Jak karmić szczeniaki? Poradnik dla świeżych opiekunów

Jak karmić 4-tygodniowego szczeniaka?

Mleko matki zapewnia każdemu szczenięciu odpowiednie wartości odżywcze, dawkę energii oraz pakiet przeciwciał matczynych, które przez pierwsze tygodnie życia chronią przed chorobami zakaźnymi, na które została suka została uodporniona. Maluszki mają stopniowo wprowadzany pokarm stały około 4-5 tygodnia życia, by usamodzielnić się do momentu ukończenia 7 tygodnia życia. Szczenię trafia najczęściej do nowego domu około 7-9 tygodnia życia. Dodawanie do posiłków surowego mleka krowiego lub UHT nie jest dobrym pomysłem ze względu na duże ryzyko nietolerancji i biegunki u szczeniąt.

Rozwój szczeniaka

Rozwój szczeniaka to długi proces. Psy ras małych i średnich osiągają masę ciała właściwą dorosłemu osobnikowi około 9-10 miesiąca życia, ich szkielet kończy wzrost między 9 a 12 miesiącem życia. W przypadku psów ras dużych i olbrzymich wzrost trwa do 18 miesiąca życia, natomiast szkielet rozwija się aż zwierzę będzie miało około 2 lat. Póki pies rośnie powinien otrzymywać karmę dla typu junior. Najbardziej intensywny rozwój pupila i skoki wzrostu mają miejsce między 3 a 6 miesiącem życia. Zęby mleczne, a następnie stałe wyrzynają się szybciej u ras małych. "Mleczaki" pojawiają się już u 5 tygodniowych szczeniąt. Wymiana zębów na stałe odbywa się od 14 tygodnia życia i trwa około 2 miesięcy.

Kiedy szczeniak może pić wodę? 

Szczeniak może zacząć pić wodę od około 3-4 tygodnia życia. Wcześniej karmiony jest mlekiem matki, które dostarcza mu niezbędnych składników odżywczych. Wprowadzanie wody do diety szczeniaka powinno odbywać się stopniowo, aby uniknąć problemów z układem pokarmowym. 

Dowiedz się także, jaką karmę dla szczeniaka wybrać. 

Zapotrzebowanie energetyczne szczeniąt

Wybór karmy dla maluszków żywionych w pierwszych tygodniach mlekiem matki jest bardzo istotnym elementem dla prawidłowego ich rozwoju. Przez pierwsze 4 miesiące życia maluchy potrzebują najwięcej energii w stosunku do swojej masy ciała. Następnie zapotrzebowanie stopniowo spada. Oczywiście, na ilość niezbędnej energii do rozwoju szczenięcia ma wpływ jego tryb życia oraz ewentualna kastracja pediatryczna czy przeprowadzona przed osiągnięciem dojrzałości. Po kilku tygodniach od zabiegu kastracji i sterylizacji zapotrzebowanie energetyczne młodego osobnika będzie o około 25% niższe niż niekastrowanych rówieśników. Karmy dla szczeniąt są wysokoenergetyczne, zawierają między 3500 a 4000 kcal w kilogramie pokarmu.

Zapotrzebowanie na białko psów rosnących

Dobrej jakości źródło białka zwierzęcego jest niezbędne dla szczeniąt ze względu na dynamiczny wzrost. Bardzo ważne jest zbilansowanie aminokwasów, odpowiednia strawność i przyswajalność, tak by stanowiły budulec dla tkanek. Arginina, histydyna, metionina i cystyna są koniecznymi aminokwasami do wzrostu, rozwoju układu nerwowego. Niedobór argininy, który paradoksalnie może wynikać z zbyt wysokiej podaży białka, doprowadza do patologicznego stężenia amoniaku we krwi, które jest toksyczne dla organizmu. Z kolei tyrozyna i fenyloalanina są wykorzystywane do syntezy neuroprzekaźników, hormonów tarczycy i biorą udział w metabolizmie protein. Ich niedobór może powodować zmiany umaszczenia, szczególnie u zwierząt z czarną sierścią.

