Zapalenie pęcherza moczowego u psa: przyczyny, objawy, leczenie

Pierwsze objawy zapalenia pęcherza moczowego u psa 

Najczęstszym powodem do zmartwień właścicieli psów jest obniżenie nastroju, zmniejszenie apetytu i aktywności. Do wymienionych objawów może dołączyć zwiększona częstotliwość wyjścia za potrzebą oraz bolesne oddawanie moczu małymi porcjami. Często psiak w domu pozostawia po sobie mokre plamy na podłodze czy posłaniu. Czerwone zabarwienie moczu, czyli krwiomocz, i specyficzny, nieprzyjemny zapach wiążą się z zapaleniem w układzie moczowym. Podejrzenie zapalenia pęcherza u psa wymaga diagnostyki, by znaleźć pierwotną lokalizację i przyczynę schorzenia. 

Przyczyny zapalenia pęcherza moczowego u psów 

Wśród drobnoustrojów chorobotwórczych najczęściej wymienia się bakterie, zdecydowanie rzadziej grzyby, wirusy lub pasożyty. Do innych grup czynników zaliczamy obecność kryształów w moczu, kamicę, nowotwór pęcherza moczowego czy urazy. 
Bakteryjne zapalenie pęcherza moczowego u psów

Bakterie kałowe, środowiskowe oraz drobnoustroje zasiedlające jamę ustną przenoszone są podczas mycia odbytu w okolicę wejścia do cewki moczowej. Zapalenie dolnych dróg moczowych może rozwijać się wskutek niedostatecznej ochrony naturalnych barier, jak miejscowego układu immunologicznego błon śluzowych, zmiany składu moczu i zaburzenie składu mikroflory. Bakterie wnikają w błonę śluzową, namnażając się i wywołują stan zapalny z objawami ogólnymi. Chorobie pęcherza moczowego towarzyszy częstomocz, skąpomocz, bolesna mikcja i krew w moczu. 
Grzybicze zapalenie pęcherza moczowego u psów 

Tło grzybicze zapalenia dolnych dróg moczowych występuje u zwierząt z obniżoną odpornością wskutek przewlekłej choroby podstawowej lub przy długotrwałej antybiotykoterapii. Zwierzęta cierpiące na cukrzycę, przyjmujące leki immunosupresyjne, czyli hamujące aktywność układu immunologicznego są narażone na rozwój zapalenia na tle Candida albicans, Cryptococcus neoformans oraz Aspergillus. 

Pasożytnicze zapalenie pęcherza moczowego u psów 

Kolejną przyczyną może być inwazja pasożytów. Obecność w pęcherzu moczowym jaj, larw lub postaci dorosłych nicieni może wywołać zapalenie eozynofilowe bez bezpośredniego przełożenia na wzrost liczby tych komórek w badaniu krwi. 

Piasek w pęcherzu moczowym, czyli o krok od kamicy 

Gwieździsta noc w obrazie usg to nie romantyczny opis wnętrza psa, a stwierdzenie osadu w pęcherzu moczowym, który poruszony podczas badania mieni się w charakterystyczny sposób na ekranie. Kryształy moczowe mogą tworzyć kamienie, utrudniać odpływ moczu albo całkowicie zamknąć ujście cewki moczowej lub jej przebieg. By dowiedzieć się, jakie kryształy znajdują się w moczu, należy zbadać go jak najszybciej po pobraniu pod mikroskopem. Ich skład może być też mieszany. Rodzaj kryształów zależy od indywidualnych predyspozycji pacjenta, diety, pH moczu. 

Predyspozycja do zapalenia pęcherza moczowego u suczek i psów 

Czynniki predysponujące do chorób dolnych dróg moczowych to podatność osobnicza, wiek, spadek odporności organizmu wskutek procesu chorobowego lub przyjmowanych leków oraz płeć. Podrażnienie błon śluzowych wskutek wprowadzania narzędzi w okolicę lub do cewki moczowej jest również czynnikiem ryzyka rozwoju zapalenia. 

Zwierzęta z chorobą ogólną, jak między innymi przewlekłą chorobą nerek, cukrzycą, nadczynnością kory nadnerczy, nowotworem, są pacjentami szczególnego ryzyka. 

Urazy kręgosłupa, jego wady rozwojowe mogą wpłynąć na przekaźnictwo nerwowe do mięśni odpowiadających za trzymanie i oddawanie moczu. Pieski ze zwyrodnieniami kręgosłupa w odcinku lędźwiowym i krzyżowym często mają powikłania związane ze spadkiem lub brakiem kontroli oddawania moczu. Wtórnie rozwijają się przewlekłe schorzenia dróg moczowych. 

Predyspozycje do zapalenia pęcherza moczowego u suki 

Budowa anatomiczna cewki moczowej i jej bliskie sąsiedztwo z odbytem u samic są czynnikami, które ułatwiają wniknięcie z zewnątrz drobnoustrojów. Należy jeszcze uwzględnić wpływ hormonów płciowych na drogi wyprowadzające mocz i struktury w mózgu odpowiedzialne za kontrolę nad oddawaniem moczu. Estrogeny i progesteron mają swoje receptory między innymi w mięśniach odpowiedzialnych za zamykanie pęcherza moczowego, wypieranie moczu i strukturach miednicy. Dlatego suczki podczas dojrzewania płciowego, w okresie okołoowulacyjnym, czyli podczas rui i w czasie ciąży, oraz te wykastrowane mają zwiększone ryzyko częstszego parcia na mocz, nietrzymania moczu i w rezultacie zapalenia pęcherza moczowego. Znaczenie terenu moczem podczas spacerów jest fizjologiczne.  

