Grzybica skóry u kota - objawy, przyczyny i leczenie

Charakterystyka kocich grzybic 

Grzybice kotów można podzielić na dermatofitozy i dermatomikozy. Pierwsze z nich, powodowane przez dermatofity — grzyby zarodnikujące z rodzajów np. Microsporum, Trihophyton lub Epidermophyton wywołują powierzchniowe schorzenia skóry. 

Dermatomikozy to choroby spowodowane przez drożdżaki takie jak Malassezia i Candida. Działalność tych patogenów może doprowadzać do grzybic powierzchownych, głębokich i układowych. 

Warto nadmienić, że zdrowe koty posiadają naturalną florę mikrobiologiczną skóry. Stanowi ona barierę przed drobnoustrojami chorobotwórczymi, niemniej jednak spadek odporności może doprowadzić do wywołania infekcji przez grzyb saprofityczny, np. Microsporum canis. Wyizolowanie go jest możliwe w przypadku nawet 36% kotów bez objawów grzybicy. W tym przypadku często to koty stanowią źródło zakażenia dla innych zwierząt i ludzi. 

Okres prepatentny grzyba (czyli czas od wniknięcia patogenu do rozwinięcia się objawów klinicznych) wynosi około 3 - 4 tygodnie. Do zakażenia dochodzi poprzez bezpośredni kontakt z zainfekowanymi włosami lub naskórkiem. Standardowo źródło zakażenia stanowią zarodniki pochodzące od chorych zwierząt (np. Trihophyton mentagrophytes pochodzący od szczura, od którego zarazić mogą się koty wychodzące) lub ze środowiska (np. z gleby). 

Objawy grzybicy u kota 

Grzybica często nie daje jednoznacznych objawów, niemniej jednak można wyszczególnić pewne charakterystyczne objawy, które powinny zasugerować tę chorobę. W przypadku kotów obejmują one łysiejące zmiany plackowate. 

Początkowo utrata włosów jest niewielka i jedyne co można zauważyć to przerzedzenia sierści. Z czasem jednak wyłysienia stają się o wiele bardziej efektowne. Na brzegu takich zmian zaobserwować można zaczerwienienie stanowiące obrąbek zapalny. W skrajnych przypadkach grzybica może objąć całe ciało zwierzęcia. 

Co ciekawe, w przebiegu dermatofitozy obserwuje się samowyleczenie postępujące od środka wyłysienia. W zaawansowanym stadium choroby włos może zacząć odrastać, a zmiany przybierają formę pierścieni. Warto mieć świadomość, że nowo odrastająca sierść często zmienia swój kolor na jaśniejszy. 

Zmiany powstające w przebiegu grzybic skóry powodowanych przez dermatofity często nie są swędzące (w przeciwieństwie do dermatomykoz, za którymi stoją drożdżaki). Zdarza się jednak, że świąd o różnym stopniu nasilenia, co stanowi swego rodzaju pułapkę diagnostyczną. 

Grzybica u kotów może przebiegać również jako prosówkowe zapalenie skóry, mieszków włosowych lub trądzik podbródka. W niektórych przypadkach dochodzi także do silnego łuszczenia się skóry. 

U niektórych kotów obserwuje się zmianę skórną zwaną kerionem. Jest to rodzaj reakcji immunologicznej organizmu kota na antygeny grzybów z rodzaju Microsporum lub Trichophyton. Kerion to dobrze odgraniczony, silnie obrzęknięty guzek, który zazwyczaj lokalizuje się na głowie. Zmiana ta ustępuje zazwyczaj samoistnie po krótkim czasie. 

O wiele rzadziej obserwuje się infekcje spowodowane drożdżakami. Do objawów dermatomikoz należą świąd, zliszajowacenie, hiperpigmentacja i rumień. 

Grzybica u kota to zoonoza 

Grzybice skórne to zoonozy, czyli choroby odzwierzęce. Człowiek może zarazić się nimi od swojego pupila. Na infekcje w szczególności narażone są osoby, których układ immunologiczny jest mniej sprawny, np. małe dzieci, ludzie starsi, kobiety w ciąży lub chorzy na AIDS. 

Zmiany, które pojawiają się u ludzi po zarażeniu się dermatofitami od zwierząt to tzw. ringworms, czyli rumieniowate, łuszczące się pierścienie na skórze lokalizujące się często w obrębie rąk i klatki piersiowej (czyli miejsc, które mają bezpośredni kontakt z sierścią kota podczas np. przytulania zwierzaka). W przeciwieństwie do zwierząt, u ludzi wywołuje silny świąd. 

