Narkoza u psa/kota — rodzaje i zalecenia

Czym jest znieczulenie ogólne – narkoza u psa i kota? 

Znieczulenie ogólne, inaczej nazywane narkozą, to wspaniałe odkrycie medycyny, które polega na podaniu środków farmakologicznych dożylnie lub/i wziewnie. Dzięki niemu lekarze weterynarii są w stanie przeprowadzać konieczne zabiegi chirurgiczne na pacjencie, który nie jest świadomy, nie odczuwa bólu, jego mięśnie są wiotkie, a odruchy obronne zniesione. Znieczulenie umożliwia przeprowadzanie nawet bardzo długich operacji u kotów lub psów, eliminując cierpienie operowanego i przy pełnym skupieniu chirurga na wykonywanych czynnościach. 

Narkoza u psa/kota – na czym to polega? 

Wprowadzanie zwierzęcia w stan narkozy odbywa się w kilku etapach, z użyciem różnych substancji farmakologicznych. 

1. Premedykacja — na początku, zwykle jeszcze w gabinecie i w obecności właścicieli lekarz weterynarii podaje zwierzęciu domięśniowo leki premedykujące, które przygotowują pacjenta do kolejnych etapów znieczulenia i operacji. Potocznie nazywa się je głupim jasiem. Są to leki uspokajające i nasenne, przeciwbólowe i hamujące działania niepożądane. Ich działanie fachowo określa się jako sedację i analgezję, czyli uspokojenie i zniesienie bólu. Znoszą one lęk i niepokój, zmniejszając stres. Są dobrym wprowadzeniem w bezbolesne przeprowadzenie zabiegu. Umożliwiają też dalszą obsługę zwierzęcia przez zmniejszenie jego ruchliwości i zwiotczenie mięśni. Premedykacja jest istotnym elementem protokołu znieczulenia, ponieważ umożliwia zmniejszenie dalszych dawek leków znieczulających, a więc i wystąpienia działań niepożądanych. 

2. Indukcja znieczulenia — po uspokojeniu się zwierzęcia podaje się mu środki indukujące znieczulenie i przygotowuje go do operacji. Podane leki wprowadzają zwierzę w stan głębokiego snu i zniesienia świadomości, relaksują mięśnie i zapobiegają wystąpieniu drgawek. Dokładają też swoją cegiełkę do działania przeciwbólowego i spokojnie wprowadzają pacjenta w znieczulenie ogólne. 

3. Podtrzymanie znieczulenia ogólnego — trakcie operacji, w sali chirurgicznej rola anestezjologa się nie kończy. Wręcz przeciwnie — to tutaj czuwa on nad parametrami życiowymi pacjenta, obserwuje jego oddechy, dozuje do wenflonu kolejne dawki leków znieczulających. Utrzymuje zwierzę w nieświadomości i nieodczuwaniu bólu przez cały okres trwania operacji. Schematy znieczuleń są skomplikowane, a wybór konkretnych substancji i rodzajów narkozy zależy od zwierzęcia, rodzaju i czasu trwania zabiegu, umiejętności, sprzętu dostępnego w lecznicy i konkretnych zdarzeń napotkanych w trakcie przeprowadzania zabiegu. Czasem stosowane jest na przykład dodatkowe znieczulenie miejscowe, a niektóre lecznice operują ponadto z pomocą znieczulenia wziewnego, które oddziałuje na pacjenta przez cały okres trwania operacji i zmniejsza potrzebę podawania innych środków. 

4. Wybudzanie — po zakończeniu procedury chirurgicznej pacjent trafia do szpitala, gdzie może spokojnie dojść do siebie pod opieką wykwalifikowanego personelu. Czas wybudzania zależy od długości operacji i ilości podanych leków, jednak jest to około kilkudziesięciu minut. Istnieje lek skracający czas wybudzania się, jednak zwykle proces ten zostaje pozostawiony naturalnemu przebiegowi. Kiedy zwierzę jest w stanie ustać na wszystkich łapach, odłącza się mu kroplówkę i z odpowiednimi zaleceniami opiekun psa lub kota może zabrać go do domu. 