Predyspozycje do zapalenia pęcherza moczowego u psa 

Szczególnie u starszych samców w związku z powiększeniem prostaty dochodzi do nieprawidłowego opróżniania pęcherza moczowego. Zalegający mocz zwiększa częstość parcia, osłabia funkcję zwieracza cewki moczowej. Zapalenie gruczołu krokowego może wtórnie spowodować schorzenia pęcherza moczowego. 

Diagnostyka zapalenia pęcherza moczowego u psa 

Wywiad, badanie kliniczne oraz USG dolnych dróg moczowych są przeprowadzane przy podejrzeniu infekcji pęcherza. Wraz ze wzrostem liczby czynników predysponujących do zapalenia pęcherza lub obecnością podobnych epizodów w historii pacjenta wskazane jest wykonanie szerszego panelu badań. Zalecane jest wniesienie psa do kliniki weterynaryjnej, by nie oddał moczu przed wizytą. Umożliwi to pobranie moczu w trakcie badania ultrasonograficznego przez nakłucie powłok brzusznych. Często wykonywane jest także zdjęcie rentgenowskie przy podejrzeniu kamicy pęcherza moczowego. 

Pobranie moczu do badania 

Cystocenteza to bezpieczna i najlepsza metoda pobrania moczu do badania ogólnego z osadem i mikrobiologicznego. Nie ma potrzeby, by znieczulać do punkcji pęcherza, jeśli przez chwilę zwierzak może leżeć na plecach w trakcie badania ultrasonograficznego. Mocz zebrany do kubeczka podczas oddawania nie nadaje się do posiewu ze względu na zanieczyszczenie bakteriami z dróg wyprowadzających, skóry. 

Badanie ogólne moczu z osadem 

Badanie ogólne jest niezbędne do określenia parametrów moczu i stężenia obecnych w nim substancji. 

Badanie osadu moczu pozwala na wykrycie kryształów, wałeczków, krwinek czy określenie rodzaju komórek, w tym bakteryjnych. Pozwala na uwidocznienie grzybów, a nawet pasożytów. 

Badanie bakteriologiczne moczu 

Badanie mikrobiologiczne wymaga oczekiwania przynajmniej kilku dni na wynik. Najczęściej praktykowane jest wykonanie posiewu przy braku efektów wprowadzonego leczenia lub ze względu na nawracający charakter zapalenia. Posiew określi gatunek bakterii czy grzybów oraz ich wrażliwość na substancje lecznicze.  

Leczenie zapalenia pęcherza moczowego u psów 

Co najważniejsze, to leczenie złożone z kilku grup leków. Preparaty dobrane są zgodnie z czynnikiem chorobotwórczym, lokalizacją pierwotną zapalenia. Należy odpowiedzieć przeciwzapalnie, przeciwbólowo i rozkurczowo. Lekarz weterynarii włącza w terapię substancje aktywnie chroniące błonę śluzową pęcherza moczowego. W przypadku odchyleń w badaniu ogólnym preparaty mają też skorygować pH moczu. 

Antybiotykoterapia w leczeniu zapalenia pęcherza moczowego u psa 

Wprowadzenie na pierwszej wizycie rekomendowanych antybiotyków wynika ze stwierdzenia we wstępnej ocenie moczu obecności między innymi komórek zapalnych i bakterii przy jednoczesnych objawach zapalenia pęcherza u psa. Nie powinno się zwlekać aż do otrzymania wyniku posiewu. Wybór leku można skorygować w oparciu o wyniki badania bakteriologicznego. Długość leczenia dobierana jest indywidualnie. 

Ważna rola suplementów w profilaktyce i walce z zapaleniem pęcherza moczowego

Skład preparatów dobrany jest w zależności od badania ogólnego moczu. Czy chcemy zmniejszyć pH moczu oraz zwiększyć działanie moczopędne? A może szukamy substancji przeciwdziałających tworzeniu się danych kryształów? Kwasy tłuszczowe EPA, DHA wraz bioflawonoidami działają  przeciwzapalnie. Dodatek mannozy wspomaga właściwości przeciwbakteryjne w profilaktyce infekcji pęcherza moczowego. Glikozaminoglikany, w skrócie GAG posiadają funkcje uszczelniające naturalną barierę błony śluzowej pęcherza moczowego. Dodatki witamin A i E wspomagają również regenerację błon śluzowych i działanie miejscowego układu immunologicznego. Wielokierunkowe działanie wyciągu z żurawiny oraz kurkuminy jest doceniane w ochronie pęcherza moczowego przed drobnoustrojami chorobotwórczymi. Zalecane suplementy wspomagające funkcjonowanie układu moczowego oraz zmiana diety stosowane są przez kilka miesięcy lub przewlekle. 

Zadbany pęcherz to zdrowy pęcherz 

Pieski z nawracającymi stanami zapalnymi pęcherza moczowego wymagają regularnych kontroli zaleconych przez lekarza weterynarii, aby monitorować skuteczność postępowania oraz uniknąć ponownych dolegliwości. Zlekceważone objawy zapalenia pęcherza moczowego, terapia niepoprowadzona do końca grozi wzrostem oporności drobnoustrojów i zapaleniem nerek wraz z ich trwałym uszkodzeniem. Tak wiele różnych przyczyn infekcji pęcherza moczowego będzie wymuszać inne postępowanie, dlatego opiekunowie psów z predyspozycjami powinni dostosować się do zaleceń lekarza weterynarii.