Pies bez smyczy — czy czworonoga można puszczać luzem?

Czy smycz jest obowiązkowa?

Artykuł 10a ustęp 3 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o ochronie zwierząt mówi wyraźnie, iż "zabrania się puszczania psów bez możliwości ich kontroli i bez oznakowania umożliwiającego identyfikację właściciela lub opiekuna". Z tego przepisu nie wynika wprost nakaz zakładania psu smyczy oraz ewentualnie kagańca za każdym razem, kiedy wychodzimy z nim na spacer. Jednak to właściciele psów, a czasem ich opiekunowie (np. tymczasowi, doraźni) odpowiadają za zachowanie psa i wszelkie konsekwencje psiej niesubordynacji, które mogą mieć negatywny wpływ na zdrowie i życie ludzkie. Zdrowy rozsądek posiadacza psa ma tutaj kluczowe znaczenie. Właściciel czworonoga musi zachować wszelką ostrożność przy trzymaniu zwierzęcia oraz podczas wyprowadzania go na spacer. Puszczanie pupila luzem może mieć zatem miejsce, jeśli pies jest całkowicie posłuszny swojemu opiekunowi i przywołany, w każdej sytuacji bezwzględnie wróci do swojego pana. Ponadto do obroży ma dopiętą informację z danymi zwierzęcia oraz jego właściciela.

Spełnienie warunku panowania nad psem jest najistotniejsze, ale należy też przemyśleć fakt, w jakim terenie puszczamy zwierzę bez smyczy i kagańca. Najlepiej, aby była to przestrzeń wolna od ruchu ulicznego, gdzie nie ma wielu spacerowiczów (zwłaszcza dzieci). Trzeba postarać się unikać potencjalnego zagrożenia związanego z ewentualną pogonią psa za dziką zwierzyną, a także miejsc, gdzie występują rośliny trujące dla psa.

Czy mogę dostać mandat za psa bez smyczy?

Wyprowadzanie psa bez smyczy jest więc możliwe, ale tylko wówczas, gdy zostaną dochowane zwykłe środki ostrożności, o których pisaliśmy powyżej. Właściciel powinien mieć pewność, że jego czworonożny podopieczny jest posłuszny i karny w stopniu gwarantującym bezpieczeństwo publiczne. Pan/pani psa muszą być przekonani co do jego cech osobniczych, które wskazują na bezwzględne posłuszeństwo wobec właściciela. Kupowanie rasowego psa stanowi większą gwarancję, że pupil będzie zachowywał się stosownie do naszych oczekiwań wobec danej rasy. Kolejna ważna kwestia to szkolenie zwierzęcia już od szczenięcego okresu, przede wszystkim w dziedzinie posłuszeństwa czworonoga. Jeśli na tym etapie pojawiają się trudności, może je zawczasu rozwiać psi behawiorysta.

Jeżeli pomimo dochowania powyższych wytycznych, pies swoim zachowaniem stwarza niebezpieczeństwo dla życia i zdrowia człowieka, innych psów i zwierząt, takiego pupila należy prowadzać na smyczy i w kagańcu. Jeśli chodzi o zakładanie kagańca, nie jest to warunek bezwzględny, ponieważ trzeba go odnieść m.in. do takich czynników jak stan zdrowia, wiek czy gabaryty psa.

Kiedy nie należy puszczać psa bez smyczy?

Oto sytuacje, w których nie wolno puszczać luzem psa:

• w lesie (ustawodawca w artykule 30 ustawy z dnia 28 września 1991 roku o lasach stwierdza, że "W lasach zabrania się puszczania psów luzem", natomiast w art. 166 kodeksu wykroczeń mówi: "Kto w lesie puszcza luzem psa [...] podlega karze grzywny albo karze nagany", chyba że ma to związek z czynnościami dotyczącymi polowania, poszukiwania zaginionych osób lub szkolenia psów ratowniczych itp.;

• w miejscach określonych przez władze lokalne, zakazanych prawnie, np. przez daną gminę (przy czym taka gmina powinna kierować się zasadą proporcjonalności w tym zakresie);

• w środkach transportu publicznego (tutaj należy przewozić psa, który jest na smyczy oraz ma założony kaganiec);

• który znajduje się na liście ras psów niebezpiecznych (wśród takich czworonogów występują m.in. takie rasy jak amerykański pitt bull terrier, buldog amerykański, pies kanaryjski, rottweiler, anatolian karabash, czy owczarek kaukaski).

