Rany u zwierząt - pierwsza pomoc i rodzaje ran

• drobne skaleczenia i otarcia, 
• głębokie skaleczenia i otarcia, 
• rany po ugryzieniu (w tym rany po ukąszeniu węża/żmii), 
• oparzenia, 
• zmiażdżenia, 
• ropnie. 

Kiedy rana wymaga interwencji lekarza weterynarii? 

Wszystkie rany, inne niż powierzchowne, drobne otarcia i skaleczenia, powinny być skonsultowane z lekarzem weterynarii. To on powinien podjąć decyzję o dalszym postępowaniu i podjęciu odpowiedniego schematu terapeutycznego. W przypadku zranienia się przez psa czy kota należy powstrzymać zwierzę przed lizaniem, gryzieniem lub drapaniem ran – może to spowodować powstanie wtórnej infekcji. 

Jak udzielić pierwszej pomocy w przypadku wystąpienia rany? 

1. Zatrzymaj krwawienie. Jeśli rana krwawi, połóż na nią czystą gazę, ręcznik lub kawałek materiału i lekko uciśnij. Jeśli rana obficie krwawi, niezwłocznie udaj się do lekarza weterynarii. 

2. Oczyść ranę. Najlepiej użyć do tego sterylnego roztworu soli fizjologicznej, w przypadku jego braku można zastosować przegotowaną wodę. 

3. Usuń wszelkie ciała obce za pomocą pęsety. Jeśli w ranie znajdują się przedmioty takie jak szkło, gałązki, ciernie itp., usuń je pęsetą. Jeśli widzisz, że ciało obce znajduje się głęboko lub fragment ciała obcego np. szkła jest duży, udaj się do lekarza weterynarii. Ciała obce w niektórych przypadkach działają jak korek tamujący wypływ krwi z uszkodzonego naczynia krwionośnego. Usuwając je na własną rękę, możesz wywołać obfite krwawienie.     

4. Zdezynfekuj ranę. Użyj do tego preparatów na bazie octenidyny (np. Octenisept), betadyny czy chlorheksydyny. Nie używaj w tym celu roztworu alkoholu czy wody utlenionej, ponieważ mogą one uszkodzić tkankę i opóźnić gojenie. Zabezpiecz ranę przed środowiskiem zewnętrznym. Zakryj ją sterylną gazą, owiń bandażem lub/i opatrunkiem elastycznym. Pamiętaj o zabezpieczeniu rany przed dostępem wody szczególnie w deszczowe dni. W przypadku ran kończyn na spacery  zakładaj zwierzęciu specjalne buty chroniące ranę bądź wodoodporny opatrunek (możesz do tego użyć folii spożywczej, worka foliowego czy jednorazowej rękawiczki) 

5. Pamiętaj o zmianie opatrunków co najmniej raz na 48 h i wietrzeniu rany. 

Pierwsza pomoc i pilne leczenie weterynaryjne są niezbędne w przypadku: 

• głębokich, krwawiących ran, 
• oparzeń, 
• ran po pogryzieniach i ukąszeniach, 
• urazów oka, 
• ran, w których widoczne jest ciało obce (np. kawałek metalu, szkła), 
• ran zainfekowanych. 

Należy także pamiętać, że w przypadku zranienia się twojego psa czy kota o jej leczeniu powinien zdecydować lekarz weterynarii.  

Powierzchowne skaleczenia i otarcia 

Większość małych skaleczeń to otarcia, które goją się w ciągu kilku dni. Codziennie sprawdzaj i oczyszczaj ranę swojego zwierzaka oraz powstrzymuj go od lizania jej, do momentu całkowitego wyleczenia. W przypadku kiedy nie możesz powstrzymać swojego zwierzęcia od lizania, rozważ użycie kołnierza, ubranka ochronnego lub specjalnego opatrunku. Skontaktuj się ze swoim lekarzem weterynarii, aby uzyskać poradę, jeśli rana długo się goi, wypływa z niej płyn lub wydziela ona brzydki zapach. 

Duże skaleczenia i otarcia 

Duże lub głębokie rany są często bardzo bolesne i łatwo ulegają zakażeniu. Taka rana zawsze powinna być natychmiast skonsultowana przez lekarza weterynarii. W przypadku występowania głębokich ran często konieczne jest jej zszycie, które najlepiej wykonać w pierwszych 12-24 godzinach od powstania zmiany. Pamiętaj, że to lekarz weterynarii decyduje o schemacie leczenia. Zazwyczaj będzie ono polegało na zszyciu rany, zastosowaniu środków przeciwbólowych czy antybiotyku. W przypadku głębokich zmian dotyczących również narządów wewnętrznych lub rozległych ran konieczne może być operacja. 

