Zapalenie gruczołu mlekowego u psa - przyczyny, objawy, leczenie

Czym jest zapalenie sutków u psa? 

Zapalenie sutka (inaczej zapalenie gruczołu mlekowego, mastitis) jest chorobą, która zazwyczaj rozwija się w wyniku infekcji o podłożu bakteryjnym. 

Pomimo że przeważnie występuje u suczek podczas laktacji, zdarza się również u samców.  

Schorzenie obejmuje jeden lub kilka gruczołów mlecznych zwierzęcia. 

Mastitis może mieć różny przebieg - od łagodnej, bezobjawowej postaci, do potencjalnie śmiertelnej choroby ogólnoustrojowej. 

Jakie są przyczyny zapalenia gruczołu mlekowego? 

Do najczęściej wymienianych przyczyn zapalenia sutka należą zakażenia bakteryjne (wywołane m.in. przez Escherichia coli, gronkowce i paciorkowce). 

Rozwojowi choroby sprzyja przebywanie w złych warunkach sanitarnych, takich jak wilgotne i niehigieniczne środowisko. 

Dodatkowymi czynnikami ryzyka są urazy mechaniczne gruczołu sutkowego, które ułatwiają chorobotwórczym patogenom wniknięcie do tkanki i namnażanie się w niej, a także nawracająca ciąża urojona u psa. 

W niektórych przypadkach zastój mleka (czyli laktostaza) jest czynnikiem powodującym zapalenie sutka. Niedostateczne opróżnianie gruczołów mlekowych może mieć miejsce, kiedy szczenięta ssą pokarm tylko z wybranych sutków lub gdy liczebność miotu jest niewielka. 

Jak rozpoznać zapalenie sutka u psa? - objawy 

Mastitis może przyjąć skrajnie różne formy - jedne zwierzęta pozostają bezobjawowe, a inne są w stanie krytycznym. 

Postać podkliniczna mastitis 

W początkowym lub łagodnym stadium choroby czworonóg może nie przejawiać symptomów zapalenia gruczołu mlekowego. 

Wielokrotnie pierwszą oznaką problemu jest nieprzybieranie na wadze przez szczenięta, gdyż mleko nie jest odpowiednio odżywcze. Dlatego tak ważne jest codzienne ważenie młodych i monitorowanie ich rozwoju w pierwszych tygodniach życia. 

W miarę postępowania schorzenia pojawiają się poniższe objawy zapalenia sutka: 

• obrzęk pojedynczego sutka lub sutków, 
• napięcie, twardość, bolesność tkanki, 
• rozgrzanie i zaczerwienienie gruczołu objętego zapaleniem, 
• owrzodzenie sutka/sutków, 
• podwyższona temperatura ciała, 
• obniżony nastrój, 
• apatia, 
• dyszenie, 
• wymioty, 
• utrata łaknienia, 
• spadek masy ciała suki i/lub jej szczeniąt, 
• zmiana barwy mleka, obecność krwi lub ropy, 
• zmętnienie i zmiana zapachu wydzieliny mlecznej. 

Ponieważ zapalenie gruczołów sutkowych powoduje dolegliwości bólowe, suka może wykazywać niechęć do leżenia, karmienia, opieki nad szczeniętami, a także dotyku człowieka.  

Właściciele wielokrotnie zauważają nagłe zmiany w zachowaniu zwierzęcia - pies staje się nerwowy, przejawia oznaki agresji w stosunku do młodych (na przykład szczerzy na nie zęby i warczy). 

Diagnostyka i leczenie zapalenia gruczołów mlekowych 

W celu zdiagnozowania schorzenia i ewentualnego wprowadzenia leczenia, należy koniecznie udać się ze swoim czworonogiem do lekarza weterynarii. 

Diagnostyka 

W wielu przypadkach rozpoznanie stawia się na podstawie dokładnego wywiadu z właścicielem i badania fizykalnego zwierzęcia.  

