Australian cattle dog

Australian cattle dog, zwany również blue heeler, to rasa psów krótkowłosych, wyhodowanych na kontynencie australijskim z przeznaczeniem do pracy przy zaganianiu bydła. W swojej ojczyźnie te psy zaganiające są bardzo popularne, jednak poza nią spotykane są dość rzadko. W Polsce na wystawach są prawdziwym rarytasem. Poznajmy psa australijskich farmerów.

Historia rasy australian cattle dog

Rasa australian cattle dog powstała w XIX wieku w Australii, gdy osadnicy z Wielkiej Brytanii potrzebowali psów do wypasania bydła i owiec w trudnych warunkach klimatycznych. Thomas Hall, hodowca z Nowej Południowej Walii, skojarzył psy pasterskie sprowadzone z północno-wschodniej Anglii z australijskimi dingo, tworząc tzw. Hall's Heelers.

Po śmierci Halla w 1870 roku jego psy trafiły do innych hodowców, którzy wprowadzali dolewki różnych ras - prawdopodobnie owczarka szkockiego collie, smithfield collie, kelpie, a być może także bobtaila i dalmatyńczyka, choć brak na to dokumentacji.

Pierwszy wzorzec rasy został opracowany w 1903 roku. FCI uznała australian cattle dog w 1972 roku, zaliczając go do grupy psów pasterskich. Rasa jest również uznawana przez AKC, ANKC, CKC i KC-UK.

Poza Australią dużo psów rasy australian cattle spotkać można w USA, Kanadzie i Europie, choć w Polsce pozostają rzadkością, hodowane głównie do sportów kynologicznych ze względu na wysokie zapotrzebowanie na ruch.

Jak wygląda australian cattle dog? Wzorzec rasy

Australian cattle dog to pies o mocnej, zwartej budowie, idealnie łączący siłę z zręcznością i wytrzymałością. Zgodnie ze wzorcem FCI nr 287, jest to średniej wielkości pies - psy osiągają wysokość 46-51 cm, a suki 43-48 cm w kłębie. Sylwetka tego psa jest proporcjonalna, z nieco dłuższym tułowiem niż wysokością. Głowa australian cattle doga jest masywna, z szeroką, lekko zaokrągloną czaszką i wyraźnym, choć niezbyt głębokim stopem. Nos zawsze jest czarny, a oczy średniej wielkości, owalne, o inteligentnym wyrazie i ciemnobrązowej barwie.

Charakterystyczne są uszy - średniej wielkości, stojące, grube i lekko zaostrzone, szeroko rozstawione i bardzo ruchliwe. Szyja jest silnie umięśniona, bez podgardla. Australian cattle dog ma prostą linię grzbietu, głęboką klatkę piersiową i dobrze wysklepione żebra. Ogon osadzony jest umiarkowanie nisko, sięgający do stawu skokowego, z charakterystyczną szczotką.

Sierść to kolejna cecha wyróżniająca rasę - krótka, twarda i przylegająca, z gęstym podszerstkiem dającym dobrą ochronę przed warunkami atmosferycznymi. Umaszczenie występuje w dwóch podstawowych wariantach: niebieskim (rasa ta zaliczana jest do tzw. psów błękitnych) oraz rudym przesianym. Charakterystyczne są podpalane znaczenia na głowie, łapach i spodzie ciała, często rozmieszczone symetrycznie.

W ruchu australian cattle dog wykazuje niewyczerpaną energię, a jego chód jest pewny, swobodny i przestrzenny, z dobrą koordynacją przodu i tyłu. Cechą szczególnie istotną jest zdolność do wykonywania nagłych zwrotów, niezbędna podczas pracy z bydłem.

Charakter australian cattle dog

Rasa australian cattle dog wyhodowana została z konkretnym przeznaczeniem użytkowym – psy te miały zaganiać bydło w obrębie terenu należącego do farmera. Do dziś zresztą pracują w tym charakterze, a praca ta nie jest lekka; wymaga samodzielności, twardego charakteru i zdeterminowania. Dlatego niezależność i upór są cechami typowymi dla tej rasy psów i początkujący opiekun może nie dać sobie rady z wychowaniem pupila.

Australian cattle dog to wyjątkowo aktywny pies, o bardzo silnej potrzebie ruchu i pracy, a także o silnym instynkcie stróżowania. Najlepsze warunki dla niego to dom na wsi i gospodarstwo ze zwierzętami domowymi, choć z powodzeniem może on mieszkać także w mieście. Ważne, aby miał zapewnioną tzw. substancję pracy. Co ważne, australian cattle dog nie powinien mieszkać w kojcu. Jest to pies pasterski, a więc taki, dla którego kontakt z człowiekiem odgrywa ogromną rolę, a izolację od opiekuna, wobec którego jest bezgranicznie lojalny, potraktuje jak niezasłużoną karę, a lęk separacyjny u psa może objawiać się w przykry sposób – te psy błękitne pozostawione samym sobie mogą niszczyć i demolować wszystko dookoła.

