Prawidłowa pielęgnacja w okresie laktacji u psa — jak dbać o zdrowie matki i szczeniąt?

Narodziny szczeniąt — i co dalej? 

Okres poporodowy (neonatalny) to czas od urodzenia do ukończenia przez szczenię trzeciego tygodnia życia. Bardzo istotne jest wówczas: 

• wypicie siary, 
• zadbanie o odpowiednią temperaturę ciała, 
• obserwowanie, czy występuje odruch ssania, 
• regularne kontrolowanie wagi, 
• rozpoczęcie profilaktyki przeciwpasożytniczej. 

Po około 3-6 tygodniach rozpoczyna się proces wyrzynania zębów mlecznych. Jest to wyraźny sygnał dla hodowcy, aby rozważyć odsadzenie szczeniąt od matki. Następuje wówczas drugi etap okresu szczenięcego, w którym istotną rolę odgrywa stopniowe wprowadzanie pokarmów stałych, wprowadzenie cyklu szczepień profilaktycznych i socjalizacja. Szczenięta, które ukończyły 3 tydzień życia, powinny potrafić już samodzielnie się przemieszczać oraz oddawać mocz i kał. 

Wypicie siary 

Siara to pierwsze mleko produkowane przez sukę. Ma ono specyficzny i bardzo wartościowy skład. Siara jest bogatsza od zwykłego mleka w energię, białka, a przede wszystkim w immunoglobuliny. Niestety ze względu na budowę łożyska do płodu dociera jedynie 10-15% przeciwciał z surowicy matki. Ta ilość nie jest wystarczająca, aby ochronić noworodka przed patogenami wszechobecnymi w środowisku. 

Szczenię powinno wypić siarę najpóźniej do 8 godzin po urodzeniu. Przeciwciała przechodzą przez barierę jelito-krew do 24 godzin, dlatego jeśli z jakiegoś powodu noworodek nie pobrał pierwszego mleka w odpowiednim czasie, możliwe jest doustne podanie surowicy matki lub innego psa. Podanie siary ponad 24 h po urodzeniu szczeniąt jest nieskuteczne. Jedynym sposobem na to, aby wzmocnić odporność psa jest wówczas próba podskórnego, trzykrotnego podania surowicy. 

Karmienie szczeniąt 

Układ pokarmowy szczenięcia w momencie narodzin jest jałowy i niecałkowicie rozwinięty. Kolonizacja jelit przez bakterie komensalne ma miejsce w ciągu pierwszych dni życia. Z tego powodu bardzo ważna jest obserwacja kału wydalanego przez szczenięta. Początkowo jest on na wpół uformowany i żółtawy. Z czasem stopniowo przybiera zwartą konsystencję. Biegunka u noworodków jest bardzo niebezpiecznym zjawiskiem, które szybko doprowadza do odwodnienia i może przyczynić się nawet do śmierci zwierzęcia. 

Do momentu rozpoczęcia wyrzynania się pierwszych zębów (3-6 tygodni) szczenięta mogą swobodnie ssać mleko matki z częstotliwością 6-12 razy na dobę spożywając średnio 15 ml mleka na 100 g masy ciała. Jeśli wszystko przebiega prawidłowo, nie jest wymagana ingerencja w okresie karmienia. Bardzo istotne jest jednak obserwowanie, czy szczenięta wykazują odruch ssania. Jeśli nie jest on zauważany lub noworodki próbują ssać mleko matki bezskutecznie, niezwłocznie należy poinformować o tym lekarza weterynarii. Konieczne jest wówczas podawanie sondą dożołądkową pełnowartościowego preparatu mlekozastępczego. 

Niestety noworodki są o wiele bardziej wrażliwe na hipoglikemię niż dorosłe psy, dlatego sondowanie powinno odbywać się regularnie i o stałych porach, około 4-6 razy dziennie. Konieczne jest stymulowanie oddawania moczu i kału po każdym karmieniu szczeniąt. W tym celu można pocierać okolicę krocza noworodka zwilżonym ciepłą wodą wacikiem. Symuluje to język suki, która każdorazowo po posiłku szczeniąt wylizuje je w celu pobudzenia perystaltyki jelit i oddawania moczu. 

