Pchły u kota - jak je rozpoznać i z nimi walczyć?

Czym są kocie pchły? 

Pchły u kota to pasożyty zewnętrzne, których dorosłe osobniki osiągają od 2 do 3 mm. Na kotach bytować może zarówno pchła kocia (Ctenocephalides felis), jak i pchła psia (Ctenocephalides canis). Oznacza to, że owady przenoszą się z psa na kota (i odwrotnie). Na inwazję bardziej narażone są koty wychodzące, natomiast istnieje szereg powodów, dla których warto zabezpieczać również koty pozostające w domach. 

Owady te atakują także inne zwierzęta - króliki domowe, jeże lub lisy. O wiele rzadziej mają miejsce u kota inwazje pchłą szczurzą (Xenopsylla cheopis). To właśnie ona była odpowiedzialna za rozprzestrzenianie się dżumy w XIV wieku. 

Cykle rozwojowe pcheł z rodzaju Ctenocephalides nie różnią się od siebie znacząco. Pasożyt wskakuje na skórę swojego żywiciela, gdzie zaczyna żerować, żywiąc się krwią dzięki swojemu aparatowi gębowemu, który jest do tego specjalnie przystosowany. Następnie osobniki kopulują ze sobą, po czym samica składa jaja w sierści (jednorazowo nawet do 500). 

Pod wpływem ruchów zwierzęcia jaja pcheł spadają na podłogę. Z wykluwają się z nich larwy, które w środowisku zewnętrznym żywią się odchodami i materią organiczną. Linieją dwukrotnie, po czym przepoczwarzają się w imago (dojrzała postać pasożyta). Osobniki dorosłe są gotowe do ataku. 

Jak rozpoznać pchły u kota? 

Obecność pcheł możemy stwierdzić gołym okiem na skórze naszego pupila. Jest to jednak dosyć trudne w przypadku inwazji o niedużym nasileniu. Ponadto owady pasożytują na swoim żywicielu okresowo - gdy są "najedzone" schodzą z niego i czekają na kolejny dogodny moment do żeru. 

Z tego powodu łatwiej będzie nam dostrzec odchody pcheł, które na skórze kota wyglądają jak małe grudki czarnego brudu o wielkości ok. 1 mm. 

Istnieje prosty sposób na stwierdzenie, czy dane zanieczyszczenie to pchle ekskrementy. Wystarczy delikatnie przenieść je na mokry ręcznik papierowy i rozetrzeć. Jeśli w ten sposób powstanie czerwona smuga, możemy podejrzewać, że kot ma pchły. 

Inne objawy inwazji pcheł 

Pchły kocie powodują u żywiciela silny świąd. W jego wyniku na skórze naszego pupila mogą powstawać podrażnienia, a nawet głębokie rany, które w kontakcie z wszechobecnymi bakteriami ulegają wtórnym zakażeniom. Kot drapie się napadowo i w różnych miejscach. Może także ocierać się całym ciałem o meble, tarzać i wykazywać objawy ogólnego dyskomfortu — być wycofany i osowiały. 

Intensywna inwazja pcheł wskutek znacznej utraty krwi może doprowadzić do anemii, w szczególności u bardzo młodych osobników. 

Konsekwencją obecności tych pasożytów jest także schorzenie znane jako alergiczne pchle zapalenie skóry (APZS). Objawia się nie tylko świądem, ale także wyłysieniem, zaczerwienieniem skóry, ranami powstającymi w wyniku intensywnego wylizywania i w ostatecznym stadium — pojawianiem się obszarów zliszajowacenia. Jest to choroba o podłożu immunologicznym, różnicowana z alergiami pokarmowymi i atopowym zapaleniem skóry. Jeśli podejrzewamy u kota świąd na tle pokarmowym lub środowiskowym, należy najpierw zabezpieczyć go przeciw pasożytom zewnętrznym. 

Dodatkowe zagrożenia wynikające z występowania pcheł u kota 

Larwy pcheł to żywiciele pośredni tasiemca Dipylidium caninum. Ma to niebagatelny wpływ na zdrowie naszych pupili. Inwazja pcheł wiąże się z obecnością ich larw w otoczeniu kota. Zwiększa to prawdopodobieństwo zainfekowania go tasiemcem psim. W takiej sytuacji nasz pupil jest narażony na aż dwa czynniki pasożytnicze, które osłabiają go i wpływają immunosupresyjnie, co może przyczynić się do powstania wtórnych infekcji układowych. 

Czy człowiek może zarazić się pchłami od kota? 

Człowiek nie jest docelowym żywicielem pcheł zwierzęcych. Istnieją gatunki tych owadów specyficzne dla ludzi, np. pchła ludzka - Pulex irritans. Pchły kocie i psie mogą jedynie spowodować pojedyncze ugryzienia u człowieka, charakteryzujące się świądem o średnim nasileniu. 

Zagrożenie dla ludzi mogą stanowić choroby przenoszone przez pchły, takie jak bartoneloza, dur brzuszny, tularemia i inne choroby zakaźne. Są to bardzo groźne jednostki stanowiące niebezpieczeństwo dla życia człowieka. 

Jak zapobiec występowaniu pcheł u kota? 

Podstawowym sposobem walki z pchłami u kota jest zapobieganie ich inwazji. W tym celu stosuje się preparaty przeciw pasożytom zewnętrznym w różnej formie i o różnym czasie działania. Znane są obroże, krople spot-on i tabletki. Zazwyczaj zawierają one w swoim składzie substancje oddziałujące na pchły i kleszcze. Niektóre z nich są aktywne także w stosunku do nużeńców i świerzbowców. Stosowanie tych specyfików powinno mieć miejsce przez cały rok. 

Czy warto stosować preparaty przeciw pchłom u kota niewychodzącego? 

Mimo że koty niewychodzące są zdecydowanie mniej zagrożone inwazją pcheł, to warto stosować te same zabezpieczenia, co u kotów wychodzących. Infestacja jest możliwa ze względu na fakt powszechnego występowania larw pcheł w środowisku zewnętrznym. Wiąże się to z możliwością przeniesienia ich do domu lub mieszkania na odzieży lub butach właściciela. Jest to tym bardziej zasadne, jeśli kot mieszka z innymi zwierzętami wychodzącymi. Zabezpieczanie kotów pozostających w domu zapobiega inwazji tasiemca psiego oraz wystąpienia alergicznego pchlego zapalenia skóry. 

Systematyczna profilaktyka to klucz w walce z pchłami u kota 

Pchły u kota to problem, któremu łatwo jest zapobiec, stosując regularnie preparaty przeciwpasożytnicze. Podawanie ich zgodnie z zaleceniami producenta jest całkowicie bezpieczne i wysoce wskazane. Są one skuteczniejsze niż domowe sposoby. Jeśli podejrzewasz, że Twój kot ma pchły, niezwłocznie udaj się do przychodni weterynaryjnej i poinformuj o tym lekarza. Z pewnością otrzymasz szereg rad, które pomogą Ci skutecznie pozbyć się ich inwazji.