Etapy dojrzewania i rozwoju psa od szczeniaka

Etapy rozwoju w życiu psa 

W ciągu pierwszego roku życia pies przechodzi przez wiele etapów rozwoju. Jego zachowanie i potrzeby zmieniają się niemalże z tygodnia na tydzień. Warto wiedzieć, jak prawidłowo opiekować się szczeniakiem w okresie dojrzewania pod kątem żywienia, profilaktyki zdrowotnej i wychowania. 

Dojrzewanie psa – etap noworodka 

Bezpośrednio po narodzinach szczenięta nie widzą, nie słyszą i nie mają zębów. Są całkowicie zależne od karmiącej je matki, którą wyczuwają przy pomocy czułego węchu. Do drugiego tygodnia życia głównie jedzą i śpią. W tym okresie nie opuszczają bezpiecznego i ciepłego legowiska. Warto by już na tym etapie poznały zapach człowieka i pozytywnie go kojarzyły. Niezwykle ważne jest, by matka zachowywała spokój podczas kontaktów z ludzkim opiekunem. Odwiedziny u szczeniąt należy przeprowadzać rozsądnie — wiele osób, głośno zachowujące się dzieci czy zbyt długie przesiadywanie przy legowisku mogą niepokoić sukę i młode. 

Dojrzewanie psa – etap przejściowy 

Po drugim tygodniu życia szczenięta zaczynają widzieć i słyszeć. Wyrzynają się też pierwsze mleczne zęby — siekacze. Młode psy zaczynają wstawać, próbują opuszczać legowisko i rozpoczynają pierwsze, niezdarne zabawy z rodzeństwem. Powoli zaczynają też kontrolować oddawanie moczu i kału. Nadal potrzebują intensywnej opieki matki — szczenięta jedzą nawet 6 razy dziennie. 

Drugi tydzień życia szczeniaka to dobry moment na pierwsze odrobaczenie. Zwykle młode odrobacza się co dwa tygodnie aż do odsadzenia, a następnie co cztery tygodnie do ukończenia szóstego miesiąca życia. Szczegółowy kalendarz ustala lekarz weterynarii opiekujący się miotem. 

Dojrzewanie psa – etap socjalizacji 

Faza intensywnej socjalizacji szczeniąt zaczyna się już w trzecim tygodniu życia i trwa do końca czwartego miesiąca. W tym czasie zmysły są już coraz lepiej wykształcone a ciekawskie zwierzęta zaczynają poznawać dalsze otoczenie. 

Szczenięta między 3 a 7 tygodniem życia 

W tym okresie najważniejszy jest kontakt z innymi psami — rodzeństwem i matką. Podobnie jak w wilczym stadzie szczenięta uczą się psiej komunikacji — głównie sygnałów przyjacielskich, ale też ostrzegawczych i dystansujących. Dzięki temu jako dorosłe psy będą zdolne porozumiewać się z innymi przedstawicielami swojego gatunku. Zbyt wczesne oddzielanie szczeniąt od matki skutkuje problemami u psa dorosłego. Takie zwierzęta mogą częściej wykazywać zachowania agresywne, gdyż nie znają zasad prawidłowej komunikacji i trudno im odpowiedzieć na sygnały innych psów, nawet tj. machanie ogonem. Ważny jest także kontakt z człowiekiem — oswajanie z obecnością, głosem i dotykiem. To również dobry moment na wprowadzenie pierwszych pokarmów stałych do diety szczeniaka. Najlepiej, jeśli będzie to dobrej jakości karma mokra. 

Szczenięta między 7 a 12 tygodniem życia 

Ten etap dojrzewania powinien być poświęcony na intensywną socjalizację z człowiekiem. Młode psy są coraz bardziej samodzielne i nie potrzebują już tak intensywnej opieki matki. Większość ich diety stanowią stałe pokarmy, a do odsadzenia dochodzi zwykle około 8 tygodnia życia młodych. Zwykle jest to też moment, w którym psy trafiają do nowego domu — w życiu szczeniaka jest to ogromne wydarzenie. Warto zadbać, by na nieznanym psu terenie poczuł się bezpiecznie. Pomóc mogą znajome zapachy (np. na kocyku lub zabawce) i pokarmy, spędzanie czasu ze szczeniakiem i aranżacja bezpiecznego, komfortowego miejsca. 

W tym okresie dojrzewania szczenięta są bardzo wrażliwe na negatywne bodźce. Dobrze zapamiętują nieprzyjemne sytuacje i rzeczy, których się przestraszyły. Szkolenie psa w nowym domu powinno opierać się na zabawie i łagodnym oswajaniu z nowymi miejscami i przedmiotami. 

