Mudi — owczarek węgierski — wszystkie informacje i opis rasy

Owczarek węgierski mudi – historia i pochodzenie rasy

Korzenie rasy mudi sięgają XVIII i XIX wieku. Prawdopodobnie powstała ona drogą kojarzeń węgierskich psów pasterskich z napływowymi z Niemiec owczarkami w typie szpica, odznaczających się stojącymi uszami. Cecha ta, jako dominująca nad uszami obwisłymi, utrwaliła się w kojarzeniach z pozostałymi niewielkimi psami pasterskimi o niestojących uszach. Jednak według niektórych kynologów mudi może być rasą starszą. Świadczyć miałoby o tym łudzące podobieństwo do owczarka chorwackiego. Różnice istnieją w ułożeniu uszu; owczarek chorwacki może mieć uszy stojące lub częściowo załamane, mogą być też noszone asymetrycznie, podczas gdy u mudi muszą być stojące. Drugą ważną różnicą jest umaszczenie. Mudi może występować w kilku umaszczeniach, natomiast jedyną dopuszczalną maścią owczarka chorwackiego jest czarna. Tak czy owak, pierwsze węgierskie zapisy na temat rasy mudi pochodzą z XVIII wieku, choć padają w nich nazwy puli i pumi. W zapisie z roku 1773 czytamy: Owczarki węgierskie mają stojące uszy, krótki włos na przodzie kończyn i na głowie, zazwyczaj są czarne, a ogon jest lekko zakręcony. Z kolei zapis z 1815 roku głosi: Pumi są małe, mają stojące uszy, występują w wielu kolorach, głowa jest kształtu lisiego.

W tamtych czasach jednak nikt nie zwracał uwagi na wygląd; liczyła się jedynie użytkowość psów – ich odwaga i instynkt stróżowania. Te niewielkie psy pasterskie odznaczały się wyjątkową odwagą i zwinnością. Wykorzystywano je do pracy przy pilnowaniu stad krów i świń, a dzięki wymienionym cechom także do polowań na dziki. Do dziś przetrwał u nich instynkt łowiecki; mudi doskonale radzą sobie z tępieniem gryzoni.

Dopiero w 1935 roku pojawia się w literaturze nazwa mudi. Zastosował ją węgierski kynolog, dr Dezsö Fényes, który zajął się hodowlą i popularyzacją tej rasy. Pierwsze psy zakupił od pasterzy, a nazwę rasie – mudi – nadał od imienia najładniejszego i najbardziej obiecującego z zakupionych psów. Opracował też pierwszy wzorzec rasy. W roku 1936 nowa rasa została uznana na Węgrzech. Niestety, na skutek działań podczas II wojny światowej jej pogłowie zostało zdziesiątkowane.

Prace odtworzeniowe mudi rozpoczęto w latach 60 XX wieku. Zajął się tym dr Zoltan Balassy. Dokonał on zmian we wzorcu, który różnił się od pierwotnego. Przede wszystkim obniżono granicę wzrostu w kłębie i ograniczono liczbę dopuszczalnych umaszczeń do czarnego, białego i blue merle. Fédération Cynologique Internationale uznała ostatecznie rasę mudi w marcu 1963 roku. Ograniczenie liczby umaszczeń obowiązywało aż do roku 2001, kiedy uwzględniono inne, opisane w pierwszym wzorcu przez Dezsö Fényesa.

Owczarek węgierski mudi – wzorzec rasy

Wzorzec FCI nr 238

MUDI

Kraj pochodzenia: Węgry

Użytkowanie: Pies pasterski. Dzięki dużej odwadze wykorzystywany przez pasterzy do pracy z trudnymi do opanowania zwierzętami. Potrafi nawet osaczyć inne gatunki zwierząt, w tym dzika. Jest świetnym stróżem i psem rodzinnym. Szkolony jest również do wykrywania narkotyków. Potrafi przystosować się do różnych warunków.

Klasyfikacja FCI: Grupa 1 – Psy pasterskie i zaganiające. Sekcja 1 – Psy pasterskie.

