Australian cattle dog — wszystkie informacje i opis rasy

Historia rasy australian cattle dog

Przybywający w XIX wieku do Australii osadnicy, w ogromnej większości z Wielkiej Brytanii, trudnili się głównie hodowlą bydła i owiec. Zagospodarowywali swoimi farmami zwłaszcza stan Nowa Południowa Walia (New South Wales), który do tej pory pełnił rolę jedynie kolonii karnej dla zsyłanych z Wysp Brytyjskich przestępców. Wielu z nich pozostało już w Australii na zawsze, znajdując zatrudnienie na powstających farmach.

Osadnicy przywozili ze sobą psy, które jednak nie sprawdzały się w trudnych warunkach suchego i gorącego klimatu. Stada bydła i owiec wypasane były na ogromnych przestrzeniach, które nie posiadały żadnych ogrodzeń ani zabezpieczeń. Potrzebny był zatem pies wytrzymały, szybki i z silnie rozwiniętym instynktem pasienia i zaganiania.

W tej sytuacji jeden z farmerów, niejaki Thomas Hall, sprowadził z północno-wschodniej Anglii, gdzie panuje surowy, górski klimat, kilka psów, wykorzystywanych tam do zaganiania owiec. Skojarzył te psy z oswojonymi przez siebie dingo, uzyskując pokolenie mieszańców, nazwanych Hall’s heelers. Kojarzenie to bynajmniej nie było przypadkowe; Hall zaobserwował, że dingo są psami wytrzymałymi, nieszczekliwymi, a w trakcie zdobywania pożywienia polują, zaganiając osaczaną zwierzynę od tyłu. Cechy te odziedziczyło ich potomstwo. Farmer strzegł pilnie swoich psów; nie miały one prawa opuszczać należących do niego terenów. Dopiero kiedy Hall zmarł w 1870 roku, jego majątek został sprzedany wraz z psami. Od tej pory stawały się coraz bardziej popularne, chętnie nabywane i hodowane przez farmerów, którzy zaczęli stosować dolewki innych ras. Niestety, działania te nie były dokumentowane, dlatego u współczesnego psa rasy Australian cattle dog można doszukać się, oprócz dingo, także owczarka szkockiego collie o umaszczeniu blue merle, smithfield collie, owczarek australijski kelpie czarny podpalany, a nawet owczarek staroangielski bobtail i dalmatyńczyk. Nie ma na to, niestety, żadnych dowodów, dlatego rzeczywiste pochodzenie Australian cattle dog pozostaje tajemnicą. Pewną poszlakę, wskazującą na udział bobtaila w tworzeniu australijskiego psa pasterskiego może stanowić równoległe powstanie rasy Australian stumpy tail cattle dog, charakteryzującej się krótkim, krępym ogonem; nazwa „bobtail” oznacza właśnie krótki ogon, z jakim rodzi się do tej pory pewien odsetek szczeniąt owczarka staroangielskiego. Stumpy tail cattle dog jest obecnie rasą unikatową, niewystępującą poza Australią. Z kolei przesłanką, sugerującą udział dalmatyńczyka w powstaniu Australian catle dog, jest fakt, że szczenięta australijskiego psa pasterskiego rodzą się białe, a wybarwiają się po kilkunastu tygodniach, podobnie jak szczenięta dalmatyńczyka.

Pierwszy wzorzec rasy Australian cattle dog powstał w roku 1903. Wtedy też otrzymała ona tę nazwę. Obecnie rasa ta jest uznawana przez wszystkie liczące się organizacje kynologiczne na świecie. FCI uznała australijskiego psa pasterskiego w marcu 1972 roku, zaliczając go do grupy psów pasterskich i zaganiających. Oprócz tego uznawany jest między innymi przez następujące organizacje, współpracujące z FCI i uznające wzajemnie rodowody:

• American Kennel Club (AKC) – w grupie Herding dog breeds (psy pasterskie)
• Australian National Kennel Council (ANKC) – w grupie Working dog breeds (psy pracujące)
• Canadian Kennel Club (CKC) – w grupie Herding dog breeds
• Kennel Club in the United Kingdom (KC-UK) – w grupie Pastoral dog breeds (psy pasterskie).