Australian cattle dog to pies zaganiający, zatem sprawdzi się w wielu psich sportach, wymagających szybkości, zwinności i wytrzymałości. Sporty kynologiczne, do jakich się nadaje, to nosework, agility, flyball, tropienie sportowe, a nawet obrona – australian cattle dog jest nieufny wobec obcych i ma silny instynkt terytorialny. Lubi też długie spacery, podczas których może się wybiegać.

To również pies samodzielny i nie przepada za innymi czworonogami w swoim otoczeniu, dlatego nie jest wskazany jako drugi pies w domu. Jest też raczej mało delikatny w obejściu, dlatego nie jest polecany jako rasa dla rodziny z dziećmi, zwłaszcza małymi. Starsze dzieci nie powinny być pozostawiane bez nadzoru z psem tej rasy, który już jako szczeniak gryzie, kiedy ktoś np. zbyt mocno go przytuli.

Szkolenie australian cattle doga jest dość trudne z uwagi na jego ogromną samodzielność i upór. Jego charakter wymaga, aby jego opiekun był osobą cierpliwą, konsekwentną, ale również delikatną i stosował pozytywną motywację podczas układania. Sesje nie powinny być zbyt długie, ale systematyczne i raczej nie należy ich odbywać w miejscach, gdzie mogą przebywać inne psy.

Zdrowie australian cattle doga

Australijskie psy pasterskie to psy odporne i zdrowe, którym nie jest straszny upalny i suchy australijski klimat. Jednak żadna rasa nie jest wolna od schorzeń genetycznych. Australian cattle dog może być dotknięty następującymi chorobami:

·       Dysplazja stawów biodrowych. Jest dziedziczna, aczkolwiek na jej rozwój mają wpływ także czynniki zewnętrzne – wysiłek fizyczny, żywienie, tryb życia.

·       Wrodzona głuchota jedno- lub dwustronna. Występuje ona u psów o umaszczeniu białym, które jest dopuszczalne w niektórych organizacjach kynologicznych. Ponieważ w rasie australian cattle dog szczenięta rodzą się całe białe, a ich wybarwienie następuje około 5. miesiąca życia, powinny być poddane badaniu słuchu w wieku 6 tygodni. Badanie odbywa się metodą BAER, która umożliwia stwierdzenie, czy głuchota jest jedno- czy obustronna.

·       Wrodzone choroby oczu (postępujący zanik siatkówki – PRA, zaćma, jaskra).

·       Kamica moczowa – kamienie cystynowe w pęcherzu.

·       Spondyloza – postępująca choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa.

Oprócz tego australian cattle dog jest narażony na urazy mechaniczne, związane z jego aktywnością fizyczną.

Pielęgnacja australian cattle doga

Pielęgnacja psa tej rasy nie jest trudna. Ma on krótką sierść okrywową, do której potrzebna jest szczotka z włosia, oraz gęsty podszerstek, wymagający użycia szczotki drucianej – w okresie linienia jest niezastąpiona przy usuwaniu wychodzących kęp spodniej warstwy. W przypadku australian cattle doga psi fryzjer nie jest potrzebny, a częsta kąpiel psa nie jest konieczna.

Ważny element to pielęgnacja pazurów u psa. Australian cattle dog normalnie zażywa dużo ruchu, więc teoretycznie pazury psa powinny ścierać się same. Tempo ich przyrostu jest jednak cechą osobniczą, dlatego trzeba pilnować ich długości i w razie potrzeby skracać. Przy braku wprawy lepiej powierzyć obcinanie pazurów u psa doświadczonemu hodowcy lub udać się w tym celu do lekarza weterynarii.

Należy regularnie sprawdzać stan oczu, uszu i uzębienia psa, jak również gruczołów okołoodbytowych, które w razie potrzeby muszą być opróżnione, aby zapobiec utworzeniu się przetoki. Zabieg ten, bezbolesny dla psa, wykona lekarz weterynarii.

Oczywiście konieczne jest przestrzeganie kalendarza odrobaczeń i szczepień. Choroby zakaźne u psa są bardzo niebezpieczne i mają bardzo ciężki przebieg, często kończąc się śmiercią. Dlatego, oprócz obowiązkowego szczepienia przeciwko wściekliźnie, australian cattle dog powinien być szczepiony przeciwko wszystkim pozostałym chorobom zakaźnym. Lekarz weterynarii ustala kalendarz szczepień; najpierw pies musi zostać odrobaczony, a tydzień później wykonuje się szczepienie psa.

