Bernardyn — opis rasy, charakter, cena

Bernardyn — pasterski pies. Historia rasy bernardyn

W pierwszej połowie I wieku n.e. cesarz Klaudiusz rozbudował drogę, wiodącą przez Wielką Przełęcz w Alpach. Przy drodze powstała świątynia i miejsce noclegowe dla podróżnych. Na początku XI wieku włoski zakonnik Bernard z Menthon, zwany również Bernardem z Aosty (ok. 996–1081 r. lub 1086 r.), w zabudowaniach, pozostałych po tej świątyni, założył w schronisko z bazą ratowniczą oraz klasztor. Bernard został kanonizowany w 1681 roku przez papieża Innocentego XI; również od tej pory, według pierwszych źródeł pisanych, trzymano tam duże psy, pochodzące z okolicznych wiosek. Miały one za zadanie stróżowanie oraz pomoc przy ratowaniu zasypanych z lawin. Psy te nazywane były ogólnie „Barry”. Klasztor i schronisko na Wielkiej Przełęczy św. Bernarda funkcjonują do dziś, a od miejsca wywodzi się nazwa rasy trzymanych tam psów – bernardyn. Pochodzenie rasy bernardyn jest więc naturalne, nie została ona stworzona przez człowieka. Istnieje przypuszczenie, że okoliczne duże wiejskie psy mogły pochodzić od rzymskich psów bojowych, których przodkiem był między innymi dog tybetański, które łączyły się z miejscowymi psami. Kojarzenia te dały również populację psów mniejszych, od których mogą pochodzić rasy pasterskie.

Do II połowy XIX wieku hodowla bernardynów była prowadzona w kierunku utrwalenia wyglądu potężnej sylwetki. Prowadzenie dokumentacji hodowlanej rozpoczął szwajcarski kynolog Heinrich Schumacher z Hollingen pod Bernem. Księgę rodowodową rasy bernardyn założono w 1884 roku, wtedy też powołano klub bernardyna w Bazylei. Wzorzec rasy został przyjęty w 1887 roku; od tej pory bernardyny uważane są za szwajcarskie psy narodowe.

Najsłynniejszym psem rasy bernardyn był Barry, który według legendy uratował 40 ofiar lawin. Nie jest jednak prawdą, że został zabity przez kolejnego uratowanego; po zakończeniu wieloletniej służby mieszkał w schronisku na Przełęczy św. Bernarda, gdzie dokonał żywota w wieku 14 lat.

Do Polski pierwsze bernardyny trafiły tuż po wojnie, pod koniec lat 40. XX wieku. Sprowadził je na Wybrzeże rumski kynolog i najbardziej zasłużony popularyzator rasy bernardyn nie tylko w Polsce – Alojzy Lademann, członek sopockiego Oddziału Związku Kynologicznego w Polsce, założyciel hodowli „Samarytanin”, istniejącej od 1949 roku.

Obecnie istnieje więcej czynnych hodowli rasy bernardyn. Na wystawach występują w nielicznych stawkach; nie jest to rasa chętnie nabywana z uwagi na bardzo wysokie koszty utrzymania.

Bernardyn – oficjalny wzorzec rasy

Wzorzec FCI nr 61  

BERNARDYN

(St.Bernhardshund, Bernhardiner)

POCHODZENIE: Szwajcaria. 

UŻYTKOWOŚĆ: pies do towarzystwa, stróżujący i gospodarski. 

KLASYFIKACJA FCI: grupa 2. Pinczery, sznaucery, molosy i szwajcarskie psy do bydła.

Sekcja 2.2. Molosy typu górskiego. 

Rasa nie jest objęta obowiązkiem pracy. 

WRAŻENIE OGÓLNE: bardzo duży pies o imponującym wyglądzie, mocno, ale harmonijnie zbudowany, umięśniony, z potężną głową i bystrym wyrazem.

Bernardyn występuje w dwóch odmianach: 

• bernardyn krótkowłosy (z podszerstkiem, „Stockhaar”), 

• bernardyn długowłosy.

ZACHOWANIE/TEMPERAMENT:

Z natury przyjacielski. Temperament waha się od spokojnego po żywy, czujny. 

GŁOWA: mocna, okazała, bardzo wyrazista. 

MÓZGOCZASZKA:

Czaszka: mocna, szeroka, widziana z przodu i z profilu lekko zaokrąglona. Skóra na czole lekko pomarszczona nad oczami; zmarszczki zbiegają się w kierunku bruzdy czołowej. Umiarkowanie widoczne są tylko wtedy, gdy pies jest czymś zainteresowany. Stop: wyraźny. 

