Yorkshire terrier - wszystkie informacje i opis rasy

Historia rasy yorkshire terrier 

Yorkshire terrier to rasa stosunkowo młoda, licząca niewiele ponad sto lat. Nazwę zawdzięcza hrabstwu Yorkshire w północno-wschodniej Anglii, gdzie została wyhodowana. Dynamiczny rozwój rewolucji przemysłowej, jaki nastąpił w XIX wieku, spowodował masową migrację robotników przemysłu węglowego i tekstylnego ze Szkocji w poszukiwaniu pracy. Mieli oni małe psy, które pilnowały ich niewielkiego dobytku, a także tępiły myszy i szczury. Ponadto ich zadaniem było kłusowanie (mimo surowego zakazu) na drobną zwierzynę w celu uzupełnienia domowego jadłospisu ludzi, których nie było stać na kupno drogiego mięsa. Te nieduże pieski znakomicie radziły sobie w wypłaszaniu z nor i chwytaniu królików, ale także kretów i nornic. 

Według różnych przekazów udział w tworzeniu rasy yorkshire terrier miały właśnie te małe psy, kojarzone w różnych konfiguracjach z wymarłym obecnie paisley terierem, skye terierem, airedale terierem, manchester terierem, a także z terierem szkockim. Początkowo yorkshire terrier (który wówczas jeszcze był raczej w typie yorka i nie nosił tej nazwy, nadano ją nowej rasie dopiero w roku 1870) miał większe wymiary niż współczesny, nie miał też tak imponującej szaty. Ta pojawiła się dopiero po wprowadzeniu do dalszej hodowli maltańczyka. Z czasem uzyskano pogłowie małych, efektownych psów długowłosych z piękną, stalowozłotą sierścią, jakiej nie miały ich przodkowie. Zainteresowały się nimi bogatsze klasy społeczne oraz wyższe sfery, a pieski te stały się maskotkami dam „na salonach”. Dość szybko przekroczyły granice hrabstwa Yorkshire i stały się znane w całym kraju. 

Pierwszy pies rasy yorkshire terrier, który został zarejestrowany pod tą nazwą, był urodzony w 1865 roku Huddersfield BEN, stanowiący własność niejakiej Mary Ann Foster. Zgromadził wiele osiągnięć wystawowych i użytkowych, biorąc udział w konkursach dławienia szczurów. Pozostawił po sobie liczne potomstwo, dlatego można stwierdzić, że to od niego zaczęła się współczesna historia rasy yorkshire terrier. 

Z upływem czasu hodowcy zaczęli dążyć do miniaturyzacji rasy; dzięki selekcji hodowlanej uzyskano populację psów o ciężarze ciała około 3 kg. W latach 90. XIX wieku utworzony został pierwszy wzorzec rasy i założono jej klub. Tymczasem yorkshire terriery zaczęły robić furorę za granicą; marynarze zabierali je na statki w celu tępienia gryzoni. Wzbudziły ogromne zainteresowanie na kontynencie europejskim i w Stanach Zjednoczonych, gdzie zostały przyjęte wręcz entuzjastycznie. Popularne są tam ogromnie do dziś. Natomiast FCI ostatecznie uznała rasę yorkshire terrier w październiku 1954 roku. 

W Polsce prekursorką hodowli yorkshire terrierów była nieżyjąca już hodowczyni z Warszawy Anna Fangor. Sprowadziła ona z Wielkiej Brytanii pierwszą sukę w 1967 roku, a niebawem dołączył do niej pies. Suka Tina Queen of Bouchard i pies Gene of Bouchard zapoczątkowały polską hodowlę yorków. Urodziło się ich sporo pod przydomkiem „Fangor”. Następnie ruszyła na Pomorzu hodowla „Z Półwyspu”, również już nieżyjącej Danieli Luzak, bazująca na psach z hodowli „Fangor”. Obecnie w Polsce funkcjonuje sporo hodowli yorków, co pewien czas pojawiają się także cenne importy. 