Ciekawostkę stanowi, że autor pierwszego wzorca rasy Australian cattle dog był z pochodzenia Polakiem i nazywał się Robert Kaleski.

Wzorzec australijskiego psa pasterskiego

Wzorzec FCI nr 287

AUSTRALIAN CATTLE DOG

KRAJ POCHODZENIA: Australia.

UŻYTKOWOŚĆ: Jak wskazuje nazwa (ang. cattle – bydło), głównym zadaniem tego psa jest strzeżenie i przepędzanie bydła na pastwisku i w zagrodach. Australian cattle dog jest bezkonkurencyjny w wykonywaniu tego zadania; żywy, niezwykle inteligentny, czujny, odważny i godny zaufania. Cechy te, połączone z wielką chęcią do pracy, czynią z niego niemal idealnego psa użytkowego.

KLASYFIKACJA FCI: grupa I. Psy pasterskie i zaganiające. Sekcja 2. Psy zaganiające.

Rasa nie jest objęta obowiązkiem pracy.

WRAŻENIE OGÓLNE: Mocny, zwarty, proporcjonalnie zbudowany roboczy pies pasterski, zdolny i chętny do wykonania wszelkich zadań, nawet najtrudniejszych. Połączenie masy, siły, harmonii budowy i atletycznej, roboczej kondycji daje wrażenie wielkiej sprawności i wytrzymałości. Jakakolwiek ociężałość lub lekkość budowy są poważnymi wadami.

ZACHOWANIE/TEMPERAMENT: Australian cattle dog odznacza się oddaniem i silnym instynktem obrony. Jest samodzielnym obrońcą swego pana, jego stada i posiadłości. Z natury jest nieufny wobec obcych; musi być jednak opanowany, szczególnie na ringu wystawowym, kiedy jest oglądany przez sędziego. Wszelkie wady temperamentu i budowy, obniżające jego sprawność w pracy, muszą być uważane za poważne wady.

Charakter Australian cattle dog

Rasa Australian cattle dog wyhodowana została z konkretnym przeznaczeniem użytkowym – psy te miały zaganiać bydło w obrębie terenu należącego do farmera. Do dziś zresztą pracują w tym charakterze, a praca ta nie jest lekka; wymaga samodzielności, twardego charakteru i zdeterminowania. Dlatego niezależność i upór są cechami typowymi dla tej rasy psów i początkujący opiekun może nie dać sobie rady z wychowaniem pupila.

Australian cattle dog to wyjątkowo aktywny pies, o bardzo silnej potrzebie ruchu i pracy, a także o silnym instynkcie stróżowania. Najlepsze warunki dla psa tej rasy to dom na wsi i gospodarstwo ze zwierzętami domowymi, choć z powodzeniem może on mieszkać także w mieście. Ważne, aby miał zapewnioną tzw. substancję pracy. Co ważne, Australian cattle dog nie powinien mieszkać w kojcu. Jest to pies pasterski, a więc taki, dla którego kontakt z człowiekiem odgrywa ogromną rolę, a izolację od opiekuna, wobec którego jest bezgranicznie lojalny, potraktuje jak niezasłużoną karę, a lęk separacyjny u psa może objawiać się w przykry sposób – Australian cattle dog pozostawiony samemu sobie może niszczyć i demolować wszystko dookoła

Australian cattle dog to pies zaganiający, zatem sprawdzi się w wielu psich sportach, wymagających szybkości, zwinności i wytrzymałości. Sporty kynologiczne, do jakich się nadaje, to nosework, agility, flyball, tropienie sportowe, a nawet obrona – Australian cattle dog jest cięty, nieufny wobec obcych i ma silny instynkt terytorialny. Lubi też długie spacery, podczas których może się wybiegać.

Australian cattle dog to pies samodzielny i nie przepada za innymi psami w swoim otoczeniu, dlatego nie jest wskazany jako drugi pies w domu. Jest też raczej mało delikatny w obejściu, dlatego nie jest polecany jako rasa dla rodziny z dziećmi, zwłaszcza małymi. Starsze dzieci nie powinny być pozostawiane bez nadzoru z psem tej rasy, który już jako szczeniak gryzie, kiedy ktoś np. zbyt mocno go przytuli.

