Nadziąślak u psa — przyczyny, rozpoznanie, leczenie

Czym jest nadziąślak u psa?

Nadziąślak (ang. epulis) jest łagodną zmianą zapalno-rozrostową tkanek miękkich jamy ustnej. Zazwyczaj przyjmuje postać różnego rozmiaru narośli/guzka zlokalizowanego w obrębie dziąseł.
U ponad połowy przypadków pojawia się w przestrzeniach międzyzębowych w przednim obszarze szczęki. Najpowszechniej występuje u psów, dużo rzadziej zdarza się u kotów.

Pomimo że jest to dolegliwość o niezłośliwym charakterze, nieleczony nadziąślak może powodować dyskomfort i znacznie obniżać jakość życia pupila.

Wyróżniamy kilka rodzajów nadziąślaków:

• kostniejące,

• kolczystokomórkowe,

• wielokomórkowe,

• włóknikowate.

  Ostatnie — nadziąślaki włóknikowate są najczęściej rozpoznawane u szczekających pupili. Jak nazwa wskazuje — pochodzą one z włóknistej tkanki łącznej.

Nadziąślaki — przyczyny

Dokładne podłoże przerostu w obrębie błony śluzowej jamy ustnej nie jest znane.

Uważa się, że za powstaniem nadziąślaków stoją urazy mechaniczne lub długotrwała ekspozycja na czynniki drażniące, wahania hormonalne, bakterie obecne w płytce nazębnej oraz przewlekłe zapalenie dziąseł. Co więcej, nieodpowiednia higiena jamy ustnej u psa, a także nieprawidłowa dieta mogą być czynnikami promującymi powstawanie tych zmian.

Jakie rasy są predysponowane do występowania nadziąślaków?

Pomimo że nadziąślaki mogą wystąpić u każdego psa, pewne rasy posiadają szczególne predyspozycje do ich rozwoju. Szczególnie narażone są rasy brachycefaliczne (o krótkiej, spłaszczonej kufie) takie jak bokser, buldog francuski, buldog angielski, dog de bordeaux oraz inne — między innymi doberman, owczarek niemiecki, owczarek szetlandzki, sznaucer, pudel miniaturowy i średni.

U owczarków szetlandzkich zazwyczaj rozpoznaje się zmiany kolczystokomórkowe, u pozostałych ras przeważają nadziąślaki włóknikowate.

Łagodne zmiany rozrostowe na dziąsłach najczęściej rozwijają się u zwierząt w średnim oraz starszym wieku — średnia wieku u psów wynosi 7 lat. Pojawiają się one z podobną częstotliwością u obu płci.

Nadziąślak u psa — objawy

Najbardziej oczywistym symptomem nadziąślaka u psa jest zauważalny guzek, który może posiadać gładką lub szorstką powierzchnię, barwą przypomina sąsiadującą błonę śluzową. Niekiedy zmiana przyjmuje postać bladoróżową, sinawą, czasami krwistoczerwoną. Nadziąślaki charakteryzują się tendencją do szybkiego wzrostu, krwawień oraz powstawania owrzodzeń na swojej powierzchni.

Oprócz widocznej masy mogą występować poniższe symptomy:

• utrata apetytu,

• spadek masy ciała,

• nadmierne ślinienie się,

• trudności w gryzieniu i przeżuwaniu,

• gnilny, nieprzyjemny zapach z jamy ustnej,

• krew obecna w ślinie.

Czasami, w przypadku bardzo dużych guzków obserwuje się asymetrię pyska.

Powyższe deformacje przyczyniają się do utworzenia tzw. kieszeni rzekomych, w których zalegają resztki jedzenia. Stanowią one środowisko sprzyjające namnażaniu się bakterii oraz formowaniu kamienia nazębnego. Konsekwencją jest demineralizacja kości i osłabienie siły więzadeł zębodołowych, co predysponuje do rozwinięcia się poważnych chorób zębów i przyzębia.

Jak wygląda rozpoznanie nadziąślaka u czworonoga?

Każda zaobserwowana zmiana w obrębie dziąseł wymaga wizyty u lekarza weterynarii.

Specjalista przeprowadzi wywiad z opiekunem zwierzęcia, a następnie szczegółowo przyjrzy się jamie ustnej pupila. Następnie może zostać przeprowadzona dodatkowa diagnostyka obrazowa np. tomografia komputerowa lub radiografia czaszki psa.

