Bokser - wszystkie informacje i opis rasy

Bokser – historia rasy 

Korzenie boksera sięgają starożytności. W tamtych czasach na Półwyspie Bałkańskim i Iberyjskim zamieszkiwały molosy, wykorzystywane przez człowieka do różnych zadań. Były one zróżnicowane, choć miały również cechy wspólne. Odznaczały się potężną budową, silnym umięśnieniem, dużą głową o szerokiej kufie i lekko zadartym nosie. Miały nieugiętą psychikę, były też szalenie odważne. Hodowano je jako psy bojowe, choć pracowały także z ludźmi na polowaniach. 

Wraz z fenickimi kupcami molosy te zawędrowały na Wyspy Brytyjskie, a następnie, po podboju Wielkiej Brytanii przez Juliusza Cezara (I wiek p.n.e.) i utworzeniu przez Klaudiusza (43 rok n.e.) prowincji rzymskiej Brytania, zaczęły być przewożone do Rzymu. Tam przeznaczano je głównie do walk z lokalnymi psami oraz z dzikimi zwierzętami na arenach. 

Z czasem, w wyniku rozmaitych, niekontrolowanych krzyżowań, w Europie zaczęły się wyodrębniać trzy różne typy psów molosowatych. W epoce średniowiecza istniały: dławiciel brabancki we Francji, a także bullenbeiser (pies na byki) i barenbeiser (pies na niedźwiedzie) na terenach dzisiejszych Niemiec. Były one szkolone i wykorzystywane do polowań na grubą zwierzynę – tury i dziki. Miały podobny sposób chwytania zwierza – duszący za gardło, uniemożliwiający ofierze uwolnienie się. Pies nie zwalniał ścisku, dopóki nie nadszedł myśliwy i nie dokończył dzieła. 

Dopiero pod koniec XIX wieku niemiecki hodowca Georg Alt postanowił stworzyć nowego molosa. Sprowadził z Francji sukę dławiciela brabanckiego o umaszczeniu pręgowanym i pokrył ją bullenbeiserem. Z tego skojarzenia urodził się m.in. pies Lechners BOX, który był przodkiem łaciatej suki META v.d. Passage, uważanej za matkę rodu całej populacji współczesnych bokserów. META pochodziła z połączenia krzyżówki brabantczyka z bullenbeiserem oraz buldoga angielskiego, który już na zawsze dodał do nowo stworzonej rasy kolor biały. Jej wnukiem był z kolei ROLF v. Vogelsberg, który figuruje w niemal wszystkich rodowodach najważniejszych linii hodowlanych. Dał bardzo liczne potomstwo i uważany był w swoich czasach za najlepszego reproduktora. 

Oficjalny debiut rasy bokser miał miejsce w 1895 roku na międzynarodowej wystawie psów w Monachium. Rok później otwarto księgę hodowlaną rasy, gdzie jako pierwszego umieszczono psa Muhlbauers FLOCKI. Założono też  istniejący do dziś Niemiecki Klub Boksera (Deutscher Boxer Klub), a w 1902 roku został opublikowany pierwszy wzorzec. Bokser szybko stał się popularny także poza Niemcami, między innymi we Francji, Holandii, Austrii i Szwajcarii. Trafił również do Stanów Zjednoczonych, gdzie zdobył popularność i uznanie hodowców. 

Druga wojna światowa spowodowała znaczne przetrzebienie pogłowia boksera. Dokonano rekonstrukcji rasy, posługując się psami i sukami właśnie z hodowli amerykańskich. Nastąpiło także dalsze ujednolicanie standardu rasy; w tym celu powołano w 1950 roku organizację ATIBOX – światową federację, zrzeszającą kluby boksera ze wszystkich krajów. ATIBOX patronuje wszystkim najbardziej prestiżowym wystawom bokserów na całym świecie. 1 stycznia 1955 roku FCI ostatecznie uznała rasę bokser, nadając jej numer wzorca 144. 

Do Polski pierwsze boksery przybyły jeszcze przed II wojną światową, ale dopiero w latach 50. XX wieku Związek Kynologiczny w Polsce otworzył księgę wstępną dla rasy. Oprócz niewielu osobników ocalałych z pożogi wojennej pojawiły się też pierwsze importy, głównie z ówczesnej Czechosłowacji. Najsłynniejszą parą hodowlaną były: pies AKIM z Pristavu i suka ARNA ze Svadovske Zatoky, uznawana za protoplastkę polskiej populacji boksera. Pierwszym znaczącym hodowcą boksera w Polsce był lek. wet. Wacław Tarasewicz, właściciel hodowli „Xaxu”. Sprowadził do niej w dalszych latach psy z Węgier i ówczesnej Niemieckiej Republiki Demokratycznej. 

