Kastracja psa – czy i kiedy ją przeprowadzić?

Antykoncepcja dla psów - jakie mamy możliwości? 

By zapobiec ciąży można zastosować antykoncepcję u suczek, jak i psów. W obydwu przypadkach właściciele czworonogów mogą zastanawiać się między antykoncepcją chirurgiczną lub kastracją chemiczną. 

Antykoncepcja farmakologiczna 

Podawanie substancji, które czasowo i odwracalnie blokują cykl jajnikowy u suczek użytkowanych rozrodowo, ze względu na odpowiednie wskazania, jest uzasadnione. W przypadku zwierząt, które nie mają mieć potomstwa ta metoda stosowana wielokrotnie zwiększa znacznie ryzyko wystąpienia zapalenia macicy, nowotworów listwy mlecznej, torbieli i rozrostów nowotworowych jajnika. U psów można zahamować produkcję hormonów płciowych przez wszczepienie implantu podskórnie, który stopniowo uwalnia substancję czynną. Zabieg należy powtarzać co 6 miesięcy, by zabezpieczyć psa. 

Ile kosztuje antykoncepcja farmakologiczna psów? 

Jednorazowy koszt wizyty wraz z lekami będzie niższy niż koszt zabiegu i kontroli pooperacyjnych, natomiast będziemy ponosić go wiele razy, cyklicznie. Opłaty przy leczeniu skutków ubocznych są wyższe niż przy zaplanowanych zabiegach. 

Antykoncepcja chirurgiczna 

Obecnie pojęcia sterylizacja oraz kastracja używane są zamiennie. Dokładnie sterylizacja psa to przecięcie nasieniowodów, a u suczki podwiązanie jajowodów. Kastracja polega na chirurgicznym usunięciu jąder u psa bądź macicy z jajnikami w przypadku suk. Operacja przeprowadzana jest w znieczuleniu ogólnym i nieodwracalnie pozbawia funkcji rozrodczych, efektu zabiegu nie możemy cofnąć. 

Kastracja psa 

U samców po przygotowaniu pola operacyjnego zabieg przeprowadzany jest bocznie od kości prącia, nad moszną lub na worku mosznowym, w premedykacji, czyli gdy pies jest nieświadomy, śpi i zmniejszone jest odczuwanie bólu. Następnie, już w znieczuleniu ogólnym podanym dożylnie lub wziewnie, nacinana jest skóra, tkanka mięśniowa, struktury okrywające jądro. Odejmowane są obydwa jądra, zabezpieczając specjalnymi przewiązkami powrózki nasienne, czyli sznury z nasieniowodami naczyniami krwionośnymi. Mięśnie oraz skórę lekarz zszywa osobnymi piętrami szwów.
 

Kastracja suki 

Suczka podlega ścisłej diecie przed operacją. Po przygotowaniu do zabiegu, już pod wpływem leków anestetycznych podanych dożylnie lub wziewnie, nacinana jest skóra, mięśnie brzucha, a dokładnie linia biała, i otrzewna. Kastracja suczki polega na usunięciu jajników i macicy. Coraz częściej operacja może być wykonana laparoskopowo. Pozostawiany jest kikut macicy, czyli fragment macicy od szyjki w dół dróg rodnych. Mięśnie, tkanka podskórna i skóra zszywane są osobnymi piętrami szwów. Przy czym skóra, jak u samców, może zostać zaopatrzona szwami z różnych materiałów. 

Ile kosztuje zabieg kastracji psa?

Suma należności za badania przed zabiegiem, kastrację psa lub suczki oraz wizyty kontrolne i zdejmowanie szwów jest częściowo uzależniona od wielkości zwierzęcia. Im cięższy pies, tym większe wydatki ze względu na ilość zużytych leków, inny przebieg operacji i opieki po niej. Kastracja suki jest droższym zabiegiem w stosunku do kastracji psów ze względu na inną technikę operacji. Niektóre rasy przez wskazania kardiologiczne mogą wymagać użycia droższych technik znieczulenia, takich jak narkoza psa. 

Rozpiętość cen w poszczególnych przychodniach weterynaryjnych może być znaczna, jednak nie warto kierować się tylko kwestią finansową przy wyborze, a naszym zaufaniem do placówki nad zwierzęciem i profesjonalizmem personelu. 

Bezpłatna kastracja psów 

Ze względu na możliwość dofinansowania kastracji z urzędu miasta lub gminy warto dowiedzieć się o możliwości otrzymania skierowania. Wtedy najczęściej sterylizacja psów i wizyta kontrolna jest bezpłatna. Jedynie badania krwi, serca czy ubranko pooperacyjne są dodatkowo płatne. Co roku w marcu niektóre przychodnie weterynaryjne uczestniczą w programie dofinansowanych zabiegów. 