TRZEWIOCZASZKA:

Nos: szeroki i kanciasty, czarny. Nozdrza dobrze rozwarte. Kufa: jednakowo szeroka na całej długości. Grzbiet nosa prosty, z nieznaczną bruzdą. Wargi: o czarnych krawędziach. Górna tworzy wyraźne, ale nie przesadnie obwisłe fafle, dolną krawędzią łukowato biegnące do nosa. Kąciki warg widoczne.

Uzębienie: szczęki silne, szerokie, jednakowej długości. Zgryz nożycowy lub cęgowy, uzębienie kompletne. Dopuszczalny nieznaczny przodozgryz bez odstępu pomiędzy siekaczami, podobnie jak brak P1 i M3.

Oczy: średniej wielkości, barwy ciemnobrązowej po orzechową. Osadzone umiarkowanie głęboko, o przyjaznym wyrazie. Uszy: średniej wielkości, osadzone wysoko i szeroko, dobrze owłosione, małżowiny miękkie, trójkątne, na końcach zaokrąglone.

SZYJA: mocna i wystarczająco długa, z umiarkowanie luźną skórą i podgardlem.  

TUŁÓW:

Wygląd ogólny: mocny, wyważony, imponujący i dobrze umięśniony. Kłąb: wyraźnie zaznaczony. Grzbiet:  szeroki, mocny, prosty aż do lędźwi. Zad: długi, prawie nie opadający, płynnie przechodzący w nasadę ogona. Klatka piersiowa: średnio głęboka, niesięgająca niżej łokcia, żebra dobrze wysklepione, ale nie beczkowate. Brzuch i linia dolna: nieco podciągnięte.

OGON: mocny, szeroki u nasady, długi i ciężki. Ostatni krąg sięga co najmniej stawu skokowego. W spoczynku zwisa prosto albo lekko zakręca ku górze w ostatniej jednej trzeciej długości. Przy pobudzeniu uniesiony. 

KOŃCZYNY  

KOŃCZYNY PRZEDNIE

Wygląd ogólny: widziane z przodu proste i równoległe, ustawione umiarkowanie szeroko. Łopatki: ukośnie ustawione, muskularne i związane ze ścianą klatki piersiowej. Ramię: dłuższe od łopatki, kąt w stawie barkowym niezbyt otwarty. Łokcie: przylegające. Przedramię: proste, o mocnym kośćcu i suchych mięśniach. Śródręcze: widziane z przodu pionowe, stanowi przedłużenie przedramienia; widziane z boku nieco nachylone. Łapa: duża, o mocnych, zwartych i dobrze wysklepionych palcach. 

KOŃCZYNY TYLNE:

Wygląd ogólny: dobrze umięśnione, umiarkowanie kątowane. Widziane z tyłu równoległe, niezbyt blisko siebie ustawione. Udo: mocne, szerokie, muskularne. Kolano: dobrze kątowane, niewykręcone do wewnątrz ani na zewnątrz. Podudzie: ukośnie ustawione, raczej długie. Staw skokowy: minimalnie  kątowany, mocny. Śródstopia: proste, ustawione równolegle. Stopa: duża, o mocnych, zwartych i dobrze wysklepionych palcach. Wilcze pazury tolerowane, o ile nie przeszkadzają w ruchu.

RUCH:  harmonijny, z dobrym wykrokiem i mocnym napędem kończyn tylnych. Kończyny poruszają się w liniach prostych, a grzbiet pozostaje prosty i mocny.

SZATA  

SIERŚĆ: 

• odmiana krótkowłosa (Stockhaar, z podszerstkiem): włos okrywowy gęsty, prosty, przylegający i twardy. Obfity podszerstek. Niewielkie portki na udach, ogon porośnięty gęstym włosem, 

• odmiana długowłosa: Włos okrywowy prosty, średniej długości, obfity podszerstek. Na głowie i kufie krótki. Sierść na zadzie i udach zwykle trochę pofalowana. Na przednich nogach pióra, na udach wyraźne portki, dobrze owłosiony ogon. 

MAŚĆ: podstawowa maść biała z mniejszymi lub większymi czysto rudymi łatami w różnych odcieniach albo z pełnym płaszczem, pokrywającym grzbiet i boki. Płaszcz przerywany bielą jest równie prawidłowy. Dopuszczalna także maść z pręgowaniem na tle rudo brązowym, a tolerowana żółto brązowa. Pożądane ciemniejsze odcienie na głowie. Tolerowany nieznaczny czarny nalot na tułowiu. 