Dowiedz się także, jak zająć się psem po operacji. 

Kiedy wykonuje się narkozę psów i kotów? 

Narkoza jest stosowana u psów i kotów w różnych przypadkach, w tym:

1. Zabiegi chirurgiczne: Narkoza jest niezbędna do przeprowadzenia operacji chirurgicznych, takich jak kastracja, sterylizacja, usunięcie guzów, naprawa złamań, czy kastracja psa lub kota.

2. Procedury diagnostyczne: Niektóre procedury diagnostyczne, takie jak endoskopia, biopsja, czy badanie RTG psa lub kota wymagają zastosowania narkozy u zwierząt w celu zapewnienia bezpieczeństwa i komfortu.

3. Zabiegi dentystyczne: Czyszczenie zębów, usuwanie złamanych zębów, leczenie chorób dziąseł — to wszystko może wymagać znieczulenia ogólnego.

4. Leczenie urazów: W przypadku poważnych urazów lub złamań, zwierzę może wymagać narkozy do przeprowadzenia niezbędnych procedur leczniczych.

5. Obrazowanie medyczne: W celu wykonania skomplikowanych badań obrazowych, takich jak rezonans magnetyczny (MRI) czy tomografia komputerowa (CT), konieczne może być zastosowanie narkozy u zwierząt.

6. Zabiegi pielęgnacyjne: Czasami do przeprowadzenia zabiegów pielęgnacyjnych, takich jak obcinanie pazurów u kotów, które są bardzo nerwowe.

Rodzaje narkozy u psa i kota

Jak wspomniano wyżej, narkoza może być bardzo zróżnicowana, zarówno pod względem rodzaju używanych leków, sposobów ich łączenia, jak i samych technik stosowanych w celu uzyskania optymalnego efektu. W najprostszy sposób możemy podzielić znieczulenie ogólne na: 

• Znieczulenie wziewne — gaz znieczulający wdychany przez cały okres przebywania na stole operacyjnym zapewnia stałą, równomierną narkozę, a po odłączeniu pacjent wybudza się szybciej niż w przypadku narkozy dożylnej, ze względu na szybkie metabolizowanie podawanych w ten sposób substancji. Jest uważana za bezpieczniejszą formę znieczulenia, jednak wymaga specjalistycznego sprzętu i odpowiedniej wiedzy. 

• Znieczulenie infuzyjne (narkoza dożylna) — stosowane najpowszechniej. Jest tańsze i łatwiej je zapewnić. Stosuje się je zwłaszcza przy standardowych, krótkich zabiegach. Wymaga szybszego reagowania niż w przypadku znieczulenia wziewnego, ale im większa jest wiedza o anestezjologii lekarza podającego leki, tym ma lepsze zastosowanie. 

• Znieczulenie złożone — połączenie obu powyższych rozwiązań. Zalecane zwłaszcza do dłuższych operacji chirurgicznych, wysoce skomplikowanych, np. ortopedycznych. Bezwzględnie wymaga obecności na sali anestezjologa czuwającego wyłącznie nad przebiegiem znieczulenia. 

Dowiedz się także, jak rozpoznać komplikacje pooperacyjne u kotów. 

Jak przygotować zwierzę do zabiegu pod narkozą? 

Przed narkozą bezwzględnie należy poddać zwierzę głodówce. Zwykle zalecenia lekarza weterynarii brzmią, by w przeddzień zabiegu wieczorem dać pupilowi niewielką ilość pokarmu, ale całą noc i z rana zachować post. To bardzo ważne, ze względu na nieświadomość pacjenta w trakcie operacji i zwiotczenie mięśni przewodu pokarmowego spowodowane przez podane środki. Osiem do dwunastu godzin bez posiłku w żaden sposób nie odbije się na naszym podopiecznym, a dzięki temu nie będzie ryzyka przedostania się zawartości żołądka do płuc i zachłyśnięcia się, nawet w wypadku wystąpienia wymiotów. Wodę można podawać, wystarczy ograniczyć ją na kilka godzin przed zabiegiem. 