Czasami przeprowadza się dodatkowe testy diagnostyczne - specjalista może zlecić badanie krwi, aby określić nasilenie infekcji.  

W niektórych przypadkach wskazane jest pobranie próbki wydzieliny gruczołu sutkowego objętego stanem zapalnym i badanie mikrobiologiczne, a także analiza materiału pod mikroskopem. 

Leczenie 

Mastitis leczy się przede wszystkim antybiotykami o szerokim spektrum działania i lekami przeciwzapalnymi.  

Czworonóg powinien mieć zapewnione odpowiednie warunki na czas rekonwalescencji. Postarajmy się zagwarantować mu spokój, zadbajmy o wysokiej jakości pożywienie i odpowiednią czystość w otoczeniu pupila.  

W przypadku suki w laktacji zdarza się, że konieczne jest odstawienie szczeniąt od matki i ich sztuczne karmienie preparatami mlekozastępczymi zgodnie z instrukcjami specjalisty. 

Profilaktyka — jak zapobiec zapaleniu sutka? 

Mastitis jest poważną chorobą, której warto zapobiegać. 

Przestrzeganie zasad higieny jest wyjątkowo ważnym działaniem profilaktycznym. 

Regularnie pierzmy posłanie zwierzęcia przy udziale delikatnych detergentów, myjmy i dezynfekujmy podłogę, na której pupil lubi się kłaść, usuwajmy niezjedzone resztki jedzenia z misek. 

Utrzymujmy skórę i sierść czworonoga w dobrym stanie, pamiętajmy o regularnych kąpielach i przycinaniu owłosienia wokół gruczołów mlecznych, aby ograniczyć nadmierne namnażanie się bakterii. 

W przypadku suk ciężarnych pamiętajmy o systematycznej wymianie podłoża w kojcu porodowym. Upewnijmy się, że w pobliżu zwierząt nie ma niebezpiecznych elementów, które mogłyby doprowadzić do urazu (np. gwoździe).  

Zaleca się przycięcie pazurków szczeniąt, aby nie dopuścić do nadmiernego zadrapania matki podczas karmienia.  

Zachęcajmy młode do ssania mleka jednakowo ze wszystkich brodawek. 

Aby zapobiec rozwojowi zapalenia sutka, starajmy się uważnie monitorować zwierzęta i reagować na każde niepokojące nas sygnały. 

Zapewnijmy naszemu czworonogowi odpowiednio zbilansowaną dietę, dzięki której nie tylko zminimalizujemy ryzyko zachorowania, ale także złagodzimy ewentualny przebieg choroby. 

Zapalenie gruczołów mlecznych u psa — podsumowanie 

Pomimo, że zapalenie sutka (mastitis) jest jedną z najczęściej występujących chorób okresu poporodowego, może występować u przedstawicieli obydwu płci. 

Typowe przyczyny zapalenia sutka obejmują infekcję o podłożu bakteryjnym, która rozwija się w wyniku nieodpowiednich warunków sanitarnych lub uszkodzeń mechanicznych listwy mlecznej. 

Schorzenie zwykle charakteryzuje się obrzękiem, zaczerwienieniem, twardością i bolesnością tkanki objętej stanem zapalnym.  

W ciężkiej postaci choroby oprócz zmian w obrębie gruczołów mlecznych następuje także pogorszenie stanu ogólnego pacjenta, któremu towarzyszy m.in. podwyższona temperatura ciała, apatia, utrata łaknienia i spadek masy ciała.  

Należy jednak pamiętać, że część zwierząt nie rozwija objawów klinicznych. 

Ponieważ stan zapalny może być niebezpieczny zarówno dla matki, jak i młodych, warto podejmować działania profilaktyczne, takie jak przestrzeganie zasad higieny i dokładne obserwowanie zwierząt. 

Rokowanie w przypadku zapalenia gruczołu mlekowego u psów jest zwykle dobre, a powrót do pełni zdrowia możliwy dzięki sprawnie podjętym leczeniu.