Wymagane białe znaczenia: na klatce piersiowej, łapach, końcu ogona, kufie, konieczna strzałka na głowie i plama na szyi. Pożądane znaczenia: biały kołnierz. Symetryczna ciemna maska.

WIELKOŚĆ:

Wysokość w kłębie: dla psa od 70 do 90 cm, dla suki od 65 do 80 cm. Zarówno psy, jak i suki mogą być większe pod warunkiem, że zbudowane są harmonijnie i poruszają prawidłowo.

WADY:  

Każde odstępstwo od podanego wzorca powinno być uznane za wadę i oceniane stosownie do stopnia nasilenia, wpływu na zdrowie oraz dobrostan psa.

WADY DYSKWALIFIKUJĄCE  

• agresja lub wyraźna lękliwość,

• wyraźne wady budowy lub zaburzenia zachowania,

• słaby temperament,

• tyłozgryz lub znaczny przodozgryz, 

• oko porcelanowe, 

• ektropium, entropium, 

• maść czysto biała lub ruda bez znaczeń, 

• maść inna od podanej we wzorcu, a także nozdrza barwy mięsa, 

• wysokość poniżej minimum. 

Każdy pies, wykazujący wyraźne deformacje budowy i zaburzenia zachowania  powinien być zdyskwalifikowany. Samce muszą mieć dwa normalnie ukształtowane jądra, w pełni wyczuwalne w mosznie. 

Charakter psów rasy bernardyn

Bernardyn to rasa o zrównoważonym i spokojnym charakterze. Odznacza się łagodnym usposobieniem, przyjaznym stosunkiem do wszystkich domowników, a także wyjątkowo delikatnym zachowaniem wobec dzieci. Psy tej rasy są niezwykle cierpliwe i trudno je wyprowadzić z równowagi. Jednak sprowokowany bernardyn umie się skutecznie obronić przed zaczepkami. Sam nigdy nie wszczyna awantur, bez trudu odnajduje się zarówno jako pierwszy pies, jak i drugi pies w domu. Akceptuje mieszkające wspólnie koty i inne zwierzęta, nie przeszkadzają mu obce psy.

Bernardyn to wielki pies, który potrzebuje przestrzeni, dlatego raczej nie jest to pies do bloku; najlepiej będzie się czuł w domu z ogrodem. Sama jego postura budzi respekt, dlatego bernardyn świetnie sprawdzi się w roli stróża posesji. W schronisku na Wielkiej Przełęczy bernardyny pracowały nie tylko jako psy ratownicze (psy lawinowe), ale także jako psy stróżujące.

Należy pozostawić do uznania psa dawkę wysiłku. Szczególnie w przypadku szczeniąt i psów młodych trzeba uważać, aby nie doszło do nadwyrężenia stawów, do jakiego może dojść przy nadmiernym wysiłku przy tak dużej masie psa. Trzeba pamiętać, że dorosłe osobniki mogą osiągnąć wagę 50-70 kg (suki) i 55-90 kg (psy).

Psy tej rasy, ze względu na ogromną masę, powinny być szkolone w zakresie podstawowego posłuszeństwa. Szkolenie bernardyna należy rozpocząć wcześnie, w wieku szczenięcym. Ważna jest socjalizacja psa, w ramach której warto zapisać szczeniaka na zajęcia w psim przedszkolu. Na dalszych etapach bernardyn potrzebuje łagodnego, ale konsekwentnego wychowania. Jest to rasa inteligentna i pojętna, ale wywodząca się od dawnych psów bojowych, i mimo upływu wielu wieków pozostała u bernardynów pewna niezależność.

Jak dbać o bernardyna?

Zdrowie bernardyna

U psów ras olbrzymich, w tym u bernardynów, występują skłonności do dysplazji stawów biodrowych, a także osteochondrozy stawów ramiennych (OCD – osteochondritis dissecans). Jest to zespół zaburzeń kostnienia, polegający na spowolnieniu kostnienia warstwy głębokiej chrząstki. Ze względu na dużą masę ciała bernardynów ich stawy powinny być oszczędzane w okresie rozwoju. Zwyrodnienia stawów i kręgosłupa mogą się też pojawić u psów w starszym wieku.

Bernardyny mogą cierpieć na stany zapalne trzeciej powieki, mogą się też u nich zdarzyć wady dziedziczne – ektropium lub entropium (wywinięcie lub podwinięcie powieki). Są to wady dyskwalifikujące; można je tylko skorygować operacyjnie dla poprawy komfortu życia psa. Niekiedy u bernardynów pojawiają się schorzenia serca. Profilaktyka chorób serca ma bardzo istotne znaczenie dla wczesnej diagnostyki. Psy tej rasy mogą zapadać na skręt żołądka.

