Bernardyn

Istnieją XIX-wieczne malowidła z wizerunkami psa górskiego z przytroczoną do szyi beczką, w której miał się znajdować rum do rozgrzewania zmarzniętych ofiar lawin. Taki obraz bernardyna pokutuje w przekazach, choć nie istnieją żadne zapiski zakonników św. Bernarda, które potwierdzałyby prawdziwość takich sytuacji. Jaki jest współczesny bernardyn?

Historia rasy bernardyn

Historia bernardynów zaczyna się w XI wieku, kiedy zakonnik Bernard z Menthon założył schronisko z bazą ratowniczą w Alpach. Pierwsze pisemne wzmianki o dużych psach (zwanych "Barry") pomagających w ratowaniu ofiar lawin pochodzą z 1681 roku, po kanonizacji Bernarda. Klasztor i schronisko na Wielkiej Przełęczy św. Bernarda funkcjonują do dziś, a nazwa rasy trzymanych tam psów wzięła się właśnie od nazwy tego miejsca.

Do II połowy XIX wieku hodowla bernardynów była prowadzona w kierunku utrwalenia wyglądu potężnej sylwetki. Prowadzenie dokumentacji hodowlanej rozpoczął szwajcarski kynolog Heinrich Schumacher z Hollingen pod Bernem. Księgę rodowodową rasy bernardyn założono w 1884 roku, wtedy też powołano klub bernardyna w Bazylei. Wzorzec rasy został przyjęty w 1887 roku; od tej pory bernardyny uważane są za szwajcarskie psy narodowe.

Najsłynniejszym przedstawicielem rasy był Barry, który według legendy uratował 40 ofiar lawin. Do Polski bernardyny sprowadził kynolog Alojzy Lademann pod koniec lat 40. XX wieku.

Bernardyn – oficjalny wzorzec rasy

Wzorzec FCI nr 61  - BERNARDYN

Bernardyn należy do psów dużych ras, o imponującym wyglądzie, mocnej i harmonijnej budowie, z potężną głową i bystrym spojrzeniem. Występuje w dwóch odmianach: krótkowłosej (z podszerstkiem) oraz długowłosej.

Głowa bernardyna jest mocna i okazała, z lekko pomarszczoną skórą na czole. Nos szeroki i czarny, z dobrze rozwartymi nozdrzami. Oczy średniej wielkości, w kolorze od ciemnobrązowego do orzechowego, o przyjaznym wyrazie. Uszy średniej wielkości, trójkątne i zaokrąglone na końcach.

Tułów jest mocny i dobrze umięśniony, z wyraźnie zaznaczonym kłębem i prostym grzbietem. Ogon długi i mocny, w spoczynku zwisający prosto lub lekko zakręcony ku górze.

Maść bernardyna to biała z rudymi łatami lub płaszczem. Wymagane są białe znaczenia na klatce piersiowej, łapach, końcu ogona oraz charakterystyczna biała strzałka na głowie.

Wysokość w kłębie wynosi 70-90 cm dla psa i 65-80 cm dla suki, co potwierdza, że jest to jedna z największych ras psów na świecie.

Wady dyskwalifikujące

• Agresja lub wyraźna lękliwość,

• wyraźne wady budowy lub zaburzenia zachowania,

• słaby temperament,

• tyłozgryz lub znaczny przodozgryz, 

• oko porcelanowe, 

• ektropium (odwinięcie powieki), entropium (podwinięcie powieki w stronę gałki ocznej), 

• maść czysto biała lub ruda bez znaczeń, 

• maść inna od podanej we wzorcu, a także nozdrza barwy mięsa, 

• wysokość poniżej minimum. 

Charakter psów rasy bernardyn

Bernardyn to rasa o zrównoważonym i spokojnym charakterze. Odznacza się łagodnym usposobieniem, przyjaznym stosunkiem do wszystkich domowników, a także wyjątkowo delikatnym zachowaniem wobec dzieci, świetnie sprawdza się zatem jako pies rodzinny.

Czworonogi te są niezwykle cierpliwe i trudno je wyprowadzić z równowagi, jednak sprowokowane umieją się skutecznie obronić przed zaczepkami. Same nigdy nie wszczynają awantur, bez trudu odnajdują się zarówno jako pierwszy pies, jak i drugi pies w domu. Akceptują mieszkające wspólnie koty i inne zwierzęta, nie przeszkadzają im obce psy.