Bokser – wzorzec rasy 

Wzorzec FCI nr 144 

BOKSER (Deutscher Boxer, German Boxer) 

Kraj pochodzenia: Niemcy 

UŻYTKOWOŚĆ: Pies do towarzystwa, obrończy i użytkowy. 

KLASYDIKACJA FCI: Grupa 2 - Pinczery, sznaucery, molosy i szwajcarskie psy do bydła Sekcja 2.1 - Molosy, typ mastyfa. 

Rasa objęta obowiązkiem pracy 

WRAŻENIE OGÓLNE: Bokser to krótkowłosy pies średniej wielkości, krępej, kwadratowej budowy, mocnym kośćcu oraz suchej, silnej, dobrze widocznej, plastycznej muskulaturze. W ruchu jest energiczny, szlachetny i pełen siły. Nie może być ociężały, niezgrabny, ani wątły i zbyt lekki. 

Sylwetka wpisana w kwadrat. Linie poziome: podłoża oraz górna, poprowadzona na wysokości kłębu i linie pionowe: na wysokości łopatki i guza siedzeniowego – formują kwadrat. 

WAŻNE PROPORCJE: • Sylwetka wpisana w kwadrat. Linie poziome: podłoża oraz górna, poprowadzona na wysokości kłębu i linie pionowe: na wysokości łopatki i guza siedzeniowego – formują kwadrat. • Głębokość klatki piersiowej równa połowie wzrostu w kłębie. Klatka sięga do łokcia. • Proporcja długości grzbietu nosa do długości czaszki wynosi 1:2. • Proporcja długości grzbietu nosa (od czubka nosa do wewnętrznego kąta oka) do długości czaszki (od wewnętrznego kąta oka do potylicy) wynosi 1:2. 

ZACHOWANIE/TEMPERAMENT: Bokser powinien być odważny, pewny siebie, ale spokojny i zrównoważony. Jego charakter należy do najważniejszych cech rasy i powinien podlegać szczególnej uwadze. Przywiązanie i wierność wobec właściciela i wszystkich domowników, jego czujność i odwaga jako obrońcy są znane od dawna. Bokser jest łagodny wobec rodziny, ale nieufny w stosunku do obcych, radosny i przyjacielski w zabawie, ale nieustraszony w sytuacjach poważnych. Jest łatwy w układaniu ze względu na karność, inteligencję, wrodzoną odwagę, naturalną bystrość i silnie rozwinięty zmysł węchu. Jako pies mało wymagający i czysty jest ceniony zarówno jako towarzysz rodziny jak i pies obrończy i służbowy. Ma pewny, mocny charakter, również w starszym wieku. Porównując go z charakterem człowieka, można go nazwać prostolinijnym. 

GŁOWA: Tworzy charakterystyczny wygląd boksera. Musi być proporcjonalna w stosunku do całego ciała; nie może być ani zbyt lekka, ani zbyt ciężka. Kufa możliwie szeroka i mocna. To, co określa się szlachetnością głowy, zależy od harmonijnej proporcji pomiędzy wielkością kufy i mózgoczaszki. Kufa widziana z każdej strony — z przodu, z góry lub z boku — zawsze musi być w odpowiedniej proporcji do mózgoczaszki, nigdy nie może sprawiać wrażenia zbyt małej. Głowa powinna być sucha, tzn. bez żadnych fałd, choć mogą się one naturalnie tworzyć przy wzmożonym skupieniu się psa. Od nasady nosa po obu stronach przebiegają ku dołowi trwale zaznaczone fałdy. Ciemna maska występuje na kufie i do niej się ogranicza; musi wyraźnie różnić się od umaszczenia głowy, aby część twarzowa nie sprawiała zbyt ponurego wrażenia. 

MÓZGOCZASZKA: powinna być możliwie sucha i graniasta, lekko wysklepiona, nie ani zbyt kulista i krótka, ani płaska i za szeroka. Potylica niezbyt wyraźna. Bruzda czołowa słabo zaznaczona, zwłaszcza  pomiędzy oczami nie może być za głęboka. Stop: Czoło w stronę grzbietu nosa formuje wyraźny uskok. Grzbiet nosa nie może być aż tak cofnięty jak u buldoga, ale nie może też opadać. 

