Ropomacicze u suki - cena zabiegu, przyczyny i leczenie

Nazwa „ropomacicze” została powszechnie przyjęta jako określenie stanów zapalnych macicy. W rzeczywistości ropomacicze stanowi jedynie składową zespołu chorobowego. Wśród metropatii wyróżnia się: 

• torbielowaty przerost błony śluzowej macicy, 
• przewlekłe zapalenie błony śluzowej macicy, 
• typowe ropomacicze z nagromadzeniem wydzieliny ropnej macicy (pyometra). 

Wyżej wymienione zaburzenia mogą występować pojedynczo, nawzajem przechodzić jedno w drugie lub jednocześnie, a granice między nimi są płynne, w związku z czym przyjęto wspólną nazwę – zespół endometritis–pyometra. 

Ropomacicze u suki — przyczyny 

Przyczyny ropomacicza nie zostały definitywnie określone. Wiadomo jednak, że u podstaw procesu leżą zaburzenia hormonalne, a zakażenia bakteryjne są czynnikiem wtórnym. Do rozwoju choroby u suki dochodzi najczęściej od 4 do 8 tygodni po rui. Najpierw estrogeny stymulują receptory progesteronowe błony śluzowej macicy, a następnie progesteron pobudza wzrost i aktywność wydzielniczą jej gruczołów. Prowadzi to do torbielowatego rozrostu tego narządu z towarzyszącym gromadzeniem się płynu w jego świetle. Hormon ten ponadto tłumi czynność błony mięśniowej macicy, co może sprzyjać zatrzymywaniu płynu. Ropomacicze, tak jak już wspomniano, rozwija się najczęściej kilka tygodni po cieczce, kiedy poziom wytwarzanego przez jajniki progesteronu jest wysoki oraz na skutek podawania egzogennych progestagenów, powszechnie używanych w celu zapobiegania ciąży. Stosowanie antykoncepcji hormonalnej jest czynnikiem predysponującym do wystąpienia ropomacicza. 

Bakterie pochodzące z pochwy potrafią przenikać i zasiedlać patologicznie zmieniony narząd, czego efektem jest ropne zapalenie macicy. Escherichia coli to mikroorganizm najczęściej izolowany z przypadków ropomacicza u suk. Choć zakażenie bakteryjne nie jest czynnikiem zapoczątkowującym rozwój tej jednostki chorobowej, stanowi zasadniczą przyczynę zachorowalności i śmiertelności. Zatrucie toksynami bakteryjnymi to najpoważniejsze powikłanie z jakim mierzą się lekarze weterynarii. 

Nie wiadomo, dlaczego u niektórych zwierząt rozwija się tego rodzaju patologiczna reakcja na progesteron, natomiast nie występuje ona u wszystkich suk. W dwóch zakrojonych na szeroką skalę badaniach skandynawskich nie zaobserwowano udziału czynnika genetycznego nawet przy znacznie zwiększonym ryzyku występowania choroby związanym z predyspozycją rasową. U mieszańców i jamników ryzyko wystąpienia ropomacicza było wyraźnie niższe. Zachorowalność wzrasta wraz z wiekiem, co przypuszczalnie wynika z cyklicznego oddziaływania hormonów na macicę. Przeciętny wiek suk, u których rozpoznaje się ropomacicze, waha się w przedziale 6,5-8,5 lat. Analiza przeżywalności suk na obszarze Szwecji wskazuje, że ropomacicze rozwinie się średnio u 23-24% suk przed ukończeniem 10 roku życia.

Ropomacicze u suki — objawy 

Stan zapalny błony śluzowej macicy, zależnie od obecności wypływu z dróg rodnych, klasyfikuje się jako ropomacicze otwarte lub zamknięte. U zdrowych suk szyjka macicy jest drożna podczas wszystkich faz cyklu rozrodczego. Objawy ropomacicza są zwykle bardziej nasilone, jeśli gromadzący się wewnątrz macicy płyn nie ma ujścia. Wiąże się to ze zwiększonym nasileniem objawów klinicznych i dużym ryzykiem pęknięcia macicy, czego konsekwencją może być zapalenie otrzewnej. W przypadku ropomacicza zamkniętego częściej występują powikłania. Ropna wydzielina z dróg rodnych, zazwyczaj z domieszką krwi, pojawia się przy otwartej szyjce macicy. U samic stwierdza się spadek apetytu, ospałość oraz wymioty. Obserwuje się również wzmożone pragnienie i częste oddawanie moczu. Chore zwierzęta są zwykle odwodnione. Wzrost ciepłoty wewnętrznej stwierdza się zaledwie u 20% suk. Nieleczone ropomacicze prowadzi do rozwoju sepsy, a stan chorych samic może być krytyczny, z towarzyszącą hipotermią i wstrząsem. 

