Kot sfinks kanadyjski - wszystkie informacje i opis rasy

Kot sfinks – historia rasy 

Rasy kotów można podzielić na naturalne oraz te, które powstały w wyniku starannej selekcji hodowlanej. Na pierwszy rzut oka sfinks kanadyjski wydaje się w oczywisty sposób przystawać do tej drugiej grupy. Większość z nas kojarzy rasy naturalne przede wszystkim z kotami leśnymi czy pochodzącymi ze Wschodu kotami orientalnymi. Tymczasem naukowcy stoją na stanowisku, że mutacja genetyczna, która powoduje brak futra pojawiała się na przestrzeni wieków spontanicznie i jak najbardziej naturalnie. 

Bezwłose koty pojawiają się na starożytnych rycinach w wielu kulturach, przede wszystkim tych z obszaru Ameryki Południowej. W XIX wieku hodowcy próbowali doprowadzić do wystandaryzowania odrębnej rasy bezwłosów kotów. Przez jakiś czas hodowano nawet tak zwane łyse koty meksykańskie. Nie przetrwały one jednak próby czasu. 

Współczesna historia rasy sfinks 

Historia sfinksów jako takiej rasy kotów, którą znamy dzisiaj, rozpoczyna się dopiero w drugiej połowie XX wieku. W 1966 roku w Ontario w Kanadzie przyszedł na świat pierwszy sfinks. Była to koteczka, która otrzymała imię Prune. Co istotne, urodziła się ona w miocie standardowych kotów krótkowłosych. Był to ewidentny przykład rzadkiej i spontanicznej mutacji, która odpowiada za brak sierści. 

Wkrótce właścicielka Prune, Rina May oraz jej mąż rozpoczęli eksperymenty z rozmnażaniem kotki oraz jej potomstwa. Ich celem było stworzenie nowej rasy kotów bezwłosych. Prace hodowlane trwały przez kilka lat, jednak zaczęły przynosić efekty. Wszystkie współczesne sfinksy są potomkami Prune i wywodzą się z linii zapoczątkowanych przez państwo May. 

W 1971 roku rasa została oficjalnie uznana przez TICA (The International Cat Association). Obecnie jej popularność stale rośnie. Niezwykłe łyse kociaki z ogromnymi oczami budzą zachwyt i coraz więcej osób pragnie wejść w ich posiadanie. Wpływa to niestety na powstawanie dużej ilości pseudohodowli, w których zwierzęta rozmnażane są kosztem ich zdrowia i dobrostanu. 

Do Polski pierwszy sfinks kanadyjski trafił w 2002 roku. Przyjechał do hodowli Anny Surowieckiej, która dzisiaj jest prezeską Stowarzyszenia Koty Rasowe. Obecnie w naszym kraju nie ma zbyt wielu przedstawicieli tej rasy. W Felis Polonia zarejestrowanych jest około 600 sfinksów. 

A skąd ta specyficzna nazwa? Początkowo rasę nazywano po prostu nagimi kotami kanadyjskimi. Równolegle funkcjonowało określenie koty księżycowe. Anegdota głosi, że podczas obrad związku felinologicznego jeden ze zwierzaków wskoczył na stół i usiadł na nim w pozycji egipskiego sfinksa. Wówczas zdecydowano o przyjęciu właśnie tej nazwy rasy. 

Sfinks kanadyjski a sfinks doński 

Na koniec warto wspomnieć o tym, że mianem „sfinksa" określa się w istocie dwie rasy. Starsza, omawiana tutaj, pochodzi z Kanady. Młodsza natomiast wywodzi się z Rosji, dokładnie z rejonów rzeki Don. Pierwszy sfinks doński przyszedł na świat dopiero w 1987 roku. Obecnie uznawany jest za odrębną rasę, która nie tylko wygląda nieco inaczej, ale także różni się cechami charakteru. 

Sfinksy dońskie również są całkowicie bezwłose. Mają natomiast znacznie więcej zmarszczek, wysoko postawione uszy i kręcone wibrysy. Ich ciało jest bardziej krępe. Co ciekawe, rosyjskie sfinksy mogą rodzić się z częściowym owłosieniem, które z czasem tracą. Sfinksy znad Donu uchodzą również za nieco spokojniejsze od swoich kanadyjskich kuzynów. 