TRZEWIOCZASZKA: Nos: szeroki, zawsze czarny, tylko lekko zadarty, z szerokimi nozdrzami. Koniuszek nosa umieszczony nieco wyżej od jego nasady. Kufa: mocna we wszystkich wymiarach, tzn. nie może być spiczasta, wąska, krótka ani płytka. Jej kształt określają: a) kształt szczęk, b) ustawienie kłów, c) kształt fafli. Kły muszą być możliwie szeroko rozstawione i długie, dzięki czemu kufa, oglądana z przodu, jest szeroka, niemal kwadratowa i tworzy z grzbietem nosa kąt rozwarty. Od przodu krawędź górnej wargi opiera się na krawędzi wargi dolnej. Wygięta do góry część żuchwy z dolną wargą (broda) nie może widocznie wysuwać się przed wargę górną ani tym bardziej ukrywać się pod nią, lecz powinna być tak od przodu, jak i z boku dobrze zaznaczona. Przy zamkniętym pysku kły, siekacze żuchwy ani język nie mogą być widoczne. Wyraźnie widoczna jest frontalna bruzda górnej wargi. Wargi: górna warga gruba i mięsista. Wypełnia ona lukę powstałą w rezultacie wysunięcia żuchwy, opierając się jednocześnie na jej kłach. Szczęki/uzębienie: Żuchwa jest wysunięta przed górną szczękę i nieco wygięta ku górze, przez co przodozgryz jest typowym zgryzem boksera. Szczęka jest szeroka u nasady i jedynie bardzo nieznacznie zwęża się ku przodowi. Uzębienie silne i zdrowe. Siekacze równo ustawione w prostej linii, kły szeroko rozstawione i duże. Policzki: wykształcone odpowiednio do mocnych szczęk, ale nie wystają zbyt wyraźnie, przechodząc  lekkim łukiem w kufę. Oczy: ciemne, nie mogą być ani za małe, ani wyłupiaste, ani też zbyt głęboko osadzone. Powinny wyrażać energię i inteligencję, spojrzenie nie może jednak być groźne ani zbyt przenikliwe. Oprawa oczu ciemna. Uszy: Zachowane w stanie naturalnym (niecięte). Odpowiedniej wielkości, osadzone szeroko, w najwyższej części mózgoczaszki. W spoczynku przylegają do policzków, w stanie wytężonej uwagi skierowane są do przodu, tworząc wyraźną fałdę. 

SZYJA: Górna linia przebiega kształtnym łukiem od wyraźnie zaznaczonego karku do kłębu. Szyja powinna być wystarczająco długa, okrągła, mocna i umięśniona. 

TUŁÓW: kwadratowy, osadzony na silnych, prostych kończynach. Kłąb: zaznaczony. Grzbiet: wraz z odcinkiem lędźwiowym krótki, zwarty, prosty, szeroki i muskularny. Zad: lekko opadający, nieznacznie wypukły i szeroki. Miednica długa i szeroka, zwłaszcza u suk. Klatka piersiowa: głęboka, sięgająca aż do łokci. Głębokość klatki piersiowej równa jest połowie wzrostu psa w kłębie. Dobrze uformowane przedpiersie. Żebra dobrze wysklepione, ale nie beczkowate, sięgające daleko do tyłu. Dolna linia: biegnie eleganckim łukiem do tyłu; boki krótkie, napięte i lekko podciągnięte. 

OGON: osadzony raczej wysoko niż nisko, normalnej długości, zachowany w stanie naturalnym (niecięty). 

KOŃCZYNY 

Kończyny przednie: widziane od przodu proste, ustawione równolegle, o silnym kośćcu. Łopatki: długie, ukośnie ustawione, mocno związane z tułowiem, nieprzesadnie muskularne. Ramiona: długie,  tworzą kąt prosty z łopatką. Łokcie: niezbyt mocno przylegające do klatki piersiowej, ani też zbyt odstające. Przedramię: pionowe, długie i sucho umięśnione. Nadgarstek: mocny, dobrze zaznaczony, ale bez zgrubień. Śródręcze: krótkie, ustawione prawie pionowo do podłoża. Łapy: stosunkowo małe, okrągłe i zwarte, opuszki grube i twarde. 

