Pies dla niewidomych — jakie rasy pomagają osobom z niepełnosprawnością wzroku?

Które psy i rasy psów nadają się na przewodników osób niewidomych?

Psy przewodnicy niewidomych i niedowidzących są nieocenioną pomocą dla tych osób: pomagają im funkcjonować w codziennym życiu, przy okazji niejako stając się najlepszymi przyjaciółmi osób niewidomych. Jednak nie każdy merdający czworonóg może być psem przewodnikiem. Jakie kryteria należy spełniać, aby uzyskać funkcję psiego przewodnika? Zwierzę musi wykazywać się ogromną inteligencją, spokojem, cierpliwością, a także łagodnością. Ponadto zwierzak musi być stabilny psychicznie, odporny na stres i lęk, a także "nieczuły" na obecność innych psów i ludzi, ale pałający ogromną sympatią do swojego człowieka. Kolejnym ważnym kryterium jest doskonały stan zdrowia, świetna kondycja oraz łatwość szkolenia, które jest trudne i długotrwałe. Wymogi narzucone kandydatom na psa przewodnika są bardzo wyśrubowane. Nic dziwnego, w końcu dla niewidomego pies jest jego oczami.

Najczęściej wybierane do pracy psa przewodnika są następujące rasy psów z grupy retrieverów: labrador bądź golden retriever. Czasem w tej roli odnajdują się także owczarki niemieckie i pudle. Rzadko zdarza się, jednak znane są takie przypadki, że psem przewodnikiem zostaje pies nierasowy.

Obecnie w Polsce mamy ponad 150 psów przewodników, porównując ten wynik do statystyk europejskich, to bardzo niewiele. Psy pracując jako przewodnicy niewidomych przechodzą na psią emeryturę w wieku około 9. lat.

Jak wygląda szkolenie psów przewodników?

Pies przewodnik musi przejść długi proces szkoleniowy, aby stać się pomocnikiem osoby niewidomej. Szkolenie psa przewodnika jest dwuetapowe:

1. W pierwszym etapie szkolenia wybiera się szczenię z dobrej hodowli, od takich rodziców, którzy są zdrowi, stabilni, bez problemów behawioralnych (takich jak agresja, czy lękliwość) itp. i przysposabia takiego młodego pieska do życia społecznego, czyli socjalizuje. Szczenię zaczyna się szkolić już w wieku 7. tygodni i ta procedura trwa aż pies osiągnie 12-14 miesięcy, czyli tzw. dojrzałość psychosomatyczną.

2. Druga faza szkoleniowa obejmuje szkolenie specjalistyczne, ukierunkowane na pracę z osobą niewidomą, które trwa od 12.-14. miesiąca życia czworonoga i zajmuje około 7-10 miesięcy.

Szkoleniem psów przewodników zajmują się wykwalifikowani treserzy. Podczas tresury zwierzak musi wykazać się m.in. absolutnym posłuszeństwem, a także takimi umiejętnościami jak chodzenie na luźnej smyczy, swobodne poruszanie się po mieście, przejazd komunikacją miejską, czy niereagowanie na obecność innych zwierząt i ludzi.

Taki przeszkolony pies na każdym etapie około dwuletniego kursu jest weryfikowany i oceniany. Jeśli nie przejdzie pozytywnie jakiegoś testu, niestety nie będzie mógł być psem przewodnikiem.

Jak uzyskuje się status psa przewodnika?

Pies przewodnik rozpoczyna pracę w momencie, gdy zda egzamin końcowy (sprawdzający jego umiejętności odnajdywania się na zewnątrz, jak i wewnątrz budynku) oraz pozytywnie zaliczy wszystkie wcześniejsze testy, włączając w to pozytywną opinię rodziny tymczasowej, u której spędza około 1,5 roku. Aby otrzymać certyfikat psa przewodnika osób niewidomych, musi jeszcze spełniać takie warunki jak:

• zwierzę musi być wykastrowane;

• trzeba też pamiętać o ważnym szczepieniu przeciwko wściekliźnie, poświadczonym przez lekarza weterynarii;

• pies przewodnik powinien być odpowiednio oznakowany (nie tyle chodzi o czipowanie psa, co o łatwo dostępną informację, jaką funkcję sprawuje to zwierzę, umieszczoną np. na obroży, szelkach, czy uprzęży).

Trzeba dodać, iż osoba niepełnosprawna, która stanie się właścicielem psa, również odgrywa istotną rolę w procesie szkoleniowym, ponieważ przez ostatnie pół roku szkolenia ćwiczy ze zwierzęciem poruszanie się w otwartej przestrzeni miejskiej, ale też w zamkniętych budynkach.

Jaka jest rola psa przewodnika?

Na czym polega bycie psem przewodnikiem? W pewnym sensie praca takiego czworonoga stanowi o jego jestestwie. Te psy są bowiem ze swoim właścicielem bez przerwy. Nie może być tu mowy o takich kwestiach jak stres u psa

. To, czego uczą się psi przewodnicy, by potem móc wykorzystywać we własnej pracy, to przede wszystkim:

• omijanie przeszkód;

• wchodzenie po schodach (pies stawia przednie łapy na pierwszym schodku i zatrzymuje się) oraz schodzenie z nich;

• korzystanie ze środków transportu publicznego (m.in. pies znajduje miejsce siedzące);

• przechodzenie przez przejście dla pieszych (z sygnalizacją i bez).

Jego praca wiąże się z pewnymi przywilejami, np. czworonożny przewodnik ma możliwość wchodzenia do sklepów, lokali użytkowych, instytucji publicznych, restauracji, poza tym nie musi mieć kagańca, ani być na smyczy.

Ile kosztuje pies przewodnik niewidomych?

Pies przewodnik wspierający osobę niewidomą kosztuje około 20 000-30 000 zł. Wydaje się, iż jest to duża kwota, jednak mając świadomość, że nie jest to tylko pies, a aż pies oraz wiedząc, ile czasu trwa i jak żmudne jest szkolenie psiego przewodnika, cena jest warta zachodu. Osoba niewidoma, która chce mieć psa przewodnika; może starać się o dofinansowanie od "środka pomocniczego dla niepełnosprawnych", ponieważ pies przewodnik posiada właśnie taką kwalifikację. Polski Związek Niewidomych może pomóc w tej sytuacji. Poza tym warto dowiadywać się o wsparcie w różnych fundacjach i organizacjach non-profit pomagających osobom niewidomym i niepełnosprawnym. Można też zainteresować się różnymi formami wsparcia, które mogą być pomocne już na etapie posiadania takiego psa. Niektóre instytucje opłacają opiekę weterynaryjną, ubezpieczenie psa itp.

Podsumowanie — pies przewodnik dla niewidzących

Otrzymanie certyfikatu uprawniającego do przewodnictwa osobie niewidomej to jak paszport dla psa. Najczęściej psimi przewodnikami zostają psy rasy labrador. Praca psa przewodnika ma służyć bezpieczeństwu, pewności i większemu usamodzielnieniu osób niewidomych oraz niedowidzących.