Tłuszcze w diecie szczeniaków

Tłuszcz ma najwyższą koncentrację energii ze wszystkich składników pokarmowych. Obok glukozy komórki wykorzystują wolne kwasy tłuszczowe. Dodatkowo łańcuchy wielonienasycone w postaci kwasów DHA i EPA (kwas dokozaheksaenowy i eikozapentaenowy) są niezbędne dla prawidłowego rozwoju i funkcjonowania siatkówki, słuchu oraz przewodzenia bodźców nerwowych. Najlepszym źródłem DHA i EPA są algi i ryby morskie. Warto pamiętać o roli tłuszczu we wchłanianiu witamin ADEK, które mają wpływ na funkcjonowanie układu immunologicznego, nerwowego i wzrost kości.

Wapń i fosfor w żywieniu szczeniąt

Ważny jest stosunek wapnia do fosforu, który na wczesnym etapie wzrostu maksymalnie powinien wynosić 1,6/1, a na etapie dalszego wzrostu 1,8/1, przy czym ogólnie dla psów, bez względu na wiek i rasę zalecany jest stosunek 1/1. Najbardziej wrażliwe na zaburzenia gospodarki witaminowo-mineralnej są szczeniaki ras dużych i olbrzymich ze względu na dynamiczne i nierównomierne tempo wzrostu. Do 6 miesiąca życia wapń jest biernie wchłaniany z jelit, zatem jego za duża ilość w diecie skutkuje hiperkalcemią. Nadmiar wapnia grozi zbyt wczesnym kostnieniem chrząstek i skróceniem kości, osteochondrozą, czyli martwicą chrzestno-kostną lub młodzieńczym zapaleniem kości — enostozą, szczególnie u ras dużych i olbrzymich. Z drugiej strony niedobór wapnia grozi zaburzeniem gospodarski hormonalnej w postaci nadczynności przytarczyc, której konsekwencją mogą być deformacje i złamania kości oraz spowolnienie wzrostu. Za mała ilość wapnia wynika z braku zbilansowanej diety bazującej głównie na samym mięsie lub wysokowęglowodanowym roślinnym pokarmie albo złej jakości karmie.

Witaminy niezębne do wzrostu szczeniąt

Witamina D uczestniczy we wchłanianiu wapnia w jelitach i jego wychwytywaniu podczas filtracji krwi w nerkach. Skutki niedoboru witaminy D są podobne do zbyt niskiego stężenia wapnia. Natomiast nadmiar grozi zatruciem oraz kalcyfikacją skóry, czyli odkładaniem się soli wapnia i tworzeniem płytek, następnie ran w skórze, na błonach śluzowych. Witamina A uczestniczy w różnicowaniu komórek, procesie widzenia, tworzeniu barier układu immunologicznego. Witamina E jest bardzo ważnym antyoksydantem, a witamina K bierze udział w procesach krzepnięcia krwi, przebudowie kości. Za to witaminy rozpuszczalne w wodzie, szczególnie z grupy B, są niezbędne w metabolizmie węglowodanów, aminokwasów i nukleotydów, procesach krwiotwórczych i przewodnictwie nerwowym.

Ile razy dziennie karmić szczeniaka?

Posiłki powinny być mniejsze, podawane 3-5 razy dziennie. Szczególnie do ukończenia 3 miesiąca życia w przypadku szczeniąt ras małych, miniaturowych typu "teacup" lub "toy", takich jak szpic papillon, 4 posiłki dziennie zabezpieczą psa przed hipoglikemią. Następnie między 3 a 6 miesiącem życia możemy stopniowo zmniejszać do 3 posiłków dziennie. Szczenięta starsze, powyżej 6 miesiąca mogą otrzymywać 2-3 posiłki dziennie. By poskromić małego łasucha, który połyka w błyskawicznym tempie jedzenie warto zainwestować z miskę spowalniająca, matę węchową lub karmić psa "z ręki" w trakcie nauki komend.

Czy szczenięta małych ras mogą jeść to samo co duże psy?

