Koty to niezwykłe, ale również wyjątkowo wrażliwe stworzenia. Są one szczególnie podatne na doświadczanie strachu oraz lęku. W niektórych przypadkach odczuwany stres jest tak silny, że zwierzęta wycofują się z codziennych aktywności oraz rozwijają dokuczliwe objawy fizyczne. W poniższym artykule opisujemy najczęstsze przyczyny i objawy stresu u mruczków, a także wyjaśniamy w jaki sposób możemy pomóc nadmiernie lękliwemu czworonogowi. Zachęcamy do lektury.
Spis treści
Niepokój u kota - jakie są jego przyczyny?
Potocznie mówi się, że koty to niewolnicy rutyny. Zwierzęta te posiadają swoje przyzwyczajenia i nie lubią, gdy dzieje się coś, co zaburza ich porządek dnia.
Z reguły najczęstszymi powodami stresu są gwałtowne zmiany, które powodują brak przewidywalności i zakłócają koci spokój.
Samotność, podróż, modyfikacje w otoczeniu (np. w wyniku przemeblowania), przeprowadzka, nowy członek rodziny, odwiedziny gości lub wizyta u weterynarza stanowią jedne z najbardziej typowych źródeł lęku u mruczka.
Pamiętajmy również, że czworonogi mają znacznie bardziej czuły słuch niż ludzie. W niektórych przypadkach niespodziewany hałas np. nagłe huki fajerwerków, głośna muzyka, burza czy dźwięki związane z remontem mogą powodować niepokój.
Podobnie jest w przypadku niezwykle rozwiniętego zmysłu węchu mruczków. Wprowadzanie do domu nieznanych zapachów także może stanowić nieprzyjemne doświadczenie dla zwierzęcia.
Co więcej, mruczki posiadają swoje potrzeby gatunkowe (m.in. obecność bezpiecznego azylu, dostęp do świeżego żwirku, możliwość eksploracji, drapania). Gdy brakuje warunków do ich bezpiecznej realizacji, dobrostan pupila zostaje naruszony.
Jak objawia się stres u kota?
Pomimo że koty mogą wydawać się mniej ekspresyjne niż psy, również przejawiają wiele, jednak bardziej subtelnych, oznak świadczących o złym samopoczuciu.
Oprócz zmian fizycznych, które stosunkowo łatwo zauważyć, sygnały wskazujące na zaniepokojenie można także poznać po mowie ciała, nagłej zmianie zachowania i nawyków mruczka.
Warto jest się z nimi zapoznać, a także wnikliwie obserwować zwierzaka, aby w razie potrzeby móc sprawnie zainterweniować i wyciągnąć go z kłopotliwej sytuacji.
Najczęstsze objawy stresu u kota obejmują m.in.:
- syczenie,
- wokalizację,
- stroszenie sierści,
- rozszerzenie źrenic,
- szybki, płytki oddech,
- drżenie ciała,
- napięcie mięśni,
- biegunkę,
- wymioty,
- spocone opuszki łap,
- uszy skierowane do tyłu,
- przyspieszoną pracę serca,
- utratę chęci do zabawy,
- częste oddawanie moczu,
- przesadne wylizywanie się,
- nadmierny lub słaby apetyt,
- ukrywanie się lub próby ucieczki,
- gwałtowne machanie i uderzanie ogonem,
- nagły przyrost lub przeciwnie - spadek masy ciała,
- wzmożone wypadanie sierści, pojawienie się łupieżu.
Niepokój może również ukazywać się przez niepożądane zachowania, których czworonóg nie przejawiał wcześniej np. nadmierne drapanie i niszczenie przedmiotów, oddawanie moczu i/lub kału poza kuwetą, znakowanie moczem, agresja w stosunku do innych zwierząt i/lub opiekuna.
Co zrobić, by zmniejszyć stres u mruczka?
W przypadku długotrwałej lub powtarzającej się ekspozycji na stres może dojść do rozwinięcia się przewlekłego (tzw. chronicznego) stresu, który jest bardzo obciążający dla organizmu zwierzęcia.
Przedłużony stan niepokoju negatywnie wpływa na działanie m.in. układu odpornościowego, hormonalnego, nerwowego oraz krwionośnego kota. Bardzo ważne jest więc sprawne przywrócenie spokoju ducha ukochanemu pupilowi.
Terapię lęku należy rozpocząć od konsultacji z lekarzem weterynarii.
Specjalista zbada zwierzę, aby wykluczyć ewentualnie podłoże zdrowotne będące powodem nietypowego zachowania pupila. Następnie zbierając wnikliwy wywiad, lekarz może rozpoznać rodzaj zaburzenia lękowego i zaproponować właścicielowi kolejne kroki.
Aby pomóc zwierzęciu należy przede wszystkim znaleźć przyczynę wywołującą złe samopoczucie.
Niezwykle pomocna może okazać się współpraca z behawiorystą specjalizującym się w terapii zaburzeń lękowych. Aby rozpoznać źródło problemu i przedstawić zalecenia dotyczące dalszej pracy behawioralnej koci psycholog wnikliwie przyjrzy się otoczeniu i dynamice codziennego życia czworonoga.
W zależności od sytuacji pupila można poddać odwrażliwieniu na bodziec wywołujący strach, lub całkowicie wyeliminować stresor.
Farmakoterapia - leki uspokajające dla kota
Jeżeli poziom lęku jest na tyle wysoki, że sama współpraca z behawiorystą nie przyniesie oczekiwanych efektów, lekarz może przepisać leki o działaniu psychotropowym.
Najczęściej stosowanymi preparatami są takie, które wpływają na neuroprzekaźniki (między innymi serotoninę, dopaminę, acetylocholinę, noradrenalinę, glutaminian oraz kwas gamma-aminomasłowy), a także ich receptory znajdujące się w ośrodkowym układzie nerwowym.