Na przełomie XX i XXI wieku zapanowała w hodowli yorkshire terrierów tendencja do nadmiernej miniaturyzacji rasy. Niestety, miało to niekorzystny wpływ na ich zdrowie, dlatego obecnie zaprzestano tych prób. Mimo to wciąż funkcjonują pojęcia „miniaturowy york” i „miniaturowe yorkshire terriery”, choć nigdy nie dokonano podziału na wielkości w obrębie rasy. W każdym razie, jeżeli w ogłoszeniu o sprzedaży szczeniąt znajdzie się takie pojęcie, można być pewnym, że hodowla nie jest zrzeszona w Związku Kynologicznym w Polsce. 

Yorkshire terrier – wzorzec rasy 

Wzorzec FCI nr 86 

YORKSHIRE TERRIER 

Pochodzenie: Wielka Brytania 

Użytkowość: pies do towarzystwa. 

Klasyfikacja FCI: grupa 3 – teriery, sekcja 2: teriery miniaturowe (do towarzystwa) 

Rasa nieobjęta obowiązkiem pracy. 

WRAŻENIE OGÓLNE: mały pies z długą, prostą, piękną sierścią, opadającą po obu bokach tułowia, formującą przedziałek biegnący od nosa do końca ogona. Sylwetka zwarta, opływowa. Dumnie noszący się. 

WAŻNE PROPORCJE: Ogólnie powinien sprawiać wrażenie proporcjonalnego i energicznego. 

ZACHOWANIE/TEMPERAMENT: miniaturowy terier do towarzystwa, żywy i inteligentny. Mała rasa pełna energii, ale o zrównoważonym usposobieniu. 

GŁOWA: Mózgoczaszka: raczej nieduża i płaska, niewypukła ani okrągła. Trzewioczaszka: nos czarny. Kufa: niezbyt długa. Uzębienie: regularne, z kompletnym, ścisłym zgryzem nożycowym (siekacze szczęki ściśle przykrywają siekacze żuchwy i są pionowo ustawione. Zęby są równo rozstawione, a szczęka i żuchwa są tej samej długości. Oczy: średniej wielkości, nie wyłupiaste, ciemne, błyszczące, o inteligentnym, żywym wyrazie, ustawione frontalnie (piesek patrzy prosto przed siebie). Powieki ciemno pigmentowane. Uszy: małe, stojące, w kształcie litery „V”, nie za szeroko rozstawione, pokryte krótką, intensywnie płową sierścią. 

SZYJA: dobrej długości. 

TUŁÓW: zwarty. Grzbiet: prosty. Żebra: umiarkowanie wysklepione. Lędźwie: dobrze związane 

OGON: dawniej był przeważnie kopiowany. Kopiowany: średniej długości, pokryty obfitym włosem o odcieniu błękitnym, ciemniejszym niż reszta tułowia, szczególnie na koniuszku. Ogon noszony trochę wyżej ponad linią grzbietu. Naturalny: sierść obfita, o błękicie ciemniejszym niż na reszcie tułowia, szczególnie na koniuszku. Ogon noszony nieco wyżej ponad linią grzbietu. Tak prosty, jak to tylko możliwe. Jego długość jest proporcjonalna do całości sylwetki psa. 

KOŃCZYNY: Kończyny przednie: ogólnie proste, porośnięte płowo-złotą sierścią, nieco jaśniejszą na koniuszkach, ciemniejszą u nasady. Podpalanie nie sięga powyżej łokci. Łopatki: ukośnie ustawione. Ramię: proste. Łapy: okrągłe, pazury czarne. Kończyny tylne: ogólnie widziane od tyłu zupełnie proste, umiarkowanie kątowane. Pokryte płowo-złotą sierścią, nieco jaśniejszą przy koniuszkach, ciemniejszą u nasady. Podpalanie nie sięga powyżej kolan. Kolano: umiarkowanie kątowane. Łapy: okrągłe. Pazury czarne. 

