Padaczka u kota - objawy i przyczyny choroby cz. 1

Czym jest padaczka? 

Padaczka, inaczej nazywana epilepsją, jest chorobą neurologiczną charakteryzującą się występowaniem nawracających napadów padaczkowych. Napady te są związane z przejściowymi zaburzeniami czynności mózgu, podczas których dochodzi do nadmiernych i nieprawidłowych wyładowań elektrycznych w komórkach nerwowych (neuronach). 

Ataki padaczkowe mogą przyjmować wiele postaci, różnić się intensywnością i długością. 

Należy pamiętać, że napady drgawkowe nie zawsze są związane z padaczką - mogą być wynikiem wielu innych schorzeń, niekoniecznie skorelowanych z układem nerwowym.  

W związku z tym lekarze weterynarii podchodzą do każdego przypadku występowania drgawek indywidualnie i szczegółowo badają pacjenta przed rozpoznaniem padaczki. 

Objawy padaczki u kota 

Choroba może przybrać różne formy, a więc i obraz napadów padaczkowych jest niejednolity.  

Ze względu na obszar występowania wyróżniamy ataki częściowe (inaczej ogniskowe) i uogólnione. 

Ataki częściowe (ogniskowe) 

W przypadku napadów częściowych nadmierne wyładowania elektryczne dotyczą tylko pewnej grupy komórek nerwowych jednej półkuli mózgowej. 

Symptomy są zazwyczaj subtelne i zdarza się, że pozostają niezauważone przez właściciela - być może dlatego tego typu napady są zdecydowanie rzadziej diagnozowane u kotów niż napady uogólnione. 

Ataki częściowe mogą przejawiać się zmianami behawioralnymi i/lub ruchami poszczególnych grup mięśni. Podczas napadów ogniskowych można zaobserwować między innymi: 

• wokalizację, 
• zdezorientowanie, 
• nagłą agresję, 
• mlaskanie, 
• nadmierne wylizywanie się, 
• chodzenie w kółko, 
• drżenie głowy lub innej partii ciała, 
• utratę kontroli nad jedną kończyną, 
• nienaturalny sposób poruszania się, 
• rzucanie się np. na ścianę, łapanie lub gryzienie wyimaginowanych przedmiotów w wyniku halucynacji. 

Ataki uogólnione 

Kiedy wyładowania padaczkowe występują w neuronach obu półkul mózgowych jednocześnie, dochodzi do napadu uogólnionego. 

Ataki te często (ale nie zawsze) zaczynają się od zmian w zachowaniu kota, po których szybko następują inne, charakterystyczne objawy takie jak: 

• ślinotok, 
• sztywnienie i rozciąganie wszystkich kończyn, 
• wygięcie ciała i szyi do góry, 
• szczękościsk, 
• nagłe upadki, 
• brak reakcji na bodźce zewnętrzne, 
• mimowolne oddawanie kału i/lub moczu, 
• utrata przytomności, 
• ruchy przymusowe, 
• drgawki/drżenia mięśni. 

Po napadzie padaczkowym zwierzę może być nieswoje, wystraszone, apatyczne lub wręcz przeciwnie - zdenerwowane i podekscytowane. Ponieważ konwulsje bywają wyczerpujące dla organizmu, kot może odczuwać nadmierne zmęczenie, senność, zwiększony apetyt lub pragnienie i należy dać mu przestrzeń do odpoczynku oraz regeneracji. 

Czym jest stan padaczkowy? 

Stan padaczkowy jest w medycynie tzw. stanem nagłym, wymagającym natychmiastowej pomocy weterynaryjnej.  

Mówimy o nim, gdy atak drgawkowy trwa nieprzerwanie przez czas dłuższy niż 5-10 minut. 

Jest to sytuacja, która może doprowadzić do niewydolności oddechowej i niedotlenienia mózgu, a więc stanowi zagrożenie dla życia kota. 

Jakie są przyczyny padaczki u kotów? 

Ze względu na podłoże choroby padaczkę podzielono na dwie fundamentalne grupy: padaczkę idiopatyczną (pierwotną) i padaczkę wtórną. 

Padaczka pierwotna (padaczka idiopatyczna): jej bezpośrednia przyczyna nie jest znana, podejrzewa się podłoże genetyczne schorzenia, natomiast dokładny mechanizm dziedziczenia epilepsji nie został dotychczasowo opisany. Ten rodzaj choroby diagnozuje się najczęściej u zwierząt młodych, do piątego roku życia. 