Rasa nie jest objęta obowiązkiem pracy.

WYGLĄD OGÓLNY:

Mudi to pies pasterski średniej wielkości, o klinowatej głowie i stojących uszach. Linia górna wyraźnie opadająca w kierunku zadu. Głowa i kończyny pokryte włosem krótkim i gładkim, na reszcie ciała włos dłuższy, mocno pofalowany albo lekko kędzierzawy. Występują rozmaite umaszczenia.

WAŻNE PROPORCJE:

• długość tułowia mniej więcej taka sama jak wysokość w kłębie,
• głębokość klatki piersiowej nieco mniejsza niż  połowa wysokości w kłębie,
• długość kufy wynosi nieco mniej niż połowa długości głowy.

ZACHOWANIE — TEMPERAMENT:

Mudi uczy się bardzo szybko, jest pełen temperamentu, odważny, czujny i chętny do pracy.  Łatwo przystosowuje się do różnych warunków.

GŁOWA: 

Najbardziej charakterystyczna dla mudi jest niewątpliwie głowa, klinowatego kształtu, zwężająca się w kierunku nosa o bardzo czujnym, inteligentnym i przyjaznym wyrazie, bez śladu lękliwości czy agresji.

Mózgoczaszka:

Czaszka i czoło lekko wysklepione, guz potyliczny niewidoczny, łuki brwiowe słabo wyrażone. Stop: ledwie widoczny.

Trzewioczaszka:

Nos: trufla wąska, od przodu zaokrąglona, o średnio szerokich nozdrzach. U psów maści czarnej, białej, płowej i niebieskiej marmurkowej (blue merle) zawsze czarny, u innych harmonizuje z umaszczeniem, np. u psów czekoladowych jest czekoladowy, u szarych — szary. U psów czekoladowych pigmentacja nosa i również oczu odpowiada umaszczeniu. Kufa: średnio mocna, grzbiet nosa prosty. Wargi: ściśle przylegające do zębów, w kącikach nieco postrzępione. Pigmentacja warg odpowiada pigmentacji nosa. Uzębienie: kompletne, zgodnie ze wzorem zębowym (42 zęby). Zęby średniej wielkości, równo rozmieszczone. Oczy: wąskie, o ostrych kącikach, skośne, jak najciemniejsze. Tylko u psów o umaszczeniu marmurkowym (merle) oczy mogą być porcelanowe lub niebieskie. Powieki dobrze przylegające i pigmentowane. Uszy: wysoko osadzone, stojące uszy w kształcie odwróconej litery V, obficie porośnięte sierścią, wystającą poza krawędzie małżowiny, bardzo ruchliwe i wychwytujące wszelkie dźwięki. Pies może poruszać każdym uchem osobno. Długość ucha jest o 10 do 15 proc. większa od jego szerokości u podstawy.

SZYJA: 

Dość wysoko osadzona, pod kątem 50-55 stopni do poziomu, średniej długości, nieco łukowata i dobrze umięśniona. Bez podgardla (łałoku) ani wyraźnej grzywy; może być ona nieco bardziej zaznaczona u samców, ale bez wyraźnego rzucania się w oczy.

TUŁÓW:

Linia górna: wyraźnie opadająca w stronę zadu. Kłąb: wyraźny, długi i dobrze umięśniony. Grzbiet: prosty i krótki. Lędźwie: średniej  długości, dobrze związane. Zad: krótki, delikatnie spadzisty, średnio szeroki, muskularne. Klatka piersiowa: przedpiersie lekko zaznaczone, klatka dość szeroka, żebra płaskie. Linia dolna: nieco podkasana.

OGON:

Osadzony średnio wysoko, w spoczynku opuszczony, na ostatniej jednej trzeciej długości zawinięty niemal do poziomu. Przy pobudzeniu i w ruchu noszony szablasto powyżej linii grzbietu. Cięcie ogona niepożądane, choć nie wpływa na ocenę. Jeśli ogon jest obcięty, pozostawia się dwa lub trzy kręgi. Mudi rzadko rodzą się z ogonami szczątkowymi lub zupełnie pozbawione ogonów, ale nie jest to wadą. Ogon jest obficie porośnięty sierścią, na spodniej jego stronie długość włosa może sięgać 10-12 cm.

