Socjalizacja psa - 11 najważniejszych zasad

Co to jest socjalizacja psa?

Socjalizacja szczeniąt to proces nabywania przez nie wzorów zachowań charakterystycznych dla swojego gatunku. Na drodze socjalizacji uczą się one interakcji społecznych zarówno wewnątrzgatunkowych, jak i międzygatunkowych, poznają zasady postępowania i nabywają umiejętność komunikacji. Wszystkie te czynniki wpływają na ukształtowanie charakteru dorosłego psa. W największym nasileniu socjalizacja przypada na okres od 3. do 14. tygodnia życia szczenięcia. Zwierzę uczy się od swojej matki, rodzeństwa oraz wszystkich dorosłych osobników, z którymi żyje, jak zachować się pośród innych psów. Każde niepożądane zachowanie czworonoga na tym etapie może zostać utrwalone w jego dorosłym życiu. Wychowanie psa należy rozpocząć już od momentu, w którym trafi on do nowego domu. Czym starszy pies, tym trudniej będzie zmienić jego przyzwyczajenia. 

Ile trwa okres socjalizacji psa?

Oto najważniejsze etapy socjalizacji psa. 

Etapy socjalizacji szczeniaka 

Szczenięta będące w wieku od 3 do 6 tygodni wchodzą w interakcje głównie ze swoim rodzeństwem i matką. Ta pierwsza faza okresu socjalizacji to czas, gdy stają się one świadome swego ciała, otoczenia i wsparcia matki. 

Kiedy zacząć szkolić szczeniaka? W drugim etapie okresu socjalizacji tj. od 5. tygodnia życia, szczenię poznaje zasady funkcjonowania stada, które składa się z matki i rodzeństwa. Metodą prób i błędów szczeniak czerpie wiedzę od braci i sióstr, jak poruszać się w swoim otoczeniu, naśladując ich zachowanie. Przekonuje się na własnej skórze, jak bolesne może być ugryzienie, a także uczy się, jak dominować, a jak być uległym. Będąc zwierzęciem społecznym, nabywa również niezwykle istotnych umiejętności komunikacji z własnym gatunkiem. 

Kiedy szczenięta mają 6 lub 7 tygodni, ich matka staje się nieco mniej zaborcza wobec nich i pozwala innym członkom stada pomóc sobie w wypełnianiu rodzicielskich obowiązków. Psy mieszkają jednak również z ludźmi i muszą na nich polegać. W pewnym sensie szczeniak musi dorastać w środowisku "dwujęzycznym" - rozumieć język zarówno psów, jak i ludzi — zanim wkroczy w prawdziwy świat. 

W wieku od 7. do 12. tygodnia u szczeniąt zaczyna wzrastać świadomość poczucia zagrożenia, co powoduje większą rezerwę do innych psów i przedstawicieli innych gatunków. Nieprzyjemne przeżycia w tym wieku mogą pozostawić trwały ślad w psychice psa, dlatego bardzo istotne jest, aby socjalizacja psa opierała się tylko na pozytywnych doświadczeniach. Nie należy narażać czworonoga w tym okresie na kontakt z niezrównoważonymi ludźmi czy psami lub nie wprowadzać ich do środowiska, nad którym nie ma kontroli. Dla prawidłowego rozwoju psychiki psa wskazane jest, aby od około 7 tygodnia życia zaczął funkcjonować w nowym domu, a jeżeli nawet pozostaje z matką i rodzeństwem, to uczestniczyć w indywidualnych spacerach, w czasie których może poznawać nowe otoczenie, spotykać się z ludźmi w różnych sytuacjach, nawiązywać kontakty z innymi psami i zwierzętami. Oczywiście takie postępowanie ma także swoje słabe strony – po pierwsze ryzyko zachorowania na choroby zakaźne, po drugie, możliwość narażenia szczeniaka na nieprzyjemne i stresujące doświadczenia, które mogą pozostawić uraz na całe życie. Dla nowego domownika rodzina stanowi centrum dlatego pierwsze tygodnie są kluczowe dla jego rozwoju. W socjalizację psa powinien być zaangażowany każdy członek rodziny. 