Zdrowie Australian cattle dog, jego pielęgnacja i żywienie

Australian cattle dog – pies zdrowy i długowieczny

Australijskie psy pasterskie to psy odporne i zdrowe, którym nie jest straszny upalny i suchy australijski klimat. Jednak żadna rasa nie jest wolna od schorzeń genetycznych. Australian cattle dog może być dotknięty następującymi chorobami:

• Dysplazja stawów biodrowych. Jest dziedziczna, aczkolwiek na jej rozwój mają wpływ także czynniki zewnętrzne – wysiłek fizyczny, żywienie, tryb życia.
• Wrodzona głuchota jedno- lub dwustronna. Występuje ona u psów o umaszczeniu białym, które jest dopuszczalne w niektórych organizacjach kynologicznych. Ponieważ w rasie Australian cattle dog szczenięta rodzą się całe białe, a ich wybarwienie następuje około 5. miesiąca życia, szczenięta powinny być poddane badaniu słuchu w wieku 6 tygodni. Badanie odbywa się metodą BAER, która umożliwia stwierdzenie, czy głuchota jest jedno- czy obustronna.
• Wrodzone choroby oczu (postępujący zanik siatkówki – PRA, zaćma, jaskra).
• Kamica moczowa – kamienie cystynowe w pęcherzu.
• Spondyloza – postępująca choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa.

Oprócz tego Australian cattle dog jest narażony na urazy mechaniczne, związane z jego aktywnością fizyczną.

Pielęgnacja Australian cattle dog

Pielęgnacja psa Australian cattle dog nie jest trudna. Ma on krótką sierść okrywową, do której potrzebna jest szczotka z włosia, oraz gęsty podszerstek, wymagający użycia szczotki drucianej – w okresie linienia jest niezastąpiona przy usuwaniu wychodzących kęp spodniej warstwy. W przypadku Australian cattle dog psi fryzjer nie jest potrzebny. Częsta kąpiel psa nie jest konieczna; przyda się jedynie, kiedy „uperfumuje” się w nieczystościach lub szczotkowanie nie wystarcza do wyczyszczenia sierści.

Ważna jest pielęgnacja pazurów u psa. Australian cattle dog normalnie zażywa dużo ruchu, więc teoretycznie pazury psa powinny ścierać się same. Tempo ich przyrostu jest jednak cechą osobniczą, dlatego trzeba pilnować ich długości i w razie potrzeby skracać. Przy braku wprawy lepiej powierzyć obcinanie pazurów u psa doświadczonemu hodowcy lub udać się w tym celu do lekarza weterynarii.

Należy regularnie sprawdzać stan oczu, uszu i uzębienia psa, jak również gruczołów okołoodbytowych, które w razie potrzeby muszą być opróżnione, aby zapobiec utworzeniu się przetoki. Zabieg ten, bezbolesny dla psa, wykona lekarz weterynarii.

Oczywiście konieczne jest przestrzeganie kalendarza odrobaczeń i szczepień. Choroby zakaźne u psa są bardzo niebezpieczne i mają bardzo ciężki przebieg, często kończąc się śmiercią. Dlatego, oprócz obowiązkowego szczepienia przeciwko wściekliźnie, Australian cattle dog powinien być szczepiony przeciwko wszystkim pozostałym chorobom zakaźnym. Lekarz weterynarii ustala kalendarz szczepień; najpierw pies musi zostać odrobaczony, a tydzień później wykonuje się szczepienie psa.

Żywienie Australian cattle dog

Wymagania Australian cattle dog względem żywienia nie są szczególnie wygórowane. Trzeba jednak pamiętać, że jest to pies pasterski i zaganiający, potrzebujący dużej dawki ruchu, dlatego jego pożywienie musi być dostosowane do poziomu aktywności. Powinno być wysokobiałkowe, umożliwiające odpowiednie odżywienie organizmu po wysiłku. Dla psa pracującego odpowiednia jest karma gotowa, sucha lub mokra, przeznaczona dla psów aktywnych ras średnich. Do takiej karmy nie trzeba dodawać żadnych suplementów, jest ona w pełni zbilansowana i zawiera komplet składników odżywczych oraz witaminowo-mineralnych.

