Choroby tarczycy u psów - objawy, diagnozowanie i leczenie

Rola tarczycy w organizmie 

W celu zrozumienia objawów, które występują w przebiegu chorób tarczycy, należy najpierw zapoznać się z funkcją hormonów, które wydziela: 

• regulowanie szybkości przemian metabolicznych w organizmie; 
• wpływ na procesy utleniania; 
• przyspieszanie degradacji innych hormonów; 
• regulacja syntezy enzymów; 
• wzrost włosów; 
• funkcjonowanie skóry; 
• kontrolowanie siły skurczu mięśnia sercowego. 

Tyroksyna i trójjodotyronina pełnią w organizmie bardzo wiele istotnych funkcji na poziomie komórkowym, dlatego niedobór lub nadmiar tych hormonów będzie wpływał na praktycznie wszystkie narządy. Niestety, stanowi to również trudność w diagnozowaniu chorób tarczycy, ponieważ objawy im towarzyszące często będą niespecyficzne i nakierowujące na schorzenia innych narządów, np. skóry. 

Niedoczynność tarczycy u psa 

Niedoczynność tarczycy u psa to choroba głównie o charakterze nabytym, mająca tło autoimmunologiczne. Bardzo rzadko dochodzi do wrodzonego niedorozwoju tarczycy. Zazwyczaj w takiej sytuacji chore płody obumierają. 

W przebiegu niedoczynności tarczycy dochodzi do zapalenia narządu o charakterze autoimmunologicznym. Oznacza to, że organizm produkuje przeciwciała przeciwko enzymom biorącym udział w produkcji hormonów tarczycy, a także przeciwko samej tyroksynie i trójjodotyroninie. 

Innym powodem jest także niedobór TSH, czyli tyreotropiny — hormonu wydzielanego przez przysadkę mózgową, pobudzającego gruczoł tarczowy do pracy. 

Do choroby może dojść także wtórnie, na tle karłowatości przysadkowej, nadczynności kory nadnerczy lub guzów nowotworowych przysadki mózgowej. Rak tarczycy również może przyczynić się do wystąpienia niedoczynności tego narządu. 

Istnieją predyspozycje rasowe do wystąpienia choroby. Na niedoczynność tarczycy najczęściej zapadają labradory, boksery, pinczery, golden retrievery, beagle, setery, irlandzkie, owczarki niemieckie, chow-chow, buldogi angielskie, nowofunlandy, dobermany, sznaucery i jamniki. 

Objawy niedoczynności tarczycy 

Symptomy choroby są bardzo zróżnicowane, najczęściej jednak obserwuje się objawy dermatologiczne takie jak wypadanie sierści na bokach ciała, łojotok i łupież. Zmiany skórne (o ile nie są powikłane bakteryjnie lub grzybiczo) nie swędzą. 

W związku z tym, że niedoczynność tarczycy prowadzi do spadku tempa przemiany materii, dochodzi do skumulowania energii w postaci tkanki tłuszczowej. Powoduje to wzrost masy ciała psa. 

Ze względu na fakt, że hormony tarczycy wpływają na pracę serca, w przebiegu niedoczynności tego narządu dochodzi do wystąpienia objawów kardiologicznych wynikających z niewydolności mięśnia sercowego. 

Warto również zwrócić uwagę na zachowanie chorego zwierzaka. Psy cierpiące na niedoczynność tarczycy stają się ospałe i mają mniej energii do zabawy. 

Objawy neurologiczne tle niedoczynności tarczycy u psa 

Czasami w przebiegu niedoczynności tarczycy dochodzi do objawów nerwowych, które mogą stać się pierwotną przyczyną wizyty w gabinecie lekarza weterynarii. Zazwyczaj pojawiają się one u psów w średnim wieku lub starszych. Najczęściej notowane są neuropatie obwodowe oraz zaburzenia ze strony nerwów czaszkowych. Obserwuje się wówczas przechylenie głowy, porażenie nerwu twarzowego, zez, oczopląs, osłabienie czucia na głowie i porażenie krtani. 

Jako przyczynę objawów nerwowych w przebiegu niedoczynności tarczycy podaje się zaburzenia metaboliczne, które ograniczają przewodnictwo nerwowe. Patomechanizm nie jest jednak do końca poznany. 