Jak wygląda kot sfinks? 

Sfinks kanadyjski to kot średniej wielkości. Jego ciało jest smukłe i wydłużone z mocną klatką piersiową i uwydatnionym brzuchem, który sprawia, że kotek wygląda jakby zawsze był najedzony. Oczywiście najbardziej charakterystyczną cechą tej rasy jest skóra pozbawiona owłosienia. Sfinksy mają na skórze delikatny meszek, który nadaje im teksturę zamszu. Nie powinny jednak nigdy posiadać włosów okrywowych ani podszerstka. 

Rodowodowy sfinks powinien wpisywać się w następujący wzorzec rasy: 

• Głowa: Średniej wielkości, klinowata o zaokrąglonych konturach, nieco dłuższa niż szeroka. Czaszka lekko zaokrąglona z płaskim czołem i wydatnymi kośćmi policzkowymi oraz wyraźnym załamaniem wibrysów. 
• Oczy: Duże, skośne w kształcie cytryny. 
• Uszy: Duże, szerokie u podstawy i otwarte. Wnętrze uszu całkowicie pozbawione włosów, które jednak mogą pojawiać się na dolnych zewnętrznych krawędziach i z tyłu małżowiny usznej. 
• Szyja: Średniej długości, zaokrąglona i dobrze umięśniona. Łukowata od barków do podstawy czaszki, mocna, zwłaszcza u samców. 
• Tors: Średniej wielkości i długości, smukły. Może być nieco podłużny. Klatka piersiowa szeroka. Brzuch jest dobrze zaokrąglony, wygląda jak po zjedzeniu obfitego posiłku, ale nie jest tłusty. 
• Nogi i łapy: Długość proporcjonalna do ciała, o średniej kości i jędrnej muskulaturze. Tylne nogi nieco dłuższe od przednich. Przednie ustawione szeroko. U samic kość jest nieco delikatniejsza. Łapy mają owalny kształt z długimi, smukłymi palcami. Opuszki łap są grubsze niż u innych ras, przez co sfinks sprawia wrażenie, jakby chodzić na "poduszkach powietrznych". Palce są bardzo długie, smukłe i dobrze widoczne. 
• Ogon: Smukły, zwężający się od nasady do końca (tzw. ogon szczurzy). Długość jest proporcjonalna do ciała. Tak zwany ogonek lwiątka (puch włosów na końcu) jest akceptowalny. 
• Tekstura: Skóra w dotyku przypominająca zamsz. U niektórych kotów może sprawiać wrażenie sprężystej. Skóra kociąt jest bardzo pomarszczona. Dorosłe osobniki powinny zachować jak najwięcej zmarszczek, zwłaszcza na głowie 
• Umaszczenie: pomimo braku futra sfinksy różnią się od siebie kolorem skóry. Wzorzec nie precyzuje konkretnego koloru ani wzoru, dlatego dopuszczalne są wszystkie. 

Jaki charakter mają sfinksy kanadyjskie? 

Standard rasy to nie tylko wygląd zewnętrzny, ale także określone cechy charakteru. W przypadku sfinksów hodowcy przez wiele lat pracowali nad tym, aby podtrzymać te, które były w rasie najbardziej cenione. W konsekwencji dzisiejsze sfinksy są niezwykle towarzyskimi wulkanami energii. 

Przygarniając sfinksa pod swój dach zyskujesz wiernego przyjaciela na wiele lat. Musisz jednak mieć świadomość, że kot tej rasy z pewnością nie da o sobie zapomnieć. Nawet na krótką chwilę. Mamy bowiem do czynienia z rasą, która wyróżnia się niezwykłą inteligencją, ale także wszędobylstwem i wprost nieskończonymi pokładami energii. 

Sfinks chętnie przystępuje do szalonej zabawy i naprawdę trudno go zmęczyć. Opiekunowie i hodowcy mają w zanadrzu niezliczoną ilość anegdot o łysych kotach, która zwisają z żyrandoli, skaczą po meblach i domagają się uwagi opiekuna dosłownie w każdej chwili. Nawet dorosłe koty zachowują się jak kocięta i czasami trudno dotrzymać im kroku. 

