Zespół przedsionkowy to zbiór objawów klinicznych świadczących o uszkodzeniu centralnego lub obwodowego układu przedsionkowego u kotów i psów. Istnieje bardzo dużo przyczyn tego schorzenia. Leczenie i rokowanie zależne jest od postawionej diagnozy.
Spis treści
Czym jest układ przedsionkowy i za co odpowiada?
Układ przedsionkowy to struktury anatomiczne w obrębie mózgowia i ucha wewnętrznego, których rolą jest utrzymanie równowagi oraz koordynacja pozycji głowy, oczu i szyi. Należą do nich:
- przewody półkoliste,
- łagiewka i woreczek,
- nerw przedsionkowo-ślimakowy,
- jądra przedsionkowe położone w pniu mózgu,
- konary móżdżku,
- płat kłaczkowo-grudkowy móżdżku.
W zależności od lokalizacji wyżej wymienionych struktur układ przedsionkowy można podzielić na obwodowy (struktury występujące w uchu wewnętrznym) i ośrodkowy (elementy mózgowia).
Czym jest zespół przedsionkowy?
Zespół przedsionkowy u kota sam w sobie nie jest chorobą. Jest to jedynie zbiór objawów klinicznych świadczących o zaburzeniach w obrębie układu przedsionkowego. Niezależnie od tego, czy mamy do czynienia z uszkodzeniem części obwodowej czy ośrodkowej, możemy obserwować:
- przechylenie głowy,
- niezborność,
- brak możliwości zachowania równowagi,
- chodzenie po okręgu,
- przewracanie lub przetaczanie się,
- oczopląs,
- zez.
Obwodowy zespół przedsionkowy u kota
Zespół przedsionkowy obwodowy dotyczy zaburzeń w obrębie struktur ucha wewnętrznego. Należą do nich przewody półkoliste, łagiewka i woreczek oraz nerw przedsionkowo-ślimakowy. W przypadku zespołu obwodowego skręcenie głowy, ruchy po okręgu, przetaczanie się i upadanie ma miejsce z reguły w stronę uszkodzenia. Oznacza to, że jeśli kot ma problem z obwodowym układem przedsionkowym w uchu wewnętrznym po stronie lewej, większość z objawów będzie wiązała się właśnie z tą stroną ciała.
Schorzenie charakteryzuje się zezem poziomym, jednak zaistnienie tego objawu nie wyklucza formy ośrodkowej. Zdarza się również, że obserwowany jest tzw. zespół Hornera, czyli opadnięcie powieki górnej i zwężenie szpary powiekowej, zapadnięcie się gałki ocznej, zwężenie źrenicy i wypadnięcie trzeciej powieki.
W przebiegu obwodowej postaci zespołu przedsionkowego nie obserwuje się zmian stanu świadomości i objawów uszkodzeń innych nerwów czaszkowych. Typowe jest stwierdzenie prawidłowej postawy ciała.
Co jest przyczyną obwodowego zespołu przedsionkowego?
Istnieje wiele przyczyn omawianego zespołu objawów neurologicznych. Należą do nich:
- zapalenie ucha środkowego i wewnętrznego,
- niedoczynność tarczycy (częściej u psów),
- nowotwór u kota,
- polipy w nosogardzieli,
- urazy,
- zatrucie lekami,
- tło idiopatyczne (stwierdzane dopiero po wykluczeniu wszystkich innych przyczyn).
Diagnostyka zespołu obwodowego polega na przeprowadzeniu badania neurologicznego przez lekarza weterynarii. Konieczna może okazać się również ocena otoskopowa przewodu słuchowego i badanie krwi u kota!!!. W przypadku stwierdzenia procesu zapalnego w obrębie ucha środkowego należy wykonać tzw. myringotomię, czyli pobranie materiału w celu wykonania posiewu mikrobiologicznego i badania wrażliwości na antybiotyki. Niektórzy lekarze decydują się również na wykonanie zdjęcia RTG puszek bębenkowych. W celu wykluczenia przyczyn ośrodkowych zleca się tomografię komputerową lub rezonans magnetyczny głowy.
Uznaje się, że rokowanie w przypadku stwierdzenia formy obwodowej jest lepsze niż przy zespole ośrodkowym. Leczenie polega na zwalczeniu pierwotnej przyczyny problemu, np. wdrożeniu odpowiedniej antybiotykoterapii oraz leczenia przeciwzapalnego przy zapaleniu ucha środkowego i wewnętrznego.
