Syndrom urologiczny kotów — rozpoznanie, objawy, leczenie

Syndrom urologiczny kotów — objawy

Przebieg syndromu urologicznego kotów można podzielić ze względu na obecność lub brak niedrożności cewki moczowej. Do objawów choroby dolnych dróg moczowych bez zatkania należą:

• częste oddawanie moczu,
• krew w moczu,
• bolesność podczas oddawania moczu,
• oddawanie moczu poza kuwetą,
• wylizywanie ujścia cewki moczowej, a co za tym idzie — zaczerwienienie, obrzęk i bolesność tej okolicy.

Zatkanie cewki moczowej to bardzo poważny stan, który ze względu na szereg zaburzeń metabolicznych bezpośrednio zagraża życiu zwierzęcia. Jego symptomy to:

• bolesność podczas oddawania moczu,
• zmniejszona częstotliwość lub całkowity brak oddawania moczu,
• brak reakcji na bodźce,
• wymioty i brak apetytu,
• wylizywanie ujścia cewki moczowej.

Co jest przyczyną syndromu urologicznego kotów?

Syndrom urologiczny kotów to schorzenie mogące mieć szereg różniących się od siebie przyczyn. W zależności od rodzaju zdiagnozowanego problemu lekarz weterynarii musi dostosować rodzaj wdrożonego leczenia do indywidualnych potrzeb pacjenta.

Idiopatyczne zapalenie pęcherza moczowego

Za najczęstszą przyczynę FLUTD uznaje się idiopatyczne zapalenie pęcherza moczowego, nazywane również zapaleniem śródmiąższowym (FIC). Dotyczy ono od 55 do 63% przypadków syndromu urologicznego u kotów do 10 roku życia. Jego objawy ustępują zazwyczaj samoistnie po tygodniu, a diagnostyka polega na wykluczaniu innych możliwych przyczyn FLUTD.

Kamienie moczowe

Drugą z kolei przyczyną FLUTD jest obecność kamieni w drogach moczowych (15-22%). Proces ich powstawania nie jest jeszcze do końca poznany. Obecnie wiadomo, że na formowanie się kamieni moczowych wpływa odczyn moczu. Zasadowe pH sprzyja powstawaniu kryształów struwitowych. Dotyczy to w szczególności kotów poniżej 7 roku życia. Często wytrącają się one w moczu jałowym. Udowodniono jednak, że obecność niektórych gatunków bakterii podwyższa jego pH, co sprzyja formowaniu się struwitów. Leczeniem z wyboru jest wdrożenie odpowiedniej diety rozpuszczającej kamienie. Ma ona na celu zakwaszenie moczu. Warto jednak pamiętać o tym, że karmienie starszego kota (i nie tylko) karmą typu urinary w momencie, gdy nie ma takiej potrzeby może przynieść więcej szkód niż korzyści. Warto więc konsultować jej podawanie z lekarzem weterynarii i nie robić tego na własną rękę.

U kotów starszych i w średnim wieku wytrącają się przede wszystkim kamienie szczawianowe. Za ich obecność odpowiada kwasowy odczyn moczu. Niestety, ten rodzaj kryształów nie poddaje się rozpuszczaniu przy pomocy odpowiednio dobranej diety. Jedyną skuteczną metodą leczenia kamicy szczawianowej jest zabieg chirurgiczny. Alternatywą jest przezskórna cystolitotomia.

Bardzo częstą przyczyną wytrącania się kamieni moczowych jest fakt, że kot nie chce pić wody. Podstawowym sposobem zapobiegania ich powstawaniu jest kontrolowanie spożycia płynów przez naszego pupila. Zwiększony pobór wody powoduje rozcieńczenie moczu i jego częstsze wydalanie. Skraca to czas pobytu moczu w pęcherzu, co ogranicza ryzyko wytrącania się kamieni. Efekt taki można osiągnąć poprzez zakupienie fontanny dla kota, częstsze wymienianie wody w misce, przejście z karmy suchej na mokrą lub zwiększenie częstotliwości karmienia (wiąże się to ze wzrostem pragnienia po posiłku i częstszym pobieraniem płynów).

Obecność kamieni może doprowadzić do całkowitego zatkania cewki moczowej.

