Pęcherzyca liściasta u psów - objawy, leczenie, rozpoznanie

Co to jest pęcherzyca liściasta u psa? 

To choroba skóry o podłożu autoimmunologicznym, która polega na tym, że organizm zwierzęcia atakuje połączenia między komórkami, co skutkuje powstaniem zmian w postaci wyłysień oraz pęcherzy. 

Rasy narażone na rozwój tej choroby to: Chow Chow, Akita, Cocker Spaniel, Labrador Retriever, jamnik, czy bulldog angielski. 

Oprócz wyżej wspomnianych uwarunkowań genetycznych pęcherzyca liściasta u psa może być skutkiem terapii leczniczej. Takie przypadki w szczególności dotyczą pinczerów oraz labladorów. Postać wywołana lekami często objawia się nagłym rozwojem objawów z zajęciem jamy ustnej i w większości dotyczy młodych zwierząt. Substancjami leczniczymi najczęściej przyczyniającymi się do rozwoju tej jednostki są antybiotyki np. penicylamina. Obserwowana jest również w przypadku zwierząt, które długo leczone były z powodu alergii skórnych. 

Czym są choroby autoimmunologiczne? 

To jednostki charakteryzujące się nieprawidłowym funkcjonowaniem układu odpornościowego. Atakuje on zdrowe tkanki organizmu prowadząc do ich uszkodzeń, które często skutkują rozwojem jednostek chorobowych takich jak np. pęcherzyca liściasta, autoimmunologiczna niedokrwistość hemolityczna (AIHA), toczeń rumieniowaty układowy, aktywne przewlekłe zapalenie wątroby (CCAH), czy autoagresywne zapalenie tarczycy. 

Etiologia tych chorób nie jest do końca poznana, ale wszystko wskazuje na to, że mogą być one powodowane czynnikami środowiskowymi lub genetycznymi. Choroby autoimmunologiczne są nieuleczalne, lecz mogą być odpowiednio kontrolowane przez zastosowanie odpowiednich dla danej jednostki leków immunosupresyjnych oraz zmian dotyczących stylu życia. 

W przypadku pęcherzycy liściastej przyczyną występowania pęcherzy jest występowanie w surowicy autoprzeciwciał, które skierowane są przeciwko keratynocytom (komórkom naskórka) lub nabłonka. 

Objawy pęcherzycy liściastej 

W początkowym stadium choroby na skórze zwierzęcia pojawiają się wykwity, pęcherze i krosty, które ze względu na swoją delikatną strukturę łatwo ulegają uszkodzeniu. Są one słabo widoczne na skórze owłosionej, dlatego właściciele często zgłaszają się do lekarza weterynarii później, kiedy zauważą strupy, nadżerki czy wyłysienia. Powstają one na skutek świądu, w momencie którym pies intensywnie się drapiąc uszkadza swoją skórę. Dodatkowo często spotykanym objawem jest występowanie rogowacenia na opuszkach palcowych, co stanowi niekiedy jedyny objaw choroby. 

Krosty powstające na ciele zwierzęcia powstają szybko i nagle pękają. Ich wydzielina pokrywa wykwity skórne, a następnie zasycha. 

Początkowo zmiany w postaci świeżych krost lokalizują się na skórze głowy, a następnie rozpowszechniają się na boki tułowia i powierzchnię opuszek palców. Topografia tej jednostki chorobowej głównie obejmuje jednak okolicę twarzową. Rany powstałe w wyniku rozwoju pęcherzycy liściastej często przyjmują charakter symetryczny. Często ma ona początek wokół oczu i małżowin usznych oraz kończyn. Zmiany rzadko lokalizują się na śluzówkach jamy ustnej, w przeciwieństwie do pęcherzycy zwykłej oraz paraneoplastycznej. 

Wykwity, które nie są wtórnie powikłane, zwykle nie powodują świądu u zwierzęcia, a objawy ogólne występują zaledwie u około 35 % osobników dotkniętych tą chorobą. 