KOŃCZYNY:

Kończyny przednie:

Łopatki: nieco skośne, muskularne, przedpiersie zaokrąglone, z lekko wystającym ku przodowi mostkiem. Ramiona: średniej długości, ustawione pod kątem 45 stopni do linii poziomej. Łokcie: dobrze przylegające do tułowia. Nadgarstki: mocne, suche. Śródręcza: pionowe. Łapy: okrągłe, z dobrze wysklepionymi palcami. Niewiele sierści między palcami. Opuszki sprężyste, pazury ciemnoszare i mocne.

Kończyny tylne: nieco odstawione do tyłu. Uda: długie, muskularne. Śródstopia: krótkie i pionowe. Łapy: jak przednie. Wilcze pazury niepożądane.

RUCH: 

Charakterystyczny dla mudi jest krok krótki i szybki.

SKÓRA:

Przylegająca, nie tworzy fałd.

SZATA:

Sierść: głowa i przednia część kończyn pokryte twardym włosem, krótkim, prostym i przylegającym. Na reszcie ciała sierść bardzo mocno i równomiernie pofalowana lub lekko kędzierzawa. Gęsta, lśniąca, długości 3 do 7 cm, miejscami tworzy „wicherki” lub rośnie w przeciwnym kierunku (ridgeback). Sierść najdłuższa jest w okolicy łopatek, ramion oraz na tylnej stronie kończyn (udach), na których tworzy wyraźne portki.

Umaszczenie:

• płowe (maść płowa w ciemniejszym lub jaśniejszym odcieniu),
• czarne,
• niebieskie marmurkowe (blue merle): czarne łatki, pręgi i cętki na błękitnoszarym, jaśniejszym lub ciemniejszym tle,
• w kolorze popiołu,
• czekoladowe,
• białe.

Dopuszczalne, ale niepożądane przy wyżej wymienionych umaszczeniach (oprócz białego) są białe znaczenia: biała plamka na piersi o średnicy nie większej, jak 5 cm i białe końce palców.

WZROST i WAGA:

Wysokość w kłębie: pies 41 - 47 cm, idealnie 43 - 45 cm; suka 38 - 44 cm, idealnie 40 - 42 cm. Waga: pies 11 - 13 kg, suka 8 - 11 kg.

WADY:

Wszelkie odstępstwa od podanego wzorca powinny być uznawane za wady i oceniane w zależności od stopnia nasilenia.

WADY DYSKWALIFIKUJĄCE:

• Agresja lub wyraźna lękliwość.
• Nos w kolorze cielistym, czekoladowym lub plamisty u psów o umaszczeniu czarnym, białym, płowym, szarym lub niebieskim marmurkowym. Barwy cielistej lub plamisty u osobników czekoladowych.
• Braki w uzębieniu: więcej niż dwa P1 i/lub brak każdego innego zęba. M3 nie są w ogóle brane pod uwagę.
• Przodozgryz, tyłozgryz, krzywe szczęki, odstęp między górnymi i dolnymi siekaczami, przekraczający 2 cm.
• Żółte oczy u psów czarnych.
• Zwisające uszy.
• Na tułowiu włos krótki, włos gładki i przylegający na całym ciele, długi włos na głowie, sierść z tendencją do tworzenia kołtunów.
• Umaszczenie wilczaste lub czarne podpalane.
• Wysokość w kłębie większa niż 47 cm lub mniejsza niż 38 cm.
• Albinizm.

Każdy pies, wykazujący wyraźne wady anatomiczne lub zaburzenia psychiki, powinien być zdyskwalifikowany.

UWAGA: samce muszą mieć dwa, prawidłowo rozwinięte jądra, całkowicie umieszczone w worku mosznowym.

