Koci behawiorysta - kim jest i w czym może pomóc?

Jak nazywa się koci psycholog?

Czworonogi towarzyszą nam w życiu codziennym od niepamiętnych czasów, jednak w niedalekiej przeszłości zaczęły one zajmować szczególne miejsca w ludzkich sercach. Szacuje się, że ponad połowa Polaków posiada w zaciszu domowym psa lub kota i coraz więcej osób postrzega swojego pupila jako pełnoprawnego członka rodziny. Stawiamy na większe zrozumienie zwierzęcych emocji, więź opartą o relację, zbudowanie wzajemnego zaufania i bezpieczeństwa pomiędzy pupilem a opiekunem. Łatwiej również rozpoznajemy nietypowe zachowania swojego kota i chętniej sięgamy po pomoc. Z tego powodu behawiorystyka zwierząt przeżywa szczególny rozkwit w ostatnich latach. 

Koci behawiorysta (często nazywany również kocim psychologiem) jest osobą pracującą ze zwierzęciem, ale również z jego opiekunem nad problemami, które się pojawiają. Najczęściej są to trudności związane z emocjami, takimi jak strach, lęk, frustracja, złość lub nadmierna ekscytacja. 

Taka osoba dysponuje informacjami z kilku dziedzin nauki, fascynuje się zwierzętami, posiada podstawową wiedzę weterynaryjną, zna kocie potrzeby i zwyczaje. Przyglądając się w sposób kompleksowy i bezstronny dynamice codziennego życia, a także relacji i komunikacji pomiędzy kotem a właścicielem, specjalista próbuje odnaleźć źródło problemu.  

Do najważniejszych zadań behawiorysty należy odnalezienie pierwotnej przyczyny zgłaszanego zachowania, a następnie jego korekta. W swojej pracy behawiorysta niejednokrotnie wchodzi w rolę przewodnika, pomagając właścicielowi poznać sekrety kociego języka, a także potrzeby gatunkowe pupila. Specjalista wyjaśnia również mechanizmy uczenia się i zachowania mruczków, takie jak ugniatanie łapkami przez koty, aby w przyszłości opiekun mógł wzmocnić to, co jest pożądane i jednocześnie zapobiec temu, co jest niemile widziane. Można powiedzieć, że koci behawiorysta jest więc pośrednikiem pomiędzy ludzkim a kocim światem. 

W większości przypadków koci psycholog pomaga w momencie, kiedy problemy z zachowaniem już występują, ale może również doradzić i wprowadzić działania profilaktyczne, kiedy właściciele szykują się na większe zmiany, mogące wywołać stres u zwierzaka, takie jak podróż, poszerzenie rodziny o kolejnego kota lub zmiana domu. 

Kiedy z kotem do behawiorysty?

Najczęstsze problemy behawioralne kotów: 

• oddawanie moczu i/lub kału poza kuwetą,

• znakowanie moczem,

• zachowania agresywne w stosunku do innych zwierząt i/lub opiekuna (np. polowanie na nogi, podgryzanie opiekuna),

• drapanie i niszczenie mebli,

• nieufność, lękliwość,

• apatia, wycofanie,

• nadmierna wokalizacja,

• zjadanie trawy, roślin, śmieci, tkanin i innych przedmiotów nieprzeznaczonych do spożycia (zespół Pica),

• zaburzenia kompulsywno-obsesyjne (np. przesadne wylizywanie, gonienie własnego ogona).

Niektóre zachowania kotów, zgłaszane przez właścicieli jako niepożądane, są jak najbardziej naturalne i typowe dla przedstawicieli gatunku (np. potrzeba wspinania się i drapania, aktywność nocna). W takim przypadku behawiorysta pomaga opiekunowi zrozumieć niechciane, jednak normalne potrzeby zwierzęcia. 

Jeżeli opiekun przedstawia drapanie mebli przez pupila jako problematyczne, praca specjalisty będzie polegać na osiągnięciu kompromisu pomiędzy człowiekiem a zwierzęciem - przekierowaniu kota do innego miejsca, gdzie zwierzak może spełnić swoją potrzebę, jednocześnie nie rujnując drogiej, skórzanej kanapy. Atrakcyjny koci drapak może okazać się w tej sytuacji świetnym rozwiązaniem. 

Często podczas pracy behawiorystycznej okazuje się, że sygnalizowany przez właściciela kłopot jest jedynie wierzchołkiem góry lodowej i głębszy problem leży w nieporozumieniu na linii opiekun - kot. W takiej sytuacji behawiorysta pełni rolę edukatora opiekuna zwierzęcia, a „efektem ubocznym” konsultacji behawiorystycznych może okazać się zbudowanie silniejszej więzi pomiędzy właścicielem a pupilem. 