Ropomacicze u suki — rozpoznanie 

Rozpoznanie ropomacicza lekarzowi weterynarii nie nastręcza wielu trudności. Stawia on diagnozę na podstawie objawów klinicznych stwierdzanych u dojrzałej płciowo samicy. Dodatkową wskazówką będzie niedawno przebyta cieczka lub stosowanie antykoncepcji hormonalnej. Aby potwierdzić ropomacicze u suki i wykluczyć ciążę, należy zawsze wykonać badanie USG i/lub RTG jamy brzusznej. Na zdjęciu rentgenowskim macica będzie widoczna jedynie przy jej znacznym powiększeniu. Cele terapii w przypadku ciąży, której towarzyszy zakażenie bakteryjne macicy mogą być dalece odmienne od zamierzeń leczenia ropomacicza. Oba schorzenia rozwijają się w tej samej fazie cyklu płciowego. W przypadku ropomacicza na obrazie ultrasonograficznym uwidoczniona jest powiększona macica wypełniona płynem. Niezbędne może okazać się również badanie krwi. W początkowym okresie choroby dochodzi do wzrostu poziomu neutrofilów. Przy długo trwającym procesie zapalnym ich poziom często ulega obniżeniu. 

Ropomacicze u suki — leczenie 

Leczenie ropomacicza u suki, aby przyniosło oczekiwane efekty, musi rozpocząć się w jak najkrótszym czasie po pojawieniu się pierwszych objawów. W terapii pacjentów z ropomaciczem można zastosować zarówno metody chirurgiczne, jak i farmakologiczne, lecz każda z nich jest obarczona swoistym ryzykiem. Decyzję o wyborze sposobu leczenia lekarz weterynarii podejmuje z uwzględnieniem stabilności stanu klinicznego suki oraz po rozmowie z opiekunem, w której poruszone są kwestie ryzyka związanego z daną metodą leczenia. U samic z zamkniętym ropomaciczem ryzyko przerwania ściany macicy i rozwoju choroby ogólnoustrojowej jest większe. U wszystkich zwierząt, które nie mają dla właściciela dużej wartości hodowlanej, leczeniem z wyboru jest poddanie pacjenta zabiegowi sterylizacji, polegającym na usunięciu jajników i macicy. Cena zabiegu w zależności od wagi psa waha się w granicach 500-1000 zł. Niezależnie od tego, czy szyjka macicy jest drożna, czy nie. Podstawową przewagą leczenia chirurgicznego nad farmakoterapią jest to, że to jednocześnie zabieg leczniczy i sposób na uniknięcie nawrotów choroby. Niestety leczenie farmakologiczne może być nieskuteczne w przypadku zamkniętego ropomacicza i nie daje gwarancji braku nawrotów choroby. Tę metodę postępowania powinno się wybierać u pacjentów w odpowiednim wieku reprodukcyjnym i o dużej wartości hodowlanej, u których nie występują powikłania stanowiące bezpośrednie zagrożenie życia, np. posocznica, endotoksemia i zaburzenia czynności narządów wewnętrznych. Leczenie zamkniętego ropomacicza wiąże się z większym ryzykiem wystąpienia powikłań, głównie przerwania ściany macicy. Terapia najczęściej polega na podaniu antybiotyków, leków przeciwzapalnych, przeciwgorączkowych, a także płynoterapii. W wyniku długotrwałego, nieleczonego ropomacicza mogą rozwinąć się poważne powikłania: sepsa, endotoksemia (zatrucie toksynami bakteryjnymi) oraz zapalenie otrzewnej. 

Ropomacicze u suki — podsumowanie 

Pomimo właściwego leczenia śmiertelność suk wynosi 4-20%, co nie zaskakuje z uwagi na ciężkie zaburzenia metaboliczne powodowane przez tę jednostkę chorobową. Leczenie chirurgiczne ropomacicza stanowi jednak jedyną racjonalną opcję terapeutyczną u samic w stanie ciężkim, gdyż przynosi ono natychmiastowy efekt w przeciwieństwie do farmakoterapii, podczas której opróżnienie macicy z patologicznej wydzieliny odbywa się za pomocą leków. Zabieg ten w wielu przypadkach prowadzi do wyleczenia. Należy wziąć jednak pod uwagę ryzyko narkozy i powikłania związane z postępem choroby. Aby uniknąć rozwoju ropomacicza, najlepszym rozwiązaniem jest poddanie zabiegowi sterylizacji suk, które nie są przeznaczone do rozrodu.