Owczarek mudi – charakter, usposobienie, zdolności

Mudi to pies inteligentny, kochający i czuły wobec wszystkich domowników. Jeżeli przebył prawidłową socjalizację jako szczeniak, w nowym domu od razu czuje się gospodarzem. Ma silny instynkt terytorialny, jest odważny i nieco nieufny wobec obcych, dlatego sprawdzi się jako doskonały stróż posesji. Obecność intruza sygnalizuje donośnym szczekaniem, dlatego trzeba dobrze przemyśleć decyzję, czy to właśnie pies mudi ma być nowym członkiem rodziny w blokowym mieszkaniu. Można częściowo oduczyć go szczekania na wszystko, ale mudi musi być od szczeniaka prawidłowo prowadzony i socjalizowany, w przeciwnym razie konieczny będzie psi behawiorysta.

Mudi jest wyjątkowo łagodny w stosunku do dzieci, ale muszą one być nauczone odpowiedniego obchodzenia się z psem. Jest też tolerancyjny wobec innych zwierząt w domu – dobrze porozumiewa się z innymi psami i kotami. Czasem jednak potrzebuje „oderwania się” od rzeczywistości, dlatego musi mieć swój własny, wyłącznie dla niego przeznaczony przytulny kąt, gdzie może się wyciszyć. Nie nadaje się do mieszkania w kojcu; jest psem towarzyskim i musi mieć stały kontakt ze swoją rodziną w domu. Warto natomiast urządzić w mieszkaniu kennel, w którym mudi będzie spędzał czas, kiedy z konieczności zostanie sam. Nie powinien jednak to być cały dzień, gdyż mudi, jako pies żywiołowy, potrzebuje codziennej dawki ruchu. Wprawdzie nie jest pracoholikiem jak np. border collie, ale uwielbia długie spacery połączone z zabawą. Świetnie też radzi sobie w psich sportach, szczególnie agility, frisbee i flyball, z racji wyjątkowej zwinności i skoczności. Brak zajęcia może spowodować, że mudi „zajmie się” domowymi utensyliami w sposób niezbyt zadowalający członków rodziny. Może się zdarzyć, że łupem mudi padną kwiaty doniczkowe, a wiele z nich są to rośliny trujące dla psa. Między innymi także dlatego klatka kennelowa jest przydatna. Mudi jest zatem polecany dla osób, które preferują aktywny wypoczynek, zwłaszcza na świeżym powietrzu. Czuje się on dobrze zarówno jako pierwszy, jak i drugi pies w domu.

Owczarek węgierski mudi – zdrowie, pielęgnacja, żywienie

Mudi to psy pasterskie, przyzwyczajone do różnych warunków atmosferycznych i generalnie zdrowe. Jest to rasa długowieczna; dożywa niekiedy nawet do 16 lat. Nie jest szczególnie podatny nawet na choroby typowe dla tej grupy. Dobrze znosi zarówno mrozy, jak i upały. Mudi jest psem dość drobnym, szczupłym i stosunkowo lekkim, a mimo to w rasie tej może wystąpić dysplazja stawów biodrowych. Dlatego, planując nabycie szczeniaka, trzeba szukać legalnej hodowli, w której potencjalna para rodzicielska przechodzi odpowiednie badania. Pseudohodowla psów raczej takich badań nie wykonuje, a dysplazja biodrowa jest wadą dziedziczną. Kupowanie rasowego psa w ogóle jest dość trudne, jeżeli chce się w przyszłości planować hodowlę.

Pielęgnacja mudi nie jest specjalnie skomplikowana. Trzeba czesać jego falisty lub spiralnie skręcony włos co kilka dni, a w okresie linienia – dwa razy w roku – nawet codziennie. Najlepiej robić to szczotką pudlówką, ewentualnie dwustronną. Nieczesana sierść będzie się łatwo filcować, a wtedy jest nie do rozczesania. Kąpiel psa konieczna jest tylko w razie silnego zabrudzenia i lepiej nie robić tego tuż przed wystawą.