Symbioza behawiorysty i lekarza weterynarii 

Nierzadko zdarza się, że kłopotliwe zachowania kotów mają podłoże zdrowotne - z tego powodu behawiorysta niejednokrotnie odsyła zwierzaka do lekarza weterynarii, aby wykluczyć choroby, które mogą być przyczyną problemów. Jeżeli dotychczas nasz kot załatwiał się w kuwecie, a my regularnie ją sprzątamy, nie zmieniliśmy żwirku na inny rodzaj podłoża, a w naszym mieszkaniu nie doszło do większych zmian (takich jak przemeblowanie), przyczyną oddawania moczu poza miejscem do tego przeznaczonym może być między innymi infekcja układu moczowego. Jeśli nie zostanie ona wyleczona, koci psycholog nie jest w stanie wiele zdziałać. 

Bywają sytuacje, kiedy stres, którego doświadcza zdrowy kot, jest tak silny, że zaczynają pojawiać się u niego objawy psychosomatyczne. Może to być łysienie, biegunka, wymioty, nadmierny lub słaby apetyt, nagły przyrost albo przeciwnie - spadek masy ciała. Jeżeli objawy fizyczne uniemożliwiają pracę behawiorystyczną lub zwierzę odczuwa na przykład zbyt silny lęk, weterynarz może przepisać leki o działaniu psychotropowym. Ścisła współpraca kociego behawiorysty z lekarzem weterynarii jest więc niezbędna i przynosi najlepsze efekty na wielu płaszczyznach. 

Co warto przygotować na spotkanie ze specjalistą? 

Przede wszystkim należy bezpośrednio skontaktować się z wybranym behawiorystą i zadać mu powyższe pytanie, ponieważ każdy fachowiec posiada swoje własne metody pracy. Najlepiej zorganizować pierwszą konsultację behawioralną w takim czasie, aby wszyscy domownicy mogli w niej uczestniczyć. Pozwoli to behawioryście porozmawiać z każdym członkiem rodziny i szczegółowo przyjrzeć się relacjom pomiędzy pupilem a poszczególnymi osobami. 

Oprócz tego dobrym pomysłem może okazać się przygotowanie notatek i pytań skierowanych do specjalisty. Nagrania obrazujące zachowanie kota bywają niezwykle pomocne, ponieważ obecność nowej osoby w naszym mieszkaniu może zestresować kota, przez co będzie się on zachowywać nietypowo. 

Niezwykle ważnym elementem pracy behawiorysty jest obserwacja warunków, w których osadzone jest zachowanie. Pojawia się ono bowiem w pewnym kontekście środowiskowym - np. w danym mieszkaniu, z konkretną osobą, w określonych porach dnia. Specjalista przygląda się również reakcjom opiekuna na poszczególne zachowania, a także jego relacji ze zwierzęciem. 

Pomimo że wizyta, jakby nie było - obcej osoby może być dla nas niekomfortowa, postarajmy się zachowywać jak najbardziej naturalnie, aby możliwie najdokładniej przybliżyć specjaliście nasze codzienne życie. 

Czy koci behawiorysta pomaga?

Koci psycholog jest swego rodzaju przewodnikiem po skomplikowanym, ale jakże czarującym kocim świecie. To osoba, której praca opiera się na rozpoznaniu danych schematów zachowań zwierząt i ich interpretacji. Do głównych zadań behawiorysty należy współpraca z opiekunem (czasami również z pozostałymi domownikami), odnalezienie przyczyny i korekta problematycznego zachowania pupila. Koci psycholog pełni również rolę edukatora właściciela, pomagając mu zrozumieć potrzeby gatunkowe pupila, jednocześnie zapewniając warunki do ich bezpiecznej realizacji. Konsultacje behawioralne powinny być zorganizowane w naszym domu, aby możliwie ograniczyć niepokój czworonoga i pozwolić specjaliście na dogłębną obserwację codziennego otoczenia zwierzęcia. 

Pamiętajmy, że przygotowanie planu modyfikacji zachowania kota jest zadaniem behawiorysty, natomiast ostateczne efekty pracy zależą od zaangażowania i cierpliwości opiekuna. Specjalista pomaga bowiem naprowadzić właściciela w odpowiednim kierunku, jednak praca nad zmianą daje najlepsze efekty, kiedy powtarzana jest systematycznie, przez osoby spędzające z kotem najwięcej czasu. 

Ile kosztuje behawiorysta dla kota?

Koszt sesji z behawiorystą dla kota może się różnić w zależności od lokalizacji, doświadczenia behawiorysty oraz złożoności problemu behawioralnego kota. Standardowo, cena jednej sesji może wynosić od około 100 do 600 złotych.