Kończyny tylne: bardzo muskularne, mięśnie twarde i plastycznie uwidocznione. Kończyny widziane z tyłu proste. Udo: długie i szerokie. Kąt stawu biodrowego i kolanowego nieco rozwarty. Kolano: w  swobodnej postawie sięga linii poprowadzonej pionowo od guza biodrowego do podłoża. Podudzie: silnie umięśnione. Staw skokowy: mocny, dobrze zaznaczony, ale bez zgrubień. Kąt w stawie skokowym wynosi ok. 140°. Śródstopie: krótkie, ustawione do podłoża pod kątem 95°-100° Stopy: nieco dłuższe niż przednie łapy, zwarte, o grubych i twarde opuszkach. 

RUCH: energiczny, wydajny, pełen siły i elegancji. 

SKÓRA: sucha, elastyczna, bez fałd. 

SZATA 

Sierść: krótka, twarda, lśniąca i przylegająca, bez podszerstka. Umaszczenie: żółte lub pręgowane. Maść żółta występuje w różnych odcieniach, od jasnożółtego do ciemnej czerwieni jeleniej, przy czym najwyżej cenione jest umaszczenie pośrednie (czerwonożółte). Maska czarna. Odmiana pręgowana ma na żółtym tle w wymienionych powyżej odcieniach, ciemne lub czarne pręgi układające się równolegle do żeber. Barwa tła musi wyraźnie kontrastować z barwą pręg. Białe znaczenia nie są zasadniczo niepożądane, niekiedy mogą nawet korzystnie wpływać na estetykę umaszczenia. 

WZROST/WAGA: Wysokość w kłębie: psy 57-63 cm, suki 53- 59 cm. Ciężar ciała: psy powyżej 30 kg (przy wzroście w kłębie ok. 60 cm), suki ok. 25 kg (przy wzroście w kłębie ok. 56 cm). 

WADY: Każde odstępstwo od podanego wzorca powinno być traktowane jako wada i oceniane stosownie do stopnia nasilenia, wpływu na zdrowie i dobrostan psa • Ospałość • Brak szlachetności i typowości wyrazu głowy, ponury jej wyraz, głowa pinczera lub buldoga, ślinienie się, widoczne zęby lub język, zbyt spiczasta lub zbyt lekka kufa, opadający grzbiet nosa, trufla nosa inna niż czarna • Tzw. jastrzębie oczy, niedopigmentowana trzecia powieka • Uszy – jeśli nie kopiowane –  na wpół lub całkowicie stojące lub w kształcie płatka róży • Skrzywiona żuchwa lub listwa zębowa, nieprawidłowe ustawienie zębów, zęby słabo wykształcone, wadliwe uzębienie będące skutkiem przebytej choroby. • Szyja krótka, gruba, obwisłe podgardle (łałok). • Zbyt szeroki i zbyt niski front • Słaby, karpiowaty lub łękowaty grzbiet, długie, wąskie i mocno zapadnięte lędźwie, tułów słabo związany • Wysklepiona partia lędźwiowa, spadzisty zad, wąska miednica, obwisły brzuch, zapadnięte boki • Ogon nisko osadzony, złamany • „Francuska” postawa kończyn przednich, luźne łopatki, luźne łokcie, słaby staw nadgarstkowy, zajęcze, płaskie, lub mało zwarte łapy • Słabo umięśnione kończyny tylne, zbyt słabo lub zbyt mocno kątowane, postawa szablasta, krowia lub beczkowata, zbyt blisko siebie ustawione pięty, wilcze pazury, zajęcze oraz płaskie, mało zwarte łapy • Rozchwiany chód, za krótki wykrok, inochód, sztywność • Błędy umaszczenia: maska sięgająca poza kufę, zbyt blisko siebie ułożone lub tylko pojedyncze pręgi, brudny kolor tła, przemieszane barwy, nieestetyczne białe znaczenia, jak np. cała lub w połowie biała głowa, umaszczenie nietypowe • kolor biały zajmujący więcej niż 1/3 powierzchni ciała, zarówno u osobników żółtych, jak i pręgowanych. 

WADY DYSKWALIFIKUJĄCE: • Agresja lub wyraźna lękliwość. Nadpobudliwość • Wyraźnie widoczne wady budowy lub zaburzenia zachowania. Każdy pies, wykazujący wyraźne deformacje budowy i zaburzenia zachowania powinien być zdyskwalifikowany. 

Uwaga:  Samce muszą mieć dwa normalnie wykształcone jądra, całkowicie wyczuwalne w mosznie. 