RUCH: swobodny, z dobrym wykrokiem. Kończyny przednie i tylne skierowane prosto do przodu. W ruchu górna linia tułowia pozostaje prosta. 

SZATA: Sierść: na tułowiu jest średniej długości, zupełnie prosta (nie falista, włos kręcony jest wadą), o pięknym połysku, w dotyku delikatna i jedwabista, nie może być wełnista. W żadnym razie nie może przeszkadzać w ruchu. Brak podszerstka. Na głowie długa, w soczysto płowozłotym odcieniu, na bokach głowy ciemniejsza, tak jak i u nasady uszu i na kufie, gdzie włos ma być bardzo długi. Podpalanie głowy nie powinno zachodzić na szyję. Z płowozłotą okrywą głowy nie mogą się mieszać żadne włosy ciemne lub szare (tzw. osmolenia). Umaszczenie: ciemnostalowoniebieskie, nie błękitnosrebrzyste, tzw. płaszcz obejmuje ciało od guza potylicznego po nasadę ogona. Nie może być na nim śladów sierści płowej, brązowej lub ciemnego nalotu. Na klatce piersiowej sierść yorka intensywnie podpalana (płowa), błyszcząca. Ogólnie jego włosy płowe są ciemniejsze u nasady niż w połowie długości i są najjaśniejsze na koniuszkach. 

WAGA: dorosły york waży do 3,2 kg. 

WADY: Wszelkie odstępstwa od wzorca rasy powinny być uważane za wady i oceniane w zależności od ich stopnia nasilenia oraz wpływu na zdrowie i dobrostan psa. 

WADY DYSKWALIFIKUJĄCE: Agresja lub nadmierna lękliwość. Psy z wyraźnymi wadami fizycznymi lub zaburzeniami psychiki powinny być dyskwalifikowane. 

UWAGA: Psy (samce) muszą mieć dwa normalnie ukształtowane jądra, umieszczone w worku mosznowym. 

Opisując yorkshire terriera, nie sposób pominąć wyjaśnienia kwestii, która wywołuje sporo wątpliwości wśród potencjalnych właścicieli tej rasy – ich szata. Niektórzy pseudohodowcy lansują stereotyp, powielany następnie przez nabywców szczeniąt w typie yorkshire terriera, urodzonych w pseudohodowlach – o tym, że york nie ma sierści, a włosy, podobnie jak człowiek, i że te włosy rosną u niego całe życie, jak u człowieka. Tymczasem wszystkie psy mają sierść, oprócz ras, które genetycznie są jej pozbawione. U jednych psów jest ona dwuwarstwowa, składająca się z włosa okrywowego i podszerstka, u innych – jednowarstwowa, bez podszerstka, zbudowana wyłącznie z włosa okrywowego. Taką sierść ma właśnie yorkshire terrier i wiele innych ras. I właśnie ten rodzaj szaty u yorków nazywany jest błędnie włosami. Pojęcie „włos” stosowane jest w kynologii do określania rodzaju szaty, np. włos szorstki, miękki, prosty, czy – jak w przypadku yorkshire terriera i niemal wszystkich innych ras – okrywowy. Używane jest również do określania podszerstka, który jest nazywany włosem spodnim, miękkim lub wełnistym. Nie ma natomiast zastosowania w odniesieniu do szaty psa słowo „włosy”, przywodzące na myśl owłosienie, jakie posiada człowiek. 