Zatkanie cewki moczowej

Zatkanie cewki moczowej u kota dotyczy 10-21% pacjentów z FLUTD i jest zdecydowanie jednym z poważniejszych zaburzeń ze strony dolnych dróg moczowych. Jego przyczyną bardzo często jest wspomniana wcześniej kamica pęcherza moczowego, niemniej jednak zdarza się, że ma ono tło idiopatyczne. Niedrożność cewki moczowej przyczynia się do nagłego wzrostu poziomu mocznika i kreatyniny we krwi, co objawia się otępieniem zwierzęcia i wiąże się z koniecznością przeprowadzenia zabiegów urologicznych. Ponadto dochodzi do poważnych zaburzeń elektrolitowych mogących doprowadzić do zatrzymania akcji serca. Warto również mieć świadomość tego, że jest to bardzo bolesne schorzenie, które wiąże się z niewyobrażalnym cierpieniem zwierzęcia. Wizyta u lekarza weterynarii w przypadku bezmoczu powinna więc mieć miejsce jak najszybciej! Przyczyna tego stanu może bowiem zagrażać życiu zwierzęcia — warto więc wiedzieć, jak wygląda zachowanie kota przed śmiercią.

Leczeniem z wyboru w tej sytuacji jest udrożnienie cewki moczowej poprzez cewnikowanie. Zabieg ten odbywa się w znieczuleniu.

Bakteryjne zapalenia pęcherza moczowego

Do wystąpienia FLUTD może przyczynić się obecność bakterii z gatunku E. coli i innych. Wbrew pozorom nie jest to najczęstszy powód syndromu urologicznego kotów. Aby potwierdzić bakteryjne tło schorzenia, konieczne jest pobranie moczu metodą cystocentyezy, czyli nakłucia ściany jamy brzusznej i pęcherza. Pozwala to zminimalizować ryzyko zanieczyszczenia materiału patogenami ze środowiska zewnętrznego, co potencjalnie jest w stanie zafałszować wynik badania bakteriologicznego. Mocz pobrany tą metodą wysyłany jest do laboratorium, gdzie wykonywany jest posiew mikrobiologiczny z badaniem wrażliwości drobnoustrojów na antybiotyki.

Nowotwory dolnych dróg moczowych

Nowotwory pęcherza i cewki moczowej u kotów są rzadkim zjawiskiem. Najczęściej jednak notuje się raka przejściowokomórkowego, zwanego również urotelitalnym (UCC). Leczeniem z wyboru jest zabieg chirurgiczny, chemioterapia i farmakoterapia wspomagająca. Mediana przeżycia kotów, które zostały poddane kompleksowemu leczeniu to 8,5 do 12 miesięcy.

Diagnostyka syndromu urologicznego kotów

Za absolutne minimum w przypadku podejrzenia FLUTD uznaje się podstawowe badanie moczu. Pozwala ono na określenie m.in. jego pH, obecności glukozy, poziomu ciał ketonowych, ilości fizjologicznych i patologicznych komórek i ciężaru właściwego. Mocz pobrany w tradycyjny sposób nie nadaje się do badania bakteriologicznego. W tym celu konieczna jest wspomniana już wcześniej cystocenteza.

Pomocne może okazać się również wykonanie badań obrazowych takich jak RTG i USG w celu stwierdzenia obecności kamieni moczowych i ich lokalizacji. Przy podejrzeniu zatkania cewki moczowej konieczne jest wykonanie badania krwi u kota, które umożliwia określenie stopnia zaawansowania zaburzeń elektrolitowych.

Syndrom urologiczny kotów — podsumowanie

Syndrom urologiczny kotów to określenie na szereg zaburzeń w obrębie dolnych dróg moczowych tych zwierząt. Większość z nich może dawać podobne objawy takie jak zwiększona częstotliwość oddawania moczu, krwiomocz, bolesność, oddawanie moczu poza kuwetą, stan zapalny cewki moczowej, ale także zmniejszenie częstotliwości oddawania moczu i bezmocz. W każdej z tych sytuacji konieczne jest ustalenie przyczyny zaistniałego stanu.

Powodem wystąpienia FLUTD może być idiopatyczne zapalenie pęcherza, kamienie moczowe, zatkanie cewki moczowej, infekcje bakteryjne i nowotwory. O wiele rzadziej stwierdza się wady anatomiczne układu moczowego.

Leczenie syndromu urologicznego jest zależne od rodzaju rozpoznanej przyczyny i może obejmować farmakoterapię, zmianę diety lub zabieg chirurgiczny. W tym celu konieczna jest jak najszybsza wizyta u lekarza weterynarii.