Nie możemy karmić tak samo psów różnej wielkości. Zużycie składników mineralnych u szczeniąt, które docelowo osiągną masę ciała powyżej 25 kilogramów diametralnie odbiega od zapotrzebowania psa o docelowej wadze 10 kilogramów. Dlatego producenci karm wyróżniają kategorię dla małych, średnich i dużych ras, uwzględniając etapy życia młodego czworonoga. Jeśli chcemy skomponować domową dietę dla rosnącego psa, zróbmy to razem ze specjalistą żywienia zwierząt.

Czy szczenięta powinny dostawać suplementy?

Dobrze zbilansowany pokarm zawiera niezbędne składniki odżywcze i wspomagające dynamiczny rozwój psiaka. Witaminy i minerały są zawarte w karmie w odpowiedniej ilości, stąd warto wybrać dobrej jakości pożywienie. Suplementy zawierające glikozaminę, chondroitynę wspomagają stawy objęte zapaleniem. Niestety tego typu dodatki nie uchronią czworonoga przed młodzieńczymi chorobami kości i stawów. Takie dodatki jak β-1,3/1,6-glukan, kwasy tłuszczowe: linolowy (LA), gamma-linolenowy (GLA), eikozapentaenowy (EPA), dokozaheksaenowy (DHA) mogą wspierać rozwój układu nerwowego, pokarmowego, odporność i zabezpieczać organizm w sytuacjach stresowych jak wyjazd, rozłąka z właścicielami lub wizyta w przychodni weterynaryjnej. Warto omówić ewentualną suplementację z lekarzem weterynarii.

Czy mój pies ma prawidłową wagę?

Odżywienie i kondycję psów ocenia się na podstawie BCS, czyli Body Condition Score, która jest skalą punktową opisującą sylwetkę na podstawie kilku elementów budowy. Masa ciała psa powinna być sprawdzana na każdej wizycie u lekarza weterynarii. Obfita tkanka tłuszczowa u szczeniąt może predysponować do otyłości u psa dorosłego. Najczęściej wynika to ze spadku metabolizmu po zakończeniu wzrostu, mniejszej spontanicznej aktywności i niewłaściwych nawyków żywieniowych w postaci przejadania się, jedzenia z właścicielem i braku odmierzania karmy.

Czy nieprawidłowe żywienie szczeniąt może być przyczyną poważnych chorób układu kostnego?

Większość z zaburzeń rozwoju szkieletu wynika z predyspozycji genetycznych danych osobników lub etiologia nie jest jednoznaczna, wystarczająco dobrze poznana, by określić zespół czynników. Żywienie szczeniaka może przyśpieszyć rozwój niektórych chorób, a w przypadku choćby osteodystrofii przerostowej może być jedną z przyczyn. Po zdiagnozowaniu jednostki chorobowej dowiemy się od lekarza prowadzącego jak karmić psa.

Przysmaki, gryzaki dla szczeniąt

Smaczki są fantastyczną pomocą w trakcie nauki komend, przywoływania i nagradzania malucha. Dla szczeniąt wybierajmy dostatecznie miękkie gryzaki, przysmaki treningowe i do żucia. Prasowane kości, twarde ścięgna mogą poranić błonę śluzową jamy ustnej, doprowadzić do złamania zęba. Psy bardzo często przepadają za dodatkami o specyficznym, silnym zapachu, jak w przypadku żwaczy wołowych, które polecane są szczególnie dla czworonogów z tendencją do zjadania swojego i cudzego kału.

Przepisy na domowego wyrobu psie smaczki można znaleźć w internecie. Suszone mięso lub białkowe ciasteczka bez dodatku soli i cukru są bardzo dobrą alternatywną do przysmaków dla psa dostępnych w sklepie. W przypadku szczeniąt i psów dorosłych, kości do gryzienia nie są polecane. W najlepszym wypadku zjadanie kości skończy się wymiotami źle pogryzionych fragmentów, zatwardzeniem. Jednak ryzyko zatoru w przewozie pokarmowym lub perforacji jelita, szczególnie przez ostre krawędzie kości drobiowych jest zawsze duże.