Psychika i charakter yorkshire terriera 

Yorkshire terrier to mały, ale rezolutny, pewny siebie pies, mający silny charakter – jak przystało na teriera. Charakter yorka jest też nieco zwodniczy; wesoły, pogodny psiak potrafi wykorzystać brak czujności opiekuna i bez pardonu wejść mu na głowę. Jest przy tym szalenie wrażliwy i zazdrosny o ukochanego pana lub panią i najchętniej towarzyszyłby wybranej osobie bez przerwy, choć potrafi zostać sam w domu na kilka godzin, kiedy domownicy idą do pracy. Yorkshire terrier łatwo przystosowuje się do nowych warunków i nie sprawia kłopotów, o ile jest prawidłowo wychowany. 

Niewielkie rozmiary sprawiają, że yorkshire terrier nie jest odpowiednim towarzyszem zabaw dla młodszych dzieci. Mogą one niechcący zrobić mu krzywdę, nie mając jeszcze wyrobionego wyczucia, zwłaszcza wobec małego szczeniaka. Yorkshire terrier nie lubi też natrętnego i obcesowego traktowania i – zniecierpliwiony – może kłapnąć zębami. Natomiast doskonale dogada się z dziećmi starszymi. 

York dobrze toleruje inne zwierzęta w domu, aczkolwiek może przejawiać zapędy łowieckie w stosunku do gryzoni, np. chomika; lepiej zatem trzymać gryzonie w terrarium. Natomiast zaprzyjaźni się z innymi psami i z kotem. Jest czujny i spostrzegawczy, przez co bywa, niestety, dość głośny, co może nie podobać się sąsiadom w bloku. Yorkshire terrier czuje się dobrze nawet w małym mieszkaniu i mimo pokaźnych zasobów energii, nie wymaga długich spacerów. 

Instynkt łowiecki, jaki przetrwał u yorkshire terriera po przodkach, sprawia, że ta niewielka rasa jest niezależna i uparta. Yorkshire terriery nie nadają się do zwykłego układania w kierunku posłuszeństwa, każdy z nich potrzebuje indywidualnego traktowania. Warto jednak spróbować nauczyć yorka podstawowych komend: siad, zostań, waruj, do mnie. Bardziej cierpliwi opiekunowie mogą nauczyć yorka różnych sztuczek, którymi będzie się on popisywał – co też bardzo lubi, a co można wykorzystać podczas szkolenia. 

Dowiedz się także, ile kosztuje york. 

Yorkshire terrier – zdrowie 

Yorki są rasą długowieczną. Zdrowy, zadbany i prawidłowo żywiony yorkshire terrier może dożyć wieku ponad 15 lat; znany jest w Polsce przypadek suczki yorka, która przeżyła aż 21 lat. Niestety, psy rasy yorkshire terrier dość często bywają obciążone genetycznymi chorobami, dlatego bardzo ważne jest, aby rozważyć zakup yorka z renomowanej hodowli, po przebadanych rodzicach. O kupowaniu szczeniaka z rozwagą piszemy tutaj. 

Oto choroby i dolegliwości, na jakie mogą cierpieć psy rasy yorkshire terrier: 

• Zwichnięcie rzepki.
• Zapadanie tchawicy.
• Przetrwały przewód tętniczy Botalla [1]. 
• Aseptyczna martwica główki kości udowej (choroba Legga-Calve-Perthesa) [2]. 
• Odkładanie się kamienia nazębnego, przetrwałe zęby mleczne. 
• Choroby oczu, zwłaszcza zaćma (katarakta). 
• Niezarośnięte ciemiączko (u osobników zbyt małych). 
• Podwichnięcie szczytowo-obrotowe – nieprawidłowe ułożenie kręgów szyjnych. 
• Monorchizm lub kryptorchizm (wnętrostwo jedno- lub obustronne). 
• Wodogłowie – w rezultacie nadmiernego wytwarzania płynu mózgowo-rdzeniowego. 
• Stany zapalne gruczołów okołoodbytowych. 