Aby ustalić rodzaj nadziąślaka, wykonuje się badanie histopatologiczne chorej tkanki.

Nadziąślak u psa — leczenie

Leczenie nadziąślaka u psa powinno być podjęte możliwie jak najszybciej, aby nie dopuścić do jego dalszego rozrostu.

O sposobie oraz przebiegu terapii decyduje lekarz weterynarii biorąc pod uwagę m.in. ogólny stan zdrowia zwierzaka, jego komfort oraz możliwości finansowe właściciela.

Kiedy nie istnieją przeciwskazania do wykonania zabiegu, przy większych rozmiarach zmiany zalecane jest jej wycięcie chirurgiczne (gingiwektomia) wykonywane pod znieczuleniem ogólnym.
Zazwyczaj procedura ta połączona jest z sanacją jamy ustnej, podczas której usuwa się osad oraz kamień nazębny.

Czasami dodatkowo stosuje się antybiotyki lub środki przeciwzapalne. Podczas rekonwalescencji może zostać polecone spożywanie miękkiej karmy, aby czworonóg nie miał trudności z jej pogryzieniem.

W przypadku zmian łagodnych rokowania są zwykle dobre, niestety możliwy jest nawrót choroby, szczególnie jeżeli nastąpiło niedokładne usunięcie guzka lub niewyeliminowanie czynników przyczynowych.

Jak zapobiegać naroślom na dziąsłach u pupila?

Jedynymi z najważniejszych elementów profilaktyki dolegliwości stomatologicznych są regularne wizyty u weterynarza, podczas których kontrolowany jest stan przyzębia i uzębienia psa.

Ważne, aby właściciel również systematycznie przyglądał się jamie ustnej swojego pupila, pamiętając, że zdrowe dziąsła mają różowy kolor (możliwe jest jednak wystąpienie pigmentacji), są gładkie, lśniące oraz mokre.

Nie powinny być one zaczerwienione lub blade, lepkie, suche ani posiadać na swojej powierzchni narośli oraz obrzęków. Zdrowe zęby są mocne, czyste i białe, bez widocznych pęknięć, złamań, odprysków, a także śladów kamienia nazębnego.

W przypadku zauważenia jakichkolwiek niepokojących odchyleń od normy należy skonsultować się ze specjalistą.

Co więcej, niezwykle istotne jest zadbanie o odpowiednią dietę oraz pielęgnację jamy ustnej, obejmujące częste szczotkowanie zębów psiaka. Do zabiegów higienicznych warto przyzwyczajać czworonoga już we wczesnym okresie życia.

Nadziąślak u psiaka — podsumowanie

Nadziąślaki są łagodnym rozrostem błony śluzowej powierzchni dziąseł. Zmiany przyjmują postać charakterystycznych narośli, które najczęściej pojawiają się w przednim odcinku szczęki psa.

Podłoże powstałych deformacji niej jest dokładnie znane. Do jednych z możliwych przyczyn zalicza się urazy mechaniczne, długotrwałą ekspozycję na czynniki drażniące, przewlekłe zapalenie jamy ustnej oraz predyspozycje rasowe.

Najczęściej diagnozowane są nadziąślaki włóknikowate, które występują szczególnie powszechnie u ras brachycefalicznych — są to między innymi buldogi angielskie i francuskie oraz boksery.

Oprócz widocznej narośli w obrębie dziąseł obserwuje się także zmniejszony apetyt (i w konsekwencji spadek masy ciała), nadmierne ślinienie się, trudności w gryzieniu, przykry zapach z jamy gębowej oraz czasami krew występującą w ślinie.

Do prawidłowej diagnostyki niezbędna jest wizyta u lekarza weterynarii, który przeprowadzi wywiad oraz badanie histopatologiczne niepokojącego guzka. Leczenie nadziąślaków dobierane jest indywidualnie do każdego pacjenta, jednak zazwyczaj obejmuje ono chirurgiczne usunięcie zmiany połączone z sanacją jamy ustnej.

Aby zapobiegać rozwojowi schorzeń stomatologicznych należy systematycznie kontrolować stan jamy ustnej pupila oraz zadbać o prawidłową dietę i regularne szczotkowanie zębów, do którego warto przyzwyczajać psa już w młodym wieku.