Dorosły bernardyn to wielki pies, który potrzebuje przestrzeni, dlatego raczej nie jest to pies do bloku; najlepiej będzie się czuł w domu z ogrodem. Sama jego postura budzi respekt, dlatego bernardyn świetnie sprawdzi się w roli stróża posesji. W schronisku na Wielkiej Przełęczy bernardyny pracowały nie tylko jako psy ratownicze (psy lawinowe), ale także jako psy stróżujące.

Należy pozostawić do uznania psa dawkę wysiłku. Szczególnie w przypadku szczeniąt i psów młodych trzeba uważać, aby nie doszło do nadwyrężenia stawów, którego ryzyko jest wysokie przy nadmiernym wysiłku i tak dużej masie psa. Trzeba pamiętać, że dorosłe osobniki mogą osiągnąć wagę 90 kg.

Psy tej rasy, ze względu na ogromną masę, powinny być szkolone w zakresie podstawowego posłuszeństwa. Szkolenie bernardyna należy rozpocząć wcześnie, w wieku szczenięcym. Ważna jest socjalizacja psa, w ramach której warto zapisać szczeniaka na zajęcia w psim przedszkolu. Na dalszych etapach bernardyn potrzebuje łagodnego, ale konsekwentnego wychowania. Jest to rasa inteligentna i pojętna, ale wywodząca się od dawnych psów bojowych, i mimo upływu wielu wieków, pozostała u bernardynów pewna niezależność.

Czy bernardyn może mieszkać w domu?

Bernardyny to z natury psy pracujące, więc najczęściej mieszkają w kojcach. Jednak nic nie stoi na przeszkodzie, aby bernardyn mieszkał w domu, tym bardziej, jeżeli jest jedynym psem w rodzinie. Lubi kontakt ze swoimi opiekunami i ich dziećmi. Pozbawienie kontaktu z człowiekiem może wywołać lęk separacyjny u psa. Podejmując decyzję o trzymaniu bernardyna w domu, należy jednak pamiętać o jego gabarytach i zastanowić się, czy warunki mieszkaniowe są odpowiednio dostosowane do wielkości czworonoga.

Jak dbać o bernardyna?

Zadaniem opiekunów bernardynów jest zaznajomienie się ze specyficznymi potrzebami tej imponującej rasy oraz systematyczne podejście w dbaniu o czworonogi. Ze względu na swoją wielkość, gęstą sierść oraz predyspozycje zdrowotne, bernardyny potrzebują szczególnej uwagi właściciela w zakresie pielęgnacji, diety oraz odpowiednio dobranej aktywności fizycznej.

Zdrowie bernardyna

U psów ras olbrzymich, w tym u bernardynów, występują skłonności do dysplazji stawów biodrowych, a także osteochondrozy stawów ramiennych (OCD – osteochondritis dissecans). Jest to zespół zaburzeń kostnienia, polegający na spowolnieniu kostnienia warstwy głębokiej chrząstki. Ze względu na dużą masę ciała bernardynów ich stawy powinny być oszczędzane w okresie rozwoju. Zwyrodnienia stawów i kręgosłupa mogą się też pojawić u psów w starszym wieku.

Bernardyny mogą cierpieć na stany zapalne trzeciej powieki, mogą się też u nich zdarzyć wady dziedziczne – ektropium lub entropium (wywinięcie lub podwinięcie powieki). Niekiedy pojawiają się też u nich schorzenia mięśnia sercowego. Profilaktyka chorób serca u psów ma bardzo istotne znaczenie dla wczesnej diagnostyki.

Psy tej rasy mogą zapadać również na skręt żołądka, co jest stanem zagrożenia życia dla czworonoga.

Jak dbać o bernardyna? Pielęgnacja

Pielęgnacja rasy bernardyn nie jest kłopotliwa, ponieważ ma on sierść o właściwościach samooczyszczających. Bernardyna krótkowłosego wystarczy wyszczotkować co kilka dni; szczeniaka w okresie wymiany szaty na „dorosłą” szczotkuje się częściej – w ten sposób pozbywa się on szczenięcego puchu i podszerstka. Bernardyn długowłosy potrzebuje natomiast i czesania grzebieniem, i szczotkowania, również raz na kilka dni. Szczególną uwagę należy zwracać na długą sierść bernardyna za uszami i w pachwinach (lubi się ona spilśniać i tworzyć kołtuny), a także na mocno owłosiony ogon.