Oprócz tego trzeba dbać o psie pazury, które w razie potrzeby muszą być skracane, oraz zęby, aby nie odkładał się na nich kamień. Zapobiegawczo można podawać psu gryzaki, sucha karma również ma właściwości czyszczące. Mudi podczas spacerów i skakania czy biegania może się skaleczyć lub nadwerężyć, dlatego w domu przyda się apteczka pierwszej pomocy dla psa ze środkami opatrunkowymi. Warto się w nią zaopatrzyć w dobrym sklepie zoologicznym.

Mudi nie ma żadnych specjalnych wymagań żywieniowych. Może on otrzymywać karmę gotową (suchą lub mokrą), która pochodzi od dobrego producenta i jest przeznaczona dla psów ras średnich. Zwierzęta uprawiające sport lub pracujące powinny być żywione karmą dla psów aktywnych. Mudi to rasa spalająca energię podczas intensywnych spacerów, nie ma też tendencji do tycia. Niemniej, nie należy go przekarmiać – jak żadnego innego psa. Osoby preferujące żywienie naturalne muszą pamiętać o suplementacji witaminowo-wapniowej podawanych posiłków. Odpowiedni preparat i jego dawkowanie ustala lekarz weterynarii. Niezależnie od sposobu żywienia psa, powinien on mieć przez całą dobę dostęp do miski z wodą.

Mudi – zagadnienia wystawowe i hodowlane

Mudi pod względem kwalifikacji hodowlanej podlega takim samym przepisom związkowym, jak większość ras. Decyduje Regulamin Hodowli Psów Rasowych -https://www.zkwp.pl/regulaminy.php, w którym znajdują się wszystkie zasady dopuszczania psów i suk do rozrodu. Oprócz wieku 15 miesięcy, odpowiednich ocen wystawowych lub – alternatywnie – zaliczonego przeglądu kwalifikacyjnego, konieczne jest ustalenie profilu DNA każdego z osobników. Szczegółowe wskazówki w tej kwestii można otrzymać w każdym oddziale Związku Kynologicznego w Polsce. Kwalifikację hodowlaną potwierdza kierownik sekcji rasy, wpisując w rodowód psa adnotację „suka hodowlana” lub „pies reproduktor”.

Jak już wspomniano, w Polsce mudi występuje rzadko i nawet mając sukę hodowlaną trudno u nas znaleźć reproduktora. Mioty mudi rodzą się w naszym kraju sporadycznie, a spośród nich nie wszystkie szczeniaki uzyskują uprawnienia hodowlane. Trzeba zatem odpowiednio wcześniej przed spodziewaną cieczką poszukać go za granicą. Najwięcej miotów rodzi się, poza Węgrami, w Skandynawii. Należy pamiętać, że za granicą (a także coraz częściej i w Polsce) za krycie płaci się z góry. Ponadto kosztować będzie dojazd i pobyt (nocleg, wyżywienie). Przed wyjazdem powinno się wyrobić paszport dla psa (w tym wypadku suki).

Może się zdarzyć, że suka z jakichś powodów nie zajdzie w ciążę. Dobrym zwyczajem wielu właścicieli reproduktorów jest, że w takim wypadku udostępniają tego samego psa do krycia nieodpłatnie przy następnej cieczce.

Podsumowanie

Mudi to rasa owczarków węgierskich, doskonale nadająca się do domu i do mieszkania. Jest doskonałym stróżem, ma pozytywny stosunek do dzieci, dobrze toleruje inne gatunki zwierząt domowych i porozumiewa się z innymi psami. Jak przystało na owczarka, mudi jest bardzo inteligentny i podatny na układanie. Jeżeli chodzi o zdrowie, jest to rasa odporna na choroby. Może mieć jedynie problemy z dysplazją stawów biodrowych.

Mudi nie lubi być sam w domu przez cały dzień, może to się zakończyć demolką. Potrzebuje sporo ruchu; nadaje się na towarzysza rodziny, preferującej aktywny tryb życia. Nadaje się do uprawiania wielu psich sportów.