Bokser – charakter, usposobienie, psychika rasy 

Bokser to pies pełen temperamentu, energii i radości. Jednocześnie jest psem pewnym siebie, zrównoważonym i o mocnych nerwach. W stosunku do swojej rodziny bardzo wierny i oddany, czuły, silnie się przywiązuje. Nie jest zbyt natrętny w dopominaniu się o pieszczoty, aczkolwiek bywa zazdrosny i zaborczy. 

Bokser obdarzony jest ogromną inteligencją, pojętnością i jest łatwy w układaniu. Jest też jednak ogromnie żywiołowym psem i początkowo opanowanie jego energii może sprawiać trudności osobie szkolącej. Dlatego układać boksera powinna osoba spokojna, cierpliwa, ale i konsekwentna. Najlepiej, gdyby była to osoba, z którą pies w domu liczy się najbardziej. Konieczna też jest pozytywna motywacja i nagradzanie za dobre wykonanie polecenia smakołykiem. Nie należy podnosić głosu na psa, bowiem bokser jest wyjątkowo wrażliwy na krzyk. 

Bokser nie lubi zostawać sam w domu na długo, potrzebuje niemal stałego kontaktu z człowiekiem. Między innymi w związku z tym nie nadaje się do mieszkania w kojcu, nie sprzyja temu również krótka sierść. Uwielbia przebywać z domownikami. Nie należy jednak ograniczać mu towarzystwa, przeciwnie – niezbędna jest jak najwcześniejsza socjalizacja. Po zakończeniu cyklu szczepień trzeba boksera wyprowadzać na spacery, na których będzie mógł spotykać innych ludzi i zwierzęta czy też bawić się z innymi psami. 

W domu bokser bardzo chętnie bawi się z dziećmi, które uwielbia. Ma też skłonności do ich pilnowania, dlatego obce osoby, które zbyt blisko podchodzą do młodszych dzieci, narażają się na niezbyt życzliwe potraktowanie. Nie powinno się jednak zostawiać małych dzieci z bokserem, gdyż w ferworze zabawy może on niechcący przewrócić dziecko. Z pewnością natomiast nie zrobi mu krzywdy z agresji, której w stosunku do dzieci w ogóle nie przejawia. 

Bokser, jako pies wyjątkowo aktywny, powinien mieć zapewniony codzienny dłuższy spacer, aby mógł się wybiegać i rozładować niewyczerpane zasoby energii. Na spacerze trzeba mu zapewnić różne bodźce i zabawy, a psu dorosłemu – także ćwiczenia wysiłkowe. Oczywiście trzeba uwzględnić wiek psa i warunki atmosferyczne. 

Bokser – zdrowie, pielęgnacja i żywienie 

Bokser jest rasą brachycefaliczną (o skróconej kufie). Z tego powodu jest wrażliwy na upały. W okresie letnim nie powinien przebywać w miejscach silnie nasłonecznionych ani odbywać forsownych ćwiczeń. Trzeba mu zapewnić możliwość odpoczynku w przewiewnym, zacienionym miejscu i stały dostęp do miski z wodą. 

Z kolei zimą należy bokserowi skrócić spacery w mroźne dni i nie pozwalać mu kłaść się w śniegu. Jest bowiem pozbawiony podszerstka, który chroni przed zimnem i np. zabawa w tarzanie się w śniegu może się skończyć nawet zapaleniem płuc. 

Wśród schorzeń typowych dla rasy bokser należy wymienić następujące: 

• Choroby serca – podzastawkowe zwężenie ujścia aorty, prowadzące do niewydolności krążenia, zwężenie zastawki tętnicy płucnej, kardiomiopatie – rozstrzeniowa i arytmogenna prawej komory serca. 
• Alergie – dotyczy to zwłaszcza psów białych. 
• Choroby oczu – zapalenie spojówek, zapalenie trzeciej powieki. 
• Skręt żołądka. 
• Nowotwory. 
• Dysplazja stawów biodrowych. 
• Spondyloza [3]. 
• Padaczka.
• Problemy skórne. 

Związek Kynologiczny w Polsce nakłada na hodowców i właścicieli reproduktorów obowiązek wykonania u psów i suk (obok testów psychicznych) prześwietlenia w kierunku dysplazji stawów biodrowych przed zakwalifikowaniem do hodowli. Kwalifikację uzyskują osobniki z wynikiem A, B lub C, z tym że osobnik z wynikiem C może być kojarzony jedynie z osobnikiem wolnym od dysplazji (wynik A lub B). Wynik badania wpisywany jest do rodowodu psa. 