Ile trwa wybudzanie z narkozy u psa?

Po każdym zabiegu w znieczuleniu ogólnym zwierzę będzie zachowywać się inaczej niż zwykle i jest to całkowicie normalne. Zwykle stan zwierzęcia po narkozie porównuje się do pijanego człowieka. Będzie mieć ono chwiejny chód, może zwymiotować czy oddać mocz w innym miejscu niż zwykle. Przez jakiś czas będzie też ospałe i otępiałe. Nie trzeba panikować — taki stan może utrzymywać się nawet do kilkunastu godzin po wybudzeniu. Należy natomiast stosować się do zaleceń lekarza weterynarii. Przychodzić na wizyty kontrolne i podania leków, poczekać z jedzeniem i piciem do wieczora i podawać je małymi porcjami, ponieważ podopieczny wciąż może się zachłysnąć oraz ograniczyć ruch, aby zwierzę nie rozerwało szwów (zwłaszcza w przypadku skakania u kotów). 

Jakie badania lekarz weterynarii wykona przed znieczuleniem ogólnym kota lub psa? 

Przed kwalifikacją zwierzęcia do operacji przeprowadzony zostanie dokładny wywiad i badanie kliniczne, dzięki któremu oceniona zostanie jego ogólna kondycja. Wykluczona zostanie ewentualna infekcja, problemy z układem oddechowym i inne nieprawidłowości, będące przeciwskazaniem do wykonania zabiegu. Ważnym krokiem jest też wykonanie badań krwi, w których oceniona zostanie morfologia oraz parametry wątrobowe i nerkowe. Dzięki ich wynikom anestezjolog będzie w stanie ocenić prędkość metabolizowania podawanych leków w organizmie zwierzęcia i dostosować przebieg znieczulenia do pacjenta. Warto też wykonać badanie serca, zwłaszcza jeśli istnieją ku temu wskazania — pacjent starszy, z nieprawidłowościami wykrytymi w badaniu klinicznym, cierpiący na zaburzenia rytmu serca lub predysponowany do chorób kardiologicznych. Zgadzając się na przeprowadzenie badań przedoperacyjnych, umożliwimy lekarzowi weterynarii wybranie odpowiedniej strategii znieczulenia ogólnego i zminimalizujemy ryzyko powikłań. 

Znieczulenie ogólne psa lub kota – ryzyko, skutki uboczne 

Każde znieczulenie zawsze wiąże się z pewnym ryzykiem i najczęściej koniecznością opieki pooperacyjnej psa lub kota. Lekarz weterynarii klasyfikując zwierzę do zabiegu ma na uwadze wyłącznie jego dobro, dlatego dobierze rodzaj, ilość i formy znieczulenia do konkretnego pacjenta oraz przeprowadzanego zabiegu, oceni stosunek ryzyka do korzyści, zapewni opiekę w okresie pooperacyjnym. Większość klinik weterynaryjnych przed zabiegiem przeprowadzi zalecane badania, zwłaszcza jeśli ryzyko powikłań jest podwyższone, czyli w przypadku zwierząt słabszych, starszych, otyłych czy chorujących na serce. Mimo wszystko znieczulenie ogólne pozostaje ingerencją, która niesie za sobą pewne ryzyko wystąpienia skutków ubocznych, a nawet śmierci. Z tego powodu lekarz weterynarii przed podaniem narkozy zawsze poprosi właściciela o podpisanie odpowiednich dokumentów. Pisemne potwierdzenie zgody na przeprowadzenie zabiegu pod znieczuleniem to procedura niezbędna do przeprowadzenia operacji, która chroni obie strony umowy. Opiekunowi zapewnia wiedzę o narkozie i ewentualnych zagrożeniach z niej wynikających, a chirurgowi daje zabezpieczenie prawne w przypadku ewentualnej śmierci zwierzęcia. Nie należy nigdy wstrzymywać się przed decyzją o poddaniu zwierzęcia narkozie. W końcu skutki uboczne mogą pojawić się wszędzie, a operacje często są niezbędne lub nawet ratujące życie. 

Odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania

Oto odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania opiekunów psów i kotów. 

Czy narkoza jest bezpieczna dla psa?

Narkoza u psa może być stosunkowo bezpieczna pod warunkiem przestrzegania odpowiednich procedur przez doświadczonego weterynarza oraz monitorowania stanu zwierzęcia podczas i po zabiegu. Istnieją ryzyka związane z każdym rodzajem narkozy, dlatego ważne jest, aby właściciele zwierząt konsultowali się ze specjalistami i podejmowali decyzje w oparciu o indywidualne potrzeby i stan zdrowia swojego psa.

Ile pies dochodzi do siebie po narkozie?

Czas, jaki pies potrzebuje na wybudzenie się po narkozie, może być zróżnicowany i zależy od rodzaju zastosowanej narkozy, wieku, zdrowia oraz wielu innych czynników indywidualnych. W większości przypadków psy dochodzą do siebie w ciągu kilku godzin po zakończeniu narkozy, ale pełne wyleczenie i powrót do normalnej aktywności mogą trwać kilka dni.

Co po narkozie psa?

Po narkozie pies powinien być pod stałą obserwacją weterynarza, który monitoruje jego stan oddechowy, krążenia i wybudzenie się z narkozy. Ważne jest również zapewnienie mu spokojnego i cichego miejsca do wypoczynku, aby umożliwić mu pełne wyzdrowienie po zabiegu.

Jak długo kot dochodzi do siebie po narkozie?

Czas, jaki kot potrzebuje na wybudzenie się po narkozie, może być zróżnicowany i zależy od rodzaju zastosowanej narkozy, wieku, zdrowia oraz wielu innych czynników indywidualnych. W większości przypadków koty dochodzą do siebie w ciągu kilku godzin po zakończeniu narkozy, ale pełne wyleczenie i powrót do normalnej aktywności mogą trwać kilka dni.

Ile kosztuje narkoza u kota?

Koszt narkozy u kota może różnić się w zależności od wielu czynników, takich jak rodzaj narkozy użytej, długość zabiegu, miejsce praktyki weterynaryjnej oraz dodatkowe usługi, jak monitoring podczas narkozy czy badania dodatkowe. Średnio można spodziewać się kosztów od kilkudziesięciu do kilkuset dolarów, ale najlepiej skonsultować się z weterynarzem w celu uzyskania konkretnych informacji dotyczących cen.

Co zrobić z kotem po narkozie?

Po narkozie kot powinien być odpowiednio monitorowany i zaopiekowany przez właściciela. Zapewnij mu ciche i spokojne miejsce do odpoczynku, bez zbędnych bodźców. Pozwól mu swobodnie wybudzić się i powrócić do normalnej aktywności, dbając o jego komfort i bezpieczeństwo. W razie wystąpienia jakichkolwiek niepokojących objawów, takich jak trudności z oddychaniem, wymioty lub nietypowe zachowanie, skontaktuj się natychmiast z weterynarzem.

Jak długo działa głupi jaś u kota?

"Głupi Jaś" to potoczne określenie na działanie narkozy u zwierząt, w tym u kotów. Czas działania narkozy może być różny w zależności od rodzaju użytej substancji, dawki podanej zwierzęciu oraz indywidualnych cech organizmu. W przypadku kotów, działanie narkozy zazwyczaj utrzymuje się przez kilka godzin po podaniu, ale pełne wybudzenie i powrót do normalnego stanu mogą trwać dłużej, nawet do kilku dni w niektórych przypadkach. Ważne jest, aby zwierzę miało odpowiedni spokój i opiekę podczas tego okresu. Szczegółowe informacje na temat działania konkretnych substancji należy uzyskać od weterynarza przeprowadzającego zabieg.