Australian cattle dog może otrzymywać także posiłki przyrządzane w domu, ale wówczas niezbędna jest ich suplementacja odpowiednimi preparatami witaminowymi i mineralnymi. Preparaty takie dostępne są w dobrych sklepach zoologicznych lub w gabinetach weterynaryjnych. Warto również, z uwagi na sposób i układ ruchu psów tej rasy, stymulować stawy poprzez podawanie preparatów wzmacniających, zawierających kolagen.

Niezależnie od sposobu żywienia, należy przestrzegać zasady podawania posiłku na minimum dwie  godziny przed wysiłkiem i minimum godzinę po nim, w celu wyeliminowania ryzyka skrętu żołądka. Z tego samego względu dzienną dawkę pokarmową lepiej jest podzielić na dwie, a nawet trzy porcje. Pies musi mieć też przez całą dobę dostęp do miski z wodą.

Australian cattle dog – od szczeniaka do hodowli

W Polsce istnieje kilka hodowli Australian cattle dog. Nie są to jednak psy znane i popularne; na wystawach pojawiają się sporadycznie i często pojedynczo. Mimo że są to psy pasterskie, które z natury są jednymi z najłagodniejszych, Australian cattle dog bynajmniej do nich nie należy i – mimo że jest to rasa bardzo inteligentna – jest trudny w ułożeniu. Sprawia to, że nie znajduje wielu amatorów, szczególnie wśród początkujących miłośników psów oraz rodzin z dziećmi.

Osoba zdecydowana na zakup szczeniaka Australian cattle dog powinna skonsultować się z kierownikiem sekcji rasy w najbliższym oddziale Związku Kynologicznego w Polsce, ewentualnie znaleźć w sieci hodowle tej rasy i wybrać tylko takie, które zaopatrzone są logo ZKwP i/lub FCI. Kupowanie rasowego psa powinno być poprzedzone dokładnym rozeznaniem i przeprowadzeniem rozmów telefonicznych z hodowcami, którzy także dokonują selekcji nabywców z uwagi na – generalnie ujmując – trudność rasy.

Odpowiedzialny hodowca rasy Australian cattle dog, oprócz spełnienia obowiązkowych wymogów, uprawniających do uzyskania kwalifikacji hodowlanej, wykonuje badania genetyczne suki w kierunku schorzeń dziedzicznych i dopuszcza do krycia jedynie przebadanym reproduktorem. Ponadto wykonuje badanie słuchu u szczeniąt, które, jak już wiadomo, rodzą się białe, a wybarwiają się do umaszczenia niebieskiego lub czerwonego około 5. miesiąca życia.

Wymogi hodowlane zawarte są w Regulaminie Hodowli Psów Rasowych ZKwP https://www.zkwp.pl/regulaminy.php. Dodatkowym wymogiem jest prześwietlenie psa/suki w kierunku dysplazji stawów biodrowych. Dopuszczalny wynik to A, B lub C. Osobnik z wynikiem C może być skojarzony wyłącznie z osobnikiem, posiadającym wynik A lub B.

Podsumowanie - australian cattle dog

Australian cattle dog to pies pasterski i zaganiający; zdecydowanie nie jest psem dla każdego. Ma twardy, silny charakter, jest niezależny i uparty, potrafi także być agresywny przy nieumiejętnym prowadzeniu. Dlatego potrzebuje doświadczonego przewodnika, do którego przywiązuje się bardzo silnie i jest mu całkowicie oddany. Potrzebuje dużo ruchu i pracy, bez której dziczeje i ma skłonności do niszczenia wszystkiego, co napotka na swojej drodze.

Australian cattle dog, jak na psy pasterskie przystało, to rasa podatna na układanie i bardzo inteligentna. Wymaga jednak konsekwencji, oczywiście przy zastosowaniu pozytywnej motywacji. Jest to rasa zdrowa i długowieczna, a także łatwa w pielęgnacji. Dobrze utrzymany Australian cattle dog żyje 14-15 lat, choć w Australii rekordzista przeżył ponad 29 lat.