Jeśli zauważysz u siebie tego typu schorzenie, niezwłocznie udaj się do dermatologa! 

Istnieje jednak jeden rodzaj grzyba, którym koty zarażają się od ludzi. Mowa tu o Trihophyton rubrum powodującym u ludzi grzybicę paznokci. W tym przypadku sytuacja jest wręcz odwrotna i to my stanowimy zagrożenie dla zwierzaków, a one dla nas nie. 

Rozpoznawanie grzybicy skóry u kota 

Jeśli zauważysz u swojego kota wyłysienia, koniecznie udaj się z nim do lekarza weterynarii. W takiej sytuacji warto rozważyć wybranie się na konsultację typowo dermatologiczną. 

Diagnostyka grzybicy u kota polega na wykonaniu badań dodatkowych takich jak trichogram i posiew mikologiczny. 

Trichogram to metoda polegająca na pobraniu włosów i ich oględzinach pod mikroskopem. Wymaga ona jednak bardzo wprawnego oka i mimo że bardzo szybko może przynieść diagnozę, to niesie za sobą ryzyko rozpoznania fałszywie ujemnego. Z tego właśnie powodu badaniem z wyboru w przypadku dermatofitozy jest posiew mikologiczny. Niestety, ze względu na powolny wzrost grzybów na podłożach mikrobiologicznych na wynik należy oczekiwać w niektórych przypadkach nawet do dwóch tygodni. Materiał do takiego badania z reguły stanowią włosy pozyskane metodą wyczesywania, np. szczoteczką do zębów. 

W przypadku dermatomikoz metodą służącą do rozpoznawania choroby jest cytologia. 

Grzybicę należy różnicować z innymi chorobami skóry takimi jak zapalenie mieszków włosowych lub schorzenia autoimmunologiczne. 

Leczenie grzybicy u kota 

Grzybica skóry wymaga dermatologicznego leczenia kota, które z reguły trwa długo, dlatego należy uzbroić się w cierpliwość i ściśle współpracować z lekarzem weterynarii. Terapia polega na miejscowym i/lub ogólnym podawaniu środków grzybobójczych. Ponadto warto rozważyć wygolenie włosów dookoła zmiany, a w przypadku kotów długowłosych — pozbyć się sierści z większości powierzchni ciała. 

Istnieje szereg preparatów do stosowania w leczeniu grzybicy u kota, a ich wybór należy do lekarza weterynarii. Kuracja może obejmować zastrzyki, leki doustne, maści lub nawet kąpiele. 

Warto nadmienić także, że w przypadku grzybicy bardzo dochodzi do samowyleczenia bez podjęcia działań terapeutycznych. Nie zmienia to faktu, że brak podjęcia jakichkolwiek działań w przypadku podejrzenia grzybicy u kota może doprowadzić do transmisji choroby na człowieka. Ponadto nie każdy organizm jest w stanie samodzielnie poradzić sobie z infekcją. Wizyta u lekarza weterynarii jest więc w tej sytuacji obligatoryjna. 

Grzybica skóry u kota — podsumowanie 

Grzybice skóry kotów można podzielić na dermatofitozy i dermatomikozy. Zdecydowanie częściej rozpoznaje się te pierwsze. Do objawów grzybicy należą przede wszystkim wyłysienia, w obrębie których z czasem centralnie odrasta włos. Symptomy mogą jednak okazać się bardzo różnorodne, więc podejrzenie dermatofitozy stawiane jest niezwykle często. 

Człowiek może się zarazić grzybicą od kota. U ludzi choroba przebiega jako swędzące zmiany rumieniowate na skórze. 

Skłonność do zapadania na grzybicę skóry może świadczyć o upośledzonej funkcji układu odpornościowego. Organizmy immunokompetentne powinny radzić sobie z zarodnikami powszechnie występującymi w środowisku. Jeśli twój kot ma nawracającą grzybicę — zastanów się nad wykonaniem testów na FIV/FeLV. Są to bardzo groźne choroby zakaźne, a koty cierpiące na nie mogą charakteryzować się obniżoną odpornością, która objawia się zwiększoną wrażliwością na drobnoustroje oportunistyczne, np. grzyby. 

Jeśli zauważysz u swojego kota jakiekolwiek zmiany skórne — koniecznie udaj się z nim do lekarza weterynarii. Pamiętaj, że może być to jedynie wierzchołek góry lodowej. Nie podejmuj się leczenia grzybicy skóry kota na własną rękę.