Kontrolowanie temperatury ciała 

Szczególnie istotne jest kontrolowanie temperatury ciała nowonarodzonych szczeniąt, która jest o wiele niższa niż u dorosłego psa i wynosi 35,5-36,7°C. Wynika to z nierozwiniętych w pełni mechanizmów termoregulacji. Organizm noworodka nie potrafi jeszcze przeprowadzać termogenezy drżeniowej i skurczu naczyń krwionośnych w reakcji na zimno. Ponadto, na niekorzyść szczenięcia działa wysoki stosunek powierzchni ciała do jego masy, co dodatkowo przyspiesza utratę ciepła. Ośrodek termoregulacji rozwija się w pełni dopiero w okresie odsadzenia. Do tego czasu wskazane jest dogrzewanie szczeniąt. W przeciwnym razie może dojść do wychłodzenia, które skutkuje bradykardią, niedotlenieniem tkanek, kwasicą metaboliczną i upośledzeniem czynności układu odpornościowego. 

W celu zapewnienia szczeniętom odpowiedniej temperatury zaleca się wykorzystanie tzw. "kwok grzewczych". Jest to lepsze rozwiązanie niż stosowanie mat lub termoforów, pozwala bowiem noworodkom na wybranie miejsca w kojcu o odpowiedniej dla nich temperaturze. Przegrzanie może być bowiem tak samo niebezpieczne jak hipotermia. 

Kontrola wagi szczenięcia 

Niemniej istotne okazuje się kontrolowanie wagi szczeniąt. Urodzeniowa masa ciała stanowi kluczowy czynnik prognostyczny dotyczący późniejszego stanu zdrowia i przeżywalności szczeniąt. Prawidłowa waga po narodzinach różni się w zależności od rasy i może wynosić od 120 g u psów małych, do 625 g u molosowatych. Należy zwrócić szczególną uwagę na szczenięta wyraźnie odstające budową i masą ciała od reszty miotu. 

Profilaktyka przeciwpasożytnicza 

Pierwsze odrobaczenie szczeniąt powinno mieć miejsce po ukończeniu drugiego tygodnia życia. Następnie zabieg powtarzany jest co czternaście dni do upłynięcia dwóch tygodni po odsadzeniu od matki. W dalszym ciągu podawanie preparatów przeciwko pasożytom wewnętrznym kontynuuje się co miesiąc do ukończenia 6 miesiąca życia. 

Okres po odstawieniu 

Okres po odstawieniu szczenięcia od mleka matki jest kluczowy dla kształtowania jego preferencji żywieniowych. W tym czasie ważne jest stopniowe wprowadzanie pokarmów stałych. Po trafieniu do nowego domu (co powinno mieć miejsce nie wcześniej niż przed ukończeniem ósmego tygodnia życia) szczenię powinno być karmione pokarmem od hodowcy jeszcze przez 2 tygodnie. 

Jest to również okres pierwszych szczepień przeciwko chorobom zakaźnym. W zależności od wybranego przez lekarza weterynarii programu (wczesnego, standardowego lub późnego) ma to miejsce od szóstego do nawet dwunastego tygodnia życia. 

Niebagatelne znaczenie w tym czasie ma również socjalizacja. Już od pierwszych tygodni życia szczenięta powinny być przyzwyczajane do dźwięków gospodarstwa domowego i ludzi. Istotna jest również interakcja z innymi zaszczepionymi już zwierzętami. Nie zaleca się umożliwiania szczeniakowi kontaktu z nieznanymi psami przed zakończeniem pełnego cyklu szczepień. 

Najczęściej zadawane pytania

Oto odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania dotyczące laktacji u suk. 

Co na laktację u suki?

Wspomaganie laktacji u suki polega na zapewnieniu odpowiedniej diety, która zawiera bogate źródła białka, tłuszczu i węglowodanów, oraz regularnym karmieniu szczeniąt, co pomaga utrzymać produkcję mleka. Ponadto ważne jest zapewnienie suczce spokoju i komfortu, co może sprzyjać prawidłowej laktacji. W przypadku problemów z produkcją mleka warto skonsultować się z weterynarzem w celu uzyskania odpowiednich wskazówek i zaleceń.

Ile czasu suczka ma mleko?

Suczka zazwyczaj ma mleko przez około 3 do 4 tygodni po urodzeniu szczeniąt. Produkcja mleka stopniowo maleje w miarę, jak szczenięta zaczynają przejadać się na pokarm stały.

Co na zatrzymanie laktacji u psa?

