Zdrowie układu oddechowego u psów - jak zapewnić właściwą higienę i profilaktykę?

Różnice pomiędzy dolnymi i górnymi drogami oddechowymi 

Główną rolą układu oddechowego jest dostarczenie tkankom tlenu oraz odprowadzenie dwutlenku węgla za pośrednictwem układu krwionośnego, a konkretniej krążącej w nim krwi. 

W skład górnych dróg oddechowych wchodzą: nos, jama nosowa, zatoki, gardło, krtań, które stanowią drogę pasażu powietrza do płuc. Dalsze odcinki tj. tchawica, oskrzela, oskrzeliki oraz pęcherzyki powietrzne płuc to dolny trakt dróg oddechowych odpowiedzialny za wymianę tlenu i dwutlenku węgla między krwią a tkankami płuc. Jeżeli ten proces będzie niewydajny lub dojdzie do jego zatrzymania to może mieć to poważne konsekwencje dla zdrowia zwierzęcia. 

Częste jednostki chorobowe układu oddechowego psów 

Wśród nich wymieniamy wiele jednostek chorobowych takich jak np.: 

• kaszel kenelowy, 
• zapadanie tchawicy, 
• nieżyt nosa, 
• infekcje górnych dróg oddechowych, 
• zapalenie płuc, 
• przewlekłe zapalenie oskrzeli, 
• eozynofilową chorobę płuc, 
• choroby płuc, w tym najczęściej guzy płuc. 

Zapalenie płuc 

Zapalenie płuc to infekcja tego organu dotykająca przede wszystkim pęcherzyki płucne. Na skutek procesu chorobowego wypełniają się one płynem czy ropą, co utrudnia oddychanie. 

Czynnikami przyczyniającymi się do rozwoju zapalenia płuc u zwierząt mogą być alergeny, nicienie płucne, bakterie, wirusy, zaaspirowane cząstki pokarmowe, płyny czy ciała obce. 

Najczęstsze objawy zapalenia płuc u psów: 

• wysoka gorączka, 
• trudności w oddychaniu, 
• zwiększona podatność na zmęczenie, 
• osłabienie, 
• kaszel, 
• wypływ z nozdrzy, 
• głośne szmery oddechowe, 
• brak apetytu, 
• utrata wagi, 
• odwodnienie. 

Diagnostyka i leczenie zapalenia płuc u psów 

Po przeprowadzeniu badania klinicznego przeprowadzanego w codziennej praktyce weterynaryjnej lekarz weterynarii zleci szereg badań dodatkowych, które pozwolą mu na zróżnicowanie tej jednostki chorobowej od np. zapalenia oskrzeli, choroby serca, obrzęku płuc czy procesu nowotworowego. 

Terapia zapalenia płuc opiera się na wprowadzeniu antybiotykoterapii oraz w niektórych przypadkach płynoterapii, czy tlenoterapii. 

Jak uchronić swojego psa przed zapaleniem płuc? 

Pierwszym krokiem w zapobieganiu rozwojowi zapalenia płuc jest zaszczepienie zwierzęcia przeciw czynnikowi, który je powoduje. Jeżeli pies przejawia syndromy tej choroby układu oddechowego należy go oddzielić od innych zwierząt, by zapobiec szerzeniu się infekcji. 

Czynniki środowiskowe mogą przyczyniać się do rozwoju dysfunkcji ze strony układu oddechowego twojego pupila. Dlatego niezwykle istotne jest zapewnić pupilowi w domu czyste powietrze. Pamiętaj, iż odświeżacze powietrza, aerozole oraz dym papierosowy mogą przyczynić się do pogorszenia stanu zdrowia twojego czworonoga. 

Kaszel kenelowy 

To potoczna nazwa określająca zakaźne zapalenie oskrzeli i tchawicy u psa. Jest to wysoce zakaźna choroba górnego odcinaka układu oddechowego psów powodowana przez infekcje bakteryjne i wirusowe. Choroba ta roznoszona jest przez kontakt bezpośredni, drogą kropelkową, czy przez skontaminowane powierzchnie (np. miski z jedzeniem, czy woda). 