Czy da się socjalizować odrosłego psa?

Tak, można socjalizować dorosłego psa, ale wymaga to cierpliwości, konsekwencji i odpowiedniego podejścia. Istnieją różne techniki i strategie socjalizacyjne, które można zastosować, aby pomóc dorosłemu psu nawiązać pozytywne relacje z innymi psami, ludźmi i otoczeniem. Kluczem jest stopniowe wprowadzanie psa do nowych sytuacji, pozytywne wzmocnienie pożądanych zachowań i unikanie sytuacji stresujących czy negatywnych doświadczeń. W przypadku psów ze specjalnymi potrzebami behawioralnymi lub wcześniejszymi negatywnymi doświadczeniami warto skonsultować się z psim behawiorystą, który pomoże opracować spersonalizowany plan socjalizacji dla danego psa.

Jak zacząć socjalizować psa? 11 najważniejszych zasad socjalizacji psa 

Socjalizacja szczeniaka niewątpliwie wymaga wysiłku i zaangażowania ze strony opiekunów. Aby przebiegła ona prawidłowo, warto zastosować się do poniższych wskazówek. 

1. przyzwyczaić psa do różnych rodzajów powierzchni, 

2. zapoznać z nowymi miejscami, 

3. zapoznać i umożliwić zabawę z nowymi ludźmi, 

4. przyzwyczaić do różnych odgłosów, aby stały się naturalnym elementem otoczenia i nie wzbudzały niepokoju szczeniaka, 

5. przyzwyczaić do szybko poruszających się przedmiotów, 

6. zapewnić różne wyzwania w celu zmuszenia szczeniaka do odnajdywania się w nowych sytuacjach, 

7. trzymać psa przez opiekuna i rodzinę, delikatne ograniczając jego ruchy, 

8. przyzwyczaić pupila do jedzenia z różnych pojemników, 

9. pozwolić na spożywanie posiłków w różnych miejscach, 

10. zapewnić zabawę z różnymi szczeniakami i bezpiecznymi, zrównoważonymi innymi zwierzętami w różnym wieku, 

11. zapewnić separację od właściciela, czyli pozostawić szczeniaka samego w domu lub mieszkaniu, z dala od domowników i innych zwierząt (5-45 minut), kilka razy w tygodniu. 

Najczęstsze skutki nieprawidłowej socjalizacji psa: 

• stany lękowe spowodowane brakiem stymulacji w okresie szczenięcym, czyli rozwojem w monotonnym, pozbawionym zróżnicowanych bodźców środowisku, 
• brak umiejętności adaptacji u psa i lęk przed nowymi sytuacjami, które mogą prowadzić do stanów lękowych i depresyjnych, 
• brak umiejętności samotnego pozostawania w domu, co prowadzi do powstania nadmiernego przywiązania i tzw. lęku separacyjnego, 
• problemy w komunikacji z innymi psami, brak umiejętności hamowania gryzienia objawiający się mocnym, niekontrolowanym gryzieniem,  
• lęk separacyjny u psa, 
• brak reakcji na sygnał zatrzymania, obniżenie kompetencji społecznych z powodu izolacji społecznej od psów, 
• syndrom nadaktywności i nadpobudliwości objawiający się nadmierną ruchliwością i pobudliwością psa, pogonią za rowerzystami, samochodami spowodowane zbyt wczesnym oddzieleniem szczenięcia od suki i izolacja od innych psów. 

Socjalizacja psa — podsumowanie 

Wzbogacanie doświadczeń i właściwa socjalizacja psa dają skumulowany efekt w postaci dużych kompetencji społecznych i umiejętności prawidłowych interakcji z innymi psami oraz ludźmi, a także zdolności przystosowania się do nowych zdarzeń w codziennym życiu. W rezultacie zsocjalizowany dorosły pies jest pewny siebie, potrafi zachować spokój i odnaleźć się w danej sytuacji, ale także łatwiej się uczy i chętniej podejmuje nowe wyzwania.