8 tygodni podaje się zwierzęciu tylko jeden rodzaj pokarmu. Jeśli objawy ustąpią, dietę można rozszerzać, wprowadzając stopniowo kolejne gatunki mięs. Po zjedzeniu uczulającego składnika następuje nawrót choroby - umożliwia to postawienie dokładnego rozpoznania, lecz jest uciążliwe dla kota i opiekunów. Część właścicieli rezygnuje z rozszerzania diety i zostaje przy sprawdzonym pokarmie. 

Karmy monoproteinowe 

Najczęściej stosuje się tzw. karmy monoproteinowe, zawierające tylko jeden rodzaj białka. Najlepiej wybrać mięso, którego kot nigdy wcześniej nie spożywał. Z tego względu dietę eliminacyjną często przeprowadza się z wykorzystaniem "egzotycznych" gatunków takich jak kangur czy struś lub białka owadów. 

W okresie stosowania karmy niedopuszczalne jest podawanie zwierzęciu innych rodzajów mięsa, przysmaków, ani tym bardziej resztek ze stołu. 

Warto wybrać karmę mokrą, bezzbożową. Składniki roślinne zawarte w suchym pokarmie również mogą wywoływać reakcję alergiczną, zaburzając wyniki diety eliminacyjnej. 

VERSELE-LAGA Opti Life Cat Adult Sensitive Salmon to bezzbożowa, sucha karma dla dorosłych kotów z wrażliwymi żołądkami i skórą. Głównym składnikiem jest łosoś (41%), zapewniający białko i kwasy omega-3 dla zdrowej skóry i sierści. Karma zawiera prebiotyki dla dobrego trawienia i zdrowej flory jelitowej. Idealna dla kotów z alergiami pokarmowymi, zapewnia odpowiednie odżywianie bez zbóż. Składniki obejmują również ziemniaki, groch, tłuszcz zwierzęcy, błonnik roślinny, siemię lniane, drożdże piwne, całe suszone jaja, hydrolizowane białka zwierzęce, olej z łososia, minerały, FOS, MOS, algi morskie, jukę, rozmaryn i zieloną herbatę.  Wielkość opakowania 7,5 kg czyni ją ekonomiczną opcją.

BARF 

Inną opcją jest samodzielne przygotowywanie kotu posiłków. Dieta BARF również musi być oparta na jednym rodzaju mięsa, który podaje się przez co najmniej 6-8 tygodni. Niestety, reakcję alergiczną lub nietolerancję mogą wywołać stosowane w tej diecie jaja, warzywa, a nawet suplementy. Ten model żywienia najlepiej skonsultować z dietetykiem, który doradzi, jak skomponować posiłki, by prawidłowo przeprowadzić dietę eliminacyjną. 

Karma z białkiem hydrolizowanym 

W procesie hydrolizy białka zawarte w pokarmie rozbijane są na mniejsze komponenty, które nie powinny być rozpoznawane przez układ odpornościowy. Zwykle koty dobrze odpowiadają na ten rodzaj diety i objawy alergii ustępują. Zdarza się jednak, że zwierzę uczulone na konkretne składniki pokarmowe, będzie reagować również na ich hydrolizaty. Zatem i w tym przypadku lepiej wybrać karmę bez roślinnych dodatków, z mięsem, którego kot alergik wcześniej nie jadł. 

Testy śródskórne 

Testy śródskórne są powszechnie stosowaną metodą w diagnostyce alergii środowiskowych. Polegają na śródskórnym wprowadzeniu roztworu alergenu i ocenie miejscowej reakcji. Niestety nie sprawdzają się w przypadku alergii pokarmowych, więc nie mogą być zamiennikiem diety eliminacyjnej. 

Leczenie alergii pokarmowej u kota 

Dieta 

Podstawą terapii jest eliminacja uczulających składników z posiłków kota. W żywieniu wykorzystuje się jedynie mięsa, które sprawdziły się w okresie stosowania diety eliminacyjnej. 

Wsparcie farmakologiczne 

W przypadku alergii pokarmowej możliwości terapii farmakologicznej są ograniczone. Część kotów alergików reaguje w niewielkim stopniu lub wcale na podanie glikokortykoidów. Są to leki przeciwzapalne, osłabiające reakcję układu odpornościowego, stosowane przy alergiach wziewnych i kontaktowych. 

Leki mogą stanowić jedynie wsparcie terapii opartej o prawidłowo dobraną dietę. Ich rodzaj i czas stosowania muszą być ustalone przez lekarza weterynarii.