Jak dbać o bernardyna — pielęgnacja

Pielęgnacja rasy bernardyn nie jest kłopotliwa, ponieważ ma on sierść o właściwościach samooczyszczających. Bernardyna krótkowłosego wystarczy wyszczotkować co kilka dni; szczeniaka w okresie wymiany szaty na „dorosłą” szczotkuje się częściej – w ten sposób pozbywa się on szczenięcego puchu i podszerstka. Bernardyn długowłosy potrzebuje zarówno czesania grzebieniem, jak i szczotkowania, również raz na kilka dni. Szczególną uwagę należy zwracać na długą sierść bernardyna za uszami i w pachwinach, która lubi się spilśniać i tworzyć kołtuny, a także na mocno  owłosiony ogon.

Ważna jest pielęgnacja uszu psa, a także pielęgnacja łap i pazurów. Systematyczna kontrola umożliwia wczesne uchwycenie objawów chorobowych, np. drożdżaków, powodujących zapalenie ucha u psa, popękanych poduszek czy zbyt długich pazurów. Należy też zwracać uwagę, czy gruczoły okołoodbytowe u psa nie są przepełnione; w tym wypadku trzeba skontaktować się z lekarzem weterynarii.

Karmienie psów rasy bernardyn

Pies rasy bernardyn nie ma specjalnych wymagań pod względem składników pokarmowych, natomiast jest dość kosztowny w utrzymaniu. Dlatego opłaca się kupowanie dla bernardyna suchej karmy bardzo wysokiej jakości, od renomowanego producenta, który ma w ofercie karmy dla psów ras olbrzymich. Karma taka powinna zawierać dodatek glukozaminy i chondroityny – substancji stymulujących odbudowę chrząstki stawowej, zarówno u młodych psów, jak i nieco starszych. Dawkę dobową karmy dzieli się na kilka mniejszych porcji, aby nie obciążać nadmiernie żołądka psa i oddalić ryzyko wystąpienia skrętu żołądka. Po jedzeniu należy dać psu odpocząć przez minimum godzinę.

Można przygotowywać jedzenie dla psa w domu, ale wówczas koszty wyżywienia będą znacznie wyższe, ponieważ do składników posiłku dochodzi suplementacja witaminowo-mineralna oraz probiotyki dla psa. Domowe przysmaki dla psów można stosować podczas szkolenia.

Przez całą dobę bernardyn powinien mieć dostęp do wody pitnej.

Czy bernardyn może być groźny?

Bernardyny to psy stróżujące, pochodzące od psów bojowych. Nie są groźne, wyróżniają się spokojem i cierpliwością. Niemniej, bernardyn sprowokowany potrafi pokazać zęby, choć w żadnym wypadku nie wykazuje agresji.

Czy bernardyn może mieszkać w domu?

Bernardyny to z natury psy pracujące, więc najczęściej mieszkają w kojcach. Jednak nic nie stoi na przeszkodzie, aby bernardyn mieszkał w domu, tym bardziej, jeżeli jest jedynym psem w rodzinie. Lubi kontakt ze swoimi opiekunami i ich dziećmi. Pozbawienie kontaktu z człowiekiem może wywołać lęk separacyjny u psa.

Ile kosztuje bernardyn — cena

Cena szczeniaka bernardyna kształtuje się w przedziale od 4 500 nawet do 10 000 zł. Zależy ona od renomy hodowli, badań dodatkowych (obowiązuje prześwietlenie na dysplazję i testy psychiczne), tytułów pary rodzicielskiej i jej dotychczasowego potomstwa, wyszkolenia pary rodzicielskiej (np. z tytułem pies ratowniczy z lawin) itp.

Ile żyje bernardyn?

Niestety, nie jest to rasa długowieczna. Współczesne bernardyny dożywają przeciętnie 9 – 10 lat, podobnie jak większość psów ras olbrzymich.

Czy bernardyn jest łagodny?

Tak, bernardyn to jedna z najłagodniejszych ras. Pies rasy bernardyn nie szuka zaczepki, nie prowokuje awantur, toleruje cały domowy inwentarz. Może bez problemu mieszkać w domu z dziećmi – będzie się nimi opiekował.

Czy bernardyn potrzebuje dużo ruchu?

Wielkość bernardyna sprawia, że nie jest to pies, który musi codziennie się wybiegać. Jest to zresztą niewskazane. Bernardyn sam dawkuje sobie wysiłek. Owszem, należy wychodzić z nim także na dłuższe spacery, ale w żadnym wypadku nie wolno go nakłaniać do biegania, np. rzucając aport.