W dobrych hodowlach wykonywane są badania genetyczne potencjalnych par rodzicielskich w kierunku chorób dziedzicznych. Nowi właściciele otrzymują wraz ze szczenięciem wyniki badań. W ten sposób mają pewność, że jest ono zdrowe, ewentualnie jest nosicielem danej choroby; jest to przydatne, jeżeli nowy właściciel ma wobec szczeniaka plany hodowlane. 

Yorkshire terrier to rasa wymagająca starannej pielęgnacji szaty. Sierść yorka jest jednowarstwowa, składa się wyłącznie z włosa okrywowego. Jest miękka i jedwabista, a długą u psów wystawowych trzeba nakręcać na papiloty, aby nie uległa skołtunieniu. Zabiegi pielęgnacyjne wykonuje się u yorkshire terriera od szczeniaka, aby go do nich przyzwyczaić. Można się ich nauczyć pod okiem zaprzyjaźnionego, doświadczonego hodowcy lub groomera. 

Włos na głowie i tułowiu yorka czesze się codziennie metalowym grzebieniem i szczotką drucianą, która ma końcówki zabezpieczone kuleczkami, aby drut nie kaleczył delikatnej skóry. Przed czesaniem sierść spryskuje się odżywką lub olejem norkowym dla ochrony przed połamaniem. Następnie włos na głowie zbiera się i upina w kucyk, aby łatwiej było oczyścić oczy i jamę ustną (zęby), dalej czyści się okolice narządów płciowych i odbytu. Modelowanie włosa na całym ciele wykonuje się za pomocą degażówek. 

Psy wystawowe muszą mieć pozostawiony długi włos zgodnie z wymogami groomingu wystawowego, natomiast tym, które zakończyły karierę na ringach i niewystawowym można skrócić sierść, aby nie utrudniała poruszania się i była łatwiejsza w pielęgnacji. Nie powinno się jednak obcinać jej zbyt krótko w okresie upałów z uwagi na możliwość poparzenia skóry. 

Kąpiel yorka konieczna jest tylko w przypadku silnego ubrudzenia się. Do kąpieli stosuje się szampon dla psów o długiej, jedwabistej sierści, a po spłukaniu i wytarciu nakłada się specjalną odżywkę (ewentualnie kąpie się w szamponie z zawartością odżywki), która ułatwia rozczesanie włosa. Robi się to z użyciem miękkiej szczotki. Następnie suszy się sierść suszarką z regulacją temperatury, strumieniem niezbyt ciepłego powietrza. Jeżeli yorkshire terrier zmókł np. na spacerze, trzeba go również wytrzeć, wyszczotkować i wysuszyć, aby się nie przeziębił. Zimą najlepiej przed spacerem zakładać yorkowi ubranko, gdyż jest wrażliwy zarówno na upał, jak i na mróz. 

Żywienie yorka, zagadnienia hodowlane 

Yorkshire terrier, ze względu na niewielkie rozmiary, nie potrzebuje dużo jedzenia, choć bywają osobniki bardzo żarłoczne. Nie należy im ustępować i dać się nabierać na proszący wzrok, bowiem ich waga szybko wzrośnie, a w tej rasie otyłość jest wyjątkowo niesprzyjająca. Zdarzają się równie yorki niejadki, które trzeba przyzwyczaić do stałych pór podawania posiłków i wyrobienie w nich odruchu Pawłowa. 

Yorkshire terrier może otrzymywać karmę gotową (suchą lub mokrą) przeznaczoną dla małych ras, można go też karmić jedzeniem przyrządzanym w domu. W tym wypadku należy pamiętać o suplementacji preparatami witaminowo-wapniowymi; karmy gotowe są zbilansowane i nie wymagają tych dodatków. Natomiast podawanie suplementów na poprawę jakości włosa należy bezwzględnie skonsultować z lekarzem weterynarii. 

Sukom ciężarnym w drugiej połowie ciąży można podawać karmę dla szczeniąt, natomiast yorki starsze powinny otrzymywać pożywienie niskokaloryczne ze względu na spowolnioną przemianę materii. Natomiast wszystkim yorkom można dzienną rację pokarmową podzielić na trzy, a nawet cztery porcje. To małe pieski o równie małej pojemności żołądka. 