Brak stymulacji neuronalnej prowadzi także do zaników mięśniowych prowadzących do deficytów ze strony układu ruchu, takich jak kulawizny oraz niedowłady. Czasami obserwowane jest także powstanie przełyku olbrzymiego. 

Nadczynność tarczycy u psa 

Nadczynność tarczycy to zdecydowanie bardziej powszechny problem u kotów. U psów najczęściej dochodzi do niej na tle nowotworowym. Istnieje również ryzyko wystąpienia objawów nadczynności w wyniku przedawkowania hormonów tarczycy w terapii niedoczynności. 

Guzy tarczycy występują najczęściej u psów starszych i w średnim wieku. Rasy predysponowane do ich powstawania to golden retrievery, boksery, huskie syberyjskie i beagle. Objawy nadczynności tarczycy u psa zazwyczaj spowodowane są przez nowotwory złośliwe. Guzy łagodne w większości przypadków nie powodują wystąpienia żadnych symptomów. 

Nowotwory złośliwe tarczycy to zazwyczaj gruczolakoraki. Cechują się one wysoką zdolnością do tworzenia przerzutów, głównie w okolicznych węzłach chłonnych i płucach. Około 60% nowotworów tarczycy nie jest czynna hormonalnie, a więc nie daje objawów związanych ze zmianami czynności T3 i T4. 30% z nich manifestuje się niedoczynnością narządu, a jedynie 10% - nadczynnością. 

Złośliwe nowotwory tarczycy zazwyczaj powodują deformację w górnej okolicy szyi, jednak nie zawsze objaw ten ma miejsce. 

Objawy nadczynności tarczycy są niejako odwrotnością symptomów niedoczynności i zalicza się do nich nadaktywność, nadmierny apetyt oraz przyspieszenia akcji serca. 

Diagnostyka chorób tarczycy u psa 

Diagnostyka w przypadku niedoczynności tarczycy polega na przeprowadzeniu badania laboratoryjnego krwi celem oznaczenia stężenia hormonu T4 i jego wolnej frakcji - fT4. T3 nie jest w tej sytuacji przydatnym parametrem, ponieważ jego poziom rzadko zmienia się w stanach chorobowych. Badanie krwi powinno zostać przeprowadzone na czczo. 

Nadczynność tarczycy jako schorzenie występujące w większości przypadków wtórnie do nowotworu tego narządu nie stanowi zazwyczaj głównego celu diagnostyki. O wiele ważniejsze jest prawidłowe rozpoznawanie nowotworu u psa. 

Leczenie chorób tarczycy u psa 

Leczenie niedoczynności tarczycy u psa polega na podawaniu specjalnych leków zawierających hormony tarczycy. Jest to niejako długofalowa suplementacja. Farmakoterapia pomaga w ograniczeniu objawów niedoczynności tarczycy i pozwala psu cieszyć się komfortowym życiem jeszcze przez długie lata. 

Terapia nowotworów gruczołu tarczowego jest zależna od charakteru rozpoznanych zmian i stopnia zaawansowania choroby. Rodzaj leczenia i ewentualne postępowanie chirurgiczne ustala lekarz weterynarii. 

Choroby tarczycy u psa — schorzenia o różnych obliczach 

Tarczyca to narząd odpowiadający za podstawowe przemiany metaboliczne organizmu na tle komórkowym. Zaburzenia ze strony tego narządu będą więc oddziaływały na różne układy, czasem pozornie zupełnie ze sobą niezwiązane. 

U psów najczęściej występuje niedoczynność tarczycy na tle autoimmunologicznym lub nowotworowym, a także w wyniku niedoboru hormonów pobudzających pracę gruczołu tarczowego, takich jak TSH. Do objawów choroby zalicza się zaburzenia ze strony skóry, układu nerwowego, serca, ale także tycie, brak apetytu i osowiałość. W celu jej rozpoznania oznacza się poziom hormonów tarczycy w surowicy psa. 

Nadczynność gruczołu tarczowego to schorzenie najczęściej powstające wtórnie do złośliwego procesu nowotworowego. Nie jest to jednak zasadą, ponieważ nie wszystkie raki tarczycy są aktywne hormonalnie.