Co jeszcze trzeba wiedzieć o sfinksach? To koty niezwykle wokalne. Wszystkie swoje potrzeby komunikują śmiało i bardzo głośno. Ich miauk często porównywany jest do przeciągłego i wysokiego skrzeku, który słychać w całym domu. 

Sfinks kanadyjski – zdrowie i pielęgnacja 

Czy przedstawiciel omawianej rasy jest wymagającym kotem? I tak, i nie. Skóra sfinksa jest bardzo delikatna i wymaga określonej a przede wszystkim systematycznej pielęgnacji. Nie są to zadania trudne, jednak wymagają przyswojenia pewnej dawki wiedzy. Poniżej opiszemy, jak opiekować się sfinksem, jak dbać o jego dietę oraz na jakie potencjalne problemy zdrowotne zwrócić największą uwagę. 

Jak pielęgnować skórę sfinksa? 

Okrywa włosowa u kota służy nie tylko celom ozdobnym. Jej funkcje są znacznie szersze. Włosy okrywowe chronią przed czynnikami mechanicznymi, z kolei podszerstek służy do termoregulacji. Pozbawiony włosów sfinks kanadyjski jest więc znacznie bardziej podatny na otarcia, rany oraz poparzenie słoneczne. 

Skóra tego kota może wydzielać nadmiar sebum, dlatego bardzo ważne jest regularne usuwanie go z pomocą wilgotnej chusteczki. Wiele osób zastanawia się, czy sfinksa trzeba kąpać. Hodowcy zalecają takie zabiegi. Nie są one jednak potrzebne często. W przypadku sfinksów, które nie mają problemów dermatologicznych można ograniczyć ich ilość do jednego na pół roku. Przeprowadzanie częstszych kąpieli nie jest konieczne. 

Pielęgnacja sfinksa wymaga systematyczności zwracania uwagi na czynniki zewnętrzne. Twój kot może się opalić a nawet doznać poparzeń słonecznych! Jeżeli więc latem zwierzak spędza dużo czasu na balkonie lub w wolierze koniecznie smaruj go kremem z filtrem SPF. Sfinksy, tak jak zresztą wszystkie koty, uwielbiają wylegiwać się w plamach słońca. Promienie ultrafioletowe UVA jest w stanie parzyć nawet przez szybę, dlatego musisz nauczyć się, w których momentach zwierzak najbardziej potrzebuje kremu z filtrem. 

Tak jak większość hodowców oraz organizacji prozwierzęcych stoimy na stanowisku, że miejsce kota domowego jest w domu. Jeżeli jednak istnieje rasa, która najbardziej ze wszystkich nie nadaje się na kota wychodzącego, to zdecydowanie jest to właśnie sfinks. Na zewnątrz może po prostu zmarznąć a ponadto jego delikatna skóra szybko ulega wszelkim zadrapaniom i otarciom. 

Do codziennej pielęgnacji tego zwierzaka koniecznie należy włączyć regularne obcinanie pazurów oraz czyszczenie uszu. Ten ostatni zabieg przeprowadzaj tylko wtedy, kiedy jest konieczny. Lekko zwilżonym wacikiem przetrzyj wnętrze małżowiny usznej i sprawdź, czy pozostaje na nim jakiś osad. Jeżeli nie, dalsze zabiegi nie są wskazane. 

Na co chorują sfinksy? 

W ostatnich dekadach stosunkowo niewielki materiał hodowlany sfinksów został znacznie poszerzony. Nie oznacza to jednak, że rasę można uznać, że szczególnie zdrową i odporną. Niestety, sfinksy narażone są na kilka dosyć poważnych chorób genetycznych, które w tej rasie zdarzają się relatywnie częściej niż w innych. Tym bardziej istotny jest wybór doświadczonego i odpowiedzialnego hodowcy, który w swoją pracę wkłada nie tylko czas, ale również duże nakłady wiedzy. 