Ważna jest pielęgnacja uszu psa. Systematyczna kontrola weterynaryjna umożliwia wczesne uchwycenie objawów chorobowych, np. drożdżaków u psa. Należy też zwracać uwagę, czy gruczoły okołoobdytowe nie są przepełnione (w takim wypadku trzeba skontaktować się z lekarzem).

Karmienie psów rasy bernardyn

Pies rasy bernardyn nie ma specjalnych wymagań pod względem składników pokarmowych, natomiast jest dość kosztowny w utrzymaniu. Zaleca się kupowanie dla bernardyna suchej karmy dla psa bardzo wysokiej jakości, od renomowanego producenta, który ma w ofercie karmy dla ras olbrzymich. Karma taka powinna zawierać dodatek glukozaminy i chondroityny – substancji stymulujących odbudowę chrząstki stawowej, zarówno u młodych psów, jak i nieco starszych.

Dawkę dobową pożywienia dzieli się na kilka mniejszych porcji, aby nie obciążać nadmiernie żołądka psa i oddalić ryzyko wystąpienia skrętu żołądka. Po jedzeniu należy dać psu odpocząć przez minimum godzinę.

Można przygotowywać również jedzenie w domu, ale wówczas koszty wyżywienia będą znacznie wyższe, ponieważ do składników posiłku dochodzi kupno witamin i suplementów dla psa. Podczas szkolenia można stosować tzw. treserki dla psa, czyli przysmaki nagrodowe, pamiętając jednak o ich właściwym dawkowaniu.

Przez całą dobę bernardyn powinien mieć dostęp do świeżej wody pitnej.

Czy bernardyn potrzebuje dużo ruchu?

Wielkość bernardyna sprawia, że nie jest to pies, który musi codziennie się wybiegać. Jest to wręcz niewskazane ze względu na zbyt duże obciążenie stawów. Bernardyn sam dawkuje sobie wysiłek. Owszem, należy wychodzić z nim także na dłuższe spacery, ale w żadnym wypadku nie wolno go nakłaniać do biegania, np. poprzez aportowanie.

Ile żyje bernardyn?

Niestety, nie jest to rasa długowieczna. Współczesne bernardyny dożywają przeciętnie 9-10 lat, podobnie jak większość psów ras olbrzymich. Na długość życia bernardyna wpływa szereg czynników, w tym predyspozycje genetyczne, jakość opieki weterynaryjnej oraz codzienna pielęgnacja.

Badania wykazują, że duże rasy psów starzeją się szybciej niż małe, co przekłada się na ich krótszą żywotność. Odpowiednia dieta, regularna aktywność fizyczna dostosowana do możliwości psa oraz profilaktyka zdrowotna mogą jednak pomóc w utrzymaniu bernardyna w dobrej kondycji i potencjalnie wydłużyć jego życie.

Ile kosztuje bernardyn? Cena szczeniąt i koszty utrzymania

Cena szczeniąt bernardyna plasuje się w przedziale od 4 500 nawet do 10 000 zł. Zależy ona od renomy hodowli, badań dodatkowych (obowiązuje prześwietlenie na dysplazję i testy psychiczne), tytułów pary rodzicielskiej i jej dotychczasowego potomstwa, wyszkolenia pary rodzicielskiej (np. z tytułem pies ratowniczy z lawin) itp.

Miesięczne koszty utrzymania bernardyna są znacznie wyższe niż w przypadku mniejszych ras, głównie ze względu na ilość wysokiej jakości karmy potrzebnej dla tak dużego psa, co może stanowić największy stały wydatek. Należy również uwzględnić regularne wizyty weterynaryjne i profilaktykę zdrowotną, która w przypadku olbrzymich ras często wymaga specjalistycznego podejścia i większych dawek leków. Do tego dochodzą koszty pielęgnacji, szczególnie w przypadku odmiany długowłosej, oraz akcesoria takie jak legowisko, zabawki i obroże, które muszą być odpowiednio wytrzymałe i dostosowane do gabarytów psa.