Między 6 a 8 tygodniem życia przypada termin pierwszego szczepienia szczeniaka przeciwko chorobom zakaźnym — parwowirozie, nosówce i chorobie Rubartha. Kolejne dawki podaje się w odstępach 2-4 tygodniowych aż do ukończenia 4 miesiąca życia. Warto pamiętać, że do tego momentu szczenię nie jest jeszcze w pełni chronione. Okres socjalizacji należy wykorzystać rozsądnie — lepiej unikać dużych skupisk psów, a spotkania aranżować jedynie za zdrowymi i zrównoważonymi czworonogami. Niewskazane są też zbyt długie spacery i szalone zabawy ze względu na intensywny wzrost szkieletu. Nadmierne przeciążenia układu ruchu szczeniaka skutkują problemami ortopedycznymi u dorosłego psa. 

Psy między 12 a 16 tygodniem życia 

Na tym etapie rozwoju psa kończy się okno socjalizacyjne, a oswajanie z nowymi rzeczami staje się trudniejsze, choć nadal jest możliwe i wskazane. Dodatkowo pojawia się ból związany z wymianą zębów, co sprawia, że szczenię zainteresowane jest głównie gryzieniem różnych przedmiotów. Warto zapewnić psu odpowiednią ilość zabawek i gryzaków - w przeciwnym razie może wybrać buty, meble lub ręce właściciela. Istotne jest także kontrolowanie uzębienia i nauka higieny jamy ustnej. Koniec wymiany zębów ma miejsce około 7 miesiąca życia. 

Czwarty miesiąc życia to dobry moment, by zacząć zajęcia w psiej szkole i wprowadzić podstawowe komendy. Zaniedbanie wychowania może spowodować utrwalenie niepożądanych zachowań, które będzie trudniej skorygować w przyszłości. 

Zgodnie z polskim prawem każdy pies, który ukończył 12 tydzień życia, musi być zaszczepiony przeciwko wściekliźnie w ciągu 30 dni. Niedopełnienie tego obowiązku może skutkować mandatem, a w przypadku pogryzienia człowieka grozi nawet wysoką grzywną i ograniczeniem wolności. Szczepienie powtarza się co roku aż do końca życia psa. 

Etap młodzieńczy u psa — okres buntu 

Po etapie szczenięcym pies wchodzi w okres dojrzewania płciowego, nazywanego czasem okresem buntu. U małych ras proces zachodzi zwykle szybciej - u suczek pierwsza cieczka może pojawić się już w 6 miesiącu życia. W przypadku ras dużych pies osiąga dojrzałość płciową po ukończeniu roku, często dopiero w 20 miesiącu życia. 

Okres młodzieńczy psa bywa prawdziwym wyzwaniem dla właściciela. Może się zdawać, że to dotychczas urocze szczenię zapomina wszystko, czego nauczyło się w ostatnich tygodniach. Zaczyna ciągnąć na smyczy, nie reaguje na komendy, nie radzi sobie z emocjami i wykazuje nerwowe, niezrozumiałe reakcje na neutralne i znane bodźce. 

Pies nastolatek – jak go okiełznać? 

Gdy pies dojrzewa, potrzebuje przede wszystkim wsparcia i wyrozumiałości właściciela. Karanie psa może jedynie pogorszyć stan rozchwianego hormonalnie nastolatka. Warto spokojnie kontynuować pracę z czworonogiem, skupiając się na utrwalaniu zdobytych wcześniej umiejętności. Szczególnie ważne jest zadbanie o potrzeby psa i zapewnienie zróżnicowanych, dostosowanych aktywności. W razie poważnych problemów zawsze warto skonsultować się ze specjalistą, który pomoże przeprowadzić psa przez ten trudny etap dojrzewania. 

Dorosły pies – okres dojrzałości płciowej 

W zależności od danej rasy pies dojrzewa w 6 miesiącu (psy ras małych) lub dopiero około drugiego roku życia (psy ras dużych). Jego zachowanie powoli się normuje, a dalsza praca powinna stawać się łatwiejsza. Zwykle ustępują problemy związane z gryzieniem przedmiotów czy załatwianiem się w domu. Występują za to intensywniejsze zachowania płciowe, które w niektórych przypadkach mogą być uciążliwe. Po zakończeniu wzrostu można rozważyć kastrację psa. Zabieg ten ma zarówno zalety, jak i wady, które warto dokładnie omówić z lekarzem weterynarii. 

Gdy pies dorasta... 

Okres dojrzewania u psa jest kluczowy dla całego przyszłego życia. Zaniedbanie żywienia, profilaktyki zdrowotnej, socjalizacji i nauki skutkuje problemami, które często trudno rozwiązać u dorosłych psów.