Świerzb u psa — przyczyny, objawy, leczenie

Czym jest świerzb u psa?

Świerzb u psa, znany również jako świerzb drążący lub sarkoptoza, jest wywoływany przez roztocze Sarcoptes scabiei var. canis. Są to owalne pasożyty, pokryte chitynowymi włoskami oraz kolcami. Samice osiągają rozmiary 300-400 µm, a samce 200-250 µm. Ich odnóża są krótkie i grube, a jaja owalne oraz szarobiałe. Występują powszechnie na wszystkich kontynentach. Ich głównymi żywicielami są psy i lisy, jednakże zdarzają się także przypadki zarażeń ludzi. Roztocza Sarcoptes scabiei zamieszkują głębokie warstwy skóry, drążąc w niej tunele i składając jaja. Cały cykl żywciowy trwa około 2-3 tygodnie. Poza organizmem żywiciela mogą przeżyć, w zależności od warunków środowiskowych, od 3 do 14 dni.

Przyczyny zarażenia świerzbem

Świerzb jest bardzo zaraźliwy. Zarażenie pasożytem następuje głównie w wyniku bezpośredniego kontaktu między zwierzętami, ale także przez używanie tych samych przedmiotów, na przykład legowisk czy klatek kennelowych. Nowo zakupione zwierzęta powinny być sprawdzane na nosicielstwo roztoczy przed wprowadzeniem ich do gospodarstwa, a przedmioty chorych osobników dokładnie dezynfekowane.

Jak wygląda świerzb u psa?

Świerzb jest zwykle chorobą przewlekłą. Początkowo schorzenie atakuje zdrową skórę wokół nosa, warg, łuków nadoczodołowych, uszu, a następnie rozprzestrzenia się na inne obszary ciała. Zmiany pojawiają się szczególnie w miejscach o delikatniejszej skórze, jak podbrzusze i wewnętrzna część ud. Z czasem guzki, pęcherzyki, krosty i strupy mogą obejmować całe ciało. Obraz choroby dopełnia intensywny świąd, grubienie skóry i łysiny.

Świerzb u psa — objawy

Bytowanie świerzbowców ma szereg negatywnych konsekwencji dla psa. Poza mechanicznymi uszkodzeniami skóry, pasożyt powoduje:

• wystąpienie intensywnych reakcji immunologicznych, które prowadzą do stanów zapalnych,
• powstawanie guzków, a następnie pękających pęcherzyków, przeradzających się w strupy i krosty,
• zgrubienie skóry - w wyniku długotrwającego zapalenia i rozrostu tkanki łącznej,
• rogowacenie naskórka - przez drażniące działanie śliny roztoczy,
• łojotok,
• skołtunienie i wypadanie sierści.

Rozpoznawanie świerzbu u psów

Świerzb drążący u psów rozpoznaje się na podstawie charakterystycznych zmian skórnych oraz zeskrobin skóry. W diagnostyce stosuje się również testy serologiczne oraz badania flotacyjne kału. Pomocne bywa także zaobserwowanie objawów świądu i grudkowatych zmian skóry na ramionach i brzuchu właściciela psa. Niestety, choroba często błędnie rozpoznawana jest jako alergia lub inne choroby skóry. Wynika to z podobieństwa objawów oraz z faktu, że wykrycie roztoczy jest trudne.

Świerzb u psa — jak leczyć?

Leczenie świerzbu u psa obejmuje stosowanie fosforoorganicznych preparatów miejscowych, które używa się w formie płukanek, raz na 7 dni, przez okres 3-6 tygodni. Można stosować także pyretroidy, selamektynę lub iwermektynę (może być groźna dla owczarków australijskich, staroangielskich, szetlandzkich i collie). Leczenie świerzbu jest trudne, a proces trwa długo. W celu złagodzenia świądu można podawać prednizolon. Rokowanie jest zwykle dobre, pod warunkiem, że terapia jest prawidłowo przeprowadzana i obejmuje wszystkie zwierzęta w danym gospodarstwie. W terapii lisów stosowane są dodatki do karmy i wodne opryski. W przypadku zarażenia ludzi, choroba zazwyczaj ustępuje samoistnie.

Świerzb uszny u psa 

Odmiennym rodzajem świerzbu u psa jest świerzb uszny. Wywołuje go pasożyt należący do innego rodzaju - Otodectes cynotis. Żeruje on w zewnętrznych przewodach słuchowych nie tylko psów, ale także kotów i lisów. Objawy choroby są podobne do świerzbu drążącego i obejmują powstawanie strupów i świąd. Dodatkowo, w przypadkach stanów zapalnych ucha środkowego zwierzęta pochylają głowę na bok i wykonują nieskoordynowane ruchy. Sporadycznie pojawiają się stany zapalne ucha wewnętrznego i ataki rzekomopadaczkowe.