Żywienie australian cattle doga

Wymagania australian cattle doga względem żywienia nie są szczególnie wygórowane. Trzeba jednak pamiętać, że jest to pies pasterski i zaganiający, potrzebujący dużej dawki ruchu, dlatego jego pożywienie musi być dostosowane do poziomu aktywności. Powinno być wysokobiałkowe, umożliwiające odpowiednie odżywienie organizmu po wysiłku. Dla psa pracującego odpowiednia jest gotowa sucha karma dla psa lub mokra karma dla psa, przeznaczona dla aktywnych ras psów średnich. Do takiej karmy nie trzeba dodawać żadnych suplementów, jest ona w pełni zbilansowana i zawiera komplet składników odżywczych oraz witaminowo-mineralnych.

Australian cattle dog może otrzymywać także posiłki przyrządzane w domu, ale wówczas niezbędne jest podawanie odpowiednich witamin i suplementów dla psa. Preparaty takie dostępne są w dobrych sklepach zoologicznych lub w gabinetach weterynaryjnych. Warto również, z uwagi na sposób i układ ruchu psów tej rasy, stymulować stawy poprzez podawanie preparatów wzmacniających, zawierających kolagen.

Niezależnie od sposobu żywienia, należy przestrzegać zasady podawania posiłku na minimum dwie godziny przed wysiłkiem i minimum godzinę po nim, w celu wyeliminowania ryzyka skrętu żołądka. Z tego samego względu dzienną dawkę pokarmową lepiej jest podzielić na dwie, a nawet trzy porcje. Pies musi mieć też przez całą dobę dostęp do miski z wodą.

Australian cattle dog – od szczeniaka do hodowli

W Polsce istnieje kilka hodowli australian cattle dogów. Nie są to jednak psy znane i popularne; na wystawach pojawiają się sporadycznie i często pojedynczo. Mimo że są to psy pasterskie, które z natury są jednymi z najłagodniejszych, australian cattle dog bynajmniej do nich nie należy i – mimo że jest to rasa bardzo inteligentna – jest trudny w ułożeniu. Sprawia to, że nie znajduje wielu amatorów, szczególnie wśród początkujących miłośników psów oraz rodzin z dziećmi.

Osoba zdecydowana na zakup szczeniaka rasy australian cattle dog powinna skonsultować się z kierownikiem sekcji rasy w najbliższym oddziale Związku Kynologicznego w Polsce, ewentualnie znaleźć w sieci hodowle tej rasy i wybrać tylko takie, które zaopatrzone są logo ZKwP i/lub FCI. Kupowanie rasowego psa powinno być poprzedzone dokładnym rozeznaniem i przeprowadzeniem rozmów telefonicznych z hodowcami, którzy także dokonują selekcji nabywców z uwagi na – generalnie ujmując – trudność rasy.

Odpowiedzialny hodowca tej rasy, oprócz spełnienia obowiązkowych wymogów, uprawniających do uzyskania kwalifikacji hodowlanej, wykonuje badania genetyczne suki w kierunku schorzeń dziedzicznych i dopuszcza do krycia jedynie przebadanym reproduktorem. Ponadto wykonuje badanie słuchu u szczeniąt, które, jak już wiadomo, rodzą się białe, a wybarwiają się do umaszczenia niebieskiego lub czerwonego około 5. miesiąca życia.

To, ile kosztuje australian cattle dog, zależy przede wszystkim od renomy hodowli. Należy jednak pamiętać, że im lepsza hodowla, tym większe szanse na zakupienie psa zdrowego i spełniającego wszystkie wymogi rasy.

Czy  australian cattle dog jest dla Ciebie?

Australian cattle dog to pies pasterski i zaganiający; zdecydowanie nie jest psem dla każdego. Ma twardy, silny charakter, jest niezależny i uparty, potrafi także być agresywny przy nieumiejętnym prowadzeniu. Dlatego potrzebuje doświadczonego przewodnika, do którego przywiązuje się bardzo silnie i jest mu całkowicie oddany. Potrzebuje dużo ruchu i pracy, bez której dziczeje i ma skłonności do niszczenia wszystkiego, co napotka na swojej drodze.

Australian cattle dogi, jak na psy pasterskie przystało, to rasa podatna na układanie i bardzo inteligentna. Wymaga jednak konsekwencji, oczywiście przy zastosowaniu pozytywnej motywacji. Jest to rasa zdrowa i długowieczna, a także łatwa w pielęgnacji. Dobrze utrzymany australian cattle dog żyje 14-15 lat, choć w Australii rekordzista przeżył ponad 29 lat.