Mimo że jest to choroba silnie zakaźna, większość psów przy podjęciu wczesnego leczenia szybko dochodzi do zdrowia. Cięższe przypadki odnotowywane są wśród szczeniąt oraz psów poniżej 6 miesiąca życia ze względu na nie w pełni rozwinięty układ odpornościowy. 

Najczęstsze objawy kaszlu kenelowego u psów: 

• silny, przewlekły kaszel, 
• nieżyt nosa, 
• kichanie, 
• osłabienie, 
• spadek apetytu, 
• gorączka. 

Diagnostyka i leczenie kaszlu kenelowego u psów 

Niekiedy diagnostyka tej jednostki chorobowej bywa ciężka, gdyż zwierzę może nie ukazywać objawów choroby. 

W przypadku męczącego suchego kaszlu przy jednoczesnym braku innych objawów mogących wpływać na pogorszenie stanu twojego czworonoga, uporczywa dolegliwość może samoistnie ustać do kilku tygodni. Jeżeli jednak lekarz weterynarii zdiagnozował u zwierzęcia kaszel kenelowy konieczne będzie włączenie odpowiednich leków przepisanych przez specjalistę oraz odpoczynek w celu regeneracji organizmu twojego pupila. Antybiotyki, czy lekarstwa powodujące rozszerzenie oskrzeli mogą zostać zalecone w celu zwalczenia infekcji, a co za tym idzie wyciszenia uporczliwego kaszlu. 

Jak uchronić swojego psa przed kaszlem kenelowym? 

Niestety, ze względu na wysoce zakaźny charakter tej infekcji twój pupil może z łatwością złapać ją w miejscach o dużym zagęszczeniu innych psów np. w parku, hotelu, czy wystawie. Nie należy jednak zapominać o drodze prewencji tej choroby układu oddechowego psów jaką jest okresowe szczepienie przeciwko Bordatella bronchiseptica, bakterii często będącej głównym powodem rozwoju infekcji. Psy nieszczepione powinny otrzymać jedną dawkę, co najmniej 72 godziny przed okresem przewidywanego zwiększenia ryzyka narażenia na patogen. Dawkę przypominającą należy aplikować raz do roku. 

Wirus nosówki psów 

To inny przykład choroby zakaźnej psowatych w przebiegu, której występują niejednokrotnie ciężkie do opanowania wtórne komplikacje bakteryjne. Atakuje ona dolne drogi oddechowe, układ pokarmowy, jak i nerwowy. Typowym objawem charakterystycznym tylko dla tej choroby jest keratynowe stwardnienie i zgrubienie opuszek łap psa. 

Nosówka może dotknąć w każdym wieku, ale szczególnie narażone są szczenięta młodsze niż 4 miesiące oraz te, które nie zostały odpowiednio wcześnie zaszczepione. 

Najczęstsze objawy kaszlu kenelowego u psów: 

• wypływ z oczu o konsystencji od wodnistej do ropnej, 
• gorączka, 
• osłabienie, 
• kaszel, 
• obniżony apetyt, 
• wymioty, 
• skurcze mięśni, 
• konwulsje, 
• drgawki, 
• częściowy lub całkowity paraliż. 

Diagnostyka i leczenie kaszlu nosówki psów 

Jest ona głównie rozpoznawana na podstawie powyższych symptomów, a charakterystyczne są dla niej objawy ze strony układu nerwowego. Niestety, możliwości leczenia tej choroby są mocno ograniczone. Podstawą odpowiedniego schematu leczenia na całym świecie jest zastosowanie leków wspomagających, które mają na celu zapobiec wtórnym infekcją. 

Jak uchronić swojego psa przed nosówką? 

Najlepszą drogą zapobiegania nosówce u twojego psa jest seria szczepień, które powinien otrzymać jako szczenię. Pozwoli to na rozwój odporności w momencie, w którym układ immunologiczny się jeszcze rozwija. Pamiętaj, aby zawsze dotrzymywać wyznaczonych terminów szczepień, by uniknąć luk w rozwoju odporności przeciw określonym patogenom. 

Wszelkie sprzęty, które twój zwierzak dzieli z innymi psami muszą być regularnie czyszczone, ponieważ nosówka może być przenoszona tym sposobem. Nie dopuszczaj do kontaktu twojego czworonoga z innymi psowatymi tj. lisami, wilkami, kojotami, szopami praczami, skunksami czy fretkami, gdyż mogą być one dla niego źródłem zakażenia. 