W dobrych, renomowanych hodowlach wykonuje się ponadto badania genetyczne z krwi w kierunku schorzeń serca i oczu. Nie są one obowiązkowe, jednak ich wykonanie daje jasną informację na temat możliwości kojarzeń tak, aby ograniczyć do minimum ryzyko urodzenia się chorych szczeniąt. Dlatego nie zaleca się kupowania szczeniaka wyłącznie na podstawie ceny, czym kieruje się większość niezorientowanych w zagadnieniu potencjalnych właścicieli psów. Szerzej o zasadach, jakimi warto kierować się przy podejmowaniu decyzji o nabyciu szczeniaka, piszemy tutaj. 

Pielęgnacja boksera nie jest skomplikowana. Rasa ta linieje intensywnie dwa razy w roku – wczesną wiosną i jesienią. W tym okresie konieczne jest codzienne wyczesywanie martwego włosa gumową rękawicą lub specjalnym zgrzebłem, a następnie przetrzeć irchą lub zwilżonym ręcznikiem. Poza okresem linienia wystarczy to robić raz w tygodniu. 

W fałdach skórnych na kufie boksera i w okolicach oczu zbierają się różne zanieczyszczenia, które – nieusuwane – mogą doprowadzić do stanów zapalnych. Należy je usuwać w miarę potrzeby za pomocą wilgotnej, bawełnianej chusteczki. Kąpiel boksera konieczna jest tylko w przypadku silnego zabrudzenia lub wytarzania się w nieczystościach. Do kąpieli stosuje się dobrej marki szampon dla psów krótkowłosych. Ponadto okresowo sprawdza się stan uszu, zębów i skraca pazury, jeżeli bokser sam ich nie ściera. 

Bokser na ogół nie jest wybredny w jedzeniu, choć trafiają się niejadki. Można go żywić wysokiej jakości suchą karmą specjalnie przeznaczoną dla tej rasy lub dla ras średnich i dużych. Karmy gotowe są zbilansowane pod względem zawartości składników odżywczych i soli mineralnych, nie trzeba ich dodatkowo uzupełniać. Natomiast konieczne to jest, jeżeli pies jest karmiony jedzeniem przyrządzanym w domu ze świeżych składników. Odpowiednie preparaty witaminowo-mineralne doradzi lekarz weterynarii, on też ustali ich dawkowanie. 

Posiłki, niezależnie od sposoby żywienia, podaje się bokserowi dwa, a niekiedy nawet trzy razy dziennie, dzieląc dobową dawkę pokarmową na mniejsze porcje. Znacznie zmniejsza to ryzyko wystąpienia groźnego dla życia skrętu żołądka. W każdym wypadku pies musi mieć zapewniony stały dostęp do świeżej wody. 

Podsumowanie 

Bokser nadaje się dla rodziny lubiącej aktywny wypoczynek. Nie jest odpowiedni na pierwszego psa ze względu na ogromny temperament i konieczność szkolenia, które wymaga cierpliwości i konsekwencji. Bokser potrzebuje systematycznych, codziennych ćwiczeń dla rozładowania energii. Uwielbia dzieci i chętnie się nimi opiekuje. Jest wierny i oddany swojej rodzinie, dość nieufny w stosunku do obcych. 

Bokser toleruje inne zwierzęta domowe, aczkolwiek samce bywają agresywne wobec innych samców w walce o dominację. Rasa ta doskonale sprawdza się jako obronna, służbowa, ratownicza i sportowa. 

[1] IPO (Internationale Prüfungs Ordnung)  lub IGP (Internationale Gebrauchshund Prüfung) – międzynarodowe testy psów użytkowych, obejmujące pracę węchową, posłuszeństwo i obronę. 

[2] Mondioring – stosunkowo młody (lata 80. XX wieku) sport kynologiczny dla psów obronnych. W przeciwieństwie do IPO (IGP) umożliwia improwizowanie scen ataku, aportowanie różnych przedmiotów, itp. Nacisk kładziony jest na poprawne wykonanie zadania w warunkach rozproszeń. Uznany oficjalnie przez FCI jako dyscyplina sportu kynologicznego w 1995 roku. 

[3] Spondyloza – przewlekłe, nieuleczalne, postępujące zwyrodnienie kostne w stawach kręgosłupa i trzonach kręgowych, prowadzące do częściowego lub całkowitego niedowładu.