Choroby dziedziczne, na które najczęściej cierpią sfinksy kanadyjskie to: 

• Kardiomiopatia przerostowa (HCM) – choroba, która powoduje przerost mięśnia sercowego i uniemożliwia jego prawidłową pracę. To schorzenie dotyka wielu kotów rasowych, w tym również sfinksów kanadyjskich. 
• Izoerytroliza noworodków – to rzadkie schorzenie genetyczne, które dotyka sfinksów przede wszystkim ze względu na skąpą pulę genetyczną i stosowanie chowu wsobnego. Objawy pojawiają się u bardzo małych kociąt i obejmują osłabienie, zaburzenia oddychania a nawet sinicę. Niestety izoertyroliza jest niewyleczalna i w znakomitej większości przypadków prowadzi do śmierci. 
• Dysplazja zastawki mitralnej – w wyniku tej choroby serca zastawka mitralna nie domyka się odpowiednio co prowadzi do szeregu powikłań w tym również do nagłej śmierci kota. 
• Dziedziczna miopatia – choroba mięśni charakteryzująca się ich osłabieniem a przez to trudnościami w chodzeniu. Niekiedy pojawiają się również problemy z oddychaniem. 

Żywienie sfinksów kanadyjskich 

W internecie roi się od filmików z otyłymi sfinksami, które na ogół budzą zachwyt i rozbawienie. U nagiego kota każda fałdka jest doskonale widoczna co niekiedy może wyglądać uroczo. Otyłość u każdego kota jest jednak poważną chorobą, która prowadzi do licznych powikłań! 

Sfinksy są bardzo ruchliwe. Słyną jednak z ogromnego apetytu. O posiłek bardzo głośno się upominają, co sprawia, że opiekunom miękną serca. W ten sposób w misce zwierzaka ląduje znacznie więcej jedzenia niż powinno. Warto unikać takich praktyk. Staraj się karmić kota częściej, ale mniejszymi porcjami. 

Tak jak wszyscy przedstawiciele gatunku Felis catus sfinks kanadyjski jest obligatoryjnym mięsożercą. Jego dieta powinna składać się przede wszystkim z mięsa dopełnionego niewielką ilością wysokiej jakości węglowodanów w postaci warzyw czy ziół. Stosuj pozbawione zbóż wysokomięsne mokre karmy. Dobrym rozwiązaniem może okazać się również dopasowana do indywidualnych potrzeb zwierzaka dieta BARF. 

Sfinks kanadyjski – dla kogo jest ta rasa kota? 

Kot sfinks to marzenie wielu miłośników zwierząt. Bezwłosy kociak o wyglądzie przybysza z innej planety budzi ciekawość i prawdziwy zachwyt. Czy jednak ta rasa naprawdę jest dla każdego? Zdecydowanie nie! Sfinks kanadyjski to prawdziwy wulkan energii. A zachowania, które z początku wydają się słodkie i urocze, z czasem mogą przerodzić się w prawdziwe utrapienie. 

Zanim kupisz kota tej rasy pamiętaj, że zachowania, które wynikają ze specyfiki rasy, muszą zostać przez ciebie dobrze zrozumiane. Sfinks potrafi śledzić opiekuna przez całą dobę (również w łóżku i toalecie), zaczepiać go przy pracy i głośno krzyczeć, kiedy trwa ważne spotkanie na home office. Nie robi tego ze złośliwości. Ten typ po prostu tak ma. 

Czy to oznacza, że życie ze sfinksem musi być nieustającym chaosem? W żadnym wypadku. Kota trzeba zrozumieć, a jego niepożądane zachowania odpowiednio przekierować i skatalizować. To zaś wymaga pracy, wiedzy o kocich zachowaniach i potrzebach a także wypracowania konkretnych rytuałów. 

Jeżeli nie masz doświadczenia w wychowywaniu kota, a bardzo zależy ci właśnie na tej rasie, dobrym pomysłem może okazać się kontakt z kocim bezhawiorystą. Specjalista z pewnością rozwieje wszystkie twoje wątpliwości i da wskazówki jak pracować ze sfinksem. 

Kot sfinks – podsumowanie 

Kot sfinks nie tylko wygląda jak kosmita. Wielu opiekunów i hodowców jest zdania, że ten niezwykły zwierzak faktycznie przybył z innej planety. Jest inteligentny, głośny, towarzyski i charakterny. Kocha człowieka i zazwyczaj świetnie czuje się w towarzystwie innych zwierząt. Trzeba jednak pamiętać, że tak specyficzna rasa wymaga pracy i otwartości na uczenie się. Sfinks kupiony pod wpływem impulsu i pozostawiony sam sobie będzie bardzo nieszczęśliwy. W życie domu zamiast radości wprowadzi zaś chaos i frustrację.