Wśród właścicieli zwierząt towarzyszących rośnie świadomość dotycząca potrzeby utrzymania zdrowia i higieny zębów u psów i kotów. Większe zainteresowanie stanem uzębienia pupila skutkuje zwróceniem uwagi na problemy, które wcześniej bywały pomijane lub bagatelizowane, takie jak wady zgryzu, co niekiedy pozwala wcześniej właściwie je zdiagnozować i odpowiednio leczyć. „Nieprawidłowy zgryz” to określenie, które odnosi się do wszelkich odchyleń od wyglądu prawidłowego zgryzu. Może wynikać z nieprawidłowego ustawienia pojedynczych zębów bądź ich asymetrii. Większa liczba zwierząt z wadami zgryzu w lecznicach weterynaryjnych wynika niestety także ze wzrastającej liczby psów rasowych, hodowanych w bliskim pokrewieństwie, a niekiedy wręcz bez jakiegokolwiek nadzoru genetycznego, przez co istnieje możliwość powielania wad wrodzonych, w tym wad zgryzu.
Spis treści
Jakie są wskazania do aparatu ortodontycznego u psa?
Nieprawidłowości ortodontyczne powinny zostać zidentyfikowane podczas wizyty u lekarza weterynarii na wczesnym etapie życia zwierzęcia. Należy uważnie oceniać stan uzębienia i zgryzu już w przypadku zębów mlecznych, a następnie na etapie wyrzynania się zębów stałych. Przetrwały ząb mleczny lub zatrzymany w dziąśle ząb stały mogą w przyszłości doprowadzić do kolejnych problemów ze zgryzem.
Do grupy ryzyka należą rasy, u których budowa i umiejscowienie struktur szczęki i żuchwy z założenia wykraczają poza normy uznawane za fizjologiczne dla zwierząt mezocefalicznych. Takie psy i koty muszą być uważnie monitorowane przez lekarza weterynarii w celu wychwycenia wszelkich sygnałów świadczących o nieprawidłowym zgryzie, aby w razie konieczności zalecił on u nich wczesną interwencję ortodontyczną. Jeżeli lekarz pierwszego kontaktu rozpozna zaburzenia w obrębie zgryzu, najlepszym rozwiązaniem może być skierowanie zwierzęcia do specjalisty.
Wady zgryzu występujące u psów
-
Przemieszczenie dojęzykowe kłów żuchwy. W przypadku tej wady wierzchołki kłów skierowane są w zbyt dużym stopniu w stronę języka, tak że mogą powodować powstawanie ran w podniebieniu. Nieprawidłowość ta pojawia się sporadycznie w sytuacjach, kiedy pomiędzy bocznymi siekaczami i kłem szczęki znajduje się diastema lub gdy brakuje odpowiedniej ilości miejsca. Może dotyczyć jednej strony jamy ustnej lub obu stron.
-
Przodozgryz. Przy tym zaburzeniu niektóre lub wszystkie siekacze żuchwy umiejscowione są przednio w stosunku do siekaczy szczęki w porównaniu do prawidłowego zgryzu nożycowego.
-
Tyłozgryz. Rozpoznaje się go, kiedy jeden z przedtrzonowców lub trzonowców żuchwy albo większa ich liczba układają się policzkowo w stosunku do właściwego łuku zębowego szczęki. Ekstremalnym przykładem tej nieprawidłowości jest sytuacja, kiedy czwarty ząb przedtrzonowy szczęki styka się od strony podniebienia z pierwszym trzonowcem żuchwy po tej samej stronie jamy ustnej.
-
Zgryz cęgowy. Przy tej wadzie siekacze szczęki i żuchwy stykają się w tej samej linii, co z czasem prowadzi do ścierania się i zużywania wierzchołków ich koron. Tego rodzaju nieprawidłowość występuje również wtedy, gdy zęby przedtrzonowe szczęki ułożone są na przedtrzonowcach żuchwy tej samej strony, ponieważ może to utrudniać zwierzęciu zamykanie jamy ustnej i powodować bolesność.
-
Odwrócenie kłów szczęki. U pacjentów dotkniętych tą wadą wierzchołki kłów szczęki skierowane są zbyt daleko do przodu, co prowadzi do zmniejszenia odległości pomiędzy trzecim przedtrzonowcem szczęki a kłem po tej samej stronie. Dodatkowo wierzchołki tych zębów mogą być przyczyną uszkodzeń warg pacjenta.