Wpływ hormonów płciowych na cały organizm 

Ze względu na produkcję hormonów płciowych przez gonady, czyli w przypadku psa przez jądra, u suczki przez jajniki, należy uwzględnić wpływ tych substancji na dojrzewanie zwierzęcia. Wzrost kości, metabolizm, zachowanie psa oraz napięcie zwieracza cewki moczowej są procesami, w których biorą udział hormony płciowe. 

Dojrzałość płciowa 

Psy osiągają dojrzałość płciową pomiędzy 6 a 24 miesiącem życia. Takie zróżnicowanie wynika przede wszystkim z rasy i wielkości. Małe i średnie rasy dojrzewają wcześniej, między 6 a 12 miesiącem życia. Natomiast między innymi charty, dogi niemieckie i schipperke mają pierwszą ruję między 16 a 24 miesiącem życia. W razie wątpliwości zalecana jest indywidualna porada u doświadczonego lekarza weterynarii. 

W jakim wieku wykastrować psa? 

Planując zabieg kastracji, należy uwzględnić wiek psa. Kastracja pediatryczna jest wykonywana między 8 a 16 tygodniem życia. Wczesna kastracja jest przeprowadzana przed pierwszą rują suczki. Zabieg w ciągu pierwszych miesięcy życia może być wykonany u ras małych i średnich. Psy ras olbrzymich i dużych kończą swój wzrost wiele miesięcy po osiągnięciu dojrzałości płciowej, stąd kastracja psa przed zamknięciem płytek wzrostu może skutkować nadmiernym wydłużeniem kości. 

Zalety kastracji w młodym wieku 

Korzyści z zabiegu przed pierwszą rują u samic wynikają ze zmniejszonego do minimum ryzyka nowotworów listwy mlecznej w przyszłości oraz wyeliminowania niechcianej ciąży, ropomacicza, nowotworów jajnika czy urojonej ciąży. Nawet już po pierwszej rui wzrasta ryzyko zachorowania na nowotwory listwy mlecznej u dorosłej samicy. U samców kastracja jest profilaktyką przerostu i nowotworzenia prostaty u starszego psa. Właściciele psów doceniają ograniczenie ucieczek w czasie dni płodnych u suczek w okolicy. Kastracja psów jest najlepszą metodą na regulowanie kwestii bezdomności. 

Czy kastracja psa pomoże go uspokoić? 

Ruchy kopulacyjne w stosunku do ludzi, głównie ich nóg, czy innych psów, w tym samców i samic w okresie "ciszy hormonalnej", najczęściej związane są z behawiorem psa, ustaleniem hierarchii, a nie z uwalnianiem napięcia seksualnego. Nadmierna aktywność i/oraz/lub agresja powinny być najpierw skonsultowane z behawiorystą czy lekarzem weterynarii zanim zdecydujemy się wykastrować psa. Badania potwierdzają, że kastracja może mieć negatywny wpływ na zachowanie psa lękliwego, z tendencją do agresji, z którymi opiekunowie nie pracują nad obniżeniem napięcia, wzrostem zaufania.

Panie doktorze, czy pies nie jest za stary? 

Przeciwwskazaniem do zabiegu chirurgicznego nie jest sam w sobie wiek zwierzęcia. Wykonanie badań pozwala określić kondycję organizmu, bezpieczeństwo przeprowadzenia znieczulenia i operacji. Dopiero analiza wyników krwi, badanie serca czy inna, niezbędna diagnostyka pozwala zakwalifikować do grupy ryzyka. Im starszy organizm, tym więcej parametrów może zostać zleconych. Niemniej liczba lat może nie być równa wydolności organizmu zwierzęcego, stąd nie należy uprzedzać się do zabiegu kastracji psa, patrząc na jego metryczkę. 

Przygotowanie do zabiegu kastracji 

Żaden zabieg chirurgiczny nie jest obojętny dla organizmu. Lekarz weterynarii przeprowadza badanie kliniczne przed planowaną operacją i zaleca konieczne badania. Właściciele psów lękliwych mogą mieć zaproponowane podawanie leków stabilizujących psie emocje kilka dni bądź tygodni przed terminem operacji. W dniu wykonania zabiegu pies nie otrzymuje pokarmu przez przynajmniej 8 godzin poprzedzających kastrację. Wodę może pić normalnie. Kastracja psa czy suki wymaga pozostawienia zwierzaka na kilka godzin w lecznicy weterynaryjnej. 