Yorkshire terrier, mimo że jest rasą miniaturową, nie jest objęty zezwoleniem na krycie już po ukończeniu 12 miesięcy życia. Oznacza to, że zgodnie z Regulaminem hodowli Psów Rasowych, zarówno pies, jak i suka, muszą otrzymać co najmniej trzy oceny od minimum dwóch różnych sędziów, w tym jedna ocena powinna pochodzić z wystawy międzynarodowej, klubowej lub specjalistycznej. Pies musi uzyskać oceny doskonałe, suce wystarczą bardzo dobre. Nie mają znaczenia lokaty. Alternatywą jest przegląd hodowlany, wykonany przez sędziego międzynarodowego z uprawnieniami na rasę yorkshire terrier. Warto jednak spróbować sił na wystawie, gdzie można porównać psy w stawce, posłuchać opisów sędziego i postudiować katalog wystawowy. Obserwowanie oceny na wystawie jest zdecydowanie najlepszą praktyczną metodą zdobywania wiedzy o rasie. 

Szczenięta yorka rodzą się czarne z podpalaniem. Z upływem czasu zaczyna działać gen rozjaśniający kolor czarny do stalowego wpadającego w błękit. Podpalanie nabiera intensywnie złotego koloru. W miocie są średnio 4 szczenięta, choć zdarzają się zarówno mioty liczniejsze, jak i jedynaki. 

Podsumowanie 

Yorkshire terrier nadaje się dla rodziny ze starszymi dziećmi. Ze względu na niewielkie rozmiary przy dużym temperamencie, lepiej szczenię odbierać od hodowcy nieco później niż inne małe rasy – dopiero w wieku około 12-14 tygodni, kiedy ma już komplet szczepień. Można z nim wtedy od razu wychodzić na spacery i uczyć czystości. Uwaga: nie wyprowadza się szczeniaka yorka (ani żadnej innej rasy) bez smyczy! Konieczna jest też odpowiednia socjalizacja, aby york nie był lękliwy, i konsekwentne wychowanie, aby nie był nadmiernie rozpieszczony i nie wszedł domownikom na głowę, co jest w stanie zrobić w bardzo krótkim czasie. 

Ile kosztuje yorkshire terrier, najlepiej poinformuje sam hodowca. Nie ma tu żadnych reguł; cena zależy głównie od renomy hodowli i pochodzenia szczenięcia. Hodowcy na ogół wliczają w cenę także koszty badań DNA pary rodzicielskiej. 

[1] Lek.wet. Karolina Kruk-Szczepańska, lek.wet. Tomasz Ciecieląg: „W prawidłowo rozwijającym się organizmie przewód ten powinien zostać zamknięty do ósmego dnia po porodzie, chociaż niektóre badania dowodzą możliwości wcześniejszego zamknięcia (do czwartego dnia życia). Upośledzenie zamknięcia przewodu wynika z jego nieprawidłowej budowy i zaburzonego stosunku elastycznych włókien do zdolnych do skurczu włókien mięśni gładkich. Jeżeli przewód nie ulegnie zamknięciu, prowadzi to do lewo-prawego przecieku. Krew płynie z aorty zstępującej do tętnicy płucnej, następnie przez płuca, lewy przedsionek, lewą komorę do aorty, powodując przeciążenie krążenia płucnego oraz przeciążenie objętościowe lewej komory i lewego przedsionka. Im większy jest przeciek, tym większe przeciążenie objętościowe”. https://magwet.pl/33206,mlodziencza-wada-doroslych-serc 

[2] Do zachorowania dochodzi, kiedy zakłócony zastaje przepływ krwi od strony szpiku kostnego, od okostnej, a także innych naczyń.