Ponadto trzeba mieć świadomość, iż smycz dla psa powinna być solidna, wytrzymała, a my jako właściciele musimy umieć panować nad nią oraz nad zwierzęciem znajdującym się na drugim jej końcu. Poza przestrzeganiem nakazanych środków ostrożności (przy trzymaniu zwierzęcia oraz podczas spaceru), zawsze powinniśmy odwoływać się do zdrowego rozsądku.

Co grozi za wyprowadzanie psa bez smyczy? Ile wynosi mandat za psa bez kagańca? 

W Kodeksie wykroczeń w artykule 77 ustawy z dnia 20 maja 1997 roku znajdują się następujące zapisy:

1. "Kto nie zachowuje zwykłych lub nakazanych środków ostrożności przy trzymaniu zwierzęcia, podlega karze ograniczenia wolności, grzywny do 1000 złotych albo karze nagany".

2. "Kto dopuszcza się czynu określonego w punkcie 1 przy trzymaniu zwierzęcia, które swoim zachowaniem stwarza niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia człowieka, podlega karze ograniczenia wolności, grzywny albo karze nagany".

Można domniemywać, że właściciel psa rasy uznawanej za niebezpieczną (patrz: rasy wykazujące agresywność ponad normę, określone w rozporządzeniu ministra spraw wewnętrznych i administracji z dnia 28 kwietnia 2003 roku) może spodziewać się jakiejś kary za np. zwolnienie psa będącego wynikiem krzyżowania groźnych ras ze smyczy.

Będąc właścicielem psa należy myśleć o ochronie zwierząt własnych, cudzych, dzikich, a przede wszystkim postępować w taki sposób, który nie stwarza zagrożenia dla ludzi. Warto także zadbać o takie działania jak czipowanie psa oraz przytroczenie do obroży "adresówki" z danymi dotyczącymi zwierzęcia.

Dowiedz się także, co zrobić kiedy pies ciągnie na smyczy. 

Gdzie można chodzić z psem bez smyczy?

W niektórych specjalnie wyznaczonych miejscach, takich jak ogólnodostępne tereny zielone, parki dla psów lub plaże dla zwierząt, zazwyczaj można chodzić z psem bez smyczy. Warto jednak zawsze sprawdzić lokalne przepisy i oznaczenia, aby upewnić się, że obszar ten jest odpowiedni i bezpieczny dla psa oraz innych użytkowników.

Czy pies musi być na smyczy w miejscu publicznym? 

W miejscach publicznych pies zazwyczaj powinien być prowadzony na odpowiedniej smyczy, chyba że obszar jest wyznaczony jako bezpieczny dla swobodnego poruszania się zwierząt. 

Gdzie można chodzić z psem bez smyczy?

• Artykuł 10a ustęp 3 ustawy o ochronie zwierząt stanowi, że właściciel powinien kontrolować psa. Choć przepis ten nie nakłada bezpośrednio obowiązku zakładania psu smyczy i kagańca, to odpowiedzialność za zachowanie psa spoczywa na właścicielu.
• Zasadne jest wypuszczanie psa luzem tylko wtedy, gdy jest on posłuszny i wraca na wezwanie opiekuna.
• Istotne jest, aby wybierać bezpieczne tereny do spacerów bez smyczy, unikając miejsc, gdzie mogą występować potencjalne zagrożenia.
• W przypadku psów uznanych za niebezpieczne lub braku zachowania zwykłych środków ostrożności, właściciel może być obarczony odpowiedzialnością prawną, włącznie z karą grzywny.

Bibliografia: 

1. Rozporządzenie ministra spraw wewnętrznych i administracji z dnia 23 kwietnia 2003 roku zawierające wykaz psów uznawanych za agresywne (Dz.U. 2003.77.687).

2. Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 roku o ochronie zwierząt (Dz.U.2020.638).

3. Kodeks wykroczeń z dnia 20 maja 1971 roku (Dz.U.2021.281).

4. Jacek Gałuszka, Aria, równaj! Skuteczna nauka chodzenia na luźnej smyczy, Wydawnictwo Galaktyka.

5. Patricia McConnell, Drugi koniec smyczy. Jak kształtować więź z psem, Wydawnictwo Galaktyka, 2008.