Niekontrolowana choroba może prowadzić do rozwoju objawów ogólnych takich jak: osłabienie, gorączka (na skutek wtórnych zakażeń skóry), utrata apetytu oraz wagi. 

Pęcherzyca liściasta u psa - diagnostyka 

Lekarz weterynarii po dokładnej inspekcji skóry psa pobierze materiał ze zmian, by wykonać badanie cytologiczne, a następnie wyśle próbki do laboratorium lub sam dokona oceny mikroskopowej wydzieliny pobranej ze skóry. 

Ostateczne rozpoznanie pęcherzycy liściastej u psa może być ustalone na podstawie badania histopatologicznego wycinków skóry. Lekarz dokona biopsji małego, owalnego fragmentu skóry ze zmianą chorobową. W zależności od temperamentu zwierzęcia zabieg może być wykonany w znieczuleniu miejscowym lub ogólnym. Po pobraniu bioptatu, weterynarz zamyka ranę z użyciem szwów skórnych. Materiał zostaje wysłany do oceny histopatologicznej, której wynik jednoznacznie potwierdza lub wyklucza chorobę. 

Pęcherzyca liściasta u psa - leczenie oraz rokowanie 

W leczeniu tej jednostki chorobowej stosuje się leki immunosupresyjne, czyli takie, które mają za zadanie osłabienie reakcji autoagresywnej organizmu. Są to przede wszystkim glikokortykosteroidy. Terapia jest długotrwała, niejednokrotnie trwa ona do końca życia zwierzęcia. 

Celem procesu leczniczego jest całkowite wyciszenie objawów choroby przez zastosowanie wysokiej dawki sterydów. Po osiągnięciu efektu terapeutycznego lekarz weterynarii obniża ją, by jedynie utrzymać uzyskany efekt. Pożądany stan średnio ustala się od 1 do 36 miesięcy po wprowadzeniu leczenia. 

Według najnowszych doniesień ekspozycja na promieniowanie słoneczne może przyczyniać się do zaostrzenia pęcherzycy liściastej. Choroba ta nasila się w okresie letnim, kiedy skóra psa wystawiona jest na działanie promieni UV. Psy zmagające się z tą chorobą powinny unikać przebywania na słońcu, a ich opiekunowie aplikować krem z filtrem na zmiany skórne występujące na pysku ich pupili. 

U zwierząt leczonych z użyciem leków immunosupresyjnych niezwykle ważna jest kwestia szczepień w kierunku chorób zakaźnych, gdyż terapia tego typu powoduje obniżenie odporności ogólnej. 

Pęcherzyca liściasta: diagnostyka różnicowa 

W obrazie klinicznym ta jednostka chorobowa może przypominać powierzchowne ropne zapalenie skóry, szczególnie w przypadkach, w których zmiany skórne zlokalizowane są głównie na tułowiu zwierzęcia. 

Inną chorobą, która może prezentować podobne objawy do przedstawionej jednostki, jest bakteryjne zapalenie mieszków włosowych. W jego przebiegu dochodzi do powstania krosty obejmującej jeden mieszek włosowy, a nie wiele tak jak ma to miejsce w przypadku pęcherzycy. 

Pęcherzyca zwykła w porównaniu do omawianej pęcherzycy liściastej objawia się zmianami dotyczącymi błon śluzowych, szczególnie jamy ustnej, gdzie powstają rozległe i bolesne nadżerki. Zwierzę dotknięte tą jednostką chorobową je niechętnie, gdyż każdy kęs pokarmu wzmaga ból. 

Czy da się zapobiegać rozwojowi pęcherzycy liściastej u psów? 

Za wskazane w tej kwestii uważa się powstrzymanie się od rozmnażania osobników dotkniętych tą jednostką chorobową i ich krewnych pierwszego stopnia, czyli rodziców i rodzeństwo.