Badania dodatkowe przed zabiegiem 

Standardem są badania krwi obejmujące morfologię, biochemię wraz z kontrolą hormonów tarczycy oraz coraz częściej konsultację kardiologiczną. Inne, dodatkowe badania psa wynikają często z konieczności wykluczenia podejrzeń, indywidualnego podejścia do pacjenta. 

Postępowanie po zabiegu kastracji 

Opiekunowie psów odbierają zwierzęta po kastracji wybudzone. Rana zabezpieczona jest opatrunkiem, dodatkowo może być założone ubranko pooperacyjne lub kołnierz. Zalecenia, jak postępować z pieskiem w domu zostaną przekazane przy odbiorze pacjenta.  W pierwszej dobie należy zapewnić ciche, ciepłe i spokojne miejsce. Pomoc opiekuna będzie konieczna przy pokonywaniu schodów. Wskakiwanie na kanapę, bieganie jest zakazane przez kilka dni po kastracji psa czy suczki. Na najbliższe dni najlepiej przygotować mokrą, lekkostrawną karmę, by wypróżnienie nie stanowiło dyskomfortu. Lekarze weterynarii przewidują kontrolę pooperacyjną najczęściej dobę lub dwa dni później. 

Co się dzieje z psem po kastracji?

Krótkoterminowe skutki uboczne to nadmierne krwawienie z rany pooperacyjnej, obrzęk i ból. Zanieczyszczenie rany to ryzyko zakażeń bakteryjnych, stąd nie dopuszczamy, by pies lizał szwy. Niepokój, nadmierne pobudzenie z wokalizacją może być efektem działania leków, które mija po kilku godzinach. Mogą pojawić się wymioty, spadek nastroju, apetytu. Wypróżnienie początkowo wiąże się z dyskomfortem i pies często boi się odpowiednio naprężyć przy defekacji. 

Jakie są minusy kastracji psa?

Minusy kastracji psa mogą obejmować:

1. Zmiany behawioralne - niektóre psy po kastracji mogą mieć zmieniony temperament, być mniej aktywne lub mniej zainteresowane zachowaniami typowymi dla niekastrowanych psów.

2. Możliwe problemy zdrowotne - istnieje ryzyko związane z każdą procedurą chirurgiczną, w tym zakażenia, reakcje alergiczne na znieczulenie lub szwy oraz rzadsze, ale poważniejsze powikłania.

3. Możliwe zmiany metaboliczne - u niektórych psów kastracja może prowadzić do zmian metabolicznych, co może wpływać na wagę i skłonność do otyłości.

Niepożądane efekty kastracji po latach 

Po kilku latach wykastrowane psy i suczki częściej dotyka niedoczynność tarczycy, spowolnienie metabolizmu czy nietrzymanie moczu. Problem niekontrolowanego kropelkowania czy oddawania moczu w domu jest spotykany z większą częstotliwością u starszych samic, ale może dotknąć też te poniżej 5 roku życia. U wykastrowanych samców nietrzymanie moczu jest rzadsze. Zarówno u samic, jak i u samców z powodzeniem stosowane są leki na popuszczanie moczu. Dodatkowo u suk pozostawienie fragmentu jajnika w postaci "odprysku" może spowodować niepełne objawy rujowe występujące nieregularnie. 

Żywienie psa po kastracji 

Karma dla psa powinna uwzględniać jego tryb życia. Wykastrowany pies może otrzymywać specjalny rodzaj karmy o mniejszej dawce energetycznej. Konieczne jest odmierzanie ilości pokarmu, najlepiej używając wagi kuchennej. Ruch i przestrzeganie zalecanej ilości karmy najczęściej są wystarczające, by uniknąć znacznego wzrostu wagi. 

Czy warto sterylizować, kastrować psa? 

Właściciele psów świadomi zalet profilaktyki decydują o kastracji psa lub suczki. Uniknięcie niechcianej ciąży, szczególnie przy znacznej dysproporcji wielkości między rasami, to zapewnienie bezpieczeństwa drobnej samicy, która pokryta dużym samcem sama nie urodzi. Uwzględniając delikatną gospodarkę hormonalną psa i ryzyko wystąpienia zapalenia macicy, urojonej ciąży, w przyszłości chorób nowotworowych, lepiej zdecydować się na planowany zabieg u zdrowego zwierzęcia niż przeprowadzać operację, by uratować mu życie. Zawsze profilaktyka jest mniej kosztowna niż leczenie każdego z wymienionych schorzeń.