Rana głęboka z ciałem obcym 

W przypadku kiedy zauważysz ciało obce w ranie, nie próbuj usuwać niczego dużego, na przykład kawałka szkła. Możesz wypłukać brud z rany i założyć tymczasowy opatrunek (ograniczy to krwawienie), ale upewnij się, że nie przesunie ono ciała obcego. Po tymczasowym zaopatrzeniu rany udaj się do lekarza weterynarii. 

Mocno krwawiąca, głęboka rana 

Jeśli twoje zwierzę ma intensywnie krwawiącą ranę, mocno ją uciśnij i jak najszybciej skonsultuj  się z lekarzem weterynarii. 

Rany po pogryzieniu 

Rany po ugryzieniu są zwykle groźniejsze, niż wyglądają. Niejednokrotnie zdarza się tak, że na zewnątrz widzimy tylko dwie małe ranki zadane kłami, natomiast większy problem kryje się głębiej. Często tkanka podskórna czy mięśnie ulegają uszkodzeniu i wymagają specjalnego traktowania. Należy także pamiętać, że zęby to idealne środowisko dla bakterii, które mogą stanowić źródło poważnych infekcji. Dlatego jeśli twój pies czy kot został pogryziony, udaj się z nim natychmiast do lekarza weterynarii. Ten oceni rodzaj rany, jej rozległość, możliwe też, że wykonana kilka badań dodatkowych: USG, RTG czy badanie krwi. W przypadkach rozległych urazów konieczne może być szycie rany lub jej operacyjne opracowanie. Jeśli twoje zwierzę ma poważną ranę po ugryzieniu, prawdopodobnie będzie potrzebowało antybiotyków, środków przeciwbólowych, a być może nawet operacji.  

Ukąszenia węża 

Jeśli podejrzewasz, że twoje zwierzę zostało ugryzione przez węża lub żmiję, koniecznie i jak najszybciej zabierz go do najbliższej przychodni weterynaryjnej. Być może konieczne będzie podanie specjalnej antytoksyny przeciwko jadowi. 

Oparzenia 

Odizoluj zwierzę od źródła oparzenia, następnie miejsce oparzenia polej letnią, bieżącą wodą (w temperaturze ciała) i udaj się z nim natychmiast do lekarza weterynarii. Nie używaj lodu ani lodowatej wody — może to wywołać szok. Nie smaruj oparzeń kremami, olejem, nie posypuj żadnymi substancjami. Sprawdź, czy zwierzę nie ma trudności w oddychaniu lub innych urazów. Zadzwoń do lekarza weterynarii, aby umówić się na pilną wizytę. Oceni on rozległość oparzeń i zastosuje specjalistyczne opatrunki w celu ich leczenia. Może być również konieczne podanie zwierzęciu innych leków, takich jak antybiotyki, środki przeciwbólowe czy płyny dożylne.  

Siniaki 

Jeden mały siniak zwykle nie jest powodem do zmartwień. Problem pojawia się, gdy jest ich wiele i obejmują dużą część ciała. Może to być objaw poważniejszych chorób krwi. Dlatego jeśli zauważyłeś wiele siniaków na ciele psa czy kota (w szczególności w pachwinach czy na brzuchu), udaj się z nim do lekarza weterynarii.   

Zmiażdżenia 

Urazy te, często są niewidoczne na skórze, a uszkodzenia mogą dotyczyć głębszych warstw, np. mięśni czy narządów.  Rany te mogą stanowić zagrożenie zdrowia i życia, dlatego jeśli zwierzę zostało zmiażdżone, należy natychmiast zwrócić się o pomoc do weterynarza. Ropnie 

Ropień to bolesne nagromadzenie ropy, które zbiera się w kieszeni tuż pod powierzchnią skóry. Najczęściej dotyczy zwierząt po pogryzieniach, często kotów, których rany uległy zakażeniu. Ropnie wyglądem przypominają miękkie guzy, często z małą ranką lub strupem u szczytu. W przypadku pęknięcia ropnia z rany może wydobywać się cuchnąca ciecz — ropa. Kiedy u twojego zwierzęcia zauważysz ropień, skonsultuj się z lekarzem weterynarii — konieczne może być wdrożenie leczenia. 

Oznaki infekcji  

Oznaki zakażenia rany obejmują zaczerwienienie, obrzęk, zwiększoną ciepłotę w okolicy rany, a w niektórych przypadkach gorączkę, ropę, ból. Skontaktuj się lekarzem weterynarii, jeśli twoje zwierzę ma ranę, która wygląda na zainfekowaną. 

Pierwsza pomoc — podsumowanie 

Większość ran wymaga interwencji lekarza weterynarii. Jeśli jesteś właścicielem zwierzęcia, które uległo urazowi, udziel mu pierwszej pomocy i udaj się z nim do najbliższej przychodni weterynaryjnej.