Przewlekłe zapalenie oskrzeli 

Przewlekłe zapalenie oskrzeli to jednostka chorobowa, która powoduje rozwój stanu zapalnego w układzie oddechowym, co na dłuższą metę prowadzi do uszkodzenia tkanki płuc. Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POCHP) może wystąpić u przedstawicieli wszystkich ras, ale predysponowane są do niej w głównej mierze psy raz małych oraz miniaturowych (toy). 

Niestety choroba ta jest stanem nieodwracalnym, postępującym powoli oraz nie jest uleczalna. 

Najczęstsze objawy przewlekłego zapalenia oskrzeli u psów: 

• napadowy kaszel, 
• rzężenia, 
• trudności w oddychaniu, 
• odruch wymiotny oraz wymioty. 

Czworonogi na początku infekcji mogą nie pokazywać pełnych jej objawów. Dopiero z czasem dochodzi do rozwoju w pełni wyrażonych symptomów przewlekłego zapalenia oskrzeli u psów. 

Diagnostyka i leczenie przewlekłego zapalenia oskrzeli u psów 

Jeżeli na podstawie badania klinicznego lekarz weterynarii wysnuje podejrzenie dotyczące przewlekłego zapalenia oskrzeli to stosowanymi metodami diagnostycznymi w tym przypadku jest rentgen, bronchoskopia, czy badanie popłuczyn tchawiczych. 

Leczenie tego schorzenia obejmuje terapię kortykosteroidami w celu redukcji stanu zapalnego oraz opanowania objawów choroby, które są niezwykle męczące dla zwierzęcia. Bronchodylatatory to leki, których działanie powoduje "otwarcie" światła dróg oddechowych poprzez wpływ na rozluźnienie mięśniówki oskrzeli. Przynoszą one ulgę od szarpiącego kaszlu oraz pozwalają usprawnić wymianę gazową. 

Jak uchronić swojego psa przed przewlekłym zapaleniem oskrzeli? 

Zapobieganie rozwojowi tej choroby jest wymagające, gdyż przyczyna nie jest do końca poznana. Z pewnością musisz ograniczyć narażenie twojego pupila na czynniki drażniące takie jak: 

• dym, 
• zanieczyszczenia powietrza, 
• alergeny (np. pyłki traw czy kurz). 

Astma u psów 

Podobnie jak ludzie czworonogi mogą cierpieć na astmę. Jest to reakcja alergiczna, a więc choroba autoimmunologiczna psów występująca częściej u psów niż u kotów. Na skutek działania alergenu wziewnego dochodzi do rozwoju stanu zapalnego skutkującego skurczem mięśniówki gładkiej w obrębie oskrzelików płuc. 

Najczęstsze objawy astmy u psów: 

• napadowy kaszel, 
• spadek energii, 
• utrata apetytu, 
• problemy w oddychaniu, 
• przyspieszony oddech, 
• ciężki oddech z szeroko otwartym pyskiem, 
• zasinienie błon śluzowych spowodowane brakiem tlenu. 

Diagnostyka i leczenie astmy u psów 

Lekarz weterynarii wykona pełne badanie kliniczne przeprowadzane w codziennej praktyce weterynaryjnej oraz zleci badania dodatkowe w celu uzyskania pełnego obrazu jednostki chorobowej oraz zróżnicowania tej choroby od np. nicieni sercowych, procesu zapalnego w obrębie serca czy innej infekcji bakteryjnej. Podstawą odpowiedniego schematu leczenia w terapii astmy na całym świecie są leki mające na celu rozluźnienie mięśniówki oskrzeli. 

Jak uchronić swojego psa astmą? 

W celu ograniczenia ryzyka rozwoju astmy w odpowiedzi na alergen wziewny należy unikać ekspozycji zwierzęcia na dym papierosowy, kurz czy produkty chemiczne stosowane do sprzątania domu. 

Diagnoza choroby układu oddechowego psa może być niezwykle trudna dla jego opiekuna. Poznanie metod zapobiegania infekcji, predyspozycji do schorzenia, czynników je powodujących oraz metod leczenia jest przydatnym narzędziem, które z pewnością pomoże ci na wczesne wykrycie symptomów choroby oraz na podjęcie odpowiednich działań.