Istnieją rasy psów stworzone przez człowieka, u których przodozgryz jest pożądaną, typową cechą definiującą rasę. Zwierzęta takie pozostają oczywiście w hodowli, przekazują wady zgryzu swojemu potomstwu, często nasilając je w kolejnych pokoleniach, przez co cierpią one na różne dolegliwości i choroby stomatologiczne.
Rodzaje aparatów ortodontycznych stosowanych u psów
Leczenie ortodontyczne zaczyna się zazwyczaj od pobrania wycisku wraz z rejestrem zwarcia. Na ich podstawie technik dentystyczny wykonuje model gipsowy, który daje jasny obraz wady, pozwala na wnikliwą ocenę i zaplanowanie leczenia bez konieczności kolejnej wizyty pupila w gabinecie weterynaryjnym. Aparaty ortodontyczne dzielimy na bierne i czynne.
Aparaty bierne są aktywowane ruchami żuchwy pacjenta, które przemieszczają zęby w pożądane miejsce. Do leczenia biernego zalicza się płytkę podniebienną.
Aparaty czynne wywierają ściśle określony nacisk na ząb lub przemieszczane zęby i wymagają regularnych aktywacji oraz okresowych regulacji. Zalicza się do nich śruby ekspansyjne, wyciągi ortodontyczne, druty ortodontyczne bądź ich kombinacje. Siła przemieszczająca zęby nie może być zbyt duża, gdyż zamiast przesunięcia zęba i przebudowy tkanki kostnej wokół niego spowodujemy jego wysunięcie z zębodołu.
Aby doszło do założenia aparatu ortodontycznego konieczne jest wykonanie przez lekarza weterynarii stomatologicznego badania RTG w celu oceny wierzchołków przemieszczanych zębów oraz zębów będących zakotwiczeniem dla aparatu. Takie badanie trzeba powtarzać również w trakcie leczenia i po jego zakończeniu.
Jakie są możliwe powikłania leczenia ortodontycznego u psa?
Mimo że leczenie ortodontyczne psów w zdecydowanej większości przypadków poprawia ich komfort życia, niesie ono ze sobą możliwość wystąpienia powikłań. Założenie aparatu może prowadzić do:
-
martwicy miazgi,
-
deformacji wierzchołka zęba,
-
nieprawidłowego przesunięcie tych zębów, których przesuwać nie chciano.
Podczas leczenia ortodontycznego istnieje również ryzyko rozwinięcia się choroby przyzębia o różnym nasileniu. Dlatego należy kontrolować nie tylko postępy leczenia ortodontycznego, ale także stan uzębienia i przestrzegać higieny jamy ustnej. Konieczne może okazać się częstsze mycie zębów psa, aby usunąć zalegające resztki jedzenia. Po założeniu aparatu ortodontycznego zwierzę nie powinno gryźć twardych przedmiotów i bawić się zabawkami wykonanymi ze sznura.
Przed założeniem aparatu stałego trzeba wykonać zabieg sanacji jamy ustnej przeprowadzany w znieczuleniu ogólnym, aby usunąć osady i złogi kamienia nazębnego. Podczas polerowania koron lekarz weterynarii nie powinien używać pasty polerskiej zawierającej fluor, gdyż może to potem zaburzać wiązanie i tężenie kompozytów używanych do mocowania aparatu ortodontycznego.
Jaki jest koszt założenia aparatu ortodontycznego u psa?
W zależności od rodzaju wady zgryzu psa, koszt założenia aparatu waha się między 3 a 6 tys. zł. Należy pamiętać również o regularnych wizytach kontrolnych u lekarza weterynarii, które są dodatkowo płatne.
Podsumowanie
Nie każda wada zgryzu u psa wymaga korekcji. Jeśli nieprawidłowe ustawienie zębów nie sprzyja samouszkodzeniom i nie powoduje dyskomfortu, leczenie ortodontyczne nie jest obligatoryjne. Niemniej w miarę jak lecznice weterynaryjne stają się coraz nowocześniejsze, oferowane w nich zabiegi coraz bardziej skomplikowane, a wykorzystywany sprzęt coraz bardziej zaawansowany technologicznie, możliwości lekarzy weterynarii w zakresie postępowania stomatologicznego również zaczynają reprezentować znacznie wyższy poziom niż kiedyś. Dlatego w przypadku zdiagnozowania poważnej wady zgryzu u czworonoga, warto zaufać specjalistom.
Bibliografia
- Zgryz urazowy – jak poradzić sobie z takim problemem? - dr n. wet. Katarzyna Jodkowska
- Zaawansowane zabiegi stomatologiczne u pacjentów weterynaryjnych – co możemy zaoferować? - Benita Altier
Brak komentarzy
Nikt jeszcze nie dodał komentarza do tego artykułu.