Ośrodkowy zespół przedsionkowy
Ośrodkowy zespół przedsionkowy jest wyrazem zaburzenia pracy struktur układu przedsionkowego w mózgowiu: jąder przedsionkowych, konarów i płata kłaczkowo-grudkowego móżdżku.
W przypadku zespołu ośrodkowego skręcenie głowy, ruchy po okręgu, upadanie oraz zez mogą mieć miejsce zarówno w stronę uszkodzenia, jak i w kierunku przeciwnym. Wyróżnia się także różne rodzaje oczopląsu: poziomy, pionowy, skaczący lub pozycyjny. W trakcie badania neurologicznego stwierdzane są również zmiany stanu świadomości, zaburzenia reakcji postawnych i porażenia innych nerwów czaszkowych.
Powody ośrodkowego zespołu przedsionkowego u kota
Za najczęstsze przyczyny ośrodkowego zespołu przedsionkowego uznaje się:
- torbiele i deformacje mózgowia,
- jamistość rdzenia (głównie u psów),
- niedoczynność tarczycy i nadczynność kory nadnerczy (głównie u psów),
- nowotwory,
- choroby zakaźne,
- ziarniniakowe zapalenie opon mózgowych,
- zatory lub zawały (inne niż te, które powodują choroby kardiologiczne u kotów)
- zatrucia lekami.
Diagnostyka ośrodkowego zespołu przedsionkowego polega na wykonaniu rezonansu magnetycznego i badania płynu mózgowo-rdzeniowego. Rokowanie jest gorsze niż w przypadku zespołu obwodowego. Leczenie zależy od ustalonej pierwotnej przyczyny schorzenia i może obejmować farmakoterapię, chemioterapię lub skomplikowany zabieg chirurgiczny.
Zespół przedsionkowy — podsumowanie
Zespół przedsionkowy jest zespołem objawów neurologicznych świadczącym o uszkodzeniu układu przedsionkowego znajdującego się w uchu wewnętrznym i mózgowiu. W warunkach fizjologicznych odpowiada on za utrzymanie równowagi. Omawiane schorzenie częściej występuje u starszych kotów, natomiast zdarza się również, że obserwuje się wrodzony zespół przedsionkowy. Prawidłowy rozwój kota jest wówczas zagrożony.
Zwierzę cierpiące na zespół przedsionkowy nie jest w stanie utrzymać równowagi, ma skręconą głowę, może chodzić po okręgu, przewracać się lub toczyć. Nierzadko występuje również oczopląs lub zez.
W diagnostyce schorzenia bardzo ważne jest rozróżnienie, czy uszkodzona została część obwodowa czy ośrodkowa układu przedsionkowego — pozwala to na zawężenie diagnostyki różnicowej i zlecenie odpowiednich badań obrazowych. W przypadku zespołu obwodowego konieczne jest badanie otoskopowe i RTG głowy. W celu wykluczenia przyczyn ośrodkowych zleca się czasami również rezonans magnetyczny lub tomografię komputerową. Diagnostyka zespołu ośrodkowego polega na wykonaniu rezonansu i badania płynu mózgowo-rdzeniowego.
Rokowanie jest zależne od ustalonej przyczyny. Należy pamiętać, że zespół przedsionkowy to jedynie objaw choroby. Istnieje prawdopodobieństwo, że po pierwszej wizycie u lekarza weterynarii i interwencyjnym wdrożeniu farmakoterapii niepokojące symptomy ustąpią. Nie oznacza to jednak, że jest to powód do zaniechania dalszej diagnostyki.
Bibliografia
- "Zespół przedsionkowy. Co powoduje skręcenie głowy i inne objawy neurologiczne?" - H. Rylander; Weterynaria po Dyplomie; 03/2013
- "Skręcenie głowy, oczopląs i niezborność" - S. R. Platt; Weterynaria po Dyplomie; 10/2017
- "Podejście kliniczne do pacjenta z zespołem przedsionkowym" - M. Carnes; Weterynaria po Dyplomie; 09/2019
Brak komentarzy
Nikt jeszcze nie dodał komentarza do tego artykułu.