Są to farmaceutyki z różnych grup, należą do nich między innymi: azapirony, wybiórcze inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI), selektywny nieodwracalny inhibitor MAO-B, alfa-kazozepina, trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne oraz czteropierścieniowe leki przeciwdepresyjne.
Ich działanie różni się od siebie, dlatego leczenie dobierane jest indywidualne do każdego pacjenta, rodzaju oraz nasilenia zaburzenia, stanu zdrowia zwierzęcia oraz możliwości finansowych właściciela. Zazwyczaj leczenie trwa kilka miesięcy i powinno się je kontynuować co najmniej przez cztery tygodnie od ustąpienia symptomów.
Należy wspomnieć, że większość medykamentów nie jest w stanie zwalczyć przyczyny dyskomfortu i jedynie łagodzi dokuczliwe objawy wynikające ze stresu. Dlatego tak ważne jest stosowanie farmakoterapii jako element uzupełniający do równoległej terapii behawioralnej.
Pozostałe środki uspokajające dla kota
-
Karma uzupełniająca: dieta zawierająca w swoim składzie alfa-kazozepinę (naturalny peptyd otrzymywany z mleka) oraz tryptofan (prekursor serotoniny, która jest tzw. „hormonem szczęścia") może łagodzić objawy niepokoju.
-
Feromonoterapia: feromony to złożone substancje lotne, które są uwalniane przez zwierzęta. Ich rolą jest przekazywanie różnych informacji pomiędzy osobnikami tego samego gatunku. Obecne na rynku feromony są syntetycznymi formami naturalnie występujących związków chemicznych i wywołują u kota uczucie odprężenia.
-
Cechują się znacznie wyższym stężeniem, brakiem oddziaływania na ludzi i pozostałe czworonogi w gospodarstwie domowym. Są również bezpieczne — mogą być stosowane u mruczków w każdym wieku, nie wchodzą w interakcje z lekami oraz nie wywołują skutków ubocznych. Dostępne formy obejmują m.in.: obroże uspokajające, dyfuzory podłączane do gniazdka elektrycznego lub spraye.
-
Dodatkowe działania: oprócz sięgnięcia po specjalistyczną pomoc, należy wdrożyć w życie kilka zasad — przede wszystkim pamiętajmy, aby zapewnić kociakowi przestrzeń do spokojnego wypoczynku. Postarajmy się zaspokajać codzienne potrzeby czworonoga, poświęćmy mu dużo uwagi oraz urozmaićmy codzienną rutynę za pomocą ciekawych zabawek i smacznych przekąsek. Przyjazne nastawienie oraz zaprzestanie stosowania kar lub okazywania złości zdecydowanie pomogą złagodzić niepokój ukochanego zwierzaka.
W sklepach zoologicznych można znaleźć preparaty uspokajające na bazie naturalnych składników. Wielokrotnie mogą stanowić one dobre uzupełnienie terapii behawioralnej oraz farmakologicznej, jednak pamiętajmy, aby nie podawać ich na własną rękę i najpierw skonsultować się z lekarzem weterynarii. Pomimo że są to środki możliwe do kupienia bez recepty, mogą one wchodzić w niebezpieczne interakcje z obecnie podawanymi lekami.
Podsumowanie — jak pomóc kotu w stresujących sytuacjach?
Do najczęstszych czynników stresogennych należą nieoczekiwane zmiany w życiu czworonoga np. przeprowadzka, przemeblowanie, obecność nowych czworonogów lub gości w domu.
Co więcej, niemożność realizacji naturalnych potrzeb gatunkowych (takich jak eksploracja lub drapanie) może również przyczyniać się zachwiania równowagi emocjonalnej kota.
Objawy stresu przejawiają się poprzez syczenie, wokalizację, stroszenie sierści, drżenie i napięcie ciała, przyspieszoną pracę serca i płytki oddech. W przypadku nasilonego niepokoju może dojść do wystąpienia biegunki, wymiotów, wzmożonego wypadania sierści i wystąpienia łupieżu. Często obserwuje się nietypowe zachowania, których zwierzak nie przejawiał wcześniej — np. nagłą agresję w stosunku do właściciela lub znakowanie moczem.
Nadmierny lęk wpływa negatywnie na samopoczucie i funkcjonowanie pupila.
Z tego powodu wymaga zasięgnięcia pomocy ze strony lekarza weterynarii oraz kociego behawiorysty, czyli eksperta od zwierzęcej psychiki. Niestety, nie ma jednego, uniwersalnego rozwiązania na kocie zdenerwowanie. Rodzaj terapii zależy przede wszystkim od przyczyny niepokoju odczuwanego przez mruczka. Lekarz może zdecydować się na wprowadzenie farmakoterapii, która stanowi uzupełnienie pracy behawioralnej.
Terapia lęku jest zazwyczaj powolnym procesem wymagającym dużego zaangażowania ze strony właściciela, natomiast warto się jej podjąć, aby poprawić jakość życia zwierzaka i osób w jego otoczeniu.
Bibliografia
- Trudi Atkinson, John Bradshaw "Practical Feline Behaviour: Understanding Cat Behaviour and Improving Welfare" 1st Edition ISBN-10: 9781780647838
- Gary M. Landsberg, Sagi Denenberg "Behavioral Problems of Cats" MSD Veterinary Manual
- Karen Overall "Manual of Clinical Behavioral Medicine for Dogs and Cats" 1st Edition ISBN-10: 0323008909
- Pageat P. "Feromonoterapia – nowe podejście do problemów z zachowaniem i hodowlą." Magazyn Weterynaryjny, 2011, 20, 327-333
Brak komentarzy
Nikt jeszcze nie dodał komentarza do tego artykułu.