Bocian czarny (Ciconia nigra) — występowanie, opis gatunku

Każdy przynajmniej raz spotkał bociana białego, który zwiastuje wiosnę, kojarzy się z dostatkiem a dla niektórych symbolizuje nawet wartości narodowe. Znacznie rzadziej słyszymy jednak jego krewniaku, którym jest bocian czarny. Ten wyjątkowy gatunek zamieszkuje korony drzew w lasach na terenie całej Polski. Warto wiedzieć, jak go rozpoznać i gdzie wypatrywać jego obecności.

Jak wygląda bocian czarny?

Białe bociany to najpopularniejsze polskie ptaki. Mniej więcej każdy wie jak wyglądają. A jak rozpoznać bociana czarnego? Jest on nieco mniejszy od swojego kuzyna. Ma wysokość mniej więcej jednego metra. Rozpiętość jego skrzydeł wynosi natomiast około 1.8-1.9 m.

Wbrew nazwie Ciconia nigra nie jest całkiem czarny. Ma biały brzuch i pierś. Czarne pióra pokrywają jego:

• skrzydła,
• głowę,
• szyję,
• lotki,
• sterówki,
• obszar wokół kloaki.

Zarówno dziób, jak i łuski na nogach są czerwone. Bocian czarny ma długie kończyny, które pozwalają mu swobodnie brodzić w wodzie w poszukiwaniu pokarmu.

Młode bociany czarne

Czarne bociany kończą okres dojrzewania w wieku mniej więcej trzech lat. Osobniki młodociane można rozpoznać po mniej intensywnych kolorach. Ich nogi i dziób są jasnobrązowe. Resztki pisklęcego puchu mogą tworzyć na ciele kolorowe plamy.

Bocian czarny — występowanie

W przeciwieństwie do wielu gatunków (takich jak na przykład sikorka), bociany czarne to wędrowne ptaki. Występują na terenie całej Palearktyki. Okres migracji rozpoczyna się w sierpniu a jego punkt kulminacyjny przypada we wrześniu. Ptaki z Europy Zachodniej i Środkowej przelatują zimować do Afryki i ciepłych krajów Azjatyckich.

Bocian czarny w Polsce

Populacja bocianów czarnych w Polsce wynosi od 1500 do 2000 par. Inaczej niż bocian biały, trzymają się one dalej od ludzkich siedzib. Budują gniazda w koronach drzew w lasach liściastych i mieszanych. Najliczniej bociany czarne występują na obszarach, które mieszczą się w pobliżu zbiorników wodnych, mokradeł i trzęsawisk.

Czym żywi się bocian czarny?

Długie czerwone nogi bociana czarnego służą mu przede wszystkim do brodzenia w wodzie a sporych rozmiarów dziób umożliwia wyciąganie rozmaitych ryb i zwierząt wodnych. To właśnie nimi najczęściej żywi się ten gatunek. Warto jednak nadmienić, że dieta bociana czarnego jest znacznie bardziej urozmaicona. Ptaki te jedzą również:

• myszy i inne drobne gryzonie,
• płazy,
• duże owady,
• pisklęta innych gatunków (niezwykle rzadko),
• bezkręgowce.

Czy bocian czarny jest pod ochroną?

Populacja bocianów czarnych uznawana jest za gatunek najmniejszej troski. W Polsce są one objęte ochroną strefową. Co to oznacza? Obszar wokół gniazda podzielony jest na dwie strefy ochronne. W obrębie stu metrów wokół miejsca lęgowego nie wolno wykonywać żadnych czynności, które mogłyby doprowadzić do tego, że bocian czarny trwale opuści swoje gniazdo. Druga strefa ochrony częściowej wynosi aż 500 metrów. W jej obrębie prace z obszaru gospodarki leśnej są dopuszczalne, jednak wyłącznie poza okresem lęgowym, czyli wtedy, kiedy ptaków nie ma w gnieździe.

Bocian czarny — ciekawostki

• Gniazdo bociana czarnego może służyć mu nawet przez kilkanaście lat.

• Bociany czarne ptaki odlatujące na zimę. Badania dowiodły, że dziennie mogą przelecieć nawet 500 kilometrów. Potem potrzebują jednak kilku dni odpoczynku.

• Podobnie jak ptaki szponiaste, bocian czarny może sporadycznie zjadać pisklęta mniejszych gatunków. Dzieje się tak niezwykle rzadko.

• Bociany czarne żyją około 18 lat.

Czarne bociany nie są spotykane jak bocian biały, czy gołąb domowy. Mimo wszystko nie jest to gatunek tak rzadki jak moglibyśmy się tego spodziewać. To nieliczny ptak lęgowy, którego populacja wzrosła znacznie w ostatnich latach. Podczas wiosennych spacerów w lesie, szczególnie w okolicy terenów podmokłych, można spotkać go niemal w całej Polsce. Wypatruj go w koronach drzew i w zbiornikach wodnych.