Zatrzymanie laktacji u suki można osiągnąć poprzez kilka kroków:

• Stopniowo zmniejszaj liczbę karmień, aby zmniejszyć produkcję mleka.
• Ogranicz dostęp szczeniąt do sutków suki, aby zmniejszyć stymulację laktacji.
• Skonsultuj się z weterynarzem w celu uzyskania dodatkowych wskazówek lub leków, które mogą pomóc zatrzymać produkcję mleka.

Ważne jest, aby przeprowadzić ten proces stopniowo i ostrożnie, aby uniknąć dyskomfortu dla suki i zapewnić zdrowe przejście do zakończenia laktacji. W razie wątpliwości lub pytań zawsze warto skonsultować się z weterynarzem.

Co zrobić gdy psu leci mleko?

Gdy psu leci mleko, warto skonsultować się z weterynarzem, aby ustalić przyczynę i odpowiednie działania. Weterynarz może zalecić zmiany w diecie, ograniczenie stymulacji sutków oraz ewentualne leczenie farmakologiczne w przypadku potrzeby.

Co jest najważniejsze dla karmiącej suki? 

Po porodzie suka potrzebuje przede wszystkim wypoczynku. Należy zapewnić jej odpowiedniej wielkości kojec. Powinna ona móc się w nim swobodnie poruszać i położyć w celu karmienia szczeniąt. Warto zadbać o to, aby psia mama miała zapewnioną odpowiednią temperaturę, dlatego kwokę grzewczą można umieścić po jednej stronie kojca tak, aby suka mogła odpoczywać w komfortowej dla siebie temperaturze. 

Kluczowe jest również właściwe karmienie psa w okresie laktacji. Jeśli zapotrzebowanie na składniki pokarmowe poza ciążą i okresem poporodowym uzna się za 100%, to: 

• w pierwszych 3 tygodniach ciąży powinno ono wynosić 100%, 
• od 4 do 6 tygodnia ciąży - 100-125%, 
• od 7 tygodnia ciąży do porodu - 150%, 
• w pierwszych dwóch tygodniach laktacji - 150-200%, 
• od 3 do 4 tygodnia laktacji - 200-300%, 
• do końca laktacji należy sukcesywnie zmniejszać dawkę pokarmową. 

Można zatem przyjąć zasadę, że karmienie suki w okresie laktacji może przebiegać bez zbędnych ograniczeń. 

Warto również zwrócić uwagę na to, czy psia mama nie wykazuje objawów tężyczki poporodowej wynikających ze zużycia rezerw wapnia na budowę szkieletu noworodków i laktację. Należą do nich drgawki, skurcze, sztywność mięśni i zmiany zachowania. W przypadku zauważenia wymienionych symptomów konieczny jest kontakt z lekarza weterynarii. 

Pielęgnacja suki i szczeniąt w okresie laktacji-podsumowanie 

Pierwsze tygodnie życia szczeniąt są kluczowe dla ich przyszłego zdrowia. Ważne w tym okresie jest zwrócenie uwagi na parametry takie jak temperatura ciała, waga i odruch ssania. Niebagatelne znaczenie ma przekazanie odporności siarowej i rozpoczęcie profilaktyki przeciwpasożytniczej. 

Po ukończeniu trzeciego tygodnia życia można zacząć przyzwyczajać maluchy do pokarmów stałych. Trzeba mieć na uwadze, że karma dla szczeniaka różni się składem i wartością energetyczną od produktów dla psów dorosłych. 

Około ósmego tygodnia życia rozpoczyna się cykl szczepień przeciwko chorobom zakaźnym. Po konsultacji z lekarzem weterynarii należy ustalić czas, w którym będzie można zacząć wyprowadzać pupila na pierwsze spacery i umożliwiać mu kontakt z innymi psami. Zazwyczaj ma to miejsce dwa tygodnie po drugim szczepieniu, niemniej jednak każdą sytuację trzeba rozpatrywać indywidualnie. 

Odpowiednia ilość troski i uwagi należy się również świeżo upieczonej mamie. Karmienie suki w okresie ciąży i porodu powinno uwzględniać zapotrzebowanie energetyczne jej i szczeniąt. Mama powinna mieć zapewnioną odpowiednią ilość miejsca i temperaturę w kojcu. Zdecydowanie należy jej się czas na odpoczynek.