Padaczka wtórna: jej podłoże jest zdiagnozowane. Schorzenie jest wynikiem innych przypadłości, które uszkadzają (w sposób bezpośredni lub pośredni) przodomózgowie. 

Jeżeli pierwszy atak padaczki występuje u kota powyżej siódmego roku życia, bardziej prawdopodobna jest epilepsja wtórna. 

W przypadku padaczki wtórnej wyróżniamy przyczyny wewnątrzczaszkowe (podłoże problemu występuje wewnątrz czaszki) i pozaczaszkowe (podłoże problemu występuje poza czaszką). 

Padaczka wtórna - podział ze względu na umiejscowienie schorzenia 

Przyczyny wewnątrzczaszkowe 

Podłoże problemu występuje w obrębie mózgu. Najczęstsze zaburzenia wewnątrzczaszkowe obejmują: 

• zapalenie mózgu, 
• zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, 
• udar mózgu, 
• guz mózgu, 
• uraz głowy. 

Przyczyny pozaczaszkowe 

Podłoże problemu występuje poza czaszką. Najczęstsze zaburzenia pozaczaszkowe to: 

• choroby wątroby, 
• niewydolność nerek, 
• cukrzyca, 
• nadczynność tarczycy, 
• niedobory witamin (przede wszystkim z grupy B, np. wit. B1), 
• choroby zakaźne (między innymi FIP, FIV, FeLV, wścieklizna), 
• udar cieplny, 
• nadciśnienie tętnicze, 
• zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej, 
• zatrucie toksynami (np. metalami ciężkimi, pestycydami, niejadalnymi roślinami, lekami). 

Uwaga: nigdy nie stosuj psich środków chroniących przed pasożytami zewnętrznymi u kota! Zawierają one substancję toksyczną dla kotów - permetrynę. Ataki padaczki są jednym z objawów towarzyszących zatruciu tą substancją. Jeżeli posiadasz jednocześnie psa i kota, upewnij się, że kot nie wylizuje miejsca, w którym aplikowany był psi spot-on lub inny preparat zawierający permetrynę. 

U poszczególnych ras psów, takich jak border collie, beagle, cocker spaniele, setery irlandzkie, jamniki i nie tylko, padaczka ma zazwyczaj podłoże genetyczne, podczas kiedy u kotów napady drgawek są najczęściej wynikiem innej choroby, uszkodzenia mózgu lub czynników zewnętrznych (na przykład zatrucia toksynami).  

Co za tym idzie - padaczka idiopatyczna jest przeważnie diagnozowana u psiaków, natomiast padaczka wtórna jest bardziej charakterystyczna dla przedstawicieli drugiego gatunku. 

Na zakończenie pierwszej części - epilepsja u kota, czyli o objawach i przyczynach choroby 

Epilepsja jest jedną z najczęściej występujących chorób układu nerwowego u kotów i charakteryzuje się występowaniem ataków padaczkowych. Należy jednak wspomnieć, że same napady drgawkowe mogą być objawem padaczki lub innego schorzenia. 

Symptomy epilepsji przyjmują różne formy, natomiast do najczęściej zaliczanych należą: gwałtowne zmiany w zachowaniu, nietypowy sposób poruszania, nagły brak kontroli nad ciałem i kończynami (lub pojedynczą kończyną), sztywnienie mięśni, utrata przytomności, drgawki, niekontrolowane oddawanie moczu i kału. 

Ze względu na przyczynę, chorobę można podzielić na dwie główne grupy: padaczkę idiopatyczną (pierwotną) i padaczkę wtórną.  

Pomimo dużego postępu medycyny weterynaryjnej, przyczyna padaczki idiopatycznej pozostaje nieznana, podejrzewa się podłoże genetyczne schorzenia.  

Epilepsja wtórna jest wynikiem innych przypadłości, które uszkadzają (w sposób bezpośredni lub pośredni) przodomózgowie - może to być na przykład niewydolność nerek, zapalenie mózgu lub nadciśnienie tętnicze. 

Po lekturze bieżącego artykułu zachęcamy do zapoznania się z drugą częścią (kontynuacją) tekstu - "Padaczka u kota - diagnostyka i terapia".